මහ වන මැද රජ මහ වෙහෙරකින් සෙල් ලිපි රැසක් හමුවේ

 

                          

          උතුරු මැද පළාතේ සැඟවුණු පුදබිම් එමටය. චෝල ආක්‍රමණ නිසා මහා වනයට ගොදුරු වුණු මහා ශිෂ්ඨාචාරයක සළකුණු ඇතැම් විට වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට වෙන් කරන ලද රක්ෂිත වන ගොමුවක තිබෙන්නට පුලුවන.මහවැලි ව්‍යාපාරය නිසා හෙළි පෙහෙළි වුණු ඇතැම් ප්‍රදේශ වල නම් එවැනි පුදබිම් මේ වන විට දායක පින්වතුන්ගේ පුදපූජා වලට නැවත ලක් වී අවසන්ය.මෙහිදී සඳහක් කරන්නට යෙදෙන ඓතිහාසික පුදබිම ගැමියා විසින් හදුන්වනු ලබනුයේ අශ්වයා බැඳි කන්ද යනුවෙනි.  ගල් කණුවක බැඳි අශ්වයෙකු සහිත  කරත්තයක රූපයක් පර්වතයේ කොටා ඇති නිසා ඒ නාමය ඇති වූ බව ජන ප්‍රවාදයේ පවතින්නකි. ඒ රූපය ඇසින් දුටු ගැමියන් අදත් සිටින නමුත් දැනු ඒ රූපය දකින්නට නොමැති බව ඔවුහු පවසති.රජරට පවතින මහා සාගරයක් බඳු වූ පදවිය වැව් කණ්ඩිය දිගේ ආරම්භව  බිසෝකොටුව ගම කරා ද ඉන්පසු නිකවැව දක්වා යන මාර්ගයේ ගමන් කළහොත් මේ අසිරිමත් වනගත පුදබිමට නිසැකවම ළඟ විය හැකිය. කලකට ඉහත නම් ඒ පුදබිමට යා හැකි වූයේ වන මැදින් පා ගමනිනි. එහෙත් ඒ වන මැද ගල් පර්වතයක් කැඩීම පිණිස අවසර හිමි වූයෙන් වන මැද මාවතක් පුළුල්ව ඉඳි විය. මෙම පුදබිමෙහි වැඩ වාසය කරන පූජ්‍ය පනාමුරේ මෛත්‍රී මූර්ති හිමියන් විසින් 2023 වසරේ දී කළ  දැනුම් දීමකට අනුව පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ ශිලා ලේඛන අංශයේ ප්‍රධානී බුද්ධි නාගොඩ විතාන මහතා මෙහෙයවීමෙන්  පුරාවිද්‍යාඥයන් පිරිසක් දින හතරක් පමණ කාලයක් මහන්සි වී එතැන පර්වතය මුදුනේ පැවති ශිලා ලේඛන පහක් පිටපත් කර තිබේ.

       පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ ශිලා ලේඛන හා නාණක විද්‍යා අංශයේ පුරාවිදු පර්යේෂණ නිළධාරී තනුර දයානන්ද මහතා නිශාන්ත මහතා ඇතුළු සත් දෙනෙකුගේ කණ්ඩායම මේ ස්ථානයට ළඟා වූයේ ඉතා දුෂ්කර ගමනකින් පසුවයි.පර්වතය නැගීමට පඩි පෙළවල් කීපයක් කොටා ඇත.පර්වතය පා මුළ ආරාම සංකීර්ණයක නටබුන් සහ චෛත්‍යයක නටබුන් විසිර පවතී.පසට යටව පවතින බුදු පිළිමයකි.කොරවක් ගල්, මුරගල් ,කුඩුම්බි ගල් තැන තැන විසිර පවතී.පුරාවිද්‍යා අනුරාධපුර කාර්යාලය විසින් මෑතකදී මූලික ගවේශණයක් මේ ස්ථානය අරභයා සිදු කර තිබේ.හිටපු පුරාවිදු කොමසාරිස් එච්.සී.පී.බෙල් මහතා මේ ස්ථානයේ යම් සොයා බැලීමක් සිදු කර තිබෙන අතර ඒ අවදියේ දී සෙල් ලිපි ගැන වාර්තා කිරීමක් සිදු කර නොමැත.පර්වත මුදුනට නැගීම යම් තරමක් දුෂ්කරය. එහෙත් සත් දෙනෙකුගෙන් සමන්විත කණ්ඩායමද ස්වාමීන් වහන්සේ ද ගැමියන් කීප දෙනෙකුද සිටි බැවින් කන්ද මුදුනට ළඟා වීමට එතරම්  කාලයක් ගත නොවිය. පර්වතය ට නැගී කල්හි එක් පැත්තකින් වවුනියා මහ කඳු වැටි දක්නට ලැබේ. කිඹුලෙකුගේ හැඩය ගත් කිඹූලාගල ඒ අතරින් විශේෂිතය. අනෙක් පැත්තෙන් පදවිය ඉස්මත්තේ මාළිගා තැන්න කඳු වැටියයි.අංශක තුන්සිය හැටක කෝණයකින් අවට සිරි නැරඹීමට මේ පර්වතය මුදුනේ සිට හැකි වීම විශේෂයකි.පර්වතය මුදුනේ විශාල චෛත්‍යයක නටබුන්ය. එය ආසන්නයේ පහළින් ශිලා ලේඛන හතරක් දුටු බව ස්වාමීන් වහන්සේ පවසයි. ඒ අනුව දිය සෙවල් වලින් වැසී තිබූ ඒ ලේඛන සොයා ගැනීමට හැකි විය.ගල් පර්වතය තැන තැන සිසිල් ජලය පිරි පොකුණු දෙකකි.එක පොකුණක් පැන් ගැනීමටයි. අනෙක ස්නානනය කිරීමටයි.ඒ පොකුණු වලින් ජලය ලබා ගෙන පළමුව සෙල් ලිපි පිරිසිඳු කිරීම සිදු වෙයි. ඒ අතර තවත් කීප දෙනෙකු පිටපත් කිරීමට අවශ්‍ය කඩදාසි සූදනම් කරති.පිරිසිඳු කරන ලද ගල් තලය මත කඩදාසිය එලා කොහු බුරුසුවකින් තැලීමෙන් ගලේ පවතින අකුරු කඩදාසිය තුළින් මතු වී පැමිණේ. අනතුරුව තීන්ත තැවරූ පොට්ටනියකින් ස්පර්ශ ලාංඡනය ගැනීම සිදු කරයි.මේ ක්‍රියාවලියට සෑහෙන වේලාවක් ගත වෙයි. හිරු රශ්මිය බලවත් නමුත් දැඩි උනන්දුව සහ කැපවීම මත සෙල් ලිපි පිටපත් කිරීම දිගටම සිදු වෙයි.ඒ අතර මතුවන අකුරු සටහන් පොතක ලියා ගැනීමට ද තනුර දයානන්ද මහතා  උත්සුක වන ආකාරය පෙනේ.පර්වතය මුදුනේ සෙල් ලිපි හතර සහ පාමුළ ශිලා ලේඛනය පිටපත් කිරීමට මේ පිරිසට දින තුනක් පමණ ගත වූ අතර ඒ සම්පූර්ණ කාලය තුළ පර්වතය මුදුනේ රළු පොළවේ දුෂ්කර ක්‍රියා කිරීමට මේ පිරිසට සිදු විය.පුද්ගලයෙකු ගසා ගෙන යන තරමට සුළං බලවත්ය.කූඩාරමක් නැත. දැඩි සීතලට නිදා ගැනීම අපහසුය. රාත්‍රී යාමයේ ගිනි දල්වා රොටි පළහා කෑමෙන් සෑහීමකට පත් වීමට සිදු විය.ඒ සියල්ල ආත්ම තෘප්තියකින් යුතුව සිදු වෙයි.

        පදවිය මහ වැව ගැමියන් හඳුන්වනුයේ මහා සාගරය යනුවෙනි. එයට සමීපව තිබෙන වාහල්කඩ වැව බෑන සාගරය යනුවෙන් නම් දරා තිබේ.පදවි වැවට ජලය සැපයීම පිණිස යාන් ඔයෙන් පැණ නැගුණු යෝධ ඇළ මාර්ගයක් තිබුණු බව ගැමියන් පවසයි. එහි නටබුන් අදටත් තැනින් තැන දක්නට තිබේ.යාන් ඔයේ තැනින් තැන ගල් අමුණු බඳවා ජලය යම් පමණකින් සිර කර යෝධ ඇළවල් ඔස්සේ පදවියටත් වාහල් කඩටත් ගෙන ගිය පැරණි ජල මාර්ග ශිල්ප ක්‍රම හඳුනන ගැමියන් තවමත් මේ ගම්වල ජීවත්ව සිටිති.පදවිය නිර්මාණය කරනුයේ මහසෙන් රජුගේ මෙහයවීමෙනි.වංශ කතා වල දැක්වෙන පරිදි මහසෙන් රජු මින්නේරිය ඇතුළු  වැව් රැසක් බඳවා ඇත.ඒ කාලයේ දී රත්මල්කන්ද වාපී යනුවෙන් දක්වන ලද පදවිය මහ වැව පසුව දෙවනි මොග්ගල්ලාන සමයේ දී ධනවාපිය යනුවෙන් දක්වා ඇත.ජන ප්‍රවාදය අනුව පදවිය වැව බැඳ වීමට පැමිණි මහසෙන් රජු එහි වාසය කිරීමට මාළිගයක් තනවා ඒ වෙනුවෙන්ම කැප වී තිබේ.ඒ මාළිගය මාළිගා තැන්න යනුවෙන් හඳුන්වන පර්වතය උඩ තිබෙන බව ගැමියන්ගේ මතයයි.පදවියට මූලිකව ජලය සැපයෙන්නේ මුගුණු ඔයෙනි.උල්පත් බහුල කුංචුට්ටු කෝරළය හරහා ගලා බසින මේ ජල කද පළමුවෙන්ම හරස් කරන්නට ඇත්තේ මුගුණු ඔය ඉස්මත්තෙනි. දූපතක් මෙන් ඔයේ සැදුණු තැනකින් ජලය හරස් කර යෝධ ඇළක් මගින් ඒ ජල කඳ කැබිතිගොල්ලෑව ආසන්නයේ යකා වැවට නෙ එන ලදී. අනතුරුව හල්මිල්ල පොතනාට ද ඉන්පසු වර්තමානයේ නම්බකඩ යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබන කැඩී බිඳී ගිය වැවට ද ගෙන එන ලදී.මේ මහසෙන් රජුගේ මුල් ව්‍යායාමයයි. පදිවියට හිඟ ජලය ගබඩා කර ඇත්තේ නම්බකඩ තුළය. එය ජන ප්‍රවාදයේ හඳුනවනු ලැබූයේ මති සාගරය යනුවෙනි. මහසෙන් රජු ගෙන් පසුව දෙවනි මොග්ගල්ලාන , මහා පාරාක්‍රමබාහු සහ නිස්ශංඛමල්ල යන රජවරුන් විසින් පදවිය වැව විශාල කොට බඳවා යාන්ඔයෙන් ද ජලය ගෙන ආහ.

           අශ්වයා බැඳි කන්ද ආරාම සංකීර්ණය ඉඳි වීමට ප්‍රථම භාවනායෝගී යතිවරුන්ටම ඇරණු මහ වන අරණකි. කටාරම් කෙටූ ගල්ලෙන් කීපයක් මෙහි හමුවන්නේ එහෙයිනි.පර්වතය මුදුනෙන් හමුවන එක් ශිලා ලේඛනයක් දෙවන සියවසට අයතිය.පළමුවන ගජබාහු රජුගේ යැයි අනුමාන කෙරේ. මෙම වන අරණ ඔහුගේ නිර්මාණයක් ද යන්න විමසා බැලිය යුතුය. ඉන් පසු පර්වතය පාමුළෙන් හමුවන අනෙක් ගිරි ලිපිය තුන්වන සියවසට අයත්ය. බොහෝවිට මහසෙන් රාජ්‍ය සමයට අයත්ය.එම ලිපියේ  මහන ගිරි රජ මහා විහාරය යනුවෙන් වදනක් සටහන්ව ඇති නමුදු එය තහවුරු කළ හැක්කේ විධිමත් කියැවීමකින් පසුවය. නාම්බකඩ නොහොත් මති සාගරය මේ ආසන්නයේම පවතී.ප්‍රසිද්ධ ආසනඝරයක් සහිත හල්මිල්ල වැටිය පූජ්‍ය ස්තානය ද මේ ආසන්නයේ පවතී.මේ සියළු ආරාමයන් සමග අශ්වයා බැඳි කන්ද ඉතිහාසය  සම්බන්ධ වන්නේ කෙලෙසකදැයි නිගමනය කිරීම පුරාවිද්‍යාඥයන් සහ ඉතිහාසඥයන්ගේ වගකීමයි. නමුත් මෙම ප්‍රදේශයේ ඉතිහාසය විමර්ශනය කරමින් ඒ ශිලා ලේඛන ගැන සොයා බැලීම වටනේය.ෙකසේ වෙතත් ඉතා දුෂ්කර වෑයමකින් පිටපත් කර ගන්නා ලද ශිලා ලේඛන සිංහල අක්ෂර වල මූලික උරුමයයි.සිංහල නීතියේ ප්‍රකාශනයයි.නමුත් අද වන විට බොහෝ ශිලා ලේඛන නිදන් හොරුන්ගේ , ඉඩම් මංකොල්ලකරුවන්ගේ සහ ගල් කොරිකරුවන්ගේ  ග්‍රහණයට අසුවී විනාහ මුඛයට යමින් පවති.මිහින්තලේ අසළ ආනකොට්ට කන්දේ ශිලා ලිපි සියල්ල මේ වන විට විනාශ කර දමා ඇත්තේ ගල් කොරි කරුවන්ය.මේ වැනසෙන්නේ අපේ උරුමයයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්