බුදුන් අනුදැන මාර්ගයේ යන රජුන් තැනීම දුෂ්කරයි

 

                             

               මේ දිනවල සාකච්ඡාවට බඳුන්වන කාරණා කීපයක් ඇත. ආණ්ඩුව විසින් මුදල් අච්චු ගැසීම පිළීබඳව පාර්ලිමේන්තුව තුළ මතුකළ ප්‍රශ්නය ඉන් ප්‍රධානය. මහ බැංකුව විසින් එම චෝදනා  ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. එසේම සංචාරක ආකර්ෂණය දිනා ගැනීම උදෙසා මහනුවර දළදා වීදිය තුළ නොනිදන සැණකෙළි තීරුවක් නිර්මාණය කිරීම මත අස්ගිරි මල්වතු ප්‍රධාන විහාර පාර්ශවයන්ගෙන් ඊට විරෝධය එල්ල වීම නිසා ශාසනික පැත්තෙන් ඇතිව තිබෙන නොසන්සුන්තාවය බරපතල තත්වයකි. අනෙක නම් නෝර්වේ සහ තවත් යුරෝපා රටවල සහ ලෝක බැංකුවේ ආධාර මත ලංකාව තුළ සමලිංගික ප්‍රජාවට සහ සංක්‍රාන්ති ලිංගික ප්‍රජාවට අවශ්‍ය නීති සකස් කිරීම ද පාසල් වල විනය පවත්වාගෙන යෑමේ දී තරවටු කිරීම් වලට විරුද්ධව දණ්ඩ නීති සංග්‍රය වෙනස් කිරීම සඳහා කරන  උත්සාහයයි.අධිකරණ ඇමතිවරයා පාර්ලිමේන්තුව තුළ නීතිය සම්බන්ධ රෝම නීතියේ දෙවියන්ගේ ආඥාව පිළිබඳ පාඨ කියැවීම නිසා චාමර සම්පත් මන්ත්‍රීවරයා සඳහන් කළ පසුබිම පාර්ලිමේන්තුව තුළ නිර්මාණය වන්නේ දැයි බියක් ද බෞද්ධ සමාජය තුළ නිර්මණය වෙමින් පවතී. මේවාට උත්තර නැත.

          ජනපතිවරණය ආරම්භ කළ කාල වකවානුවේ දී බුද්ධ ශාසනය පිළිබඳව හෝ මෙරට ජාතිකත්වය පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමට කිසිවෙකු ගේ උනන්දුවක් නොවීය.එයට හේතුව වූයේ 2019 දී බලයට පත් වූ ගෝඨාභය ජනපතිවරයා විසින් මෙරට බහුතරයකගේ බලාපොරොත්තු සුන් කල බව දැනෙන බැවිනි යැයි කල්පනා කළ හැකිය. එහෙත් ජනපතිවරණ සටන අවසාන සමයේ මේ මාතෘකාව යළි කරළියට පැමිණියහ. එයට හේතු වූයේ අපේක්ෂකයන් ගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ වල සටහන් වූ යම් යම් වගන්ති හේතු කොට ගෙනය. දේශපාලන රැස්වීමක දී කියන දේට වඩා යම් ප්‍රකාශනයක සටහන් ව ඇති කාරණා වල වලංගුතාවය වැඩිය. ඒ නිසා බුද්ධ ශාසානය සුරක්ෂිත කොට පවත්වාගෙන යෑම පිණිස ව්‍යවස්ථාවේ දැනට දී තිබෙන බලය හීන කරාවි යන සැකය මතු වීම ස්ළුභාවිකය.මාස එකොළහකට පසු දැනට සිදු වෙමින් පවතින යම් යම් සිදු වීම් මත ආණ්ඩුව ක්‍රමානුකූලව එතැනට ගමන් කරන්නේද යන්න ගැන සාකච්ඡාවක් ඇතිව තිබේ.

          මිහිඳු මහ රහතන්වහන්සේ මිහින්තලේ ට වැඩම කර දේවානම් පියතිස්ස රජ දවසදී මෙරට බුද්ධ ශාසනය ස්ථාපිත කළ පසුව රජවරුන්ට අර්ථයෙන් ධර්මයෙන් අනුශාසනා කරන ලද්දේ මහා විහාරීය සම්ප්‍රදාය පදනම් කොට ගනිමිනි . බුද්ධ ශාසනය යනු භික්ෂු භික්ෂුණී උපාසක උපාසිකා යන සිවු වනක් පිරිසගෙන් සැදුම් ලද්දකි. උපාසක උපාසිකාවන් වන මහජනයා බුදු සසුන පිහිටුවීමටත් පෙර සිටම මෙහි විසූහ. එකල ඔවුන් ගේ පැවති සිරිත් විරිත් සහ පාලන මූල ධර්ම පිළිබඳ වර්තමානයේ දී සම්පූර්ණ අවබෝධයක් නැති වුවද යම් ශික්ෂණයක් ඇති පිරිසක් ජීවත්ව සිටි බව පැහැදිලිය. මෙරට වාපී ශිෂ්ඨාචාරය පිළිබඳ සලකා බලන කල්හි පූර්ව අනුරාධපුර අවදියේ දී වැව් තනා බත බුලත් සපයා ගත් සශ්‍රීක ජීවිතයක් ගත කළ පිරිසක් සිටි බව කිව යුතුය. මහින්දාගමනයෙන් පසුව මේ පිරිස බුදු සසුන හා බැඳි පවතින්නට උත්සාහ කළහ. අතැම් පැරණි මූලාශ්‍ර සලකා බලන කල්හි යක්ෂ ජනයා ගිරි දිවයින් වලට පළවා හරින්නට සිදු වූයේ එවැනි මත ගැටුම් හේතු කොට ගෙනයැයි සිතිය හැකිය. කෙසේ වෙතත් රජවරුන් සමීපයේ සිටිමින් ඔවුන්ට අවවාද අනුශාසනා කරලීමට භික්ෂූන් වහන්සේ ලා නිරන්තතරව කැප වූහ.

    පිටකත්‍රයට අයත් බුද්ධ දේශනා කීපයකම ගිහියන් හැසිරිය යුතු ආකාරය දක්වා තිබේ. සිඟාලක සූත්‍රය ඉන් ප්‍රධාන වේ. එහි 10 වන ගාථා සමුච්චයේ ගිහියන් රැස් කළ යුතු ආදායම ගැනද පරිභෝජනය ගැනද සඳහන් වේ.

එකෙන භොගෙ භු‌ඤෙජය්‍ය ද්වීහි කම්මං පයොජයෙ

චතුත්ථඤච නිධාපෙය්‍ය ආපදාසු භවිස්සති

(මල නොතලා මල් පැණි රැස් කොට මී බඳින බඹරක්හු සෙයින් මෙරමා නොපෙළා  භෝග රැස්කරන්නහු ගේ  භෝග සම්පත්හු  වැඩිමට යෙත්.ක්‍රමයෙන් සුඹසක් පස් කැට රැස් කොට බඳිනු ලබන්නාක් මෙනි. මෙසේ භෝගයක් එක් රැස් කොට ගිහිගෙයි වසන්නට සමර්ථ වූ ගෘහස්ථ තෙමෙ භෝගයක් සතර කොටසකට බෙදන්නේය.  හේ ඒකාන්තයෙන් මිතුරන් බැඳ ගනී. බිඳීයනු නොදී රැකගනු සමත් වෙයි. එක් කොටසකින් භෝග සම්පත් වළඳන්නේය. කොටස් දෙකකින් කර්මාන්ත යොදන්නේය. විපතක් පැමිණි කල්හි  ප්‍රයෝජනය පිණිස වන්නේය. යැයි සලකා සතර වන කොටස නිදහන් කොට තබන්නේය.)

ලංකා වාසී සිංහල බෞද්ධයන් මේ බුදු වදන අකුරටම අනුගමනය කළහ. ඔවුන් ගේ සෑම ගෙදරකම වී බිස්සක් හෝ අටුවක් හෝ වී පෙට්ටියක් විය. ඒවා සතර කොටසකට බෙදනු ලැබූහ. බිත්තර වී වලට කොටසක් ප්‍රයෝජනයට කොටස් දෙකක් සහ ඊළඟ කන්නය වන තෙක් සුරක්ෂිත කොට තැබීමට කොටසක් වශයෙන් විය. රජවරු මේ පිළිවෙත රටේ ආර්ථක සුභ සිද්දියට උපයෝගී කොට ගත්හ.රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයේ වස්තු දෙකොටසක් විය. එකක් මුදල්මය වශයෙනි. අනෙක ධාන්‍යමය වශයෙනි. රන්කාසි සහ තඹ කාසි වශයෙන් මුදල් අච්චු ගැසූහ.විදේශ වෙළෙඳාමට ද යොදා ගත්හ.රටේ විවිධ ප්‍රදේශ වලින් ලැබෙන අයබදු සතර කොටසකට බෙදා ප්‍රයෝජනයට ගත්හ. මිහින්තලේ පිහිටුවා තිබෙන ශිලා ලේඛනයකින් හෙළිදරව් වන්නේ වැවකින් ලැබෙන දිය බද්ද සතර කෙටසකට බෙදා එක් කොටසක් චෙතිය ගිරියට පූජා කළ ආකාරයයි.

වවිය දකපති චතර බකහි -එක බග .......චෙතගිරි මහ විහරහි දිනි.

තිඹිරිවැව ශිලා ලේඛනයෙහි දක්වා තිබෙන්නේ මෙයට වෙනස් ක්‍රමයකි.

සිද්ධම් අමෙතය මතුල සියරහි - ගගවි වවි තිණි මහ පතය එක මහ පතික තිණි කොටසහ කොටු එක කොටසක තුමහ අසනක ගග පවත විහරහි බිකු සඟනට දිනෙ

ගංගා වාපිය නම් වැවේ ආදායම කොටස් තුනකට බෙදා ඉන් එක් කොටසක් යළිත් තුනකට බෙදා අමාත්‍ය මතුල සියර ට අයත් කොටස ගංගා පබ්බත විහාරයට දී තිබේ.මෙහිදී අපට හෙළි වන්නේ අමාත්‍යවරයා ලබන ආදායම රජයේ අදායම සහ ගැමියන්ගේ ප්‍රයෝජනය සඳහා ලැබෙන ආදායම යන කොටස් තුන බව කල්පනා කළ හැකිය. අයබදු ගැන්මේ දී රාජ්‍ය ආර්ථිකය දියුණු කිරීමත් ගැමියා පෝෂණය කිරීමත් ප්‍රධාන වශයෙන් බුද්ධ ශාසනය සුරක්ෂිත කිරීමත් සිදු වූ ආකාරය පැහැදිලි වේ.

මුදල්මය වන වස්තු මෙන්ම ධාන්‍යමය වශයෙන් ලැබෙන වස්තු ගැන ද ශිලා ලේඛන කොටවා තිබේ. වවුනියාව අසළ තෝනිගල තිබෙන ලේඛනයෙහි දක්වා තිබෙන්නේ ධන්‍ය බැංකුවෙන් ලැබෙන පොළියෙන් කඨින සමයේ අරියවංශ දේශනාව සඳහා ධනය වෙන්කල බවකි. රාජ මහා විහාර ආශ්‍රිතව විශාල වී අටු පිහිටා තිබුණි. ගොවි ජනතාව විසින් කන්නය අවසානයේ දී මේ අටුව පුරවනු ලබති. මෙම ධන්‍ය කොටසද සතරකට බෙදා එකක් විහාරයේ පරිභෝජනයට ද එකක් රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයට ද එකක් ආයෝජනය ද නැතිනම් බිත්තර වී සඳහාද තව එකක් මතු ප්‍රයෝජනයට ද යොදවනු ලැබූහ.

දීඝ නිකායේ සීලෙඛන්ධ වර්ගයේ එන කූඨ දත්ත සූත්‍රයේ රජුගේ කාර්ය භාරය මැනවින් දක්වා තිබේ.මහා විජිත නම් රජ කෙනෙකුට  පුරෝහිත බමණෙකු දුන් උපදෙස් මෙහි අන්තර්ගතය රාජ්‍යය සොර බියෙන් පිරී පැවතුණු විට සොරුන් අල්ලා දඩුවම් කිරීමාදිය කිරීමෙන් පසු යම් සොර කෙනෙකු ඉතිරි වත්ද ඉන් පසු කාලයක ඔහු ශක්තිමත් වී රට පෙලන්නට පටන් ගන්නා බවද ඒ නිසා සොරබිය නැති කිරීම ලෙහෙසි නොවන බව ද කියා තිබේ. ඒ වෙනුවට  සිය රටෙහි යම් කෙනෙකු ගොවිතැනෙහි දක්ෂ නම් ඔහුට ධානය බිජුවට දිය යුත්තේය.යම් කෙනෙකුන් වෙළෙදාමට දක්ෂ වී නම්  ඔහුට රජු විසින් බඩු මිල දිය යුතුය.  රාජකාරිය කරන ඇත්තන්ට බත් වැටුප් දිය යුතුය.එවිට මිනිසුන් තමන්ගේ වැඩ පලෙහි යෙදුණේ  රට පෙළන්නේ නැත. රාජ්‍යය භාණ්ඩාගාරය පිරී යන්නේය.  සොර උවදුරුද නැත්තේමය යයි කියා ඇත.

   පැරණි සිංහල රජවරු මේ කාරිය අකුරටම ඉටු කළහ. මහාවැව් සාදා දී ජල පහසුව ඇති කළහ. බිජුවට තැන් තැන් වල ගබඩා කර තබා කන්නයක් පාසා මිනිසුන් වෙත බෙදා දුන්හ. වෙළෙදාමේ නියුක්ත වූවන් ට දිරි දුන්හ. හේවා පන්න ලේකම් ආදී රාජකාරියෙහි නියුක්ත වූවන්ට බත් වැටුප් දුන්හ.

දෙවනි සියවසට අයත් සෝමාවතී චෛත්‍ය ස්ථානයේ පවතින ශිලා ලේඛනයෙහි ඉතා වැදගත් අර්ථයක් දක්වා තිබේ.

මෙම රජ විහරහි මණි අගිය පොහොතකරහි අරක නිචිද කට වටනක බවිනි මෙ වෙහෙර අසනක සඟ බොගයි වසන කුලෙ මහ අවරනහි බලි කඩය වෙහෙරහි අරකෙහි  දනෙකෙහි.

මේ වෙහෙරට අයත් සංඝයා සතු ඉඩම් වල සිටිනා ජනතාව මහ අමුණෙහි ( වැව් තැනීමේ කාර්යයෙහි )  වැඩ කිරීම අවලංගු කොට  එසේම වැඩ නොකරන කල්හි ගෙවිය යුතු ගාස්තුව ද අවලංගු කොට  මණි අගිය නම් උපෝසතාගාරයෙහි ආරක්සාව සඳහා යෙදවීම මෙහි අදහසයි. රටේ අර්ථ සිද්දිය උදෙසා කරන කාර්යෙන්ද මුදවා ශාසනයෙහි ආරක්ෂාව පිළිබදව ජනතාව යෙදවීමට පවා රජවරු මහන්සි වූයේ ශාසනය නටහොත් ජාතික ආරක්ෂාවද විනාශ වන බැවිනි.එදා උතුරේ දහසක් රහතුන් වහන්සේලා වැඩ සිටියේ මුහුදට ඔබ්බෙන් වූ දේශ වලින් එන සතුරන් මෛත්‍රීයෙන් දමනය කරවීම පිණිසය.වර්තමානයේ දී උතුරේ විහාර තැනවීම සංහිඳියාවට බාධකයක් ලෙසට සැළකීමට පවතින රජයයන් උත්සාහ කරති.

        නවීන වෙළඳ පළ ආර්ථිකය තුළ සිදු වන්නේ මුදල් මගින් මුදල් මැවීමයි. ණයට දීම පොලියට දීම.මූල්‍යම වෙළඳ පළට අවශ්‍ය මුදල් සැපයුම ආදී කරුණු එයට ප්‍රධාන වේ.ඇමරිකාව වැනි රටවල් බලවත්ව තිබෙන්නේ මුදල් අච්චු ගැසීමත් ඒවා ආසියාතික රටවලට බෙද හැරීම .ඉන් ලැබෙන පොලිය දෙගුණ තෙගුණ කර ලබා ගැනීමත් නිසාය.තෙල් තිබෙන රටවල් තෙල් නිසා පොහොසත් වෙති.යළි ඒවා මූල්‍ය වෙළඳ පලේ ආයෝජනය කරති.ලංකාවේ ආර්ථිකය කඩා වැටීමට පටන් ගැණුනේ මූල්‍යමය වෙළඳ පළ සඳහා ඔරොත්තු නොදෙන ලෙසට ණය ගැනීම නිසාවෙනි. එය යළි යථාවත් කිරීමට ජනතාවගෙන් අධික අයබදු ගත්හ. වර්තමාන ආණ්ඩුව දුවන්නේ ඒ අයබදු මතින් ගත් සංචිත වලිනි.දැන් මහ බැංකුව ස්වාධීනය. ඔවුහු නිෂ්පාදන ආර්ථිකය පීළිබඳ තැකිමක් නොකරති. රටේ  මෙට්රික් ටොන් මිලියන 4.5 ක වී සංචිතයක් තිබෙන නමුත් ඒ වටිනාකම ආර්ථිකයට සම්බන්ධ කර නොගනිති. මේ ක්‍රමය බෞද්ධ ආර්ථික සංකල්පයට විරුද්ධය.රට හිගමනට පත් වී ශාසනය අර්බුදයට පත්ව තිබෙන්නේ ඇයිද යන්න අමුතුවෙන් විග්‍රහ කළ යුතු නැත.පසුගිය ආණ්ඩු වලට ව්‍යාපාරිකයන් පිරිසක් සහාය ලබා දුන්හ. මූල්‍යමය ශක්තිය ලබා දුන්හ. ඒ පාලකයන් ඔවුන්ට විශේෂ වරප්‍රසාද අත්පත් කර දුන්හ. බදු සහන දුන්හ.වර්තමාන ආණ්ඩුවටද තමන්ට හිතැති ව්‍යාපාරිකයන් පිරිසක් අවශ්‍ය වී තිබේ.කෝටිපති ව්‍යාපාරිකයන් ගේ ශක්තිය මත ආණ්ඩුව පවත්වාගෙන යා හැකි යැයි දැන් දැන් ඔවුහු කල්පනා කරති.වංචාව හා දූෂණය නැවත හිමින් හිමින් හිස ඔසවන්නේ මේ නිසාය.අපි බුදුන් වදාළ මාර්ගයේ යෑමට මැළි කමක් දක්වන තාක් මේ ව්‍යසනයන්ට මුහුණ දීමට සිදු වනවා නියතය.රජය ඒ මාර්ගයට තල්ලු කිරීම අතිශයින් දුෂ්කරය.නමුත් එය කළ යුතුය.බුදුන් වහන්සේට දළදා වහන්සේට පූජා කළ රටක ඒ මාර්ගය නැවත විවර නොවේවි යැයි නොසිතිය යුතුය.

 මතුගම සෙනෙවිරුවන්

නාවක්කුලි කොටිත් එක්ක උස්සන දෙසැම්බරයේ කොඩි

 

                         

      යාපන දිස්ත්‍රික්කයේ එකම සිංහල ගම්මානය පිහිටා තිබෙන චාවකච්චරි ප්‍රා දේශීය සභාව විසින් අරුම පුදුම නිවේදනයක් නිකුත් කර තිබේ.නාවක්කුලි හි  දුම්රිය ස්ථානයට යාබදව පවත්වාගෙන යනු ලබන සමිද්ධි සුමන විහාරස්ථානයේ පිහිටුවා තිබෙන වන්දනා කරුවන්ට තිබෙන විශ්‍රාම ශාලා පහසුකම් වහාම නවතා දමන ලෙසටත් එසේ නොකළහොත් නඩු පවරන බවටත් මේ නිවේදනයේ කියා තිබේ.මේ පිළීබඳව පුවත් පත් වල පළ වී තිබෙන වාර්තා අනුව නාවක්කුලියට පමණ් නොව යාපනයේ සිංහල ජනතාව ජීවත් වන තවත් ප්‍රදේශ වලටත් මේ නීතිය බලපවත්වන්නට ඔවුන් කැස කවන බව පෙන්නුම් කෙරේ.

          දෙමළ ඊළාම් මතවාදයෙන් පෝෂණය වූ   වර්ගවාදී මෙහෙයුම් ආරම්භ වන්නේ කන්කසන්තුර මහජන මන්ත්‍රීවරයාව සිටි එස්.ජේ.වී. චෙල්වනායගම් මහතාගේ උසි ගැන්වීම් මත 1950 දශකයේය.බොහෝ සාමකාමීව තිබූ උතුර ගිනි ගැනීම්වලට ලක්වන්නේ ඔහුගේ උග්‍ර වර්ගවාදී හැසිරිම් වලට ආකර්ශණය වූ දෙමළ තරුණයන් රට බෙදීමේ ව්‍යාපාර වලට තල්ලු වී යෑමෙන්ය.මේ නිසා යාපන දිස්ත්‍රික්කයේ සිටි විසිහතරදහසකට අධික සිංහල ජනතාවට පමණක් නොව මුස්ලිම් ජනතාවට සහ මේ දෙගොල්ලන් සමගම සමගියෙන් සිටි දෙමළ ජනතාවත් මහත් සේ පීඩාවට පත් වූශ.

        උත්තර පස්සය, උතුර සහ නාග ද්වීපය යනුවෙන් හඳුන්වන කලාපය තුළ අතීතයේ දී පැවති බෞද්ධ සභ්‍යත්වය සතුරු ආක්‍රමණ හේතුවෙන් වැනසී ගියේය. ඇතැම් තැන්වල රහතුන් වහන්සේලා පමණක් හයසීයයකට අධික සංඛ්‍යාවක් වැඩ වාසය කළ බව වංශ කතා දක්වන අතර යම් මුහුද ගොඩ ගැලීමක් නිසා මේ ප්‍රදේශය විනාශ වීමෙකට ලක්ව මීටර තුනක පමණ වැලි තට්ටුවකින් වැසී ගොස් ඇති බව මෑතකදී කළ පුරාවිද්‍යත්මක කැණීම් වලින් හෙළි වී තිබේ. කදුරුගොඩ විහාරයේ පවතින නටබුන් චෛත්‍ය වලට යටින් පූර්ව යුග වලදී ඉඳි කරන ලද බෞද්ධ නටබුන් රැසක් තිබෙන බව මේ සොයා ගැනීම් වලින් තහවුරු වී තිබේ.දහ අට වන සියවස් වලදී උතුරට ගෙන්වන ලද වහල් ශ්‍රමිකයන් වන මලබාරයන් නිසා මේ ජන ශූන්‍ය වූ භූමිය නැවත වහල් ජනපද වශයෙන් ජනාවාස කර ඇත.ලන්දේසීන් විසින් අඳින ලද පැරණි සිතියම් වලින් ඒ බැව් සනාථ වේ.මෙකී ජනාවාස භූමි වල සාරය විදෙස් වලට යැවුණූ අතර මලබාර් දෙමළ ජනයා ඉතාමත් දුක්ඛිත ජීවිතයක් ගත කළහ. ලන්දේසි ආධිපත්‍යය ලිහිල් වී යෑමෙන් පසු මේ ජනයා පාලනය කිරීම උදෙසා නැවතත් මලබාර් දිස්ත්‍රික්ක වලින් වත් පොහොසත් කම් ඇති වෙල්ලාල ජනයා යාපනයට පැමිණියහ. ඔවුහු ලන්දේසීන් ගෙන් සහ පසුව ඉංග්‍රීසින් ගෙන් ඉඩම් මිළදී ගෙන වහල් ජනපද පාලනය කළහ. මේ වන විටත් යාපනයේ ජීවත් වූ සිංහල ජනයා වන මඩප්පිලි ගොවි කුලය සහ ඉන්දීය වෙල්ලාල වර්ගය ෙඇතැම් විට එක සමාන කර ඇතද සිංහලයන් බෞද්ධයන් වූ බවද මලබාර් වෙල්ලාලයන් හින්දූන් වූ බවද පැහැදිලි කළ හැකිය. ලන්දෙසි පල්ලි ඉඳි කළ ඇතැම් ප්‍රදේශ වල සිටි  සිංහල බෞද්ධ ජනතාව ගැන බල්දෙයස් නම් ලන්දේසි පූජක තැනගේ විග්‍රහයෙන් ඒ බැව් පැහැදලි වේ.

         නාවක්කුලිය ,කදුරුගොඩ, උඩුප්පිඩිය ,චුන්නාකම කැස්බ දූව නොහොත් කයිට්ස්, බූරු දිවයින නොහොත් ඩෙල්ෆ්ට්, කාරතිවු නොහොත් කාර දිවයින එලෙස සිංහල ජනතාව ජීවත් වු ප්‍රදේශ අතරට ගැනේ. ඉංග්‍රීසීන් ගේ කාලයේ දී මේ ප්‍රදේශ වල සිටි සිංහල ජනයා අභිබවා දෙමළ ජනගහනය වර්ධනය වන කල්හි ඇතැම් සිංහලයන් වන්නියට සහ අනුරාධපුරයට සංක්‍රමණය වී ඇත. නමුත් ලංකාවට නිදහස ලැබීමෙන් පසු උතුර යළි ක්‍රමයෙන් සිංහල ව්‍යාපාරිකයන් ගෙන් පිරී ගියේය. බේකරි කර්මාන්තය ,ගරාජ නොහොත් කාර්මික වැඩ පළ වල් මේ අයගේ ප්‍රධාන ජීවනෝපාය වීය. හතළිහේ දශකයේ දී උතුරේ විහාරස්ථාන යළි ඉඳි වීමෙන් පසු ඒවායේ වන්දනා කරුවන් සඳහා නවාතැන් පහසුකම් ඇති විය. දායකයන් නොමැතිව වන්දනා කරුවන් නිසාම පැවතුණු මෙවැනි විහාරස්ථාන නඩත්තු වූයේ ඒ ශත්තියෙනි. අසූව දශකයේ ඇරඹුණු යුද්ධයෙන් පසුව 1985 දී පමණ උතුරේ සිටි සිංහල ජනතාව ඝාතනයය ලක් වීමෙන් සහ පහරදීම් වලින් පීඩාවට පත්ව දකුණට සහ අනාථ කඳුවරු වලට සංක්‍රමණය වූහ.නාවක්කුලියේ  තිබූ සිංහල පාසල විනාශ කරන ලද අතර සිංහල ජනතාවට උන්හිටි තැන් නැතිවූහ. 2009 වසරේ දී යුද්ධය හමාර වූ පසු අවතැන් ව සිටි නාවක්කුලියේ සිංහල පවුල් 180 ක්  2010 දී නැවතත් උතුරට ගොස් බැලූ විට ඔවුන් පරිහරණය කළ ඉඩම් කොටි මහවිරු පවුල්  විසින් අත්පත් කරගෙන තිබුණි. එහිදී ඔවුන් නවාතැන් ගෙන තිබුනෙ දුම්රිය ස්ථානයේ බව එකල පුවත් පත් වාර්තා කළහ. අනතුරුව මේ ජනතාවගේ උද්ඝෝෂණයන් නිසා එංගලන්තයේ සිටින සිංහල ජනතාවගේ ආධාරයෙන් උපතාරයෙන් සහ සිංහල රාවයේ මෙහෙයවීමෙන් නාවක්කුලියේ නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියට අයත් පොල් වත්තක ඉඩම් කට්ටි කීපයක් ලබාගෙන පදිංචි වන්නට ඉඩ ප්‍රස්ථා ලැබිණ. අනතුරුව දුම්රිය ස්ථානයට යාබදව විහාරස්ථානයද ඉඳි කිරීම ආරම්භ කළද මන්ත්‍රී ශිවාජිලංගම් ගේ විරෝධය හමුවේ  එවකට පැවති ප්‍රාදේශිය සභාව විසින් වාරණයක් ගැනීම නිසා අතර මග නැවතුණි. නමුත් නඩු කටයුතු වලදී එවකට සිටි ශ්‍රී නිධී නන්දසේකරන් මහේස්ත්‍රාත් තුමිය විසින් දෙන ලද අපක්ෂපාතී තීන්දුව නිසා යළිත් නාවක්කුලි විහාරස්ථානය ඉඳි කරලීමට අවස්ථාව ලැබුණි.අද වන විට උතුරේ බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන වන නාග ද්වීපය, තිස්ස විහාරය, නාග විහාරය සහ කදුරුගොඩ ආදීයට වන්දනාවට යන සැදැහැවතුන් සඳහා නවාතැන් පහසුකම් සපයන ස්ථාන අතරින් ප්‍රමුඛ තැනක් ගන්නේ නාවක්කුලි විහාරස්ථානයයි. වන්දනාකරුවෝ එහි නවාතැන් ගෙන උයා පිහා ගෙන ගිමන් නිවා ගෙන විහරස්ථානයටත් මූල්‍යමය ශක්තියක් වී පිටත්ව යති.

          වර්තමානයේ පත්ව සිටින චාවකච්ඡරි ප්‍රාදේශීය සභාවේ පාලන අධිකාරියට ප්‍රශ්ණයක්ව තිබෙන්නේ මේ ක්‍රමවේදයයි.ඔවුහු ඉතාමත්ම වර්ගවාදීව කටයුතු කරමින් සිටී.මේ අතර  දෙසැම්බර් මාසයේ 12 13 සහ 14 යන තෙදින තුළ සංහිඳියාව උදෙසා ජාතික දිනයක් රජය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කර තිබේ.සියලු ජාතීන් සහ ආගම් නියෝජනය කරමින් මේ දිනය උත්කර්ශවත් කිරීම ද සංස්කෘතික අවස්ථාවන් ප්‍රදර්ශනය කිරීම ද සිදු කිරීමට මේ වන විට අමාත්‍ය මණ්ඩල අනුමැතිය හිමිව තිබේ. වෙන් කළ මුදල මිලියන තුන්සීයකි.රටේ අතැම් පිරිස් විශේෂයෙන්ම උතුර සහ නැගෙනහිර පළාත්වල දේශපාලන නායකයන් විසින් රටේ නීතියට ද පයින් ගසා සංහිඳියාවට බාධා කරන වර්ගවාදී ඇවිස්සීම් සිදු කරන කල්හි  උසාවි නියෝග පවා නොතකා විහාරස්ථාන ඉදිරියේ කලහකාරී අන්දමින් හැසිරෙන කල්හි රජය පැත්තෙන් දියත් කරන සංහිඳියාව ගොළු වී ඇත. නැගෙනහිර පළාතේ මඩකලපු දිස්ත්‍රික්කයේ තොප්පිගල ආසන්නයේ දිවුලපතාන නමැති පාරම්පරික ගම්මානයේ ජීවත් වූ සිංහල ජනතාවට නඩු දමා එළවා දැමීමට කටයුතු කරන ලද්දේ පසුගිය රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුවයි. ඒ මගම ගනිමින් ඒ ජනතාව මඩකලපු දිස්ත්‍රික්කයෙන් ඉවත් කර අම්පාර පමණක් කේන්ද්‍ර කොටගෙන ඉඩම් බලපත්‍ර ලබා දීම සිදු කරන්නේ මඩකලපු දෙමළ මන්ත්‍රීන්ගේ ඉල්ලීම් මතයි. මේ කිසිවක සංහිඳියාව නැත.ප්‍රායෝගිකව සංහිඳියාව සඳහා කැප වන්නේ දකුණේ සිංහල ජනතාව පමණකි. කෝවිලක් සැදුවත් පල්ලියක උත්සවයක් තිබුණත් ඒ සැම විටම කරුණාවෙන් මෛත්‍රියෙන් සැළකීමටත් ඒ සංස්කෘතික උත්සව  වලට සාභාගි වීමද සිංහල ජනතාවගේ සිරිතකි.ජාතික දිනයක් කෘතිමව නිර්මාණය කර  සර්ව ආගමික උත්සව පැවැත් වීම තුළින් ඒ අයට අලුතින් ඇතිවන හැඟිමක් නැත. රජය නාවක්කුලිය ගැන මේ වන තෙක් කිසිදු ප්‍රකාශයක් සිදු කර නොමැත.ජාතිවාදය අවුස්සන්නේ යැයි පවසා නැත.රටේ අනෙක් පළාත් වල පාතාලේ ක්‍රියාකාරකම් සිදුවන විට විපක්ෂයට ඇගිල්ල දිගුකරන  ආණ්ඩුව උතුරේ වර්ගවාදය පෝෂණය කරමින්   නිහඬවම බලා සිටී.චාවකච්ඡරි දේශපාලනයේ වර්ගවාදී කොඩි දකුණේ ඉස්සීමෙන් කිසිවෙකුට පලක් නැත. රටේ සංස්කෘතික උත්සව විශේෂයෙන් අවුරුදු දින වැනි සුවිශේෂි උත්සව තිබෙද්දී විශාල මුදල් කන්දරාවක් වියදම් කිරීමෙන් පෙනෙන්නේ ආණ්ඩුව කරන ඇත්තන් ගේ බංකොලොත්භාවයයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

ගුරුගෙදර විදුගෙදරක් කළ කන්නන්ගර මැතිඳු

 

                                        

             සීතාවක රාජ්‍යය බිඳ වැටීමේ කාලවකවානුව තුළ ශාසනික වශයෙන් සිදු වූ පරිහානියත් සමග මෙරට පැරණි අධ්‍යාපන ක්‍රමයද අභාවයට පත් විය.ඉන් පසු  සරණංකර සංඝරාජ සමයෙහි පුනර්ජීවනයට පත් ශාසන සම්ප්‍රදාය සහ මෙරට අධ්‍යාපනයට මූලික වූ මහඟු ග්‍රන්ථයක් වූයේ වදන් කවි පොතයි. වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජ දවස දී ශාස්ත්‍රඥයෙකු ලෙසට ප්‍රකටව සිටි  අත්තරගම බණ්ඩාර පඬිතුමන් විසින් මෙම කාව්‍යග්‍රන්ථය රචනා කරන ලද බව දැක්වේ. එතුමා තම තරුණ කාලයෙහි දිම රාජ කුමාරවරුනට අකුරු ශාස්ත්‍රයට  ගුරු වූ නිසා   රාජගුරු යනුවෙන් ද ප්‍රකට වූහ.

තිබූ තැනක සොර සතුරන් ගත නොහෙනා - එසැඬ මනාවන් වතුරෙන් වල නොයනා

කෝප වුවත් රජ මැතිඳුන් ගත නොහෙනා -  උගතමනා ශිල්පය මයි මතු රැකෙනා  යැයි  වදන් කවිපොතේ දක්වයි.

ශිල්ප ශාස්ත්‍ර සේවනයෙහි යෙදීමට අකුරු ශාස්ත්‍රය මනා ලෙස ප්‍රගුණ කළ යුතුය.පරංගි යුද්ධ, ලන්දේසි යුද්ධ වලින් බියෙන් ඇළලී වල් වැදි සිටි ජනතාව ඉන් මුදවා ගැනීමට සංඝරාජ මහා හිමි පාණන් ඇති කළ අධ්‍යාපන පරිසරය තුළ අකුරට යන්නට මැළි කළ දරුවන් ට මෙන්ම චණ්ඩ ගති ප්‍රකට කළ දරුවන්ට ද මතක සිටින ලෙස මේ කව ලියා  ඇත.

පොල් ඉරටේ අණ තදකර ගතිම්මා  - ඉන් ඔල මොළ කමකට සිත නොයම්මා

දැන් නිසලව ඉඳ අකුරුත් කියම්මා - ඉන් අප දඟ ගේක ලූදැය  අපෙ අම්මා

කුඩා කළ දරුවන් ගේ හැසිරීම දඟකාරය. කොල්ලන්ටත් බල්ලන්ටත් නළියන්නේ නැතිව සිටින්නට බැරි බව දෙමාපියන් දනී. ඒ නිසා ගොවිපළෙහි පියා සමග වැඩට යන්නට සැලැස්වුහ.අතීතයේ නම් අංගම් ඉළන්ගම් හරඹ සමග මේ තරුන ගාය මෙල්ල වූ බව වැඩිහිටියෝ කියති.සෙල්ලමත්, දැනුම ලබා ගැනීමත් ඒ සැම තැනකින්ම  සිදු විය. ගැහැණු දරුවන් ගේ දැනුම මුලු තැන්ගෙයි ඇසුරෙහිම වැඩිණ.අල පලාවන් සහ දර සොය ගිය ඔවුහු  සමාජ ආශ්‍ර යෙන් හොඳ නරක දැන ගත්හ.දරුවන් හදා වඩා ගැනීමෙහි පරිචයක් ලැබූහ. නමුත් පිරිත් පොත කියවන්නට සකස්කඩ, ඝණදෙවි හෑල්ල ,නම්පොත කියවන්නට අකුරු දැන ගත යුතු විය. බාල කළ සිටම පණ්ඩිතයෙක් බව පෙනේ නම් පන්සලේ ගුරුගෙදර වැඩි දුර ශික්ෂණයට යෙදවිය යුතු විය.දහම් පොත් පත් පරිශිලනයට පෙළඹවිය යුතු විය.කොලු දඟ කාරකම් මඩින්නට ඇතැම් විට වේවැල අතට ගන්නට සිදු විය.හැඳි නොගෑ හොද්ද කැටි වනවා සේ ශරීරයේ අනුමත තැන් වලට මෘදු පහරක් දීමෙන් ගත සිත අවදිවන බව දෙගුරුන් දැන සිටියහ.වැලිපිල්ලේ අකුරු ලියන විට ක්ෂණිකව මොළය කරා සන්නිවේදනය වන්නාක් මෙන්ය.එසේම වැඩිහිටියන් වෙත කීකරු වන්නටත් ගෞරව කරන්ටත් උපතින් පැමිණෙන උද්දච්ච කම් මඩින්ටත් මාර්ගය පාදා තැබූහ.

      බ්‍රිතාන්‍ය රජුට ගිවිසුමකින් රට භාර දෙන්නට සිදු වූයෙන් රටේ අධ්‍යාපන පුනර්ජීවනය තවදුරටත් සිදු නොවීය.ඒ වන විට පන්සල් ආශ්‍රිතව පාසල් හය දහසක් තිබුණු බව ලංකාවට පැමිණි මිෂනාරීන් වාර්තා කර තිබේ.ඔවුන්ට අවශ්‍ය වූයේ පන්සල අභිබවා පල්ලිකුඩම් වල ආගමික අධ්‍යාපනයක් ආරම්භ කිරීමයි.වෙස්ලියන්, බැප්ටිස්ට් සහ ඇන්ග්ලිකන් නිකාය මගින් පාලනය වන ඉස්කෝල ආරම්භ වූයේ රජයේ අනුග්‍රහයෙනි රොබට් බ්‍රවුන්රිග් එයට පූර්ණ අනුග්‍රහයක් දැක්වූහ.මෙරට නිදහස් අධ්‍යානයේ පියා ලෙසට හඳුන්වන සී.ඩබ්.ඩබ්.කන්නන්ගර මහතා සිය මූලික අධ්‍යාපනය ලබා ගත්තේ වෙස්ලියන්  උසස් පාසලෙනි. පසුව ගාල්ලේ රිච්මන් විදුහලට ඇතළත් විය. බෞද්ධ ළමයෙකු වුවද ඔහුට හැදී වැඩීමට සිදු වූයේ කතෝලික ආගමික පරිසරයක් තුළය. නේවාසිකාගාර පුහුණුව බටහිර ක්‍රමයට විය. මේ කාලයේ බෞද්ධ පාසල් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ සමයයි. පූජ්‍ය දොඩන්දූවේ පියරත්න තිස්ස මාහිමියන්ගේ ආරාධනයෙන් ලංකාවට සැපත් කර්නල් ඔල්කට් තුමා විසින් පරම විඥාණාර්ථ පාසල් ඇති කිරීම නිසා මිෂනාරි පාසල් හා තරඟ කරමින් ස්වභාෂා අධ්‍යාපනයක් සහ නවීන අධ්‍යාපනයක් තහවුරු කරලීමට උත්සාහයක් විය.

      1931  ඩොනමෝර් ව්‍යවස්ථාව යටතේ රැස්කළ රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ අධ්‍යාපන විධායක කමිටුවේ  සභපති ධූරයට පත් වූයේ කන්නන්ගර මැතිතුමාය. මේ වන විට දහනව වන සියවසේ සිදු වූ අධ්‍යාපන පෙරළිය පිළිබඳවත් මිෂනාරි අධ්‍යාපනය නිසා රටේ සංස්කෘතියට සහ ඉදිරි ගමනට ඇති වූ පසු බෑමත් ගැන පුළුල් අවබෝධයක් ඇතිව එතුමා විසින් සිය මුල්ම ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලිය 1932 දී පමණ ආරම්භ කරන්නට යෙදුණි.මේ වන විට දිවයින පුරා බෞද්ධ පාසල්  240 ක් ක්‍රියාත්මක වූ අතර 1162 ක් වූ  අනෙක් සියලුම පාසල් විවිධ ආගමික නිකායන් මගින් පාලනය කරන්නක් විය. ඒවායෙහි ආගම  ඉගැගැන්වීම කෙරෙහි උනන්දුවක් දක්වා නොමැත. ස්වභාෂාවද නොසලකා හැර තිබුණි. ඒ නිසා යම් ප්‍රතිසංස්කරණයකදී අන්වාර්යයෙන්ම ස්වභාෂා ඉගෙනීම ශක්තිමත් කිරීම සිදු කළ යුතු විය. එම නිසා කන්නන්ගර මහතා විසින් සෑම පාසලකම ස්වභාෂා අධ්‍යාපනය දියුණු කරලීමට උත්සාහ ගන්නා ලද අතර ඉංග්‍රීසි දෙවන බස ලෙසට හැදෑරිමට උනන්දු කරවන ලදී. මෙම ක්‍රමයට ආගමික නිකායික පාසල් විරුද්ධ වූ නමුත් නොපැකිළව තම වැඩ පිළිවෙල ක්‍රියාත්මක කිරීමට අවශ්‍ය දහිරිය එතුමා තුළ පැවතිණ. ඉන්පසු එම වසරේ  මහනුවර ගම්පළ අසළ හන්දෙස්ස ග්‍රාමයේ මෙරට කලා ශිල්ප පදනම්  කොට ගත් අධ්‍යාපනයක් ලබා දීම සඳහා වැඩ සටහනක් ආරම්භ කර ඇත එහි පළමු පියවර වශයෙන් ආදර්ශ පාසල්  13 ක් ක්‍රියාත්මක කොට එය සාර්ථක වූ පසු අනෙක් පළාත්වලට ද ආදේශ කොට පාසල් 79 ක දක්වා ව්‍යාප්ත කරන ලදී.  මෙතෙක් නොසලකා හැර තිබු මෙරට මූලික ශිල්ප කලා දැනුම අදාළ පරම්පරාවට පමණක් නොව සියලුම දෙනට ලබා දීමේ අරමුණින් අධ්‍යාපන අරමුණු පුළුල් කරනු ලැබිණ.

      මෙතෙක් ගුරු ගෙදරට සීමාව තිබූ අකුරු කරවීම ඇතුළු ඉගැන්වීම් වලින් ඔබ්බට ගිය ප්‍රතිසංස්කරණයන්හි අරමුණ වූයේ ගුරු ගෙදෙර විදු ගෙදරක් බවට පත් කිරීමයි.මේ වන විට රට පුරා ක්‍රියාත්මක වූ බෞද්ධ පාසල් එතුමාගේ ක්‍රියාවලියට නොමද සහායකින් ඉදිරිපත් විය.දෙඩෙන්දූවේ පළමු බෞද්ධ පාසල මෙන්ම රටපුරා පන්සල් අසල සකස් කළ එවැනි පාසල් පදනම් කොට ආධාර ලබන පාසල් ලෙසට ඒවායේ බෞද්ධ අධ්‍යාපනය මෙන්ම නවීන අධ්‍යාපන ක්‍රම ද ඇතුල් කිරිමට උනන්දු කරවනු ලැබූහ.මේ පාසල් වල ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මයට වැදගත් තැනක් ලැබුණි. පාසලේ ගෙවත්ත ද කුඹුර ද වගා කිරීමට ළමුන් යොදවනු ලැබූහ.ඒවායේ අස්වනු විකුණා ලද මුදල් ළමුන් ගේ ඉතිරිකිරීම් පාස් පොත් වලට දමා ඉතිරි කිරීම ට පදනම ඇති කළහ.ආර්ථික වශයෙන් සමෘද්ධිමත් බෞද්ධ ජනතාවක් ඉදිරියට ගැනීම ඒ අරමුණු අතර විය.1937 වර්ෂය වන විට මෙකී ග්‍රාමීය අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලිය තුළ ශාස්ත්‍රීය විෂයයන් කෘෂිකර්මය ඇතුලු ග්‍රාමීය විද්‍යා විෂයයන් වඩු වැඩ යකඩ වැඩ ඇතුළු කාර්මික පුහුණුව දියුණු කරන ලදී. 1939 වසර වන විට මේ ආකාරයෙට සාර්ථකව පාසල් 253 ක් තුළ මෙම ග්‍රාමීය අධ්‍යාපන වැඩ සටහන් ස්ථාපිත කරතිබුණි.

     1945 වසරේ නිදහස් අධ්‍යාපන පනත සම්මත කර ගන්නා විට 1939 ආඥා පනත මගින් ද ඇති කර ගත් බලතල අනුව කන්නන්ගර මහතාගේ මූලික අභිප්‍රායන් සාර්ථක අඩියකට පත්ව තිබුණි. එම  අධ්‍යාපන මූල ධර්ම විදෙස් රටකින් ක් නොව එතුමාගේ සහ බෞද්ධ පාසල් අධ්‍යාපන ක්‍රමයෙන් හදා වඩා ගත්තකි. ඒ අනුව ඊළ පියවර වූයේ ගුරුවරුන් පුහූණ කිරීම උදෙසා අඩිතාලමක් තැබීමයි. ඒ අනුව 1934 දී මීරිගම කෘෂිකර්ම පහුණු මධ්‍යස්ථානය ද 1936 න් පසු  ගුරු අභ්‍යාස විද්‍යාල කීපයක්ම බිහි කරන ලදී. ඉන් 1946 වසරේ ගිරාගම සෞන්ර්ය ආයතනයද මහරගම ගුරු අභ්‍යස විද්‍යාලය ද කැපී පෙනේ.ඒ ගුරු විදුහල් වලින් පිටවූ ගුරු ශිෂ්‍යන් සඳහා සකස් කළ ප්‍රතිඥාවත් ද විය.'සිතින් ද කයින් ද වචනයෙන්ද ශිෂ්‍ය පරම්පරාවට ගුරු කුලයට මාතෘ භූමියට හා මනුෂ්‍ය  සංහතියට ද අචල භක්තියෙන් යුක්තව ජාති කුල ආගම භේදයෙන් සහ සතර අගතියෙන් තොරව ගුරුවරයෙක් වශයෙන් සේවය කිරීමටත් ගුරු සේවානුබද්ධ සකල සම්ප්‍රදායන් සපුරා ආරක්ෂා කිරීමට සහ ආදර්ශමත් චරිතයක් හා පෞරුෂයක් මා තුළ මෙන්ම ශිෂ්‍ය පරම්පරාව තුළද සංවර්ධනය කිරීමටත් අධ්‍යාත්මක ගුණ වගාව ඥාන පූරණය හා ශිල්ප ශාස්ත්‍ර දානය සඳහා මගේ පූර්ණ හ්‍රමය යෙදිමටත් ප්‍රතිඥා දෙමි' යනුවෙන්  එහි දැක්වා ඇත.

මේ අනුව බලන කල්හි කන්නන්ගර අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ තිබූ උදාර ගුණ සමුදාය තුළින් නව ලොවක් බිහිකර ගැනීමට', ජාතියක් ඉහළට  ඔසවා තැබීමට ගත් වෙහෙස මනාව ප්‍රකට වේ. අවාසනාවකට මිෂනාරීන් ගේ සහ සමසමාජ පාක්ෂිකයන්ගේ වුවමනාවට කන්නන්ගර මහතා මතුගම ආසානයෙන් පරාජයට පත් කිරීමෙන් පසු 1951 දී අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂවරයෙකු ලෙසට එච්.ඩබ්.  වුඩ් හවුස් නම් ඉංග්‍රීසි ජාතිකයෙකු පත් කිරීමෙන් පසු ග්‍රාමීය අධ්‍යාපනය නොසලකා හැර නැවතත් පංති කාමරය මූලික කරගත් ශාස්ත්‍රීය අධ්‍යාපනයට පමණක් මුල් තැන් දුන්හ. ඒ නිසා නිදහස් අධ්‍යාපනයේ තිබූ උදාර අරමුණු විනාහ කරනු ලැබිණ. අද අප කළ යුත්තේ ඒ ප්‍රතිපත්ති වලින්  බැහැරව විදෙස් උපදෙස් අනුව මොඩියුල ආරෝණය කිරීම නෙව කන්නනන්ගර චින්තනයෙන් පදනම දැමූ  විදු ගෙදරට මෙරට සම්ප්‍රදායත්  ෙමන්ම විශ්ව දැනුමත් එක් කර  ආත්ම අභිමානයෙන් සහ ජාතික අභිමානයෙන් යුක්ත  යහපත් පිරිපුන් දරුවන් සෑදීමේ වැඩ පිළිවෙල ආරමභ කිරීමයි. ආචාර්ය සී.ඩබ්. ඩබ්. කන්නන්ගර මහතාට දක්වන උපහාරය එයයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

දිය දබරයක් නිසා ලියැවුණූ පුරාණ වාරි පරිසර නීතිය

 

                          

              ගොවිතැනෙන් සිය ජීවිතය පවත්වාගෙන ගිය අතීත සිංහල ජනතාවට වැව සහ කෙත අතිශය වැදගත් විය.ජල සම්පත සුරැකීම උදෙසා දිය කඳුරු හරස් කොට වැව් බැඳ වූ ඔවුහු අහසේ පාවෙන වළාකුළු වලින් පවා ජලය උරා ගන්නට සමත් ජල බිංදු තාක්ෂණයක් නිර්මාණය කළහ. පැරණියන් කඳු වැව් යනුවෙන් හඳුන්වනුයේ ඉතා උස් කඳුකර වල බැඳවූ සොරොව්වක්  නැති නමුත් පැන්නුමක් පමණක් ඇති එවැනි වැව් පිළිබඳ දක්වන්නටයි.දිය බිත්තර වලින් ගැබ්බර වූ වැහි වළාකුළු පිටස්තර  ප්‍රදේශයන්ට ගසා ගෙන යෑම වළක්වනු පිණිස එවැනි වැව් ඇති කළහ.ජලයට ජලය ආකර්ෂනය වෙයි.  උස් ගිරි ශිඛර ආසන්නයෙන් ගමන් කරන වළාකුළකට මේ වැව මග හැර යා නොහැකිය.වැසි බිංදු පතිත වෙමින් වැසි මෝරන්නට පටන්  ගන්නා අතර වැව පිරී ඉතිරී පැන්නුමෙන් පිට මහ කැළයට ගලා යයි.කැලෑ දිගේ රූරා බසින ජලය කැළයේ අටවා  තිබෙන තවත් වැවකට එකතු වෙයි. මේවාට මූකලාන් වැව් කුළු වැව් යයි හෝ පෝටා වැව් යැයි ව්‍යවහාර කළහ.වන සතුන්ට ප්‍රයෝජනවත්ය.මේවායේ ද සොරෙව්වක් නැත පැන්නුමක් නැත්නම් වානක් පමණක් ඇත.එවැනි මූකලාන් වැව්ද පිරී ගලා යන ජලය කැළය පසු කර ගමට ගලා යයි. ගමේ එකිනෙකට සමාන්තරව පවතින වැව් පද්ධතියකි. මූකලානෙන් ගලා එන ජලය ගම් වැව් වලට එකතු වි ගොවිතැනට අවශ්‍ය පිරිසඳු ජලය ලබා දෙයි. ජලය සැබවින්ම පිරිසිඳුය. බොර වතුර නැත. හේතුව ඒ වැව් තාක්ෂණය තුළින් පස ඉල්පී නොයෑමයි.

            අතීත මුතුන් මිත්තන් විසින් මෙවැනි වාරි මාර්ග නිර්මාණය කලා පමණක් නොව එවා ආරක්ෂා  කරන්නට ද නීති පැණවූහ.හිලා ලේඛන වල ඒ නීති රීති ලියවා තැබූහ.පදවිය අසළ රඹෑව ටැම් ගිපිය ඉන් එකකි. පෙර සිරිත් ප්‍රකුර් වඩා යනුවෙන් එහි සඳහන් කර තිබේ. කොණ්ඩවට්ටවාන් ලිපිය තවෙකකි.පෙර සිරිත රජ අණටත් වඩා ලොකුය. එය උල්ලංඝණය කිරීමෙන් සොබා දහමෙන් දඬුවම් ලැබෙන බව ඔවුහු දැන සිටියහ.සිංහල රජ දවස පියමන් වී පෘතුගීසි, ලන්දෙසි සමයේ දී උඩරට රාජධානිය හෙබවූ රාජාධිරාජ රාජසිංහ (1781-1798)  රජුගේ කාලයේ දී උඩරට පළාතේ දුම්බර පන්සිය පත්තුවේ දිය දබරයක් ඇති විය. දිය දබරය යනු ජලය බෙදා හැරීම සම්බන්ධව ඇති වූ රණ්ඩුවකි. ගමේ ජීවත් වූ දෙපිරිසක් අතර ඇති වූ ආරෝවකි. එක් පිරිසක් පුරාණ සිරිත කඩ කළ අතර තවත් පිරිසක් එයට විරුද්ධව ඉහළට පැමිණිලි කළහ.අවසානයේ දී රාජ සභාවේ සිටි මහ අදිකාරම් වූ ගලගොඩ මුංවත්තේ දිසාව ද දෙවන අදිකාරම් පිළිමතලව්වේ ද හත් කෝරලේ දිශාව වන දුම්බර පළමුවන නිළමේ ද සබරගමුවේ දිසාපති දෙවන ගලගොඩ නිලමේ ද  ඌවේ දිශාව වන තුන්වන ගලගොඩ නිළමේ ද මාතලේ දිසාව වන දෙවන පිළීමතලව්වේ ද බිම්තැන්නේ දිශාව වන රත්වත්තේ නිලමේ ද උවේ දිහාව වන යටවත්තේ නිලමේ ද හිප්පොල,ඊරියගම ,කහඳව ,අරඹේපොල ,දොඩම්වල, සතරවන ගලගොඩ, මාම්පිටිය ,දුනුවිල සහ ඇරැව්වාල යන මොහොට්ටාල වරුද එකතු වී එම දබරය සන්සිඳවනු පිණිස නීතියක් සම්මත කළහ.මෙහි වර්ෂය සඳහන් වනුයේ ශකවර්ෂ එක් දහස් හත්සිය දාහතර යනුවෙනි. එනම් ක්‍රි.වර්ෂ එක්දහස් හත්සිය අනූ දෙවැන්නයි.මේ කාලයේ කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු ජීවත්ව නොසිටියද රාජාධිරාජසිංහල රජුටද කීර්ති ශ්‍රී යනුවෙන් ආමන්ත්‍රණය කර ඇති බව පෙනේ. එම යුගයේ පණිවුඩ පනත නැතිනම් නීතිය සම්මත කර ගැනීමට නිලමේ වරු එක් රැස් වී තිබේ.මන්ද  පුරාණ සිරිත කඩ කිරීම බරපතල වරදක් බැවිනි.ඒ පනතේ මෙලෙස සඳහන් වේ.

  'ශකවර්ෂ එක්වාදහස් දහතර වැනි වූ පර්ධාවී නම් මෙම වර්ෂයෙහි උඳුවප් මස අව සතවක නම් තිථිය ලත් බ්‍රහස්පතින්දා දීපදෝත්තම වූ කීර්ති ශ්‍රී විරාජමාන වූ රාජෝත්තමයාණන් වහන්සේ ගෙන් ලැබුණු පණිවුඩ පනතට දුම්බර පන්සිය පත්තුව බද ගම්පහේ ගොඩ කුඹුරේ ගෙදර අප්පුහාමි අබකොන් මුදියන්සේද එම ගෙදර තව්රාළ ද ගොඩ කුඹූරේ යාපා මුදියන්සේලාගේ ගෙදර යාපා හාමිද හලංගොඩ වලව්වේ පුංචි රාළ මොහොට්ටාලද තව බොහෝ දෙනෙකුට අයිති කුඹූරුවල ඇළ අමුණු කඩා වතුර පිටගෙන ගියාය කියා උණ දිය දබරේ ගැන සැළ කළ නිසා මෙසේම කැඩුණු අමුණු නම්

     වදගහ පෝටාව ද මැද පෝටාවද දෙතල් අමුණ ද වැවද යන මෙකි අමුණු කඩා වතුර පිට ගෙන පල්ලෙවෙල වඩුවා ,වෙල ගෙදර පිංචි හාමි ද මැදිවක ගෙදර කලංසිහාමිද ගොඩ කුඹූරේ දාසින් මුදියන්සේලෑ ගෙදර අප්පු රාළද තවත් බොහෝ දෙනෙකු පිට ගෙන ගියාය කියා  කළ පැමිණිල්ල ඒත්තු ගනිමින් ලැබුණු පුස්කොල පනතේ වගනම් මෙසේමයි

මේ භූ මන්ඩලය පවතින තුරුම රාජධානි පවතින තුරු  මේ උල්පත් වතුර ද වැව්ද වැවේ වතුර ද කුඩු ගලේ වතුර ද මේ වෙලෙන් පිට ගෙන යන්නට තහනම් කලා ඇත. පැමිණිලි කාරයෝ සහ ඒ කුඹුර ඇත්තන්ට පුරාණ සිරිතට ලැබුණා ඇත. මේ පනත අවලංගු කළ එකාට දුන් එකාට පනන් දහක් දඩයි.

 මේ උල්පත පරවේසමට තුබුණු මූකලාන වග නම් දකුණට මළ කඳුර ද නැගෙනහිරට හින්නද බස්නාහිරට වෙලෙන් උඩද උතුරට පාරද යන මෙකි හකර මායිමට මැදිවුණ කැළෙන් ලී වැල් ආදියක් කපන්නට තහනම්ය කැපූ අයට පළමු දඩය මයි.'

     1960 වසරේ රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව විසින් පළ කළ ශ්‍රී ලංකා සඟරාවේ පළ ව තිබූ මෙම පණවුඩ පනත අපේ පුරාණ සිංහල නීතියේ වැදගත් කම කියාපන වැදගත් ලියවිල්ලකි.එහි වැදගත්ම කොටස නම් අවසානයේ දි දිය අල්පත ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා පැනවූ නීතියයි.මෙම දිය උල්පත ගැමියා විසින් හඳුන්වන ලද්දේ ගොඩකුඹුර උල්පත යනුවෙනි.එම උල්පතෙන් පටන් ගත් ගොඩ කුඹුර ඔය මේ පෙදෙස තෙත් කරමින් පහළට ගලා යයි. උල්පතේ නැගෙනහිර සීමාව නම් යග්ගිරිගල මූකලාන නොහොත් හින්නයි. ඉහළින් තවත් වෙල් යායක් දක්නට ලැබේ.එය බස්නාහිර සීමාවයි. උතුරට උඩු දුම්බර මැදිවක මාර්ගයයි.දකුණට මළ කඳුරයි.දිය උල්පත පෝෂණය වන පෙදෙසෙහි සීමා ලකුණු කොට ඒ සීමාව තුළ ගස් වැල් කැපීම වරදක් බවද එහි දක්වා ඇත. මෙයින් පෙනී යන්නේ අතීතයේ දී කෙතරම් සූක්ෂම ලෙසට සොබදහමේ පැවැත්ම ආරක්ෂා කර ගැනීමට නීති පැනවීමට උත්සාහ කළේද යන්නයි ඇතැම් විට රාජකාරියක් සඳහා සන්නස් ප්‍රදානයේ දී ද මෙම ක්‍රමය අනුගමනය කර ඇති බව පෙනේ. විශේෂයෙන්ම කුඹුරු වතුපිටි ආදිය ඒ නින්දගමට අයත් වුවද මහ කැළය දිය උල්පත් ආදිය රජයට තබා ගෙන ඇති බව පැහැදිලි වේ.මෙම දිය දබරය ඇතිව තිබෙන්නේ ගොඩකුඹුරේ සිට මැදිවක වෙල් යායට ජලය යන අතර මග තිබෙන අමුණු පෝටා කඩා හෝ ගලවා දියතමන්ගේ වෙල් වලට බලහත්කාරයෙන්  ගෙන යෑම නිසයි.ජල කළමනාකරණය භාර විදානේ ගේ අණ නොතකා කටයුතු කිරීම මෙහිදී  සිදුව ඇත.

     වර්ෂ 1833 දී කොල්බෘක් කොමිෂමේ නිර්දේශ මත රාජකාරිය අහෝසි කළ අතර මුදලක් ලබාදීමෙන් පමණක් සේවා ලබා ගත යුතු බවට නීතියක් පමුණුවන ලදී. විහාරගම් සහ දේවාලගම් වලට ද එම නීතිය ආදේශ විය.ඉන් පසු සිදු වූයේ මුදල මුල් කරගත් අසීමිත තණ්හාභරිත සමාජ ක්‍රමයක් ඇති වීමයි.එහිදී ඉඩමේ මූල්‍ය වටිනාකම මුල් තැනට පැමිණුනි.පරිසරය, දිය උල්පත් ,මූකලාන ආදිය කිසිවක් නොබලා ඉඩම් මංකොල්ලයක් සිදු විය. මේ නිසා ඇති වූ විකෘතිය බරපතලය.එහෙත් පුරාණ සිරිතට අනුව තවමත් ගොඩකුඹුර උල්පත්  වන බූටෑව තවමත් පරිස්සම් සහගතය.ඒ වටිනාකම ගොඩකුඹුර ගම්මුන්ට හිමිය.

 මතුගම සෙනෙවිරුවන්

හරිනාරි උඩටගත් මිෂනාරි න්‍යාය පත්‍රය

 

                                     

                එළඹෙන වසරේ සිට පාසලේ හය වසරේ සිට සර්ව ආගමික මොඩියුලයක් ක්‍රියාත්මක කරන බවට අගමැතිනිය ප්‍රසිද්ධ ප්‍රකාශයක් සිදු කර ඇත. එනම් සෑම දරුවෙකුටම සියළුම ආගම් පිළිබඳ උගැන්වීමක් ලබා දීමයි.මෙය මහ බරපතල ප්‍රකාශයකි. ලන්දේසි පල්ලිකුඩම් අධ්‍යාපන ක්‍රමයත් රොබට් බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරයා සහ ට්විස්ල්ටන් පූජක තුමාගේ මිෂනාරි අධ්‍යාපන ක්‍රමයත් ආදර්ශයට ගෙන උඩටගත් සැලසුම්සහගත න්‍යාය පත්‍රයකි.

         පරංගි අධිපත්‍ය යටතේ ලංකාවේ මුහුදු බඩ පළාත් විදේශ පාලනයට නතු  වූ පසු එම පෙදෙස්වල තිබූ පන්සල් අධ්‍යාපන ආයතන අභාවයට පත් විය. කෝට්ටේ නැතක් පිරිමින් ද ගැහැණුන්ද ක්‍රිස්තියානිය වැළඳ ගැනීම නිසා ඔවුන්ගේ ඉදිරි පරම්පරාවට බයිබලය අනිවාර්ය විය. පරංගින්ගෙන් බලය උදුරාගත්  ලන්දේසීන් ගේ රෙපරමාදු අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තිය අනුව පල්ලි කුඩම් නමින් හඳුන්වන පාසල් රැසක් බිහි විය. ඒවායේ විවාහ උප්පැන්න මරණ ලියාපදිංචි කරන ලදහ.ළමුන්ට ආගමික අධ්‍යාපනය ලබාදෙන ලදී.බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමය එළඹෙන තෙක් මේ පාසල් විසින් සමාජය හසුරුවනු ලැබූහ. බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් වෙස්ලියන් ,බැප්ටිස් සහ ඇන්ග්ලිකන්  මිෂනාරීන්ට ආගම පතුරුවා හැරීම පිණිස අවස්ථාව ලබා දෙනු ලැබූ අතර ඒ අනුව පල්ලි පාසල් කොළඹ යාපනේ ඇතූලු බොහෝ  ප්‍රදේශ වල ආරම්භ විය.නමුත් දොඩන්දූවේ පියරත්න තිස්ස නා හිමියන් ගේ ආරාධානයෙන් කර්නල් ඔල්කට් තුමාගේ සම්ප්‍රාප්තියත් සමග නැවත බෞද්ධ පාසල් පුනර්ජීවනයක් ඇති විය. ඒ නිසා මිෂනාරි අධ්‍යාපනය විසින් බලාපොරොත්තුවන ලද අරමුණ සාර්ථකව ඉටු කරගනු නෙහැකි විය. අනතුරුව 1945 න් පසු ලංකාවේ නිදහස් අධ්‍යාපන ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක වීමත් සමග සංවර්ධනය වූ සියලුම බෞද්ධ පාසල්  ජාතික පාසල් පද්ධතියට ඇතුළත් වීමෙන්  ඇතිවූ ප්‍රගමනය කවුරුත් අත් විඳින්නට ඇති බව නිසැකය.1962 දී බෞද්ධ පාසල් සහ මිෂනාරි පාසල් රජයට පවරා ගැනීමෙන් අනතුරුව ඒකාබද්ධ පාසල් ක්‍රමයක් රට තුළ ක්‍රියාත්මක විය.මේ ඒකාබද්ධ පාසල් පද්ධතිය නැවත මිෂනාරි ග්‍රහණයට ගැනීම පිණිස මේ වන තුරුත් දරණ උත්සාහයන් රැසක් ඇත.වර්තමානයේ සිදු වන්නේ එයට ක්‍රමානුකූලව රාජ්‍ය අනුග්‍රහය හිමි වීමයි.

            දහඅට වන සියවසේ සහ දහනව වන සියවසේ මිෂනාරි ක්‍රමය විසින් දැඩි ලෙස බෞද්ධ ඉගැන්වීම් වලට සහ සංස්කෘතියට පහර දෙනු ලැබූහ. පානදුරාවාදය අවස්ථාවේ දී පූජ්‍ය මිගෙට්ටුවත්තේ ගුණානන්ද හිමියන් විසින් මතවාදීව පරාජයට පත් කරන ලද්දේ ඒ මිෂනාරි වෑයමයි. ලංකාවේ පවතින බෞද්ධ සංස්කෘතිය නිදහස් මතධාරී ආර්ථික ක්‍රියාකාරම් වලට බලවත් බාධාවකි. සාර් ධර්ම මත සීමාවන් තබාගෙන මිනුම් දඬු තබාගෙන සිටින සමාප්‍රදායික  ජනතාව ඉන් නිදහස් කර ගැනීම මේ නව මිෂනාරීන් ගේ අරමුණයි. ජාතික අභිමානය ,ජාතික සිරිත් විරිත් තව දුරටත් පවත්වන්නට ඉඩ දීමෙන් ඒ න්‍යාය පත්‍රය සම්පූර්ණයෙන් ක්‍රියාත්මක කරගනු නොහැකිය. ඒ නිසා අධ්‍යාපන ප්‍රතිසස්කරණ මුවාවෙන් ඒ සැලසුම දැන් උඩට ගෙන තිබේ.

    කොරියාව බෞද්ධ රටකි. අසූව දශකයේ දී ඇති කරන ලද ප්‍රතිසංස්කරණ වලින් පසුව අද එහි බෞද්ධ ජනගහනය සියයට විසිහතකි.කොරියාවේ බහුතරයක් තරුණ තරුණියන් ආගමක් නැති ලෙසට හැසිරෙති.එවිට ආර්ථීක හයියක් තිබෙන ආගමික සංස්ථාවන්හි ජනප්‍රිය උපක්‍රමයන් මගින් විශේෂයෙන්ම නවීන සන්නිවේදන උපක්‍රමයන් මගින් ඒ නිරාගමික කොටස් තමන් වෙත ආකර්ශණය කර ගනිති.කොරියාවේ බෞද්ධ නොවන ජනගහනය වැඩිවී ඇත්තේ ඒ ක්‍රමයෙනි.

        ලංකාවේ බෞද්ධ ජනතාවට ද මේ ඉරණම අත් කර දීමට පළමු බෙදීම් ඇති කළ යුතුය. සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන්ගේ උප්පත්තිය ලංකාවේ දී සිදු වී යැයි පවසන අමු කෙප්පය ඇත්තක් ලෙසට ප්‍රවර්ධන කරනු ලැබීමෙන් මේ බෙදීම ඇති කර තිබේ. අනෙක ධර්ම විකෘතියයි.ඒ සංකල්ප මත ඇති වූ ව්‍යාප්තිය වසංගතයක් මෙන්   ඔඩු දුවා ඇත. ඒ මත දරණ වෙනම නිකායක් බිහි කිරීම ද ආරම්භ කර තිබේ.ඉතින් බෞද්ධ සමාජය දෙකඩ කිරීම මගින් ශක්තිමත් සම්ප්‍රදයක් දුර්වල කර තිබේ.වර්තමාන ආණ්ඩුව තුළ සිටින ප්‍රබලතම චරිතයක් වන්නේ අගමැතිනියයි. ඇයට අධ්‍යාපනය භාර දී තිබේ.කන්නන්ගර ශ්‍රී මතාණන් විසින් ආරම්භ කරන ලද නිදහස් අධ්‍යාපන ක්‍රමවේදයේ පවතින වර්තමාන වීකෘතිය මත අඩුපාඩු රැසක් ඇති බව සැබෑය. එහෙත් රටට ගැලපෙන අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් ප්‍රතිනිර්මාණය කරගත හැකි වන්නේ නවසිය තිස් ගණන් වල දැමූ පදනම තුළ සිට ගෙනය.1944 දී නිදහස් අධ්‍යාපන පනත පාර්ලිමේන්තුව තුළ විවාද  කරන අතර  මිෂනාරි පාසල් වල උගෙන ගන්නා ළමුන් ගැන   පී .ද .එස්. කුලරත්න මහතා මෙලෙස කියා ඇත. 'ඔවුහු කිසිම ආගමක් නැතිව පාසලෙන් අස්වෙති.ඔවුන්ගේ ආගම විනාශ කර ඇති අතර ඒ වෙනුවට වෙනත් ආගමක් ඔවුනට නැත.එබඳු මිනිසුන් ඉතා භයානකය.ඔවුන් අවිනිශ්චිත තත්වයක පසුවන අතර  ඔවුන්ගේ ආගම බොහෝ විට තීරණය කරනු ලබන්නේ විවාහ වන අවස්ථාවේ දීය.එම ක්‍රිස්තියානි පන්තිය ඉස්ත්‍රියානි යනුවෙන් හැඳින්වේ.ඔවුන්ගේ ආගම භාරයාව මත රඳා පවතී.'

         කුලරත්න මහාතගේ කතාව එදාට සාපේක්ෂව අපට තේරුම්  ගත හැතිය.එය වර්තමානයට ගැලපිය හැක්කේ වර්තමාන අගමැතිනියගේ අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණයන් පිළිබඳ කතා කරන කල්හිය.මේ වන විට අගමැතිනිය ප්‍රතාශ කර තිබෙන්නේ ලබන වසරේ සිට හය වසරේ දී සර්වආගමික කරුණු අධ්‍යනය කිරිමට මොඩියුලයක් සකස් කර ඇති බවයි. එහෙත් මේ වන තෙක් බුද්ධාගම පෙළපොත මුද්‍රණය කර නැත. කෝවිලෙත් 'පන්සලෙත්, පල්ලියේත් දැල්වෙන්නේ එකම පහනක් ය යන කතාව ඉදිරි පත්කරන ලද්දේ ආර්.ප්‍රේමදාස යුගයේ දීය. එහෙත් ඉන් ගම්‍ය වන සමාන කමක් ආගම් අතර නැත. බෞද්ධයා නිවන ප්‍රාර්ථනා කරමින් එහි උපාසක වත පුරමින් සංසාරය කෙටි කරගැනීමට උත්සාහ කරයි. බෞද්ධ සංස්කෘතිය තුළ  ඔහුට ඒ මග යන්නට  පරිසරය සකස් කර දෙයි. නමුත් ක්‍රිස්තියානි මුස්ලිම් වැනි ආගම් වල අය සංසාරයක් විශ්වාස නොකර අතර ලද ජීවිතය සැපවත් ලෙසට ගතකිරීමේ ආශාවෙන් ගිහි සැප වර්ධනය කරගන්නන් වෙති. බෞද්ධ දෘෂ්ටියෙන් සංසාරය දික් කරගන්නන් වෙති.මිථ්‍යාදෘෂ්ටි යේ එල්බ ගත් බෞද්ධයන්ද සිටින නමුත් බහුතර බෞද්ධයන් සම්‍යදෘෂ්ටියේ  පිහිටමින් නිවන අරමුණු කරගෙන සිටිති. එවිට තරුණ වියට එළඹෙන දරුවෙකුට අනෙකුත් ආගම් පිලිබඳ කියා දෙන්නේ මොනවාද. ඔවුන් ගේ සිරිත් විරිත් ද බයිබලය  ගැනද කුරානය ගැනද මට පෙනෙන ආකාරයට සර්ව ආගම් පිස්සුව ඔලුවට ගැසූ පසුව කුලරත්න මහතා කියූ පරිදිම ඒ දරුවා වැඩිහිටියෙකු බවට පත් වීමෙන් පසු ආගමක් නැති පුද්ගලයෙකු බවට පත් වේ. බුද්ධශාසනය බරපතල ලෙසට පරිහානියට පත්ව ඇති යුගයක සැප ඇති තැන් වලට ඇදෙන්නට තරුණ සිත් කැමතිවන්නේ නම් එය පුදුමයට කරුණක් නොවනු ඇත. මෙහිදී සිදු වන්නේ කොරියාවේ සිදූ වූ දෙයයි. එයට පාර කැපීම සඳහා අගමැතිනිය පමණක් නොව දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය වෙනස් කරමින් ළමුන්ට තරවටු කරන දෙමව්පියන් සහ ගරුවරුන් හිරගෙට දක්කන්ට වළිකන පෝල්රජ් ඇමතිනියත් සට කපට අන්දමින් කටයුතු කරනු පෙනේ. අවාසනාව නම් මේ සිදු වීම දිහා නොඇසූ කන් ඇතිව සිටීමයි. දෑසින් දුටුවත් අකර්මණ්‍යව සිටීමයි. මහා නායන හිමි වරුන් පවා තමන්ගේ දෙපා මුළට ප්‍රශ්ණය පැමිණෙපතුරු බලා සිටින බව පෙනේ.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

මුදලේ සයිස්එක වඩවන විවෘත ආර් ථික සූදුව අයිස්

 

                                

                  එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ සංවත්සරය දිනයේ රනිල් වික්‍රමසිංහ හිටපු ජනාධිපති තුමා කළ ප්‍රකාශය මෙම මාතෘකාවට අදාළ වෙයි.සමාජයේ ඕනෑම අයෙකුට හරි හම්බ කර ගැනීමට එජාප රජයක් යටතේ විවෘත ආර්ථික ක්‍රමය ඇති කළ බවද වසන්ත සමරසිංහ අමාත්‍යවරයා පොහොසතෙකු බවට පත්ව තිබෙන්නේ ඒ බල මහිමයෙන් යැයි එහිදී අවධාරණය විය.අමාත්‍යවරයාගේ වත්කම් ප්‍රකාශ ගෙන බලනකල්හි  නම් එම ප්‍රකාශය වර්තමාන තරුණ තරුණයන්ට එකවර තේරුම් ගත නොහැකි වනු ඇත.මන්ද හැත්තෑව දශකයේ හඳුන්වාදෙන ලද විවෘත වෙළඳ පළ ක්‍රමය මේ වන විට ලංකාවේ සමාජය ගිලගෙන අවසන් බැවිනි.

        විවාත වෙළෙඳ පළ ක්‍රමයේ පරාමාර්ථය නම් ආර්ථිකය නිදහස් කරන ලද පරිසරයක ලාභ ඉපැයීමට පසුබිම සකස් කිරීමයි. විදෙස් ආයෝජන වැඩි වැඩියෙන් ලබා ගැනීමෙන් රටේ විදෙස් සංචිත ප්‍රමාණය ඉහළ දමා ගැනීමයි.එයට සීමා මායිම් නැත. වෙළෙඳ පළ ආර්ථිකයට ගැලපෙන ලෙසට නවීන කළමනාකරණ විධි, තාක්ෂණය, යටිතල පහසුකම් සියල්ල මේ වන විට දියුණුවට පත්ව තිබේ. විවිධ ආහාර සහ ජන ජීවිතයට අවශ්‍ය වන බොහෝ පාරිභෝගික ද්‍රව්‍යයන් රසායනිකව නව මානයකින් නිර්මාණය කරලීමට ද මේ පසුබිමේ උත්සාහ කර තිබේ.උදාහරණයක් වශයෙන් කෘතිම රසකාරක දැක්විය හැකිය.අජිනෝමෝටෝ  වල සිට අයිස් නම් මත්ද්‍රව්‍ය දක්වා මේ රසායනික කර්මාන්තයන් දියුණට පත්ව තිබේ.ඒවා ගෙන්වා නොයෙකුත් කර්මාන්ත සඳහා යොදා ගැනීමට රටේ නීතියෙන් ඇතැම් විට බාධාවක් නැත. තහනම් කළ කෘෂීරසායන පසුගිය කාලේ ගෙන්වා බෙදා හැර තිබෙන්නේ ද තහනම් නොකළ ඒවායේ ආසනික් වැනි තහනම් දේ අඩංගු වූ බව හෙළි වූයේ ද මෙම තත්වයන් යටතේය.ඇතැම් වර්ග බහාලුම් අස්සේ වෙනත් ද්‍රව්‍යයන් සමග කලවම් කොට ගෙන්වන රසායන ද්‍රව්‍යයන්ද තිබෙන බව මෑතකදී තහවුරු විය.හිටපු ඇමතිවරුන්ගේ සහ වත්මන් ඇමතිවරුන්ගේ වත්කම් ප්‍රකාශ වලින් සනාථ වන්නේ අඩු වැඩි වශයෙන් මේ වීවෘත ආර්ථික ක්‍රමයෙන් ඔවුන් ඉහළම ඵල ප්‍රයෝජන ලබා ගෙන ඇති බවයි.

     ධනය ඉපැයීම සහ  ධනය අධිපති කොටගෙන සමාජය පාලනය කිරීම අලුත් දෙයක් නොවේ. අතීතයේ දී එය ධන ධාන්‍ය ලෙසට හැඳින්වූහ.ධන්‍ය අස්වන්න වැඩි වශයෙන් ගබඩා කර තබා ගන්නා ධනවතෙකු ලෙසට සලකුම් ලැබීය.එහෙත් පැරණි සිංහල සමාජයේ ධන්‍ය අස්වැන්න පොලී කොට ඒ පොලියෙන් කඨින චීවර මාසයට අරියවංහ දේශනාව කරන භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ ප්‍රත්‍ය පහසුකම් සැපයීමට රජ අණක් විය.බිත්තර වී අටු ,පත්තායම් සහ වී බිහි තිබෙන විහාරස්ථානයන්හි ධාන්‍ය ප්‍රමාණය රටේ ආහාර සුරක්ෂිතතාවයේ පදනම විය. එදා ධනය උපයන්නාට සාර ධර්ම විය. ධනය සතර කොටසට බෙදා එකක් පරිභෝජනයට ද දෙකක් ආයෝජනයට ද අවසන් කොටස ආපාදාවකට යොදා ගත යුතු යැයි කියැවෙන සිඟාල සූත්‍රයේ දේශනාව රජවරු සිටුවරු සහ ජනතාව අනුගමනය කළහ. අයථා පිරිභෝජනය සාර ධර්මයන්ගෙන්ම පාලනයට ලක් කරන ලද්දේය.වර්තමාන වෙළෙඳ පළ ක්‍රමය එසේ නොවේ.රටට සමාජයට නොගැලපෙන ඕනාම ද්‍රව්‍යයක් නිෂ්පාදනය කිරීමට ද අලෙවි කිරීමට ද ලාභ ඉපැයීමට ද අවසර තිබේ. කුඩා දරුවන්ට හෝ තරුණයන් ගේ ජීවිත විනාශ කරන මත් පෙති හෝ මත් ද්‍රව්‍ය කෘතිමව නිෂ්පාදනය කිරීම මේ ක්‍රමය යටතේ අනුමතය. ඒ ඒ රටවල සංස්කෘතිය අනුව ඒවාට නීති පණවා තිබේ. මෙවැනි විෂ රසායන නිෂ්පාදනයන් තහනම් කළ යුතු යැයි යෝජනාවක් මෙතෙක් මෙරට සිටි පාලකයෙක් කිසිම අවස්ථාවක එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට යෝජනා කොට නැත.

     විවෘත ආර්ථික ක්‍රමය හඳුන්වා දුන් පුද්ගලයන් ඒ මගින් රටට වෙන විනාශය  ගැන සැළකිලිමත් නොවූහ.ආනාගතය දැක අහිතකර දේ පාලනය කිරීමට නීති පණවන්නට හදිසි නොවූහ. ඔවුනට අවශ්‍ය වූ එකම දෙය වැඩි වැඩියෙන් විදේශ සංචිත වැඩි කර ගනිමින් රට පොහොසත් කිරීමයි.මුදල් සංසරණය වැඩි කිරීමයි.ඒ මග අනුදත් ඇමතිවරු අයථා ක්‍රම වලින් හෝ සල්ලි මවන තහනම් ආයෝජන ක්‍රම වලින් මුදල් ඉපැයීම ගැන පුදුම වන්නට දෙයක් නැත. සල්ලි දෙවියන්ගේ මල්ලි යැයි කියන්නේ මේ නිසාය. මේ තත්වය තුළ තවත් බරපතල ක්‍රියාවලියක් සිදුව ඇත. ස්වයංපෝෂිත සමාජයක් වශයෙන් තිබුණු රටක වෙලෙඳ පළ ක්‍රමය තුළ වැසියන් බහුතරයක් දුප්පතුන් බවට පත් වීමයි.ඔවුනට ආහාර සුරක්ෂිතතාවයක් නැත. රටට ආහාර ස්වෛරීතාවයක් නැත. වෙළෙඳ පළ වහලුන් බවට පත් වීම නිසා අයාථ පරිභෝජනය ඉහළ ගොස් තිබේ. තමන් උපයන ධාන්‍ය කොටසට සරිලන මිළක් ලැබෙන්නේ නැත.මිළ ඉහළ යන්නේ  නම් රටින් සහල් ගෙන්වන්නේ යැයි ඇමතිවරු තර්ජනය කරනුයේ රටේ ස්වයංපෝෂිතභාවයත් විවෘත ආරථිකයත් අතර ඇති කල යුතු සහ සම්බන්ධය ගැන ඔවුන් නොතකන බැවිනි.

     ලංකා සමසමාජ පක්ෂය බිහි වූයේ 1935 වැනි ඈත කාලයකදීය. 'සාදුකින් පෙලෙනවුන් දැන් ඉතින් නැගිටියවු' කියමින් වාමාංශික නායකයන් විසින් කම්කරු පන්තිය තම රැහේ දේශපාලන වැඩට යොදා ගත්හ.එහිදී කම්කරු පන්තිය වෙනුවෙන් දිනා ගත් යම් යම් අයිතීන් තිබුණද කම්කරුවෙකු ධනවතෙකු  වීමට තිබෙන ඉඩකඩ අසුරා තිබුණි.නිදහස් අධ්‍යාපනය නිසා යමෙක් රජයේ රැකියාවක හෝ පෞද්ගලික අංශයේ ඉහළ තනතුරකට ගිය විට දී ඔහු පුද්ගලිකව ධනවතෙකු බවට පත් වෙයි. එහෙත් තමන් ට උප්පත්තිය ලබා දුන් පන්තිය ඉහළට ඔසවා තබන්නට උත්සුක නොවෙයි.සැබවින්ම සියලු දෙනටම රජ විය නොහැකිය. සියලු දෙනටම දෙස්තර හෝ ඉංජිනේරුවරුන් විය නොහැකිය.නමුත් තමන් පය ගසා සිටින ස්ථරය තුළ මනා ජීවන තත්වයක් යටතේ වැජඹෙන්නට ඒ සෑම පුද්ගලයෙකුටම අයිතියක් තිබේ.ඒ හැකියාව විවෘත ආර්ථික ක්‍රමය යටතේ  වර්ධනය වුවද  ඒ මගින් සිදු වූයේ මුදල් වීසි කරමින් ධනවත් වීමටත් අයිස් වැනි මත්ද්‍රව්‍ය බෙදාහරිමින් ධනවත් වීමටත් ක්‍රිප්ටෝ කරන්සි, පිරමීඩ වැනි තහනම් ආයෝජන කරමින් ධනවත් වීමට වැඩි ඉඩකඩක් ලබාදෙමිනි.එක්සත් ජාතික පක්ෂ සමුළුවේ දී අවධාරණය කරනු ලැබූයේ මේ සඳහා විවෘත ආර්ථිකය ක්‍රමය තුළ ඉඩක් ලබා දී ඇති බවයි.වර්තමාන අමාත්‍ය මණ්ඩලය ඒ මගින් දියුණු වූවද ජනතාව කල්පනා කළ යුතතේ වාමාංශික නායකයන් ඇති කළ හිඟන මානසිකත්වයෙන් මිදී සාධාරණ ලෙසට යුක්ති සහගත ලෙසට ධනය ඉපැයීමට උත්සාහ කිරීමයි.පුද්ගලයන් විසින් එලෙස ධනය උපයන කල්හි රටක් වශයෙන්ද පොහොසත් භාවයට පත් වේ.රජය විසින් කළ යුත්තේ මේ ගමනට තිබෙන බාධක ඉවත් කිරීමයි.ඒ සඳහා බටහිර ආර්ථික විද්‍යා සංකල්ප අපට අවශ්‍ය නැත.ඒ බැව් මේ ලිපියේ පෙර  පෙන්වා දී ඇත.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

කදුරුගොඩ කැණීමෙන් වටදාගෙයක අත්තිවාරම මතුවේ

 

                                 

             යාපන අර්ධ ද්වීපයේ ඉතා වැදගත් පුරාවිද්‍යා ස්ථානයක් වන කන්දරෝඩෙයි නොහොත් පුරාණ කදුරු ගොඩ ස්ථුප සංකීර්ණයේ ජූලි මස කරන ලද කැණීමකින් දැනට තිබෙන චෛත්‍ය අවශේෂයන්ට යටින් වටදාගෙයක පාදමක් මතුව තිබෙන බව පුරාවිද්‍යා ආචාර්ය නිමල් පෙරේරා මහතා දක්වයි.වර්ෂ 1917 දී පී.ඊ.පී. දැරණියගල මහතා විසින් මුල් වරට මෙම ස්ථානය ගවේෂනය කොට ඒ ස්ථානයේ තිබූ බුදු පිළිම සිරිපතුල් ගල් සහ තවත් නටබුන් කීපයක් යාපනයේ කෞතුකාගාරයේ තැන්පත් කිරීමෙන් පසුව 1965 දී හිටපු පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් රොලන්ඩ් සිල්වා මහතා විසින් මෙම ස්ථානයේ නටබුන් රැසක් සංරක්ෂණය කොට අවසන් කර ඇත.ඔහුගේ වාර්තාවේ මෙම වටදාගෙය පිළිබඳ මූලික අදහසක් ඉදිරිපත් කර ඇත.

       වංශ කතා තොරතුරු අනුව යාපනය හඳුන්වා දී ඇත්තේ උත්තරපස්සය යනුවෙනි.වල්ලිපුරම් රන් සන්නස අනුව නකදිව යනුවෙන් තිබෙන ව්‍යවහාරය ඉතා වැදගත්ය.නාග ද්වීපයේ බෞද්ධ සමාජය ඇති වීම සම්පන්ධයෙන් දේවානම්පියතිස්ස රජ දවස උදාහරණ වශයෙන් ගත හැතිය. ශ්‍රී මහා බෝධීන්වහන්සේ වැඩම වීමත් සමග සංගමිත්තා තෙරණියන් වහන්සේ අනුදත් ස්ථාන වල බෝධි රෝපණය ද විහාරස්ථාන සකස් කිරීම ආදීය සිදු විය.ජම්බුකෝළ විහාරය තිස්ස විහාරය පාචිනාරාමය වාලුකාරාමය ආදී වශයෙන් මූලිකව විහාරස්ථාන කීපයක් දේවානම් පියතිස්ස රජු විසින් සකස් කළ බව සඳහන්ය.නමුත් කදුරුගොඩ පෙදෙස පූජනීය බවට පත් වන්නේ දෙවනවර  බුදුන් වහන්සේ ලංකාවට වැඩම කොට චූලෝදර මහෝදර නා රජුන්ගේ කළහය සන්සිඳුවූ අවස්ථාවේ දී සමහන් සුවයෙන් සිටි ස්ථානයක් වශයෙන්ය. එතැන  කිරිපලු වෘක්ෂයක් රෝපණය කළ බව ද ඒ නිසා රාජයතන චෛත්‍ය යනුවෙන් හැඳින්වූ බවද සඳහන්ය . දේවානම්පියතිස්ස රජ දවස දී මේ පෙදෙස තව දුරටත් පූජනීය බවට පත්විය.ඉන්පසුව  වෝහාර තිස්ස ,අක්බෝ , සතරවන කාශ්‍යප මහා විජයබාහු වැනි නරපතියන්ගේ කාල වකවානුවල දී යාපනය පෙදෙස තුළ ඇතිවූ බෞද්ධ සමාජය ඉතා ශක්තිමත්ය.විහාරස්ථාන තැනීමේ අරමුණු අතර විදෙසින් පැමිණෙන ආක්‍රමණ වළක්වාගැනීම ද විය.යාපනයේ වල්ලිපුර පෙදෙසේ පැරණි ස්ථානයක අත්තිවාරම් කපන විට හමු වූ වල්ලිපුර රන්සන්නසෙහි එන පියගුකතිස නාමය තුළින් කියැවෙනුයේ   පුවඟුදිවයිනෙහි තිස්ස විහාරයක් තැනවූ ආකාරයයි.මෙහි වැඩ සිටි රහතුන් වහන්සේලා හැට නමක් අපවත් වූ බවද පසුව උන්වහන්සේලාගේ භෂ්මාවශේෂ කදුරුගොඩ විහාර බිමෙහි  ස්ථූප හැටක් තනවා තැන්පත් කළ බව ද සඳහන්ය.මේ නිසා යාපන අර්ධ ද්වීපයේ බෞද්ධ සභ්‍යත්වය අප තේරුම් ගත යුත්තේ වෙනස්ම ආකාරකිනි.රහතුන් වහන්සේලා මෙහි වැඩ වසමින් කරුණාව මෛත්‍රීය පැතිරවීම සඳහා කැප වීම මෙහි දී දක්නට ලැබුණු සුවිශේෂී තත්වයයි. උන්වහන්සේලා නිසා විදෙසින් පැමිණෙන සතුරු ආක්‍රමණ වැළකුණි. රටේ සාමය ස්ථාපිත විය.

     යාපනයේ ආර්ය චක්‍රවර්තී පාලන සමයේ අවසාන භාගයේ දී සහ පෘතුගීස් යුගයේ දී කන්දරෝඩෙයි නැතිනම් කඳුරුගොඩ විහාරය  විනාශයට පත් විය.අනතුරුව පෙර දක්වා ඇති පරිදි විසිවන සියවස මුල් භාගයේ දී මෙහි කළ කැණීමකින් පසුව බුදු පිළිම සහ නොයෙකුත් අවශේෂ කොටස් සොයා ගෙන ඇත. අනතුරුව 1971 දී මේ සථානය අක්කර තුනක පුරාවිද්‍යා තහනම් ඉඩමක් බවට පත්කර ඇත. මෙහි ජනාවාස පිළිබඳ මූලික වීධිමත් අධ්‍යනයක් කරන ලද්දේ 2011 වසරේ දී ය.ආචාර්ය නිමල් පෙරේරා සහ පෙන්සෙල්වේනියා විශ්ව විද්‍යාලයේ විද්‍යාඥයන් පිරිසක් එක්ව කරන ලද කැණීම් වලින්  නොයෙකුත් පුරාවස්තු මතු කරගන්නට හැකි වී තිබේ.. මේ කැණීම් වලීන් තහවුරුව ඇත්තේ වීහාල ප්‍රදේශයක නටබුන් විසිර ඇති බවයි.2011 වසරෙන් පසුව 2019 වසරේ දී ඉන්පසු 2023 වසරේ ද කළ කැණීම් වලින් ලැබුණු ප්‍රතිඵල වලින් සනාථ ව  තිබෙන්නේ මෙය බෞද්ධ විහාර සංකීර්ණයක් වශයෙනි.  අවදි කීපයකට අයත්වන අතර මෙහිදී ලැබුණු බුදු පිළිමය ආන්ද්‍රා පෙදෙසේ අමරාවකී පුදබිමේ බුදු පීළිමයන්ට සමාන බව තේරුම් ගත හැකි යැයි පුරාවිද්‍යාඥයන් ගේ අදහසයි.

        සමාන්‍ය ජනප්‍රවාදය අනුව මෙහි දාගැබ් හැටක් තිබී ඇත. මහා චාර්ය නිමල් පෙරේරා මහතා දක්වන්නේ පූර්ව අනුරාධපුර අවදියේ ඉන්දියාවේ දක්නට ලැබෙන ඉඳි කිරීම් වලට සමාන වල පරිදි මෙම පුදබිම ගොඩ නන්වා ඇති ආකාරයයි.පසුව දොලොස්වන සියවස දක්වා වූ කාලය දක්වාම කදුරුගොඩ ප්‍රදේශයේ පැතිරුණු බෞද්ධ සංස්කෘතිය හේතුවෙන් විවිධ ඉඳි කිරීම් මෙයට එක්වී ඇත. 2023 වසරේ දී ස්ථූප ගොඩැල්ලට පරිබහිරව ස්ථාන අටක කැණීම් වලවල් මගින් ලැබුණු තොරතුරු අනුව ක්ෂුදු ශිලා සභ්‍යත්වයක තොරතුරු රැසක් ලැබී ඇත. ඊට අමරතව ක්‍රි.පූ. සත්වන සියවස දක්වා දිවයන ජනාවාස ස්වභාවයක් දකින්නට තිබීම විශේෂය. ක්‍රි.පූ. තෙවන සියවසේ සිට ක්‍රමානුකූලව වැඩී ගිය බෞද්ධ සභ්‍යත්වයක නටබුන් රැසක් ද මේ අතර හමුවෙයි. ඒ අතර බ්‍රාහ්මී අක්ෂර සහිත මැටි බඳුන් කැබලි ,කානීලියන් පබළු, වර්ණාලිප්ත මැටි බඳුන් විශේෂිතය.කදුරුගොඩ විහාර පෙදෙසට පරිබාහිරව දැනට ජනාවාසව පවතින ස්ථාන අට අතරින් හත්වන කොටසින් පළමුවන සියවසට අයත් ලක්ෂඹි කාසි රෝම කාසි වැනි දේ ලැබීම තුළින් ගම්‍ය වන්නේ මේ ස්ථානය සමග පැවති විදේශිය සම්බන්ධයයි.ඊට අමතරව වීදුරු හා මැටි පබළු රාශියක්ද අක්ෂර සංකේත සහිත මැටි බඳුන් කැබලි සහ භාජන මගින් පළ කරන සංස්කෘතිය වෙනමම විග්‍රහ කළ යුතු තත්වයක පවතී.. අනතුරුව එකොලොස්වන සියවසට අයත් අවශේෂයන්ද අටවන කැණීම් වලෙන් හමු වී තිබේ. යාපන අර්ධද්වීපය තුළ මහා විජයබාහු රජු විසින් කළ සංවර්ධන ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ වංශ කතා වල හමුවන බැවින් මේ හමුවීම් සාධාරණය. පොළොනේනරු කාලය දක්වා මේ ප්‍රදේශයේ බෞද්ධ සමාජ තත්වය වර්ධනය වී ඇති බව පැහැදිලිය. 1971 වසරේ දී කරන ලද  කැණීමකදී දතහපතහ නමින් යුක්ත මැටි බඳුන් කැබැල්ලක් හමුව තිබුණි.එය ක්‍රි.පූ. දෙවන සියවසට අයත් අක්ෂර බවට දක්වා ඇත.අනුරාධපුර ඇතුළු නුවර කැණීම් වලින් හමුවූ උපතිස නම් අක්ෂර ය සහිත වළන් කැබැල්ලට මෙය සමානය.යාපනය පුරාවිද්‍යා සංගමය මගින් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති පුවකලර් නම් සඟරාවට මහචාර්ය කේ. ඉන්ද්‍රපාන් විසින් රචනා කළ ලිපියක මේ ගැන පැහැදිලි විස්තරයක් දක්වා තිබිණ. එසේම කිඹිසි මුහණ සහිත හිරි ගල් ටැම් කැබැල්ලක් මැටි වලින් තනන ලද කරඬුවක් ආදී වශයෙන් කුතුහලය දනවන සුළු ද්‍රව්‍යයන් ලැබී ඇත.එසේම නව වන සියවසට අයත් සතරවන කාශ්‍යප රාජ්‍ය කාලයට අයත්  අත්තාණි කණුවක් සහ ටැම් ලිපියක් දක්නට ලැබීමෙන් සනාථ වන්නේ මේ ස්ථානය අභයගිරි විහාරයට අනුබද්ධ සිද්ධස්ථානයක්ව පවතින්නට ඇති බවයි.2023 කැණීම් මාස තුනක් පුරා අඛණ්ඩව පැවති අතර මේ සඳහා ජර්මනියේ පුරාවිද්‍යා අධ්‍යනෙ ආයතනයේ අරියානි සක්සි ක්‍රිස්ටියන් හාර්ට්ල් ඇතුළු විදේශීය පුරාවිද්‍යාඥයන් ද දේශීය පුරාවිද්‍යඥයන් ද සාභාගි වී ඇත.

     2023 කැණීම් වලදී කරන ලද විශේෂිතම විද්‍යාත්මක පෙළ ගැස්ම නම් කදුරුගොඩ ගුවන් සිතියම් ගත කිරීමයි.ඒ නිසා ඉතාමත් සූක්ෂම භූ රූපන ලබා ගන්නට හැකි වුණි.ඒ භූ රූපන අනුව දැනට ස්ථූප තිස්හතක අවශේෂයන් පැහැදිලිව දර්ශනය වේ.මෙයට ආසන්නයේ ගලා බසින වාලුකී ආරුව නිසා කන්දර ඕඩෙයි යන නාමය මෙයට ව්‍යවහාර වන්නේ යැයි කියති.නම් පොත හෙවත් විහාර අස්නේ දක්වන්නේ කදුරුගොඩ යනුවෙනි.මෙහි පැවති විහාරය පීළිබඳ සහ බුදුන් වහන්සේ ගේ ලංකාගමනය අවස්ථාවේ දී සඳහන් රාජයතන චෛත්‍යය පීළිබඳ අපට හෙළි කර ගත හැක්කේ විධිමක්ව දියත් කරන ලද කැණීමකින් පසුවයි. එයට මුල පිරීමක් වශයෙන් 2025 වර්ෂයේ ජූලි මාසය තුළ සපුරා මාසයක් කදුරුගොඩ විහාර පරිශ්‍රය තුළ පවතින ප්‍රධාන චෛත්‍යක ආසන්නයේ කැණීමක් සිදු කරන ලදහ.ඒ මගින් චෛත්‍යයයේ පාදම සහ මීට කලින් පුරාවිද්‍යාඥන් සඳහන් කරන ලද වටදාගෙයි පාදමේ ස්ථරයන් මතු වීම තුළින් පැහැදිලී වූයේ පෙර නිගමනයන් නිවැරදි බවයි.කදුරුගොඩ දැගැබ් අතර විශාලතම ස්ථූපය විෂ්කම්බයෙන් අඩි විසි තුනකි. කුඩාම ස්ථූපය අඩි හයකි. මෙම විශාල ස්ථූපය අසල මේ වටදාගෙයි පාදම හමු වී ඇත. එනම් මෙම ස්ථානයේ පැවති පුරාණ විහාරය පසු කාලීනව රහතුන් වහන්සේලා ගේ අපවත්වීම මත විශේෂ අදාහන මලුවක් බවට පත් වූ ආකාරය තේරුම් ගත හැකිය.නමුත් මේ පිළිබඳව අවසාන නිගමනයකට පැමිණෙන්නට නම් සම්පූර්ණ භූමිය කැණීමකට ලක් කර කාල වකවානු තීරණය කර විධිමත් වාර්තාවක් නිදහස් කළ යුතු වෙයි. එහෙත් ඊට අවසර නැත.ආචාර්ය නිමල් පෙරේරා මහතා පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධී අධ්‍යන ආයතනයේ දී කරන ලද දේශනයකදී මෙම නව කැණීම පිළිබඳ අදහස් දැක්වීම සිදු කළ අතර සම්පූර්ණ කැණීම නිසි පරිදි සිදු විය යුතු බවට පැවසීය.අපට උතුරේ බෞද්ධ ඉතිහාසය නිවැරදිව හෙළි කරගත හැකි වන පරිදි කදුරුගොඩ කැණීම පිළිබඳව පරිපාලනමය තීරණ ගැනීමට හැකිවේවා යන්න අපගේ පැතුමයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්