බලු කපුටු වන්නට කැමැත්තෝ දඹුල්ලට අත තබන්න

                           

          පසුගියදා අස්ගිරි මහා විහාරයේ දී රැස්වුණු ත්‍රෛයිනිකායික මහා සංඝ රත්නයේ මූලිකත්වයෙන්   රජයට ඉදිරිපත් කරන ලද යෝජනා සංඝ ආඥාවක් බවට පත් විය.මහා සංඝ රත්නය විෂයෙහි එවැනි බලයක් නොමැති බව එන්.ජී.ඕ. බත් බැලයන් සහ දේශපාලන කුක්කන් ද මාක්ස් සරණ ගිය ඇතැම් හිමිවරුන්ද පවසති. සංඝ ආඥාවන් මෑත කාලයේ පමණක් නොව අතීතයේ රජුන්ටද  නිකුත් කර තිබේ. මේ සංඝ ආඥාව වර්තමාන විධායකය ව්‍යවස්ථාදායකය සහ අධිකරණය මගින් නිකුත් කරන ආඥාවක් මෙන් නොව ඊට වඩා බලවත්ව ඉහළින් තැබෙන බුද්ධ නීතියේ සම්ප්‍රදායයි. එය අද ප්‍රකාශයට පත් වනුයේ කන්ද උඩරට මහනුවර වැඩසිටින ලක් ජනතාවගේ මුදුන් මල්කඩවන් දළදා වහන්සේ ගේ ආනුභාවයෙනි.සිංහල බෞද්ධ ජනතාවත් මහා සංඝ රත්නයත්  සිය වගකීම දක්වනු ලබනුයේ දළදා වහන්සේට පමණකි.ජනාධිපතිවරයා හෝ අගමැතිවරයා  පත්වූ පසු දළදා වහන්සේ වැඳ නමස්කාරකොට ආශිර්වාද ලබන්නේ මෙම සම්ප්‍රදාය අඛණ්ඩ අවිච්ඡින්නව පැවතෙන හෙයිනි.

        වර්තමාන සංඝ ආඥාව ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පසු ජනාධිපතිවරයා මහනුවරට පැමිණ මහා සංඝ රත්නය බැහැ දුටහ. සංඝ ආඥාවෙන් ප්‍රකාශ වන කරුණු පිළිගත්හ.සත්‍ය සෙවීමට කොමිසමක් පත් කරන බවද දැන්වූහ.ව්‍යවස්ථා කොටුම්පත මහා සංඝ රත්නයට ඉදිරිපත් කරන බවද දැන්වූහ.එහෙත් ජාතික උරුමයන් භාර ඇමැතිවරයා ගෙන් එම විෂය ඉවත් කිරීමට කරන ලද ඉල්ලීම අගමැතිවරයාගේ කැමැත්ත මත කරන බව කියා සිටියහ. මෙයින් ගම්‍ය වන්නේ කුමක්ද.අගමැතිවරයාගේ කැමැත්ත නොමැතිව තීරණාත්මක වෙනසක් කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට නොහැකි බවයි. මහ නායක හිමිවරු කුමක් පැවසුවද නව ව්‍යවස්ථාවක් ගෙන එන බව අගමැතිවරයා මන්නාරමේදී කළ ප්‍රකාශය මත මෙය තව දුරටත් තහවුරු විය.

      රන්ගිරි දඹුලු රජමහා විහාරය ලෝක උරුමයක් ලෙස නම් කර ඇති බැවින් තමන්ට තිබෙන බලතල ප්‍රකාරව ප්‍රවේශ පත්‍ර අච්චු ගසා මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදල මගින් මුදල් අය කිරීම ආරම්භ කරන බවට ඇමතිවරයා යලි යලිත් ප්‍රකාශ කරයි.දැන් එහි තවත් පියවරක් වශයෙන් දඹුලු විහාරය තාවකාලිකව වසා දමන්නට තීරණය කර තිබේ.ඇමතිවරයා දඹර අමිල හිමි පුරා විද්‍යා අධ්‍යක්ෂ බෞද්ධ කටයුතු කොමසාරිස් ඇතුලු පිරිසක් එක්ව එම තීරණය ගත බව මාධ්‍ය වාර්තා කර ඇත.මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදල ආරම්භ වූයේ 1980 වසරේ වුවද සංස්කාතික ත්‍රිකෝණ ව්‍යපෘතිය පිළිබඳ අදහස මතුව එන්නේ පැරිස් නුවර දී පැවැත්වුණු යුනෙස්කෝ සමුලුවේදීය . පසුව 1970 දී ලක්ෂ්මන් ජයකොඩි සංස්කෘතික ඇමතිවරයාගේ නියෝගයෙන් සංස්කෘතික ත්‍රිකෝණ නාමය ස්ථාපිත කර ඇත. සංස්කෘතික හා ආගමික ස්මාරක සංවර්ධනය කිරීමේ අරමුණින් ද සංස්කෘතික ප්‍රවර්ධනයට දායක වන කලාකරුවන් නගා සිටුවීමේ පුළුල් අරමුණින් ද පිහිට වූ මේ අරමුදල පුණ්‍යාතනයකි.  මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලෙහි සභාපති වරයා වන්නේ නිල බලයෙන් අගමැතිවරයාය. සංස්කෘතික ඇමති සංචාරක ඇමති හින්දු සංස්කෘතික ඇමති පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්  මුදල් අමාත්‍යංශ ලේකම් ඇතුළු රජයේ නියෝ ජිත පිරිසක්ද අගමැතිවරයා නම් කරනු ලබන පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකුද මේ අරමුදල නියෝජනය කරයි.1998 පුරාවස්තු සංශෝධන පණත මගින් සුදුසු ස්ථාන වලින් මුදල් අය කිරීමේ බලය අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් වරයාට ලැබුණි.සුදුසු ස්ථාන යනුවෙන් දැක්වෙන්නේ රජයේ ඉඩම් වල පවතින ස්මාරකයන් හෝ ආරක්ෂිත ස්මාරකයන්ය.රෝලන්ඩ් සිල්වා හිටපු පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් වරයා ගේ කාලයේ ඔහු විසින් සිය බලතල ප්‍රකාරව මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදල සඳහා විදේශීය මුදල් සොයා ගත්හ.යුනෙස්කෝ ශ්‍රී ලංකා සංස්කෘතික ත්‍රිකෝණ ව්‍යාපෘති ඇරඹෙන්නේ එතැනිනි.පසු කාලයේ එම යුනෙස්කෝ ව්‍යාපෘති අවසන් වූ කළ මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලට මුදල් නැති විය. රජයේ භාණ්ඩාගාරයෙන් ලැබුණද එය ප්‍රමාණවත් නොවීය.එම නිසා ප්‍රවේශ පත්‍ර වලින් මුදල් අය කිරීම ආරම්භ කරන ලද්දේ යටකී පුරාවස්තු ආඥා පණතේ බලතල යටතේය.රෝලන්ඩ් සිල්වා මහතා සිය බලතල යොදවාගෙන පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව විසින් කළ යුතු ශාස්ත්‍රීය  කැණීම් සංස්කෘතික ත්‍රිකෝණ ව්‍යාපෘති හරහා ඇරඹීය. පොළොන්නරුවේ තිවංක පිළිමගෙය රන්කොත් විහාරය ආදී තැන් එකල මෙම ව්‍යාපෘති මගින් හානියට පත් කරන ලදැයි චෝදනා එල්ල විය.මේ තත්ත්වය ඇති වූයේ සංස්කෘතික ත්‍රිකෝණය සිය බල සීමාවෙන් එපිට පුරාවිද්‍යා වැඩ කටයුතු වලට පෙළඹීමෙනි. එහෙත් පුණ්‍යාතනයක් වන මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලේ මූලික අරමුණ වනුයේ එය නොවේ.

       වර්තමාන රජය පත් වූ පසු අධ්‍යපන ඇමතිවරයා හීන් සීරුවේ මධ්‍යම සංස්කාතික අරමුදල් පණත ට සංශෝධන කීපයක් ගෙනවුත් තිබේ. අගමැතිවරයාට තිබෙන බලතල වලට අමතරව ඇමතිව‍රයාගේ ලේකම්වරයාද පාලක මණ්ඩලයට ඇතුලත් කරගෙන ඇත. ඒ සංස්කෘති ඇමතිවරයා සහ ලේකම් යන පදය වෙනස් කොට රේඛීය අමාත්‍යංශයේ ඇමති සහ ලේකම් යනුවෙන් යොදමිනි. අද වන විට මෙම ආයතනයට සේවකයන් 1600 ක් පමණ අලුතින් බඳවා ගෙන ඇත.පුරාවිද්‍යා ස්ථාන විසිනවයක් සඳහා ප්‍රවේශ පත්‍ර අලෙවි කරුවන් 12ක් අලුතින් බඳවා ගෙන තිබේ.එසේම සීගිරිය ව්‍යාපෘතියේ කොන්ත්‍රාත් පදනමින් සේවය කළ සීගිරිය අවට ගම් වාසීන් හතලිස් දෙනෙකු පමණ සේවයෙන් ඉවත් කොට කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ තමන්ගේ චන්ද දායකයන් විසිදෙනෙකුට පමණ ස්ථීර රැකියා ලබා දී තිබේ.එමෙන්ම සංස්කෘතික ත්‍රිකෝණයේ සේවය කළ පැරණි අයගේ වැටුප් වර්ධක අඩකින් කපා හැර තිබේ.වර්ෂයකට රුපියල් දෂලක්ෂ 3600 ක් පමණ ආදායමක් මෙම සංස්කෘතික අරමුදල උපයා ගන්නේ යැයි කියති.එම සැබෑ ආදායම ජනතාවට හෙළි කළ යුතුව ඇත.මෙම මුදලින්  සියයට විසිපහක් පමණ පුරාවිද්‍යා සංරක්ෂණ කටයුතු පිනිස නිදහස් කිරීමටද එකඟතාවයක් තිබේ. එහෙත් පසුගිය කාලයේදී විශේෂඥයන් ගේ හිඟය නිසා මෙම මුදලෙන් දෙපාර්තමේන්තුව භාවිත කොට තිබෙන්නේ සියයට පහත් දහයත් අතර ප්‍රමාණයකි.

       අගමැතිවරයාගේ සහ ඇමතිවරයාගේ බූදලයක් බදුවූ මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදල් පණතේ බලය මගින් මහා විහාරය පාලනය කිරීම ඇමති වරයාගේ අභිප්‍රායයි. දෙමල ඩයස් පෝරාවෙන් සහ එන්.ජී. ඕ. බත් බැලයන්ගෙන් යැපෙන ආණ්ඩුව ඊට එරෙහි වන ඕනෑම බලයක් ශූන්‍ය කිරීමට මුලු ගැන්වෙන බව මෙම සිද්දියේදී පෙන්නුම් කර තිබේ.උතුර සහ නැගෙනහිර සඳහා වෙනම සවයං පාලනයක් ලබා දීමට ආණ්ඩුව ගත් ප්‍රතිපත්තිමය තීරණය ට එරෙහි වන මහා සංඝරත්නය හෑල්ලුවට ලක් කොට අකර්මණ්‍ය කිරීම මෙහි අරමුණයි.අවසානයේ ව්‍යවස්ථාව තුළ බුද්ධ ශාසනයට හිමි තැන අවසන් කොට අනාගමික රාජ්‍යයක් දක්වා ගෙන යෑමට යෝජනාද අගමැති වරයා ගේ වාර්තාවේ දැනටමත් අඩංගුය. දඹුල්ල සිද්දිය තුලින් මේ තරමටම ඇමතිවරයාගේ උද්දච්ඡ කම ඉහවහාගොස් තිබෙන්නේ එහෙයිනි.

      1931 විහාර දේවාලගම් පණත 1940 පුරාවස්තු ආඥා පණත මෙන්ම 1980 මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදල් පණත ආදී සියල්ල ඉංග්‍රීසීන් රට භාර ගත් පසු ඔවුන්ගේ නීති රීති පද්ධතිය යටතේ මෙරට වර්තමාන ආණ්ඩු විසින් ඇති කරන ලද නීතිමය ලියවිලි වේ. නමුත් මෙම නීතිවලට ඉහළින් මෙරට සාම්ප්‍රාදායික ව්‍යවස්ථා ලියවිලි කීපයක් තිබේ. ඒවා නීති පොතේ නොමැති වුවත් ගලේ කොටවා තිබෙන බව ද ඉර හඳ පවතිනා තාක් කල් වලංගු වන බවද පෙන්වා දිය යුතුය.එයින් එකක් නම් අනුරාධපුර ජේතවන විහාරය අසළ  රත්න ප්‍රාසාද භූමියෙහි පවතින දහවන සියවසට අයත් පස්වන කසුප් රජගේ සෙල් පුවරු ලිපියයි. එහි 53 වන ඡේදයේ මෙලෙස සඳහන් වේ.පිරිවෙන ලදුවන් තමන්ට නියම කල වස්තුවෙන් වැඩි ඉතිරි වූ තාක් දෙයින් සංඝයාගේ දාසයන්ට උපස්ථාන කොට කර්මාන්ත නව කර්මාන්ත පූජා චිත්‍ර කර්ම කොට වැඩියෙන් ඇතොත් ඉඩම් ගැනීම මැනවි.

       මෙයින් කියැවෙන්නේ කුමක්ද ගම් බිම් වලින් සහ රජය විසින් නියම කළ දීමනාවන් ගෙන් ලබන ලද ආදායම පරිහරණය කරන ආකාරයයි. එම මුදල් සහ වැඩ කටයුතු පරිපාලනය කරනුයේ පිරිවෙන් හෝ විහාර භාර සංඝරත්නය විසිනි. විහාර දේවාලගම් පණතින් විකෘති ලෙස ආවරණය වන්නේ ද මෙම සම්ප්‍රදායයි. එබැවින් දඹුලු විහාරයෙන් යම් මුදලක් එකතු කරන ලද්දේද ඒම වස්තුව පරිභෝග කීරීමේ සම්පූර්ණ අයිතිය හිමිවන්නේ විහාර පාලනය කරන මහා සංඝ රත්නයටයි. එයින් විහාර සංවර්ධනය කිරීමටද චිත්‍ර කර්මාන්ත සංරක්ෂණයට සහ පවත්වාගෙන යෑමටද චිත්‍ර ශිල්පීන්ට ගෙවීමටද අවශ්‍ය බලය පවරා දී තිබේ.එම මුදල් පරිපාලනය කිරීමට රජය මැදහත් විය හැකි නමුත් ඒවා වෙනත් කටයුතු වලට යෙදීමෙන් හෝ පුද්ගලික පරිභෝජනයට යෙදවීමෙන් බලු කපුටු වෙන්නට හැකි බවද එම සෙල් ලිපි පාඨවලින් පැහැදිලි වේ.

         රජය විසින් මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදල පිහිටුවන ලද්දේ මහා සංඝරත්නය විසින් කරනු ලැබූ මෙම ඓතිහාසික කාර්යයන්ට යම් කිසි මූල්‍ය ශක්තියක් ලබා දීමටයි.එම ආයතනය පුණ්‍යාතානයක් බවට පත් කරන ලද්දේ එහෙයිනි.2002 බුද්ධ ශාසන ජනාධිපති කොමිසමේ පළමු නිර්දේශය මෙහිදී සිහිපත් කළ යුතුය.  බුද්ධ ශාසනය යන්නට එහි පැහැදිලි නිර්වචනයක් ලබා දී තිබේ.තථාගතයන් වහන්සේ නවලෝකොත්තර ධර්මය සංඝ රත්නය විහාරාංග සහිත විහාර්ස්ථාන ආරණ්‍ය සේනාසන හා භාවනා මධ්‍යස්ථාන බෝධි වෘක්ෂ ස්තූප පිළිම ගෙවල් ධාතු මන්දිර බණ පොත් හා පුස්තකාල ආදී වශයෙන් එහි අර්ථ විවරණයක් තිබේ. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ නව වන වගන්තිය ප්‍රකාරව බුද්ධ ශාසනය සුරක්ෂිත කොට පෝෂණය කිරීම රජයේ වගකීමයි. මේ සඳහා පිහිටුවා තිබෙන ප්‍රමුඛ ආයතනයක් වන මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලේ කාර්ය භාරය විය යුත්තේ ඉහතකී ශාසනික දේපළ ස්මාරක සංරක්ෂණය කිරීම ප්‍රවර්ධන කිරීම ආදී කටයුතු සංවිධානයයි.පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ විශේෂඥ සහාය ලබාගත යුත්තේ එම කටයුතු මනා ලෙසට විධිමත්ව කරවා ගැනීමටයි. එහෙත් ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් ලෙසට අරමුදල් එකතු කරමින් සංස්කෘතික උරුමයන් විකෘති කිරීම් වලට භාජනය කරලීමෙන් මෙතෙක් ගෙන ගිය වැඩ පිළිවෙල  වර්තමාන අමතිවරයා විසින් වැඩි දියුණු කර තිබේ.  තමන්ගේ චන්ද දායකයන් හට රැකියා ලබා දෙන ආයතනයක් බවට මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදල පත් කරගෙන තිබේ.අගමැති වරයාගේ බලය මෙහිදී අයුතු ලෙසට ප්‍රයෝජනයට ගෙන ඇත.

       ගලේ කොටවා තිබෙන පුරාණ සෙල් ලිපි පාඨ මගින් හෙළිවන බලය නැවත ස්ථාපිත කොට සිංහල රට බෞද්ධ රාජ්‍යයක් බවට පත් කිරීම සඳහා මහා සංඝරත්නය පෙරමුණ ගැනීමට දැන් කාලය පැමිණ ඇති බව මෙම සිද්දි වලින් පැහිදිලි වේ.දඹුලු විහාරයේ ප්‍රවේශ පත්‍ර අලෙවියට මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලට ඉඩ නොදීම එක් පියවරකි.බුද්ධ ශාසනයට එරෙහි දුෂ්ඨ බලවේගයක් ලෙසින් ක්‍රියාත්මක වන වර්තමාන ආණ්ඩුව විසින් කෙටුම්පත් කර තිබෙන රට බෙදන ව්‍යවස්ථාව සහමුලින්ම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සඳහා ජනතා පෙළ ගැස්වීමද අත්‍යවශ්‍ය වේ. දළදා හාමුදරුවන් කෙරෙහි පවතින භත්තිය  සහ ජනතාවගේ වගකීම වැඩි වර්ධන කොට  එම බලය රට පුරා පිළිගැනුමට ලක් කිරීමෙන් රටේ නායකයන්ද එයට හිස නැමීමට සිදු වනු ඇත.