නාග ලෝකයෙන් ලබා ගත්තේ යයි සැළකෙන බුලත් කොළයේ නාරටියේ විෂ ඇති හෙයින් නාරටියේ දෙකොණ ඉවත් කොට සැපීමට ගැනීම ගැමියන් ගේ සිරිතයි. බුලත් අත මෙන්ම හෙප්පුව ද සිංහල ගෙදරක සංස්කෘතික ලක්ෂණයෙකි. මගුල් පෝරුවට වැඩිහිටියන් ගුරු දෙගුරුන් නැමදීමට බුලත් අත යොදා ගන්නේ මහත් ගෞරව බුහුමානයෙනි. බුලත මංගල සංකේතයෙකි. මළ ගෙදරක දී බුලත් වට්ටියේ බුලත් කොළ ආ පිට හරවන්නේ ශෝකය පළ කිරීමට සහ අනිත්‍ය මෙනෙහි කිරීමටයි.
බුලත් විට සැපීමෙන් මුඛ පිළිකා ඇති වන බවට නූතනයින් අතර පැතිර පවතින මතයනට හේතු වී ඇත්තේ බුලත් වලට ගැනෙන නොයෙකුත් අඩු වැඩිය පිළිබදව වරින් වර කරන ලද වියුක්ත විශලේෂණයන් නිසා විය හැකිය. දුම්කළ භාවිතය බුලත් අතට එක් වූයේ යුරෝපීය යටත් විජිත සමයෙන් පසුව වන අතර දුම්කොළය සැපීම ද දුම්කොළ වගාව ද මනුෂ්‍යාට හා පරිසරයට හිතකර නොවන බව තේරුම් ගෙන ඇත. එහෙත් පුවක් භාවිතය මගින් මුඛ සෞඛ්‍ය පිරිහෙන බවට දක්වා ඇති නූතන ප‍්‍රකාශ වල සත්‍යතාවයක් නොමැති බව සඳහන් කළ යුතුය.
මනුෂ්‍යාගේ ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ ක‍්‍රියා වලිය සාර්ථකව සිදු වීමට නමි ආහාරය මුඛයේ පටන්ම ක‍්‍ර‍්‍රමානුකූලව කොටස් වලට කැඩී පැසවීම ආරම්භ කළ යුතුය. මුඛයේ තිබෙන ටයලීන් නම් එන්සයිමය මේ ක‍්‍රියාවලිය ආරම්භ කරන අතර එසේ වීමට භාෂ්මික මාධ්‍යයක් අවශ්‍ය වේ. ආමාශයට මේ ආහාර කොටස් යන තුරුම මේ මාධ්‍යය ක‍්‍රියා නොකළහොත් ජීර්ණය නිසියාකාරව සිදු නොවේ. සිංහල වෙදකමේ පහදා දෙන පිළිවෙලට මුඛයේ දී ආහාර කැඩී වෙන්වී මධුර විපාකයට පත් විය යුතුය. එය සරල සීනි බවට පත් වීමේ ක‍්‍රියාවලිය ලෙසට හඳුනා ගත හැකිය. ආමාශයේ සිදු විය යුත්තේ ආම්ලික ක‍්‍රියාවලියකි. එහි පවතින රසායන ද්‍රව්‍ය ක‍්‍රියා කරන්නේ ආම්ලික මාධ්‍යයක් තුල පමණි. එහිදී පැසවීමට පත් ආහාරය වෙනත් ආකාරයකින් දිරවා රස කොටස් උරා ගැනීම ආරම්භ කරයි.
සැබවින්ම බුලත් විට සැපිය යුත්තේ අලුයම සහ ආහාර අනුභවයෙන් පසුවය. බුලත් විටට ගැනෙන ප‍්‍රධාන ද්‍රව්‍යයන් වන පුවක් සහ හුණු මගින් මුඛයේ භාෂ්මික මාධයයන් ඇති කිරීමට සහාය ලබා දේ. මූකල පුවක් නැතහොත් රබ්බඩ පුවක් මගින් මුඛයේ පණු දොස් නසන අතර සෙම හා වාතය කිපී ඇත්නම් සමනය කරයි. මුඛයේ විරස ගතිය නැති කරලීමට ද එය උපකාරී වේ. දන්තාබාධයන් නැසීමට ද පුවක් වල කසට ගතිය උපකාරී වේ. ඇතැමුන් ගේ පරිභෝජනයට ගැනෙන ගොලෑ පුවක් වෙසෙසින්ම උණ හා පිපාසාව සංසිඳවන ඖෂධයකි. පුවක් භාවිතයේ දී පැරණි ගැමියන් පුවක් මදය පිහියෙන් සූරා ඉවත් කලේ එහි මත් ගතිය ඇති කරන විසක් ඇති හෙයිනි. එසේම කුරුට්ට ද ඉවත් කිරීමට යෙදුනි. ඇතැමි පළාත් වල දී දැහැත් වට්ටියට ඇරුණු කොට පුවක් ගෙඩිය පළා සුද්ද කර තැබීම නොකරති. බුලත් හෙප්පුවේ ගිරය ඇති හෙයින් අවශ්‍ය කෙනෙකුට පුවක් ගෙඩිය පළා සුද්ද කොට විටට ගතහැකි වන ලෙසට එය තබා තිබුණි. මෙයට හේතුව කුඩා දරුවන් රෝගීන් ආදී බුලත් විට නොසැපිය යුතු යයි දක්වා ඇති පිරිස ගෙන් බුලත් පරිභෝජනය වළක්වාලනු පිණිසය. සිංහල පුවක් හම්බන් පුවක් රට පුවක් යයි භාවිතයේ තිබෙන වර්ග අතරින් සිංහල පුවක් විශේෂ වඩාත් සුදුසු අතර කරුංකා සහ මඩ පුවක් සෑදීමට ද ඒවා යෝග්‍ය වේ.
දේශීය ඖෂධ අතර පුවක් ඉහළින්ම සැලකෙන අතර දන්තා රෝග නැසීමට කෙරෙන මුඛ ශෝධන ක‍්‍රියා වලියේ දී පුවක් සහ පුවක් මුල් යන දෙවගයම යොදා ගනී. හුණු භාවිතය ද නවීනයන් ප‍්‍රතික්ෂේප කරන නමුත් අපේ ගැමියන් හුණු භාවිතා කරන්නේ කහ දමා විෂ මරා ගැනීමෙන් බව මතක් කළ යුතුය. හුණු සඳහා වර්තමානයේදී බෙලි කටු හුණු බහුලව භාවිතා කළ ද හුණු ගල් විශේෂ වලින් තනා ගන්නා හුණූ ද ශාක කඳන් දවා ගෙන සාදා ගන්නා හුණු ද බුලත් විටට වඩාත් යෝග්‍ය බව පුරාණයන් දැන සිටියහ. හුණු භාවිතයෙන් ආහාර ජීර්ණ පද්ධතිය උත්තේජනය වන අතර මුඛයේ භාෂ්මික තාවය ද වර්ධනය කරයි. එසේම පණු රෝග නැසීමේ හැකියාවක් ද ඊට ඇත. එය මගින් වාතය නසන අතර රුජා ග‍්‍රහණි ආදී රෝගයන් ශමනයට ද උපකාරී වේ.
බුලත් පුවක් සහ හුණු සංයෝග වූ විට තුන්දොස් නසන බවද කියා තිබේ. උදය වරුවේ. පුවක් වැඩියෙන් ද දහවල් තුන් වගය සමව ද පස්වරු කළ බුලත් වැඩියෙන් ද රාත‍්‍රියේ දී හුණු වැඩියෙන් ද ගෙන බුලත් සැපිය යුතු යයි ඉසි භාෂිතයේ දක්වා තිබෙන්නේ පෙර කී ආහාර ජීරණ ක‍්‍රියා වලියට විට සැපීමෙන් ඉටු වන මහඟු සහාය නිසාවෙනි. .එසේම විට සැපීමෙන් පසුව ඇති වෙන මද දහදිය දැමීම මගින් ශරීරයේ ඇතිවන ඉක්මන් ක‍්‍රියාකාරීතවය ද ආහාර ජීර්ණයට හිතවත්ය.
පුරාණ ගැමියන් බුලත් වර්ග රාශියක් භාවිත කළහ. ඒ අතර මුලින්ම එන නාග වල්ලිය බුලත මත් ගතිය ඇති කරන හෙයින් පරිභෝජනය නොකරති. රටකොළ ගස් බුලත් රට දළු ගැරඬි මානෙරු කහ මානෙරු ගල් දළු දිය බුලත් ගැට තෝඩු මහාමේරු වැම්මල් බුලත් අනෙක් වර්ග අතර වෙති. මේවායේ සමහර වර්ග වලට විදේශ වලදී උසස් මිළක් ද ලැබෙන බව කිව යුතුය. ඒවා අපගේ විදේශ විනිමය උපයන දේශීය ද්‍රව්‍ය අතර අතීතයේ පටන්ම ප‍්‍රමුඛාතාවෙහි ලා සැලකේ. ගම් බුලත් හැරුණු කොට වන්නියේ බුලත් යයි සැලකෙන වන ශාක විශේෂ ද දැකිය හැකි ය. දඩයම් කරුවන් වැද්දන් වන්නි වරුන් ආදීන් මේ වර්ග බුලත් වෙනුවට භාවිතා කළහ. තලා කොළ පන්ගන් නැටි ගිනිහැලි දෙමට පොතු මේ වන්නි බුලත් විටට ප‍්‍රධාන වෙයි.
බුලත් විට ගැමි ගෙදර පටන් රජ මැදුර දක්වාම ඉහළින්ම සැලකූ ආගන්තුක සත්කාරය විෂයෙහි ප‍්‍රධානව තිබුණි. ලජ්ජා නැතිව ඉල්ලා ගත හැකි ද්‍රව්‍ය අතර ප‍්‍රධාන වන්නේ පැන් සහ බුලත් විටයි. ගැමි ගෙදරක බුලත් විටට වඩා රජ මැදුරේ බුලත් වඩිය විවිධත්වයෙන් යුක්තය. එයට පස් පලවතක් අඩංගු වේ යයි සැලකේ. බුලත් පුවක් කපුරු කස්තුරි ළමග තකුල් වසාවාසි ආදිය ද එනසාල් ද භාවිතයේ යෙදෙන බව දක්වා ඇත. එයට අමතරව සාදික්කා කපුකිණිස්ස ඇට එනසාල් අරළු සහ පුවක් ඇතුලත් සංයොගයක් ද කරාබු නැටි වසා වාසි කයිප්පු කපුරු කස්තුරි හා මුතුඅළු ඇතුලත් බුලත් විට ද භාවිතා කර ඇත. යෝග රත්නාකර වෙද කවි පොතේ පස්පලවත ගැන සඳහන් වන්නේ මේ ආකාරයටයි.
සාදික්කා තකුල්ද මේ - සිහිනෙනසල් අරළු ද මේ
පූග පලද පස් වග මේ- පස් පළ වත වේ නියමේ
හුණු පුවක් සමග බුලත් සංයෝගයට තවත් ඖෂධීය කුළු රසය ද එකතු වන කල්හි බුලත් විට කෙතරම් බලගතු ඖෂධයක් බවට පත් වන්නේ දැයි පැරණියන් දැන සිටියේ වෛද්‍ය මූල ධර්මයන්ට එකඟවය.පණුවන් නසන කට සුවඳවත් කරන උත්තේජනය ඇති කරන මේ ඖෂධ සමග බුලත් විට ගත් රාජ සභාවල පණ්ඩිතයින් බුලතේ ගුණ වර්ණනා කලේ බුලත පණ්ඩිත සභාවට මෙන්ම යුවති සමාගම යේ ද කළ යුතු යයි නියම කර ඇති බැවිනි. සුදසු වේලාවට බුලත් විටක් සැපීමෙන් ඇතිවන මුඛ සෞඛ්‍ය මෙන්ම දේහ ශක්තිය පිළිබඳවද ඉසි භාෂිතයේ පැවති ව්‍යවහාරයන් අපට කිසිසේතම අමතක කළ නොහැකිය. රාජ නිඝණ්ඩුවේ එය සඳහන් කර ඇත්තේ මෙසේය.
බුලත් නොකෑමෙන් - සෙම් පිත් වා වැඩෙයි
දත් දුබල වෙයි - හිස කෙස් වැටීමෙන්
ගිනි මද වීමෙන් - සිරුර බල හානි වෙයි
පැරණි ගැමියන් සිය බුලත් මඩිස්සලය හැඩ වැඩ දමා සකස් කර ගත්තේ ද බුලත් කොටන පිත්තල වං ගෙඩි නිර්මාණය කර ගත්තේ ද පුවක් ලියන කටු පාරම්පරිකව තබා ගත්තේ ද බුලත නැතිවම බැරි හෙයිනි.පැපිලියාන සන්නස ට අනුව පැපිලියානේ සුනේත‍්‍රා දේවී පිරිවෙණට බුම්ත් පුවක් සැපයීම පිණිස කුඩලිගම නමි ග‍්‍රාමයක්ද වෙන් කර තිබුණී. අවසාන සිංහල රජ කාලයේ දී උඩරට පෙදෙස සිංහලේ වූවා සේම බුලත් නිසාවෙන් බුලත් සිංහලේ යයි නම් ලැබූ ග‍්‍රාමයන් ද රටේ පිහිටා තිබුණි.
වර්තමානය වන විට තරුණ පිරිස අතර බුලත් විට පරිභෝජනය අඩු වී ඇත. බාබුල් වැනි මත් කාරක අඩංගු බුලත් විදේශ වලින් ගෙන්වීමට නිදහසේ ඉඩ ලැබීම නිසා වෙනත් සමාජ කොටසක් අනාරක්ෂිත තත්වයට පත් වී ඇත. බුලත් විට කෑමෙන් පිළිකා ඇති කරන්නේ යයි ප‍්‍රකාශ කරන සෞඛ්‍ය අංශ ශරීරයට අහිතකර කෘතිම රස කාරක වලින් වන විනාශය පිළිබඳව සොයා බලන්නේ නැත. කේටරින් සේවා බහුල වීම නිසා විශාල රස කාරක ප‍්‍රමාණයක් ශරීරයට එකතු වන අතර ආහාර විෂවීම් අම්ල පිත්තය බඩ වැල්වල තුවාල පවා ඇති වී බඩේ උෂ්ණත්වය මගින් රෝගියා අසාධ්‍ය තතවයකට පමුණුවන බව පෙනී ගොස් ඇත. මුඛ පිළිකා වලට ප‍්‍රමුඛ හේතුවක් වී ඇත්තේ මෙයයි. බොක්කේ උෂ්ණය නිසා අම්ල ගතිය ඉහළට ගසා දත් දිරාපත් කරන අතර කටේ නිරන්තර තුවාල ගෙඩි වලට ද එය හේතුවක් බවට පත් වී ඇත. නමුත් බුලත් විට සමග ඇති වන සෞඛ්‍ය ආරක්ෂාව දෙස ගර්හාවෙන් බලා දේශීය ජනතාව අතරින් බුලත ඉවත් කිරීමේ ව්‍යපාරයක් මේ ප‍්‍ර‍්‍රචාර සමග තිබෙන බව අප තේරුමි ගත යුතුය.
බුලත් හා පුවක් අපට විදේශ විනිමය සපයන පාරම්පරික අපනයන ද්‍රව්‍යයකි. බුලත් පර්යේෂණායතනයක් පවා පිහිටුවා ඇත්තේ එ බැවිනි. බුලත්වලින් ඖෂධ ඇතුලු අතුරු නිෂ්පාදන කරලීමට මාර්ගය විවර නොකර බුලත් විට ප‍්‍රතික්ෂේප කරන සමාජයක් නිර්මාණය කිරීමත් දේශීය ආර්ථිකයට පහර ගැසීමත් මේ ව්‍යාපාර වල අරමුණු විය හැකිය. එම නිසා සිංහල සංස්කෘතියේ සංකේතය වන බුලත් හෙප්පුව ආශීර්වාදයක් ලෙසට වැළඳ ගැනීමේ ක‍්‍රියා වලිය වත්මන් ජතික ව්‍යාපාරයේ යුතුකමක් ලෙට ද සලකමි.
No comments:
Post a Comment