මිනිසුන් විසින් විනාශ කළ අනුරාධපුර පරිසර පද්ධතිය

 

                

           ඓතිහාසික අනුරාධපුර රාජධානිය වසර 1600 ක් තිස්සේ විකාශනය වන්නේ ග්‍රාමීය පරිසරයක සිට දියුණු නාගරික ජනාවාසයක් දක්වා ක්‍රමිකව පරිවර්තනය වෙමිනි.ඒ සඳහා ඒ නගරයේ තිබූ ජයවාපිය අභය වැව තිසා වැව ලෝලුගස්  වැව නුවර වැව ආදී වැවි රැසක් මගින් පෝෂණය වූ කාෂිකාරික පරිසරය උපයෝගී විය.සල්ගහ වත්ත සහ ගෙඩිගේ පුරාවිද්‍යෘ ගවේෂන සහ කැණීම් වලින් සනාථ වන පරිදි ක්‍රි.පූ. නවවන  සියවස දක්වා දිවයන ග්‍රාමීය සභ්‍යත්වයක් අනුරාධපුරයට හිමි බවයි.මෙම කැණීම් වලදී ලැබුණු වළන්කටු වල බියඅනුරධි යන නාමය සටහන්ව ඇත. ඒ මැටි වළන් ක්‍රි.පූ. 450 කාලයට අයත්ය.දේවානම්පියතිස්ස රජ දවස දී රජුගේ මෙහෙයවීම මත අනුරාධපුර මහා සීමාව සළකුණු කොට මහා සංඝ රත්නයේ උපදෙස් මත සුරක්ෂිත නගරයක් බිහිවිය. සියවස් ගණනාවක් රාජධානිය පැවතීමේ රහස පවතින්නේ මෙම පදනම මතයි.අනුරාධපුරයේ පිහිටීම අනුව ක්‍රමානුකූලව සිදු වූ පරිවර්තනය කිසි ලෙසකවත් පරිසරය පද්ධතියට බලපෑමක් සිදු කර නොමැත.ඒ නිසා වැව් රක්ෂිත මනා ලෙස සුරැකුණි.

         පණ්ඩුකාභය රජ දවස දී කළ පරිපාලන ප්‍රතිසංස්කරණයන්හි ප්‍රධාන අරමුණ වූයේ ගම් හා නගර මනාලෙස  පිහිටුවා ලීමයි.ඒ වන විට පැවති කුඩා ග්‍රාමීය වැව්  ප්‍රයෝජනයට ගෙන ජාතස්සරය නොහොත් ජය වැව බිහි කරන ලද්දේ  මුල් අනුරාධග්‍රාමය පදනම් කරගෙනය.පණ්ඩුකාභය රජු සිය ජයග්‍රහණය සැමරීම සඳහා මේ වැවෙන් ලබා ගත් ජලය පරිහරණය කළ බැවින් ජය වාපිය විය. වර්තමාන බුලන් කුලම මේ ජය වැව ලෙසින් හඳුනාගෙන තිබේ.ජය වැවට දකුණු පසින් රජුගේ මාළිගය විය.පණ්ඩුකාභය රජු ඒ මාළිගයේ වෙසෙමින් නව රාජධානිය එයට නැගෙනහිරෙන් පිහිටවූ බව පැහැදිලිය. වර්තමාන ඇතුලු නුවර වශයෙන් හඳුන්වනුයේ ඒ නව නගරයයි.නව නගරය පිහිටුවීම සිදු වුවද පැරණි මාළිගය පරිහරණයෙන් ඉවත් වූයේ නැත. අද මාපා මාළිගය ලෙසින් එය හැඳින ගත හැකිය.ජය වාපියට ජලය සැපයීම උදෙසා උල්පත් ජලය ගලා ආ මහා වනාන්තරයක් විය. එයට නිරිත දෙසින්  ලෝලු ගස් වැව කරඹෑව ආදී වැව් එල්ලංගා පද්ධතියක් විය. පන්ඩුකාභය රාජ්‍යත්වයට පත් විමෙන් පසු සිය නමින් අභය වැව නිර්මාණය කරන ලද්දේය. ඉතිහාසයේ බයා වැව යනුවෙන් හඳුන්වා වර්තමානයේ දී බසවක්කුලම වී ඇත.එවිට අතීත අනුරාධග්‍රාමායේ සිට අනුරාධපුර නාගරික ශිෂ්ඨාචාරය විකාශය වූ ආකාරය පැහිදිලි කර ගත හැකිය. ඉන්පසු නගරය ක්‍රමයෙන් දියුණු පවුණුවත්ම ජනගහනය වැඩිවත්ම තිසා වැව සහ නුවර  වැව ඉඳි කරන්නට යෙදුණි.වැව් බැඳි රට නොහොත් කලාඔය නිම්නයේ සිය සැතපුම් පනස්හතරක යෝධ ඇළක් උපයෝගී කොට ගෙන අනුරාධපුරයට ජලය රැගෙන එන ලද්දේ අනුරාධපුරය කේන්ද්‍ර කොට ගෙන මහා ශිෂ්ඨාරයක් පවත්වාගෙන යන හෙයිනි.ඒ මහා ජල කඳ වැටෙන්නේ තිසාවැවටයි.පස්වන සියවස වන විට අමුණු බඳවා ඇළවල් නිර්මාණය කොට මහා ජලාශ්‍රිත ශිෂ්ඨාචාරයක් බිහිකර තිබේ. අනුරාධපුර නගරය තිබෙන්නේ මල්වතු ඔයෙන් උතුරට දකුණට සහ බටහිරට බරවය. මල්වතු ඔයෙන් එගොඩ කටුපත් කඳු සිඛර වලින් ගලාඑන ජලයෙන් පෝෂිත වැව් එල්ලංගා පද්ධිතයකි.ඒවායේ ජලය ද තැනින් තැන සිරකර වර්තමාන කුරන්දන් කුලම කීරිකුලම කවරක්කුලම ආදී වැව් ද පසුබිම් කරගෙන නුවර වැව නිර්මාණය වෙයි.මල්වතු ඔය හරස් කර නාච්චදූව වැව බඳවා ඒ වැඩි ජලය නවුර වැවටත් පසුව මහකනදරාවටත් ගෙන ගොස් තිබේ. මෙම වැව් බිහි වන්නේ අනුරාධපුර අවදියේ උච්චතම අවස්ථාවේ දීය.ඒ ප්‍රදේශයේ තිබෙන විශාලතම වැව නුවර වැවයි ..මෙම ඓතිහාසික විකාශනයෙන් තේරුම් ගත යුතු වන්නේ රටේ අග නගරයේ දියුණුව සඳහා වැව් සහ එයට යටත් කුඹූර වතුපිටි කළමනාකරණය කර ගන්නා ලද ආකාරයයි.

         තිසා වැවේ රන්මසු උයන සහ මහා මේඝවන උද්‍යානය මේඝවරණ්ණ දෙවිඳුන්ගේ ආශිර්වාදය ලත් තැනකි. මේවා ඉසුරුමුනියේ ගල් තල වල සටහන් ඇත.ඉසුරුමුණි වෙල් යායේ ජලයෙන් භික්ෂූන් වහන්සේලා වෙනුවෙන් හීනටි වී පාස්සනවා විනා. මුන් වැපිරිම තහනම් කර ශිලා ලේඛනයක් පිහිටුවා තිබේ.ඒ අනුව කල්පනා කළ හැක්කේ ශාසනික දියුණුවත් සමග තිසා වැවේ ජලය සහ ආර්ථික කටයුතු මෙහෙයවීමේ දී යොදා ගත් සූක්ෂම ආකාරයයි.විශේෂයෙන්ම රහතුන් වහන්සේලා වැඩ සිටි මහා විහාරය පිරිවෙන් සහ හාත්පස ආරණ්‍ය සේනාසන නඩත්තු කරලීම  උදෙසා  වාපී ශිෂ්ඨාචාරය මනා ලෙස කළමනාකරණය කර තිබේ.අනුරාධපුර රාජධානිය බිඳ වැටෙන කල්හි එයට සමගාමීව පොලොන්නරුව රජධානියක් වශයෙන් සකස්ව තූබූ අතර ඒ සඳහා යොදාගෙන තිබුණේ ද ආනුරාධපුර  ආකෘතියයි.ජලය නොමැතිව මේ මහා ශිෂ්ඨාචාරයන්ට පැවතිය නොහැකි බව රජවරු තේරුම් ගෙන තිබුණි ජල උල්පත් සකස් කරන පරිසර පද්ධතිය මනා ලෙසට රැක ගැනීම මගින් අවුරුද්ද පුරාවටම අවශ්‍ය ලෙසට ජලය ගෙන යා හැකි ආකාරය තේරුම් ගෙන තිබුණි. වලගම්බා රාජ්‍ය කාලයේ දී ඇති වූ බැමිණිතියා සාගතය රජරට ශිෂ්ඨාචාරයට මහා අභියෝගයක් විය. ජලය නොමැතිව ආහාර නොමැතිව භික්ෂූන් වහන්සේලා දඹදිව වැඩියහ . නැතිනම් දකුණට මලය කඳුකරයට වැඩියහ.

          කාලිංග මාඝ ආක්‍රමණ වලින් පසු රාජධානිය පොලොන්නරුවෙන් ද මෑත්ව දඹදෙණිය කුරුනෑගල යාපහුවට විතැන් වන විට රජරට වනගත විය. වෙහෙර විහාර කඩා බිඳ දැමූ ආක්‍රමණකයන් ඒවායේ වස්තුවද කොල්ල කෑහ. තැන තැන කුඩා ගම් ඇරණු කොට ආර්ථික සමෘද්ධීයක් ඇති කළ හැකි නාගරික සභ්‍යත්වයක් යළි පැණ නොනැගිණ. දාසයවන සියවස වන විට මෙරටට පැමිණි පරංගි සහ ලන්දේසි ආක්‍රමණ හේතුවෙන් රජරට පමණක් නොව මුලු උතුරුකරයම විදෙස් ආධිපත්‍යයට යට විය.ඉංග්‍රීසීහු ගිවිසුමකින් රට භාරගත් පසු ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණයන් මගින් පැරණි වාරි ශිෂ්ඨාචාරය නඩත්තු කිරිමට පණවා තිබූ නීති රීති අවලංගු කරන ලද්දේය. ඒ නිසා මහා වර්ෂාවෙන් පසු ඇතිවූ ගං වතුරාවට ඒවා කැඩි බිඳි ගියේය.යළි ඒවා ප්‍රතිසංස්කරණය ආරම්භ වන්නේ දහනව වන සියවස අග භාගය වන විටය.අනුරාධපුරය දක්වා දුම්රිය මාර්ය ගමන් කරවීමට සහ උතුරට මහා මාර්ග තැනවිමට රජරට තුඩා හා මධයම පරිමාණයේ වැව් රැසක් කපා හෙළනු ලැබීය.අනුරාධපුර දුම්රිය ස්ථානය නිර්මාණය කරලීමේ දී නුවර වැවට ආසන්නයේ තිබෙන පහත් බිම් සියල්ල ගොඩ කරනු ලැබුණි. ඒ නිසා නගරය ගංවතුරාවට යට වන්නට පටන් ගැණින.මුඩුබිම් පනත මගින් සියලුම ඉඩම් රාජසන්තක කරනු ලැබිම නිසා ඒ ඉඩම් සම්බන්ධ වෙළඳ පලක් නිර්මාණය කරන ලද්දේය. ඉංග්‍රීසිහු අනුරාධපුර ඉඩම් වෙන්දේසි කරන ලද්දේ ගැසට් පත්‍රයේ පළ කිරීමෙනි. මේ එවැනි එක් ගැසට් නිවේදනයකි.

වර්ෂ 1881 ජනවාරි 07 කොලඹ මහ නොතාරිස් උන්නාන්සේගේ කන්තෝරුවේදීය.       මෙහි පහත සඳහන් කරන නුවර කලාවියේ නුවරගම් කෝරලේ තිබෙන ඉඩම් කැබලි  1881 ජූනි මස 29 වන සිකුරාදා දවස උතුරු මහ දිශාවේ ආන්ඩුවේ ඒජන්ත උන්නාන්සේ  විසින් අනුරාධපුර කච්චේරියේ දී විකුණන්ට නොහොත් බේරා දෙන්නට  යෙදේ.     

 මුලික පිඹුර 169   අයිති කියන්නා  ටී.බී. තිඹිරිවැවේ මුදියන්සේ රාලහාමි සභාපති තැන.  නො. 44     ගමේ නම බුලන්කුලම .

 අන්දම -. මූකලන් කැලේ සහ වැව  අක්කර 24 පර්චර්ස් 11   .මෙම ඉඩම ගැන වැඩිපුර කාරණා වංශාධිපති සර්වේ ජනරල් උන්නාන්සේගේන් දැන ගන්න පුළුවනි.    උතුමාණන් වහන්සේ ට ආඥාව පිට අත්සන් කලේ  ඩබ්.ඒච්. රෙවන්ස්කාෆ්  වැඩ බලන සෙකරතාරිස්වම්හ.

     අනුරාධපුර පූජා නගරය තුළ කඩපිල් රජයේ ගොඩනැගිලි නිවාස ආදිය බහුල වන්නට පටන් ගැනුණේ දහනව වන සියවස අග භාගයේ සිටය.නටබුන් තහවුරු කරලීමත් රුවන් වැලි සෑය වැනි උතුම් පූජා ස්ථානයක් නැවත පිළිසකර කිරිමත් සමගම වන්දනා කරුවන් පැමිණෙන්නට විය.අනුරාධපුර නගරය වටා සර්කියුලර් පාර යනුවෙන් වට පාරක් ඉංග්‍රසීන් විසින් නිර්මාණය තරන ලද්දේය.මෙම මාවත පසුකාලයේ දී වට වන්දනා පර යනුවෙන් ව්‍යවහාර විය. වලිසිංහ හරිස්චන්ද්‍ර මැතිතුමා පූජා නගරය තුළ පවතින ආක්‍රමණයට විරුද්ධව සටන් කළ නමුත් එතුමා 1913 දී මිය යාමත් සමගම ඒ බලපෑම තුනීව ගියේය. පසුව 1941 වර්ෂයේ දී ජනාකීර්ණ පූජා නගරය වෙනුවට නව නගරයක් සෑදීම සඳහා බණ්ඩාරනායක මහතා රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කර මුදල් වෙන් කර ගත්තේය. පසුව අනුරාධපුර සංරක්ෂණ මණ්ඩලය පිහිටුවා එහි සභාපති වශයෙන් නිශ්ශංක විජේරත්න මහතා පත් වූ  පසු අදියර කීපයකින් නව නගරය සකස් කරලීම ඇරඹුණි.ඒ දුම්රිය ස්ථානය අසල තිබෙන බිම්කඩත් පැරණි බස් නවතුම් පල ප්‍රදේශයේ සිට දකුණටත් වන්නටය. මේ නිසා අනුරාධපුර අවට තිබු කුඩා වැව් රැසක් ගොඩ කරනු ලැබිණ.1978 වර්ෂයේ දී නාගරික සංවර්ධන අධිකාරිය පිහිටුවා ලීමෙන් පසුව 1979 ජූලි 01 අංක 38 දරණ අතිවිශේෂ ගැසට් නිවේදනය මගින් අනුරාධපුර නාගරය සංවර්ධන බල ප්‍රදේශයක් ලෙසට නම් කර තිබේ.එසේම 2001 අංක 1179/11  ගැසට් පත්‍රය මගින් වර්.කි.මී. 1925ක් කාගරික සංවර්ධන බල ප්‍රදේශයක් බවට පත් කර ඇත.ඒ අනුව නුවර වැව තිසා වැව බසවක් කුලම සහ බුලන් කුලම වැනි නගරය ආසන්නයේ තිබෙන සියළුම වැව් වල පෝෂක ප්‍රදේශ ආක්‍රමණය ඇරඹුණි.2000  වසරේ සිට ගූගල්සිතියම් පරීක්ෂා කරන කල්හි එය පැහැදිලි වෙයි. නුවර වැව ඉහත්තාව දක්වා ප්‍රවේශ මාර්ග ඉදි කිරීම අරඹා ඇත්තේ ඒ 9 මාර්ගයේ සිට පහසුවෙන් ළඟ වීම සඳහාය.මේවා සියල්ල රජයේ නාගරික සැලසුම්ය.

         මේ අනුව අනුරාධපුර නගරයේ වාපී ශිෂ්ඨාචාරය නූතන යුගයේ විනාශ වීම ඇරඹීම අහඹු වක් නොවේ.අනුරාධපුර මහා වැව් වල එල්ලංගා පද්ධති ගැන සලකා බලන කල්හි ඒවායේ තිබෙන විශේෂත්වය අපට මැනවින් පසක් වේ.ජලය නැතිව නගරයකට පැවතිය නොහැකිය. පුරාණ රජවරු උමං මාර්ග වලින් පවා නගරයට ජලය ගෙන ආහ. නූතන නාගරික සැලසුම් මගින් ඒවා සියල්ල විනාශ තරමින් ඇත. නුවර වැව සහ අනිකුත් වැව් වල රක්ෂිත මැන මායිම් ගල් දැමිම මෙන්ම මේ සමස්ත පරිසර පද්ධතියටම මනා සැකැස්මක් අවැසිය.ඒවා මැන මායිම් ගල් දමන නිළධාරීන් මාරුවී යෑමට පසුබිම සැලසීම මගින් මේ වෑයම අඩාල කළ යුතු නැත.භෞතික සැලසුම් දෙපාර්තමේන්තුවේ නාගරික සැගසුම් තුළ පවතින්නේ ද නාගරීකරණයට අවශ්‍ය පහසු කම් ලබා දීමයි.. එහි ප්‍රමුඛත්වය ලබා දී තිබෙන්නේ මිනිසුන් ගේ භෞතික පහසුකම් දියුණු කරලීමටයි.අනාගතයේ දී වතුර බෝතල් විදෙස් වලින් ආනයනය කර පරිහරණයට සැලැස්වුවද මිනිසුන්ට එය අභියෝගයක් නොවනු ඇත. මුදල් හදල් තිබේ නම් සියළු දේ ළඟා කරගත හැකිය යන අන්ධ වීශ්වාසයෙහි සියල්ලෝම ගැලි සිටිති.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්     

ලංවීම විකුණලා - විදුලි ඇමතිට මල පැන්නේ ඇයි

 

                                

             විදුලි බල සංශෝධන පනත සම්මත වීමෙන් පසු රටේ බල ශක්ති ක්ෂේත්‍රය අනතුරට පත් ව ඇති බව විද්වතුන්ගේ මතයයි.විදුලි බල මණ්ඩලයේ සේවකයන්ගේ රැකියා සුරක්ෂිතතාවය මෙන්ම මේ ක්ෂේත්‍රය තුළ පවතින රජයේ දායකත්වය තව දුරටත් රැකෙන්නේ ද යන්න මහ ජනතාවට අවබෝධයක් නොමැති බව පෙනී යයි. විශේෂයෙන්ම විදුලි බල වෘත්තීය සමිති විසින් අකුරට වැඩ කිරීම සහ උද්ඝෝෂණ ක්‍රියාවලියක් දියත් කර තිබුණේ මේ අවින්ශිචිතතාවය නිසාය. පසුගිය ඔක්තෝබර් 13 වන දින විදුලි බල අමාත්‍යංශ යේ දී මෙම ගැටළු සම්බන්ධව සාකච්ඡාවක් පවත්වා තිබේ. එම සාකච්ඡාවට විදුලි බල මණ්ඩලයේ දැනට ක්‍රියාත්මක වන වෘත්තීය සමිති තිස් හතරක නියෝජිතයන් ඇතුළු තවත් පිරිසක් සාභාගි විය.නමුත් එම සාකච්ඡාව අතර තුර ඒකාබද්ධ නිදහස් විදුලි සේවක සංගමයේ ලේකම් වරයා වන සමින්ද ගමගේ මහතාට විදුලි බල අමාත්‍යංශයේ ආරක්ෂක නිළධාරීන් විසින් පහර දී කිබුණි. එසේම එම සංගමයේ සභාපතිවරයාව කාමරයක දමා සිරකර ඔහුගේ ජංගම දුරකථනයේ තිබූ දත්ත මකා දැමූ බවද වාර්තා විය.මේ සම්බන්ධව දැනට කොල්ලුපිටිය පොලිසිය මගින් විමර්ශනයක් සිදු කරන අතර කිසිවෙකුත් අත්අඩංගුවට නොමැති බවද කටඋත්තර ගෙන නොමැති බවද දැන ගන්නට ලැබේ.

           1969 අංක 17 විදුලි බල මණ්ඩල පනත මගින් රජයේ ආයතනයක් විලස සංස්ථාපිතව රට පුරා බලශක්ති ක්ෂේත්‍රෙය් ප්‍රගමනයට විශාල කාර්ය භාරයක් සිදු කර ඇත.එම ආයතනය පූර්ණ රාජ්‍ය හිමිකාරිතවයෙන් මුදවා වර්තමාන පනත මගින් සමාගම් සතු කර ඇත.මේ බැව් 2024 අංක 36 දරණ නව විදුලි බල පනතේ විස්තර වන්නේ මෙසේය.කොටස් වෙළඳ පලේ ලැයිස්තුගත කිරීම යනුවෙන් මෙහි වැඩි දුරටත් සඳහන්වන්නේ ඒ තත්වයයි.

'විදුලිබලය උත්පාදනය කිරීම සම්ප්‍රේෂණය කිරීම, බෙදා හැරීම, වෙළෙදාම් කිරීම ,සැපයීම සහ ප්‍රසම්පාදනය කිරීම සම්බන්ධව සියලු කටයුතු පැවරී ඇති සංස්ථාමය අස්තිත්ව 2007 අංක 07 දණෙ සමාගම් පනත යටතේ සංස්ථාගත කිරීමට දාළ ව්‍යවස්ථාමය පියවර සැපයීම සඳහාද ඒ හා සම්බන්ධ සියලු කටයුතුවලට අදාළවන ක්‍රියාපරිපාටි නිශ්චිතව දැක්වීම සඳහා ද 1969 අංක 17 දරන විදුලි බල මණ්ඩලය පනත සහ 2009 අංක 20 දරන ශ්‍රී ලංකා විදුලි බල පනත පරිච්ඡින්න කිරීම සඳහා සහ ඒ සම්බන්ධ හෝ ඊට අනුශාංගික කාරණා සඳහා විධි විධාන සැලැස්වීම පිණිස වූ පනතකි.

 1/ස්වාධීන සංස්ථාමය අස්තිත්ව සංස්ථාගත කිරීම මගින් වර්තමානයේ දී රජයට හිමි තනි අස්තිත්වයක් වෙත පැවරී ඇති විදුලි බල කර්මාන්තයේ කටයුතු වෙන් කර තැබීම සහ වෙන් කිරීම මගින් තහවුරු කරනු ලබන විදුලි බල කර්මාන්තයට අලුත් ආයෝජන ආකර්ෂණය කර ගැනීමයි

2/කොටස් වෙළඳ පල ලැයිස්තු ගත කිරීම සහ රාජ්‍ය පෞද්ගලික අංශ හවුල් ව්‍යාපාර පිළීවෙත් භාවිතා කර විදුලි බල කර්මන්තයේ සෑම කටයුත්තක දීම පෞද්ගලික අංශයේ ආයෝජන සඳහා පහසුකම් ගැලැස්වීම සඳහා

         පසුගිය දා අමාත්‍යංශයේ පැවති රැස්වීමේ දී වෘත්තීය සමිති විසින් මතු කළ යුතු සහ සාකච්ඡාවට බඳුන්කළ යුතු කරුණු වූයේ මේවා බව පැහැදිලිය. සේවක සුරක්ෂිතතාවය වෘත්තීය සමිතියකට වැදගත් වුවද රටේ බලශක්තිය පිළිබඳ රජයේ පංගුවට සිදුවන්නේ කුමක්ද යන්න පිළීබඳව ප්‍රශ්න කිරීමේ වගකීම ද ඔවුන් සතුය. නමුත් දැන ගන්නට ඇති අන්දමට අකුරට වැඩ කිරීමෙන් සහ උද්ඝෝෂණ කිරීමේන් ප්‍රකාශ කළ සටන්පාඨ කිසිවක් මේ සකච්ඡාවේ දී ඉදිරියට ගෙන නොතිබිණ. ඒ වෙනුවට එම සාකච්ඡාවට පැමිණසිටි  යෝජිත සමාගම් වල නව සභාපති වරුන් සහ වෘත්තීය සිමිත අතර සකච්ඡාවක් බවට එය පත්ව තිබී ඇත.සමාගම් පිහිටුවාලීමෙන් පසුව  වෘත්තීය සමිති වල ශාඛා එම සමාගම වල පිහිටුවීමට අවස්ථාව තිබෙන බව ද එහිදී කුමාර ජයකොඩි අමාත්‍යවරයා දක්වන ලද අදහසට කිසිවෙකුත් විරුද්ධ වි නොමැත. ඒකාබද්ධ විදුලි සේවක සංගමය වශයෙන් සිටින කිසිම නියෝජතයෙකු විරුද්ධ වී නොමැත.සේවකයන් විශ්‍රාම ගැනීවීමේ දී ලැබිය යුතු මුදල් පිළීබඳව ද මෙහිදී සකච්ඡාවට බඳුන් වී නොමැත. එයින් ගම්‍ය වනුයේ විදුබල මණ්ඩලය අහෝසි කොට සමාගම් හතරකට කඩා කොටස් වෙළඳ පලේ ආයෝජනයෙ කිරීම මෙම වෘත්තීය සමිති විසින් අනුමත කර ඇති බවයි. නමුත් ඔවුන් ජනතාවට පෙන්වන්නේ වෙනත් දෙයකි.එළියේ විරුද්ධ වී ඇතුලේ දී පූස් පැටව් බවට පත් වීමෙන් ගම්‍ය වන්නේ ඔවුන්ගේ සැබෑ මුහුණයි.

     මෙම සාකච්ඡාවට සාභාගි වූ ඒකාබද්ධ නිදහස් විදුලි සේවක සංගමය නව වෘත්තීය සමිතියකි. ඔවුහු මෙහිදී වෙනත් ප්‍රවේශයක් ගනිමින් රටේ සම්පතක් වන විදුලිය පෞද්ගලීකරණය වීමේ දී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවසථාව උල්ලංඝණය වන ආකාරය පෙන්වා දීමට උත්සහ දරා ඇත.ඒ ගැන සවිස්තරාතමකව සඳහන් ලිපියක් ද භාර දීමට කටයුතු කර තිබේ. ඒ ලියැවිල්ලේ සඳහන් මෙම කාරණා අතිශයින් බරපතලය. උසාවිය ඉදිරියයේ මේවා  සැබීවටම අභියෝගයට ලක් වී නැත. එහි මෙසේ සඳහන්ය.

ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ (ලංවිම) සේවකයින් 23,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් නියෝජනය කරන ඒකාබද්ධ ජාතික නිදහස් විදුලි සේවක සංගමය වන අපි 2024 අංක 36 දරන ලංවිම පනත සහ 2025 අංක 14 දරන එහි සංශෝධන පනත ක්‍රියාත්මක කිරීම සම්බන්ධයෙන් අපගේ දැඩි කනස්සල්ල  මෙලෙස මතු කරමු.මෙම පනත් තවමත් සම්පූර්ණයෙන් බලාත්මක කර නොමැති වුවද  දැනටමත් මුල් බැසගත් ව්‍යවස්ථාමය විධිවිධාන උල්ලංඝනය කිරීමට උත්සාහ දරා ඇත. - එනම් 1 2 3 9 27  85(2) 104 සහ  105 මගින් ජාතික බලශක්ති වත්කම් පෞද්ගලික හෝ විදේශීයන්ට ක්‍රමයෙන් මාරු කිරීමට ඉඩ දීමෙන් ජනතාවගේ ස්වෛරීභාවය තර්ජනයට ලක් වෙයි.

වගන්ති 1–3: පරමාධිපත්‍යය ජනතාව තුළ පවතින අතර එය අහිමි කළ නොහැකි ය. විදුලිබල උත්පාදනය සහ බෙදා හැරීම එම ස්වෛරීභාවයෙන් ලබාගත් ජාතික කාර්යයන් වේ. සෘජු මහජන කැමැත්තකින් එනම් ජනමත විචාරණයකින් තොරව හිමිකාරිත්වය හෝ පාලනය පැවරීම මෙම මූලික වගන්ති උල්ලංඝනය කරයි.

9 වන වගන්තිය - බුද්ධාගම ආරක්ෂා කිරීම සහ පෝෂණය කිරීම:

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව බුද්ධ ශාසනය ආරක්ෂා කිරීමට සහ පෝෂණය කිරීමට රජයට බැඳී සිටී මෙම වගකීම සමාජයේ සදාචාරාත්මක හා සමාජීය ව්‍යුහය පවත්වා ගැනීම දක්වා විහිදේ - පාලනයේ දී අනුකම්පාව" සමානාත්මතාවය සහ යුක්තිය සහතික කිරීම සිදු කළ යුතුය. විදුලිය වැනි අත්‍යවශ්‍ය රාජ්‍ය සේවාවන් වාණිජකරණය කිරීම මෙම සදාචාරාත්මක හා සමාජීය බැඳීම් වලට හානි කරයි . මහජන සුභසාධනයට වඩා ලාභය ඉහළට ඔසවා තැබීමෙන් බුද්ධ ධර්මයට සහ 9 වන වගන්තියේ වරමට ආවේණික වටිනාකම් වන සමාජ සමගිය අනුකම්පාව සහ සාමූහික යහපැවැත්ම ප්‍රවර්ධනය කිරීමට රාජ්‍යයට ඇති හැකියාව දුර්වල කරයි.  එබැවින්, විදුලිය සඳහා සාධාරණ ප්‍රවේශයක් සඳහා වන ජාතික වගකීම අඩු කරන ඕනෑම ප්‍රතිපත්තියක් 9 වන වගන්තියේ වක්‍ර උල්ලංඝණයකි.

27" 104 සහ 105 වගන්ති:

මේවායින් රාජ්‍යය ජාතික සම්පත් සාධාරණ ලෙස බෙදා හැරීම සහ විනිවිද පෙනෙන පරිපාලන අධීක්ෂණය සහතික කිරීම අවශ්‍ය වේ. ලංවිම පෞද්ගලික ආයතන බවට පරිවර්තනය කිරීම මෙම බැඳීම් වලට වල කපන අතර මහජන වගවීම අඩු කරයි.

       ඒකාබද්ධ නිදහස් විදුලි සේවක සංගමය විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද මෙම ලිපිය දැනටමත් මාධ්‍ය වලට නිකුත් කර තිබේ.මෙය අමාත්‍යවරයා අතට පත් වීමත් සමග ඉන් කලබල වූ අමාත්‍යවරයා අදාල වෘත්තීය සමිති නියෝජිතයන් ගේ පැමිණීම දෝෂ දර්ශනයට ලක් කර වහාම ඒ දෙදෙනා රැස්වීම් ශාලිවෙන් පිට කරන ලෙසට ආරක්ෂක නිළධාරීන්ට පවසා ඇත. මෙහදී වහාම ක්‍රියාත්මක වූ එම නිළධාරීන් සහ එක වෘත්තීය සමිති නියෝජිතයෙකු එක්ව ලේකම්වරයාට පහර දී බිම දමා රැස්වීම් ශාලාවෙන් එළියට ඇද දැමීමෙන් විශාල කලබලයක් ඇති විය. සැබවින්ම සත්‍යය සහ යුක්තිය පෙන්වා දීමේ දී අමාත්‍යවරයාට මල පැන්නේ ඇයි. නව පනත ගැන ගැටළු සාකච්ඡා කොට අදහස් හුවමාරු කර ගැනීමට අවශ්‍ය නම් ඒවා ඉතාමත් සාමකාමී ලෙසට කළ යුතුව තිබුණි. මෙහිදී ප්‍රචන්ඩත්වය ඉස්මතු කරගෙන තිබුණු අතර ඉදිරිපත් කරන කළ කරුණු අවඥාවෙන් ඉවත දමා තිබුණි. මෙලෙස ඉවත් දමා ඇත්තේ සුළු පටු කාරණා නොවේ. මෙරෙට ව්‍යවස්ථාපිත කරුණුය. විශේෂයෙන්ම බුද්ධ ශාසන විෂයට අදාළ කරුණුය.කොටස් වෙළෙඳපල තුළ විදුලි බල සමාගම් ආයෝජනය කළ පසු  විහාරස්ථාන පෝෂණය කිරීමෙන් රජය බැහැර වෙයි.මෙරට පෞද්ගලික සමාගම් හෝ යම් හෙයකින් කොටස් වෙළදපලෙන් සමාගම් මිලදී ගත් විදෙස් සමාගම් වලට බුද්ධ ශාසනය පෝෂණය කිරීම වගකීමක් වන්නේ නැත. රජය සිය වගකීමෙන් බැහැරවන අතර ජනතාවගේ බලශක්ති ස්වෛරීත්වය අනතුරට පත් වෙයි.

     විදුලි බල මණ්ඩලය පසුගිය වසරට වඩා මෙම වසරේ බිලියන 12.3 කින් පාඩු වී ඇත. ඒ පාඩුව සිදු කර ඇත්තේ ගෘහස්ථ විදුලි පාරිභොගිකයා නොවේ ඔවුහ මාසික ව විදුලි බිල ගෙවති.එසේනම් මණ්ඩලයට පාඩු කර ඇත්තේ කවුරුද. ඒ අතලොස්සක් දෙනෙකි. විශේෂයෙන්ම කූඨ ලෙස විදුලිය ලබාගෙන මණ්ඩලයට පාඩු කළ කීප දෙනෙකුය. වාර්තාවන අන්දමට කැකිරාවේ පමණක් වීමෝල් සහ කර්මාන්ත ආයතන පමණක් 18 ක් එලෙස විදුලි වංචා කරමින් මණ්ඩලයට පාඩු කර තිබේ. ඒ මාෆියාව පිළීබඳව මෙතනදී විග්‍රහ කිරීම අසීරු වුවද වාර්ෂිකව අය විය යුතු කෝටි ගණනක මුදල් සම්භාරයක් නාස්ති වී ගොස් ඇත. ඒවා අය කර ගෑනිමට උත්සාහයක් නොමැති අතර රජය සිදු කරනුයේ  මණ්ඩලය පාඩු ලබන්නේ යැයි කියමින්   රජයේ භාරකාරිත්වයෙන් සහ වගකීමෙන් නිදහස් කිරීමයි. කොටස් වෙළදපල තුළ ආයෝජනය  කිරීමයි.අඩුගණනේ සියයට පනස්එකක ප්‍රතිශතයක් රජයට තබා ගැනීමටවත් උත්සාහ කර නැත. විපක්ෂයේ සිටින විට බලශක්ති ස්වෛරීත්වය පිළිබඳ හරවත් දේශන තිබූ පිරිසක් මෙලෙස පාවා දීමකට එකඟවන්ට ඇත්තේ කුමක් නිසාද යන්න ජනතාව ප්‍රශ්ණ කළ යුතුය.ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ කොන්දේසි නිසා යැයි කියමින් මග හැරීමට ඉඩ දිය යුතු නොවේ.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

බුදුන් අනුදැන මාර්ගයේ යන රජුන් තැනීම දුෂ්කරයි

 

                             

               මේ දිනවල සාකච්ඡාවට බඳුන්වන කාරණා කීපයක් ඇත. ආණ්ඩුව විසින් මුදල් අච්චු ගැසීම පිළීබඳව පාර්ලිමේන්තුව තුළ මතුකළ ප්‍රශ්නය ඉන් ප්‍රධානය. මහ බැංකුව විසින් එම චෝදනා  ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. එසේම සංචාරක ආකර්ෂණය දිනා ගැනීම උදෙසා මහනුවර දළදා වීදිය තුළ නොනිදන සැණකෙළි තීරුවක් නිර්මාණය කිරීම මත අස්ගිරි මල්වතු ප්‍රධාන විහාර පාර්ශවයන්ගෙන් ඊට විරෝධය එල්ල වීම නිසා ශාසනික පැත්තෙන් ඇතිව තිබෙන නොසන්සුන්තාවය බරපතල තත්වයකි. අනෙක නම් නෝර්වේ සහ තවත් යුරෝපා රටවල සහ ලෝක බැංකුවේ ආධාර මත ලංකාව තුළ සමලිංගික ප්‍රජාවට සහ සංක්‍රාන්ති ලිංගික ප්‍රජාවට අවශ්‍ය නීති සකස් කිරීම ද පාසල් වල විනය පවත්වාගෙන යෑමේ දී තරවටු කිරීම් වලට විරුද්ධව දණ්ඩ නීති සංග්‍රය වෙනස් කිරීම සඳහා කරන  උත්සාහයයි.අධිකරණ ඇමතිවරයා පාර්ලිමේන්තුව තුළ නීතිය සම්බන්ධ රෝම නීතියේ දෙවියන්ගේ ආඥාව පිළිබඳ පාඨ කියැවීම නිසා චාමර සම්පත් මන්ත්‍රීවරයා සඳහන් කළ පසුබිම පාර්ලිමේන්තුව තුළ නිර්මාණය වන්නේ දැයි බියක් ද බෞද්ධ සමාජය තුළ නිර්මණය වෙමින් පවතී. මේවාට උත්තර නැත.

          ජනපතිවරණය ආරම්භ කළ කාල වකවානුවේ දී බුද්ධ ශාසනය පිළිබඳව හෝ මෙරට ජාතිකත්වය පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමට කිසිවෙකු ගේ උනන්දුවක් නොවීය.එයට හේතුව වූයේ 2019 දී බලයට පත් වූ ගෝඨාභය ජනපතිවරයා විසින් මෙරට බහුතරයකගේ බලාපොරොත්තු සුන් කල බව දැනෙන බැවිනි යැයි කල්පනා කළ හැකිය. එහෙත් ජනපතිවරණ සටන අවසාන සමයේ මේ මාතෘකාව යළි කරළියට පැමිණියහ. එයට හේතු වූයේ අපේක්ෂකයන් ගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ වල සටහන් වූ යම් යම් වගන්ති හේතු කොට ගෙනය. දේශපාලන රැස්වීමක දී කියන දේට වඩා යම් ප්‍රකාශනයක සටහන් ව ඇති කාරණා වල වලංගුතාවය වැඩිය. ඒ නිසා බුද්ධ ශාසානය සුරක්ෂිත කොට පවත්වාගෙන යෑම පිණිස ව්‍යවස්ථාවේ දැනට දී තිබෙන බලය හීන කරාවි යන සැකය මතු වීම ස්ළුභාවිකය.මාස එකොළහකට පසු දැනට සිදු වෙමින් පවතින යම් යම් සිදු වීම් මත ආණ්ඩුව ක්‍රමානුකූලව එතැනට ගමන් කරන්නේද යන්න ගැන සාකච්ඡාවක් ඇතිව තිබේ.

          මිහිඳු මහ රහතන්වහන්සේ මිහින්තලේ ට වැඩම කර දේවානම් පියතිස්ස රජ දවසදී මෙරට බුද්ධ ශාසනය ස්ථාපිත කළ පසුව රජවරුන්ට අර්ථයෙන් ධර්මයෙන් අනුශාසනා කරන ලද්දේ මහා විහාරීය සම්ප්‍රදාය පදනම් කොට ගනිමිනි . බුද්ධ ශාසනය යනු භික්ෂු භික්ෂුණී උපාසක උපාසිකා යන සිවු වනක් පිරිසගෙන් සැදුම් ලද්දකි. උපාසක උපාසිකාවන් වන මහජනයා බුදු සසුන පිහිටුවීමටත් පෙර සිටම මෙහි විසූහ. එකල ඔවුන් ගේ පැවති සිරිත් විරිත් සහ පාලන මූල ධර්ම පිළිබඳ වර්තමානයේ දී සම්පූර්ණ අවබෝධයක් නැති වුවද යම් ශික්ෂණයක් ඇති පිරිසක් ජීවත්ව සිටි බව පැහැදිලිය. මෙරට වාපී ශිෂ්ඨාචාරය පිළිබඳ සලකා බලන කල්හි පූර්ව අනුරාධපුර අවදියේ දී වැව් තනා බත බුලත් සපයා ගත් සශ්‍රීක ජීවිතයක් ගත කළ පිරිසක් සිටි බව කිව යුතුය. මහින්දාගමනයෙන් පසුව මේ පිරිස බුදු සසුන හා බැඳි පවතින්නට උත්සාහ කළහ. අතැම් පැරණි මූලාශ්‍ර සලකා බලන කල්හි යක්ෂ ජනයා ගිරි දිවයින් වලට පළවා හරින්නට සිදු වූයේ එවැනි මත ගැටුම් හේතු කොට ගෙනයැයි සිතිය හැකිය. කෙසේ වෙතත් රජවරුන් සමීපයේ සිටිමින් ඔවුන්ට අවවාද අනුශාසනා කරලීමට භික්ෂූන් වහන්සේ ලා නිරන්තතරව කැප වූහ.

    පිටකත්‍රයට අයත් බුද්ධ දේශනා කීපයකම ගිහියන් හැසිරිය යුතු ආකාරය දක්වා තිබේ. සිඟාලක සූත්‍රය ඉන් ප්‍රධාන වේ. එහි 10 වන ගාථා සමුච්චයේ ගිහියන් රැස් කළ යුතු ආදායම ගැනද පරිභෝජනය ගැනද සඳහන් වේ.

එකෙන භොගෙ භු‌ඤෙජය්‍ය ද්වීහි කම්මං පයොජයෙ

චතුත්ථඤච නිධාපෙය්‍ය ආපදාසු භවිස්සති

(මල නොතලා මල් පැණි රැස් කොට මී බඳින බඹරක්හු සෙයින් මෙරමා නොපෙළා  භෝග රැස්කරන්නහු ගේ  භෝග සම්පත්හු  වැඩිමට යෙත්.ක්‍රමයෙන් සුඹසක් පස් කැට රැස් කොට බඳිනු ලබන්නාක් මෙනි. මෙසේ භෝගයක් එක් රැස් කොට ගිහිගෙයි වසන්නට සමර්ථ වූ ගෘහස්ථ තෙමෙ භෝගයක් සතර කොටසකට බෙදන්නේය.  හේ ඒකාන්තයෙන් මිතුරන් බැඳ ගනී. බිඳීයනු නොදී රැකගනු සමත් වෙයි. එක් කොටසකින් භෝග සම්පත් වළඳන්නේය. කොටස් දෙකකින් කර්මාන්ත යොදන්නේය. විපතක් පැමිණි කල්හි  ප්‍රයෝජනය පිණිස වන්නේය. යැයි සලකා සතර වන කොටස නිදහන් කොට තබන්නේය.)

ලංකා වාසී සිංහල බෞද්ධයන් මේ බුදු වදන අකුරටම අනුගමනය කළහ. ඔවුන් ගේ සෑම ගෙදරකම වී බිස්සක් හෝ අටුවක් හෝ වී පෙට්ටියක් විය. ඒවා සතර කොටසකට බෙදනු ලැබූහ. බිත්තර වී වලට කොටසක් ප්‍රයෝජනයට කොටස් දෙකක් සහ ඊළඟ කන්නය වන තෙක් සුරක්ෂිත කොට තැබීමට කොටසක් වශයෙන් විය. රජවරු මේ පිළිවෙත රටේ ආර්ථක සුභ සිද්දියට උපයෝගී කොට ගත්හ.රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයේ වස්තු දෙකොටසක් විය. එකක් මුදල්මය වශයෙනි. අනෙක ධාන්‍යමය වශයෙනි. රන්කාසි සහ තඹ කාසි වශයෙන් මුදල් අච්චු ගැසූහ.විදේශ වෙළෙඳාමට ද යොදා ගත්හ.රටේ විවිධ ප්‍රදේශ වලින් ලැබෙන අයබදු සතර කොටසකට බෙදා ප්‍රයෝජනයට ගත්හ. මිහින්තලේ පිහිටුවා තිබෙන ශිලා ලේඛනයකින් හෙළිදරව් වන්නේ වැවකින් ලැබෙන දිය බද්ද සතර කෙටසකට බෙදා එක් කොටසක් චෙතිය ගිරියට පූජා කළ ආකාරයයි.

වවිය දකපති චතර බකහි -එක බග .......චෙතගිරි මහ විහරහි දිනි.

තිඹිරිවැව ශිලා ලේඛනයෙහි දක්වා තිබෙන්නේ මෙයට වෙනස් ක්‍රමයකි.

සිද්ධම් අමෙතය මතුල සියරහි - ගගවි වවි තිණි මහ පතය එක මහ පතික තිණි කොටසහ කොටු එක කොටසක තුමහ අසනක ගග පවත විහරහි බිකු සඟනට දිනෙ

ගංගා වාපිය නම් වැවේ ආදායම කොටස් තුනකට බෙදා ඉන් එක් කොටසක් යළිත් තුනකට බෙදා අමාත්‍ය මතුල සියර ට අයත් කොටස ගංගා පබ්බත විහාරයට දී තිබේ.මෙහිදී අපට හෙළි වන්නේ අමාත්‍යවරයා ලබන ආදායම රජයේ අදායම සහ ගැමියන්ගේ ප්‍රයෝජනය සඳහා ලැබෙන ආදායම යන කොටස් තුන බව කල්පනා කළ හැකිය. අයබදු ගැන්මේ දී රාජ්‍ය ආර්ථිකය දියුණු කිරීමත් ගැමියා පෝෂණය කිරීමත් ප්‍රධාන වශයෙන් බුද්ධ ශාසනය සුරක්ෂිත කිරීමත් සිදු වූ ආකාරය පැහැදිලි වේ.

මුදල්මය වන වස්තු මෙන්ම ධාන්‍යමය වශයෙන් ලැබෙන වස්තු ගැන ද ශිලා ලේඛන කොටවා තිබේ. වවුනියාව අසළ තෝනිගල තිබෙන ලේඛනයෙහි දක්වා තිබෙන්නේ ධන්‍ය බැංකුවෙන් ලැබෙන පොළියෙන් කඨින සමයේ අරියවංශ දේශනාව සඳහා ධනය වෙන්කල බවකි. රාජ මහා විහාර ආශ්‍රිතව විශාල වී අටු පිහිටා තිබුණි. ගොවි ජනතාව විසින් කන්නය අවසානයේ දී මේ අටුව පුරවනු ලබති. මෙම ධන්‍ය කොටසද සතරකට බෙදා එකක් විහාරයේ පරිභෝජනයට ද එකක් රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයට ද එකක් ආයෝජනය ද නැතිනම් බිත්තර වී සඳහාද තව එකක් මතු ප්‍රයෝජනයට ද යොදවනු ලැබූහ.

දීඝ නිකායේ සීලෙඛන්ධ වර්ගයේ එන කූඨ දත්ත සූත්‍රයේ රජුගේ කාර්ය භාරය මැනවින් දක්වා තිබේ.මහා විජිත නම් රජ කෙනෙකුට  පුරෝහිත බමණෙකු දුන් උපදෙස් මෙහි අන්තර්ගතය රාජ්‍යය සොර බියෙන් පිරී පැවතුණු විට සොරුන් අල්ලා දඩුවම් කිරීමාදිය කිරීමෙන් පසු යම් සොර කෙනෙකු ඉතිරි වත්ද ඉන් පසු කාලයක ඔහු ශක්තිමත් වී රට පෙලන්නට පටන් ගන්නා බවද ඒ නිසා සොරබිය නැති කිරීම ලෙහෙසි නොවන බව ද කියා තිබේ. ඒ වෙනුවට  සිය රටෙහි යම් කෙනෙකු ගොවිතැනෙහි දක්ෂ නම් ඔහුට ධානය බිජුවට දිය යුත්තේය.යම් කෙනෙකුන් වෙළෙදාමට දක්ෂ වී නම්  ඔහුට රජු විසින් බඩු මිල දිය යුතුය.  රාජකාරිය කරන ඇත්තන්ට බත් වැටුප් දිය යුතුය.එවිට මිනිසුන් තමන්ගේ වැඩ පලෙහි යෙදුණේ  රට පෙළන්නේ නැත. රාජ්‍යය භාණ්ඩාගාරය පිරී යන්නේය.  සොර උවදුරුද නැත්තේමය යයි කියා ඇත.

   පැරණි සිංහල රජවරු මේ කාරිය අකුරටම ඉටු කළහ. මහාවැව් සාදා දී ජල පහසුව ඇති කළහ. බිජුවට තැන් තැන් වල ගබඩා කර තබා කන්නයක් පාසා මිනිසුන් වෙත බෙදා දුන්හ. වෙළෙදාමේ නියුක්ත වූවන් ට දිරි දුන්හ. හේවා පන්න ලේකම් ආදී රාජකාරියෙහි නියුක්ත වූවන්ට බත් වැටුප් දුන්හ.

දෙවනි සියවසට අයත් සෝමාවතී චෛත්‍ය ස්ථානයේ පවතින ශිලා ලේඛනයෙහි ඉතා වැදගත් අර්ථයක් දක්වා තිබේ.

මෙම රජ විහරහි මණි අගිය පොහොතකරහි අරක නිචිද කට වටනක බවිනි මෙ වෙහෙර අසනක සඟ බොගයි වසන කුලෙ මහ අවරනහි බලි කඩය වෙහෙරහි අරකෙහි  දනෙකෙහි.

මේ වෙහෙරට අයත් සංඝයා සතු ඉඩම් වල සිටිනා ජනතාව මහ අමුණෙහි ( වැව් තැනීමේ කාර්යයෙහි )  වැඩ කිරීම අවලංගු කොට  එසේම වැඩ නොකරන කල්හි ගෙවිය යුතු ගාස්තුව ද අවලංගු කොට  මණි අගිය නම් උපෝසතාගාරයෙහි ආරක්සාව සඳහා යෙදවීම මෙහි අදහසයි. රටේ අර්ථ සිද්දිය උදෙසා කරන කාර්යෙන්ද මුදවා ශාසනයෙහි ආරක්ෂාව පිළිබදව ජනතාව යෙදවීමට පවා රජවරු මහන්සි වූයේ ශාසනය නටහොත් ජාතික ආරක්ෂාවද විනාශ වන බැවිනි.එදා උතුරේ දහසක් රහතුන් වහන්සේලා වැඩ සිටියේ මුහුදට ඔබ්බෙන් වූ දේශ වලින් එන සතුරන් මෛත්‍රීයෙන් දමනය කරවීම පිණිසය.වර්තමානයේ දී උතුරේ විහාර තැනවීම සංහිඳියාවට බාධකයක් ලෙසට සැළකීමට පවතින රජයයන් උත්සාහ කරති.

        නවීන වෙළඳ පළ ආර්ථිකය තුළ සිදු වන්නේ මුදල් මගින් මුදල් මැවීමයි. ණයට දීම පොලියට දීම.මූල්‍යම වෙළඳ පළට අවශ්‍ය මුදල් සැපයුම ආදී කරුණු එයට ප්‍රධාන වේ.ඇමරිකාව වැනි රටවල් බලවත්ව තිබෙන්නේ මුදල් අච්චු ගැසීමත් ඒවා ආසියාතික රටවලට බෙද හැරීම .ඉන් ලැබෙන පොලිය දෙගුණ තෙගුණ කර ලබා ගැනීමත් නිසාය.තෙල් තිබෙන රටවල් තෙල් නිසා පොහොසත් වෙති.යළි ඒවා මූල්‍ය වෙළඳ පලේ ආයෝජනය කරති.ලංකාවේ ආර්ථිකය කඩා වැටීමට පටන් ගැණුනේ මූල්‍යමය වෙළඳ පළ සඳහා ඔරොත්තු නොදෙන ලෙසට ණය ගැනීම නිසාවෙනි. එය යළි යථාවත් කිරීමට ජනතාවගෙන් අධික අයබදු ගත්හ. වර්තමාන ආණ්ඩුව දුවන්නේ ඒ අයබදු මතින් ගත් සංචිත වලිනි.දැන් මහ බැංකුව ස්වාධීනය. ඔවුහු නිෂ්පාදන ආර්ථිකය පීළිබඳ තැකිමක් නොකරති. රටේ  මෙට්රික් ටොන් මිලියන 4.5 ක වී සංචිතයක් තිබෙන නමුත් ඒ වටිනාකම ආර්ථිකයට සම්බන්ධ කර නොගනිති. මේ ක්‍රමය බෞද්ධ ආර්ථික සංකල්පයට විරුද්ධය.රට හිගමනට පත් වී ශාසනය අර්බුදයට පත්ව තිබෙන්නේ ඇයිද යන්න අමුතුවෙන් විග්‍රහ කළ යුතු නැත.පසුගිය ආණ්ඩු වලට ව්‍යාපාරිකයන් පිරිසක් සහාය ලබා දුන්හ. මූල්‍යමය ශක්තිය ලබා දුන්හ. ඒ පාලකයන් ඔවුන්ට විශේෂ වරප්‍රසාද අත්පත් කර දුන්හ. බදු සහන දුන්හ.වර්තමාන ආණ්ඩුවටද තමන්ට හිතැති ව්‍යාපාරිකයන් පිරිසක් අවශ්‍ය වී තිබේ.කෝටිපති ව්‍යාපාරිකයන් ගේ ශක්තිය මත ආණ්ඩුව පවත්වාගෙන යා හැකි යැයි දැන් දැන් ඔවුහු කල්පනා කරති.වංචාව හා දූෂණය නැවත හිමින් හිමින් හිස ඔසවන්නේ මේ නිසාය.අපි බුදුන් වදාළ මාර්ගයේ යෑමට මැළි කමක් දක්වන තාක් මේ ව්‍යසනයන්ට මුහුණ දීමට සිදු වනවා නියතය.රජය ඒ මාර්ගයට තල්ලු කිරීම අතිශයින් දුෂ්කරය.නමුත් එය කළ යුතුය.බුදුන් වහන්සේට දළදා වහන්සේට පූජා කළ රටක ඒ මාර්ගය නැවත විවර නොවේවි යැයි නොසිතිය යුතුය.

 මතුගම සෙනෙවිරුවන්

නාවක්කුලි කොටිත් එක්ක උස්සන දෙසැම්බරයේ කොඩි

 

                         

      යාපන දිස්ත්‍රික්කයේ එකම සිංහල ගම්මානය පිහිටා තිබෙන චාවකච්චරි ප්‍රා දේශීය සභාව විසින් අරුම පුදුම නිවේදනයක් නිකුත් කර තිබේ.නාවක්කුලි හි  දුම්රිය ස්ථානයට යාබදව පවත්වාගෙන යනු ලබන සමිද්ධි සුමන විහාරස්ථානයේ පිහිටුවා තිබෙන වන්දනා කරුවන්ට තිබෙන විශ්‍රාම ශාලා පහසුකම් වහාම නවතා දමන ලෙසටත් එසේ නොකළහොත් නඩු පවරන බවටත් මේ නිවේදනයේ කියා තිබේ.මේ පිළීබඳව පුවත් පත් වල පළ වී තිබෙන වාර්තා අනුව නාවක්කුලියට පමණ් නොව යාපනයේ සිංහල ජනතාව ජීවත් වන තවත් ප්‍රදේශ වලටත් මේ නීතිය බලපවත්වන්නට ඔවුන් කැස කවන බව පෙන්නුම් කෙරේ.

          දෙමළ ඊළාම් මතවාදයෙන් පෝෂණය වූ   වර්ගවාදී මෙහෙයුම් ආරම්භ වන්නේ කන්කසන්තුර මහජන මන්ත්‍රීවරයාව සිටි එස්.ජේ.වී. චෙල්වනායගම් මහතාගේ උසි ගැන්වීම් මත 1950 දශකයේය.බොහෝ සාමකාමීව තිබූ උතුර ගිනි ගැනීම්වලට ලක්වන්නේ ඔහුගේ උග්‍ර වර්ගවාදී හැසිරිම් වලට ආකර්ශණය වූ දෙමළ තරුණයන් රට බෙදීමේ ව්‍යාපාර වලට තල්ලු වී යෑමෙන්ය.මේ නිසා යාපන දිස්ත්‍රික්කයේ සිටි විසිහතරදහසකට අධික සිංහල ජනතාවට පමණක් නොව මුස්ලිම් ජනතාවට සහ මේ දෙගොල්ලන් සමගම සමගියෙන් සිටි දෙමළ ජනතාවත් මහත් සේ පීඩාවට පත් වූශ.

        උත්තර පස්සය, උතුර සහ නාග ද්වීපය යනුවෙන් හඳුන්වන කලාපය තුළ අතීතයේ දී පැවති බෞද්ධ සභ්‍යත්වය සතුරු ආක්‍රමණ හේතුවෙන් වැනසී ගියේය. ඇතැම් තැන්වල රහතුන් වහන්සේලා පමණක් හයසීයයකට අධික සංඛ්‍යාවක් වැඩ වාසය කළ බව වංශ කතා දක්වන අතර යම් මුහුද ගොඩ ගැලීමක් නිසා මේ ප්‍රදේශය විනාශ වීමෙකට ලක්ව මීටර තුනක පමණ වැලි තට්ටුවකින් වැසී ගොස් ඇති බව මෑතකදී කළ පුරාවිද්‍යත්මක කැණීම් වලින් හෙළි වී තිබේ. කදුරුගොඩ විහාරයේ පවතින නටබුන් චෛත්‍ය වලට යටින් පූර්ව යුග වලදී ඉඳි කරන ලද බෞද්ධ නටබුන් රැසක් තිබෙන බව මේ සොයා ගැනීම් වලින් තහවුරු වී තිබේ.දහ අට වන සියවස් වලදී උතුරට ගෙන්වන ලද වහල් ශ්‍රමිකයන් වන මලබාරයන් නිසා මේ ජන ශූන්‍ය වූ භූමිය නැවත වහල් ජනපද වශයෙන් ජනාවාස කර ඇත.ලන්දේසීන් විසින් අඳින ලද පැරණි සිතියම් වලින් ඒ බැව් සනාථ වේ.මෙකී ජනාවාස භූමි වල සාරය විදෙස් වලට යැවුණූ අතර මලබාර් දෙමළ ජනයා ඉතාමත් දුක්ඛිත ජීවිතයක් ගත කළහ. ලන්දේසි ආධිපත්‍යය ලිහිල් වී යෑමෙන් පසු මේ ජනයා පාලනය කිරීම උදෙසා නැවතත් මලබාර් දිස්ත්‍රික්ක වලින් වත් පොහොසත් කම් ඇති වෙල්ලාල ජනයා යාපනයට පැමිණියහ. ඔවුහු ලන්දේසීන් ගෙන් සහ පසුව ඉංග්‍රීසින් ගෙන් ඉඩම් මිළදී ගෙන වහල් ජනපද පාලනය කළහ. මේ වන විටත් යාපනයේ ජීවත් වූ සිංහල ජනයා වන මඩප්පිලි ගොවි කුලය සහ ඉන්දීය වෙල්ලාල වර්ගය ෙඇතැම් විට එක සමාන කර ඇතද සිංහලයන් බෞද්ධයන් වූ බවද මලබාර් වෙල්ලාලයන් හින්දූන් වූ බවද පැහැදිලි කළ හැකිය. ලන්දෙසි පල්ලි ඉඳි කළ ඇතැම් ප්‍රදේශ වල සිටි  සිංහල බෞද්ධ ජනතාව ගැන බල්දෙයස් නම් ලන්දේසි පූජක තැනගේ විග්‍රහයෙන් ඒ බැව් පැහැදලි වේ.

         නාවක්කුලිය ,කදුරුගොඩ, උඩුප්පිඩිය ,චුන්නාකම කැස්බ දූව නොහොත් කයිට්ස්, බූරු දිවයින නොහොත් ඩෙල්ෆ්ට්, කාරතිවු නොහොත් කාර දිවයින එලෙස සිංහල ජනතාව ජීවත් වු ප්‍රදේශ අතරට ගැනේ. ඉංග්‍රීසීන් ගේ කාලයේ දී මේ ප්‍රදේශ වල සිටි සිංහල ජනයා අභිබවා දෙමළ ජනගහනය වර්ධනය වන කල්හි ඇතැම් සිංහලයන් වන්නියට සහ අනුරාධපුරයට සංක්‍රමණය වී ඇත. නමුත් ලංකාවට නිදහස ලැබීමෙන් පසු උතුර යළි ක්‍රමයෙන් සිංහල ව්‍යාපාරිකයන් ගෙන් පිරී ගියේය. බේකරි කර්මාන්තය ,ගරාජ නොහොත් කාර්මික වැඩ පළ වල් මේ අයගේ ප්‍රධාන ජීවනෝපාය වීය. හතළිහේ දශකයේ දී උතුරේ විහාරස්ථාන යළි ඉඳි වීමෙන් පසු ඒවායේ වන්දනා කරුවන් සඳහා නවාතැන් පහසුකම් ඇති විය. දායකයන් නොමැතිව වන්දනා කරුවන් නිසාම පැවතුණු මෙවැනි විහාරස්ථාන නඩත්තු වූයේ ඒ ශත්තියෙනි. අසූව දශකයේ ඇරඹුණු යුද්ධයෙන් පසුව 1985 දී පමණ උතුරේ සිටි සිංහල ජනතාව ඝාතනයය ලක් වීමෙන් සහ පහරදීම් වලින් පීඩාවට පත්ව දකුණට සහ අනාථ කඳුවරු වලට සංක්‍රමණය වූහ.නාවක්කුලියේ  තිබූ සිංහල පාසල විනාශ කරන ලද අතර සිංහල ජනතාවට උන්හිටි තැන් නැතිවූහ. 2009 වසරේ දී යුද්ධය හමාර වූ පසු අවතැන් ව සිටි නාවක්කුලියේ සිංහල පවුල් 180 ක්  2010 දී නැවතත් උතුරට ගොස් බැලූ විට ඔවුන් පරිහරණය කළ ඉඩම් කොටි මහවිරු පවුල්  විසින් අත්පත් කරගෙන තිබුණි. එහිදී ඔවුන් නවාතැන් ගෙන තිබුනෙ දුම්රිය ස්ථානයේ බව එකල පුවත් පත් වාර්තා කළහ. අනතුරුව මේ ජනතාවගේ උද්ඝෝෂණයන් නිසා එංගලන්තයේ සිටින සිංහල ජනතාවගේ ආධාරයෙන් උපතාරයෙන් සහ සිංහල රාවයේ මෙහෙයවීමෙන් නාවක්කුලියේ නිවාස සංවර්ධන අධිකාරියට අයත් පොල් වත්තක ඉඩම් කට්ටි කීපයක් ලබාගෙන පදිංචි වන්නට ඉඩ ප්‍රස්ථා ලැබිණ. අනතුරුව දුම්රිය ස්ථානයට යාබදව විහාරස්ථානයද ඉඳි කිරීම ආරම්භ කළද මන්ත්‍රී ශිවාජිලංගම් ගේ විරෝධය හමුවේ  එවකට පැවති ප්‍රාදේශිය සභාව විසින් වාරණයක් ගැනීම නිසා අතර මග නැවතුණි. නමුත් නඩු කටයුතු වලදී එවකට සිටි ශ්‍රී නිධී නන්දසේකරන් මහේස්ත්‍රාත් තුමිය විසින් දෙන ලද අපක්ෂපාතී තීන්දුව නිසා යළිත් නාවක්කුලි විහාරස්ථානය ඉඳි කරලීමට අවස්ථාව ලැබුණි.අද වන විට උතුරේ බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන වන නාග ද්වීපය, තිස්ස විහාරය, නාග විහාරය සහ කදුරුගොඩ ආදීයට වන්දනාවට යන සැදැහැවතුන් සඳහා නවාතැන් පහසුකම් සපයන ස්ථාන අතරින් ප්‍රමුඛ තැනක් ගන්නේ නාවක්කුලි විහාරස්ථානයයි. වන්දනාකරුවෝ එහි නවාතැන් ගෙන උයා පිහා ගෙන ගිමන් නිවා ගෙන විහරස්ථානයටත් මූල්‍යමය ශක්තියක් වී පිටත්ව යති.

          වර්තමානයේ පත්ව සිටින චාවකච්ඡරි ප්‍රාදේශීය සභාවේ පාලන අධිකාරියට ප්‍රශ්ණයක්ව තිබෙන්නේ මේ ක්‍රමවේදයයි.ඔවුහු ඉතාමත්ම වර්ගවාදීව කටයුතු කරමින් සිටී.මේ අතර  දෙසැම්බර් මාසයේ 12 13 සහ 14 යන තෙදින තුළ සංහිඳියාව උදෙසා ජාතික දිනයක් රජය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කර තිබේ.සියලු ජාතීන් සහ ආගම් නියෝජනය කරමින් මේ දිනය උත්කර්ශවත් කිරීම ද සංස්කෘතික අවස්ථාවන් ප්‍රදර්ශනය කිරීම ද සිදු කිරීමට මේ වන විට අමාත්‍ය මණ්ඩල අනුමැතිය හිමිව තිබේ. වෙන් කළ මුදල මිලියන තුන්සීයකි.රටේ අතැම් පිරිස් විශේෂයෙන්ම උතුර සහ නැගෙනහිර පළාත්වල දේශපාලන නායකයන් විසින් රටේ නීතියට ද පයින් ගසා සංහිඳියාවට බාධා කරන වර්ගවාදී ඇවිස්සීම් සිදු කරන කල්හි  උසාවි නියෝග පවා නොතකා විහාරස්ථාන ඉදිරියේ කලහකාරී අන්දමින් හැසිරෙන කල්හි රජය පැත්තෙන් දියත් කරන සංහිඳියාව ගොළු වී ඇත. නැගෙනහිර පළාතේ මඩකලපු දිස්ත්‍රික්කයේ තොප්පිගල ආසන්නයේ දිවුලපතාන නමැති පාරම්පරික ගම්මානයේ ජීවත් වූ සිංහල ජනතාවට නඩු දමා එළවා දැමීමට කටයුතු කරන ලද්දේ පසුගිය රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුවයි. ඒ මගම ගනිමින් ඒ ජනතාව මඩකලපු දිස්ත්‍රික්කයෙන් ඉවත් කර අම්පාර පමණක් කේන්ද්‍ර කොටගෙන ඉඩම් බලපත්‍ර ලබා දීම සිදු කරන්නේ මඩකලපු දෙමළ මන්ත්‍රීන්ගේ ඉල්ලීම් මතයි. මේ කිසිවක සංහිඳියාව නැත.ප්‍රායෝගිකව සංහිඳියාව සඳහා කැප වන්නේ දකුණේ සිංහල ජනතාව පමණකි. කෝවිලක් සැදුවත් පල්ලියක උත්සවයක් තිබුණත් ඒ සැම විටම කරුණාවෙන් මෛත්‍රියෙන් සැළකීමටත් ඒ සංස්කෘතික උත්සව  වලට සාභාගි වීමද සිංහල ජනතාවගේ සිරිතකි.ජාතික දිනයක් කෘතිමව නිර්මාණය කර  සර්ව ආගමික උත්සව පැවැත් වීම තුළින් ඒ අයට අලුතින් ඇතිවන හැඟිමක් නැත. රජය නාවක්කුලිය ගැන මේ වන තෙක් කිසිදු ප්‍රකාශයක් සිදු කර නොමැත.ජාතිවාදය අවුස්සන්නේ යැයි පවසා නැත.රටේ අනෙක් පළාත් වල පාතාලේ ක්‍රියාකාරකම් සිදුවන විට විපක්ෂයට ඇගිල්ල දිගුකරන  ආණ්ඩුව උතුරේ වර්ගවාදය පෝෂණය කරමින්   නිහඬවම බලා සිටී.චාවකච්ඡරි දේශපාලනයේ වර්ගවාදී කොඩි දකුණේ ඉස්සීමෙන් කිසිවෙකුට පලක් නැත. රටේ සංස්කෘතික උත්සව විශේෂයෙන් අවුරුදු දින වැනි සුවිශේෂි උත්සව තිබෙද්දී විශාල මුදල් කන්දරාවක් වියදම් කිරීමෙන් පෙනෙන්නේ ආණ්ඩුව කරන ඇත්තන් ගේ බංකොලොත්භාවයයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

ගුරුගෙදර විදුගෙදරක් කළ කන්නන්ගර මැතිඳු

 

                                        

             සීතාවක රාජ්‍යය බිඳ වැටීමේ කාලවකවානුව තුළ ශාසනික වශයෙන් සිදු වූ පරිහානියත් සමග මෙරට පැරණි අධ්‍යාපන ක්‍රමයද අභාවයට පත් විය.ඉන් පසු  සරණංකර සංඝරාජ සමයෙහි පුනර්ජීවනයට පත් ශාසන සම්ප්‍රදාය සහ මෙරට අධ්‍යාපනයට මූලික වූ මහඟු ග්‍රන්ථයක් වූයේ වදන් කවි පොතයි. වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජ දවස දී ශාස්ත්‍රඥයෙකු ලෙසට ප්‍රකටව සිටි  අත්තරගම බණ්ඩාර පඬිතුමන් විසින් මෙම කාව්‍යග්‍රන්ථය රචනා කරන ලද බව දැක්වේ. එතුමා තම තරුණ කාලයෙහි දිම රාජ කුමාරවරුනට අකුරු ශාස්ත්‍රයට  ගුරු වූ නිසා   රාජගුරු යනුවෙන් ද ප්‍රකට වූහ.

තිබූ තැනක සොර සතුරන් ගත නොහෙනා - එසැඬ මනාවන් වතුරෙන් වල නොයනා

කෝප වුවත් රජ මැතිඳුන් ගත නොහෙනා -  උගතමනා ශිල්පය මයි මතු රැකෙනා  යැයි  වදන් කවිපොතේ දක්වයි.

ශිල්ප ශාස්ත්‍ර සේවනයෙහි යෙදීමට අකුරු ශාස්ත්‍රය මනා ලෙස ප්‍රගුණ කළ යුතුය.පරංගි යුද්ධ, ලන්දේසි යුද්ධ වලින් බියෙන් ඇළලී වල් වැදි සිටි ජනතාව ඉන් මුදවා ගැනීමට සංඝරාජ මහා හිමි පාණන් ඇති කළ අධ්‍යාපන පරිසරය තුළ අකුරට යන්නට මැළි කළ දරුවන් ට මෙන්ම චණ්ඩ ගති ප්‍රකට කළ දරුවන්ට ද මතක සිටින ලෙස මේ කව ලියා  ඇත.

පොල් ඉරටේ අණ තදකර ගතිම්මා  - ඉන් ඔල මොළ කමකට සිත නොයම්මා

දැන් නිසලව ඉඳ අකුරුත් කියම්මා - ඉන් අප දඟ ගේක ලූදැය  අපෙ අම්මා

කුඩා කළ දරුවන් ගේ හැසිරීම දඟකාරය. කොල්ලන්ටත් බල්ලන්ටත් නළියන්නේ නැතිව සිටින්නට බැරි බව දෙමාපියන් දනී. ඒ නිසා ගොවිපළෙහි පියා සමග වැඩට යන්නට සැලැස්වුහ.අතීතයේ නම් අංගම් ඉළන්ගම් හරඹ සමග මේ තරුන ගාය මෙල්ල වූ බව වැඩිහිටියෝ කියති.සෙල්ලමත්, දැනුම ලබා ගැනීමත් ඒ සැම තැනකින්ම  සිදු විය. ගැහැණු දරුවන් ගේ දැනුම මුලු තැන්ගෙයි ඇසුරෙහිම වැඩිණ.අල පලාවන් සහ දර සොය ගිය ඔවුහු  සමාජ ආශ්‍ර යෙන් හොඳ නරක දැන ගත්හ.දරුවන් හදා වඩා ගැනීමෙහි පරිචයක් ලැබූහ. නමුත් පිරිත් පොත කියවන්නට සකස්කඩ, ඝණදෙවි හෑල්ල ,නම්පොත කියවන්නට අකුරු දැන ගත යුතු විය. බාල කළ සිටම පණ්ඩිතයෙක් බව පෙනේ නම් පන්සලේ ගුරුගෙදර වැඩි දුර ශික්ෂණයට යෙදවිය යුතු විය.දහම් පොත් පත් පරිශිලනයට පෙළඹවිය යුතු විය.කොලු දඟ කාරකම් මඩින්නට ඇතැම් විට වේවැල අතට ගන්නට සිදු විය.හැඳි නොගෑ හොද්ද කැටි වනවා සේ ශරීරයේ අනුමත තැන් වලට මෘදු පහරක් දීමෙන් ගත සිත අවදිවන බව දෙගුරුන් දැන සිටියහ.වැලිපිල්ලේ අකුරු ලියන විට ක්ෂණිකව මොළය කරා සන්නිවේදනය වන්නාක් මෙන්ය.එසේම වැඩිහිටියන් වෙත කීකරු වන්නටත් ගෞරව කරන්ටත් උපතින් පැමිණෙන උද්දච්ච කම් මඩින්ටත් මාර්ගය පාදා තැබූහ.

      බ්‍රිතාන්‍ය රජුට ගිවිසුමකින් රට භාර දෙන්නට සිදු වූයෙන් රටේ අධ්‍යාපන පුනර්ජීවනය තවදුරටත් සිදු නොවීය.ඒ වන විට පන්සල් ආශ්‍රිතව පාසල් හය දහසක් තිබුණු බව ලංකාවට පැමිණි මිෂනාරීන් වාර්තා කර තිබේ.ඔවුන්ට අවශ්‍ය වූයේ පන්සල අභිබවා පල්ලිකුඩම් වල ආගමික අධ්‍යාපනයක් ආරම්භ කිරීමයි.වෙස්ලියන්, බැප්ටිස්ට් සහ ඇන්ග්ලිකන් නිකාය මගින් පාලනය වන ඉස්කෝල ආරම්භ වූයේ රජයේ අනුග්‍රහයෙනි රොබට් බ්‍රවුන්රිග් එයට පූර්ණ අනුග්‍රහයක් දැක්වූහ.මෙරට නිදහස් අධ්‍යානයේ පියා ලෙසට හඳුන්වන සී.ඩබ්.ඩබ්.කන්නන්ගර මහතා සිය මූලික අධ්‍යාපනය ලබා ගත්තේ වෙස්ලියන්  උසස් පාසලෙනි. පසුව ගාල්ලේ රිච්මන් විදුහලට ඇතළත් විය. බෞද්ධ ළමයෙකු වුවද ඔහුට හැදී වැඩීමට සිදු වූයේ කතෝලික ආගමික පරිසරයක් තුළය. නේවාසිකාගාර පුහුණුව බටහිර ක්‍රමයට විය. මේ කාලයේ බෞද්ධ පාසල් රට පුරා ව්‍යාප්ත වූ සමයයි. පූජ්‍ය දොඩන්දූවේ පියරත්න තිස්ස මාහිමියන්ගේ ආරාධනයෙන් ලංකාවට සැපත් කර්නල් ඔල්කට් තුමා විසින් පරම විඥාණාර්ථ පාසල් ඇති කිරීම නිසා මිෂනාරි පාසල් හා තරඟ කරමින් ස්වභාෂා අධ්‍යාපනයක් සහ නවීන අධ්‍යාපනයක් තහවුරු කරලීමට උත්සාහයක් විය.

      1931  ඩොනමෝර් ව්‍යවස්ථාව යටතේ රැස්කළ රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ අධ්‍යාපන විධායක කමිටුවේ  සභපති ධූරයට පත් වූයේ කන්නන්ගර මැතිතුමාය. මේ වන විට දහනව වන සියවසේ සිදු වූ අධ්‍යාපන පෙරළිය පිළිබඳවත් මිෂනාරි අධ්‍යාපනය නිසා රටේ සංස්කෘතියට සහ ඉදිරි ගමනට ඇති වූ පසු බෑමත් ගැන පුළුල් අවබෝධයක් ඇතිව එතුමා විසින් සිය මුල්ම ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලිය 1932 දී පමණ ආරම්භ කරන්නට යෙදුණි.මේ වන විට දිවයින පුරා බෞද්ධ පාසල්  240 ක් ක්‍රියාත්මක වූ අතර 1162 ක් වූ  අනෙක් සියලුම පාසල් විවිධ ආගමික නිකායන් මගින් පාලනය කරන්නක් විය. ඒවායෙහි ආගම  ඉගැගැන්වීම කෙරෙහි උනන්දුවක් දක්වා නොමැත. ස්වභාෂාවද නොසලකා හැර තිබුණි. ඒ නිසා යම් ප්‍රතිසංස්කරණයකදී අන්වාර්යයෙන්ම ස්වභාෂා ඉගෙනීම ශක්තිමත් කිරීම සිදු කළ යුතු විය. එම නිසා කන්නන්ගර මහතා විසින් සෑම පාසලකම ස්වභාෂා අධ්‍යාපනය දියුණු කරලීමට උත්සාහ ගන්නා ලද අතර ඉංග්‍රීසි දෙවන බස ලෙසට හැදෑරිමට උනන්දු කරවන ලදී. මෙම ක්‍රමයට ආගමික නිකායික පාසල් විරුද්ධ වූ නමුත් නොපැකිළව තම වැඩ පිළිවෙල ක්‍රියාත්මක කිරීමට අවශ්‍ය දහිරිය එතුමා තුළ පැවතිණ. ඉන්පසු එම වසරේ  මහනුවර ගම්පළ අසළ හන්දෙස්ස ග්‍රාමයේ මෙරට කලා ශිල්ප පදනම්  කොට ගත් අධ්‍යාපනයක් ලබා දීම සඳහා වැඩ සටහනක් ආරම්භ කර ඇත එහි පළමු පියවර වශයෙන් ආදර්ශ පාසල්  13 ක් ක්‍රියාත්මක කොට එය සාර්ථක වූ පසු අනෙක් පළාත්වලට ද ආදේශ කොට පාසල් 79 ක දක්වා ව්‍යාප්ත කරන ලදී.  මෙතෙක් නොසලකා හැර තිබු මෙරට මූලික ශිල්ප කලා දැනුම අදාළ පරම්පරාවට පමණක් නොව සියලුම දෙනට ලබා දීමේ අරමුණින් අධ්‍යාපන අරමුණු පුළුල් කරනු ලැබිණ.

      මෙතෙක් ගුරු ගෙදරට සීමාව තිබූ අකුරු කරවීම ඇතුළු ඉගැන්වීම් වලින් ඔබ්බට ගිය ප්‍රතිසංස්කරණයන්හි අරමුණ වූයේ ගුරු ගෙදෙර විදු ගෙදරක් බවට පත් කිරීමයි.මේ වන විට රට පුරා ක්‍රියාත්මක වූ බෞද්ධ පාසල් එතුමාගේ ක්‍රියාවලියට නොමද සහායකින් ඉදිරිපත් විය.දෙඩෙන්දූවේ පළමු බෞද්ධ පාසල මෙන්ම රටපුරා පන්සල් අසල සකස් කළ එවැනි පාසල් පදනම් කොට ආධාර ලබන පාසල් ලෙසට ඒවායේ බෞද්ධ අධ්‍යාපනය මෙන්ම නවීන අධ්‍යාපන ක්‍රම ද ඇතුල් කිරිමට උනන්දු කරවනු ලැබූහ.මේ පාසල් වල ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මයට වැදගත් තැනක් ලැබුණි. පාසලේ ගෙවත්ත ද කුඹුර ද වගා කිරීමට ළමුන් යොදවනු ලැබූහ.ඒවායේ අස්වනු විකුණා ලද මුදල් ළමුන් ගේ ඉතිරිකිරීම් පාස් පොත් වලට දමා ඉතිරි කිරීම ට පදනම ඇති කළහ.ආර්ථික වශයෙන් සමෘද්ධිමත් බෞද්ධ ජනතාවක් ඉදිරියට ගැනීම ඒ අරමුණු අතර විය.1937 වර්ෂය වන විට මෙකී ග්‍රාමීය අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලිය තුළ ශාස්ත්‍රීය විෂයයන් කෘෂිකර්මය ඇතුලු ග්‍රාමීය විද්‍යා විෂයයන් වඩු වැඩ යකඩ වැඩ ඇතුළු කාර්මික පුහුණුව දියුණු කරන ලදී. 1939 වසර වන විට මේ ආකාරයෙට සාර්ථකව පාසල් 253 ක් තුළ මෙම ග්‍රාමීය අධ්‍යාපන වැඩ සටහන් ස්ථාපිත කරතිබුණි.

     1945 වසරේ නිදහස් අධ්‍යාපන පනත සම්මත කර ගන්නා විට 1939 ආඥා පනත මගින් ද ඇති කර ගත් බලතල අනුව කන්නන්ගර මහතාගේ මූලික අභිප්‍රායන් සාර්ථක අඩියකට පත්ව තිබුණි. එම  අධ්‍යාපන මූල ධර්ම විදෙස් රටකින් ක් නොව එතුමාගේ සහ බෞද්ධ පාසල් අධ්‍යාපන ක්‍රමයෙන් හදා වඩා ගත්තකි. ඒ අනුව ඊළ පියවර වූයේ ගුරුවරුන් පුහූණ කිරීම උදෙසා අඩිතාලමක් තැබීමයි. ඒ අනුව 1934 දී මීරිගම කෘෂිකර්ම පහුණු මධ්‍යස්ථානය ද 1936 න් පසු  ගුරු අභ්‍යාස විද්‍යාල කීපයක්ම බිහි කරන ලදී. ඉන් 1946 වසරේ ගිරාගම සෞන්ර්ය ආයතනයද මහරගම ගුරු අභ්‍යස විද්‍යාලය ද කැපී පෙනේ.ඒ ගුරු විදුහල් වලින් පිටවූ ගුරු ශිෂ්‍යන් සඳහා සකස් කළ ප්‍රතිඥාවත් ද විය.'සිතින් ද කයින් ද වචනයෙන්ද ශිෂ්‍ය පරම්පරාවට ගුරු කුලයට මාතෘ භූමියට හා මනුෂ්‍ය  සංහතියට ද අචල භක්තියෙන් යුක්තව ජාති කුල ආගම භේදයෙන් සහ සතර අගතියෙන් තොරව ගුරුවරයෙක් වශයෙන් සේවය කිරීමටත් ගුරු සේවානුබද්ධ සකල සම්ප්‍රදායන් සපුරා ආරක්ෂා කිරීමට සහ ආදර්ශමත් චරිතයක් හා පෞරුෂයක් මා තුළ මෙන්ම ශිෂ්‍ය පරම්පරාව තුළද සංවර්ධනය කිරීමටත් අධ්‍යාත්මක ගුණ වගාව ඥාන පූරණය හා ශිල්ප ශාස්ත්‍ර දානය සඳහා මගේ පූර්ණ හ්‍රමය යෙදිමටත් ප්‍රතිඥා දෙමි' යනුවෙන්  එහි දැක්වා ඇත.

මේ අනුව බලන කල්හි කන්නන්ගර අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ තිබූ උදාර ගුණ සමුදාය තුළින් නව ලොවක් බිහිකර ගැනීමට', ජාතියක් ඉහළට  ඔසවා තැබීමට ගත් වෙහෙස මනාව ප්‍රකට වේ. අවාසනාවකට මිෂනාරීන් ගේ සහ සමසමාජ පාක්ෂිකයන්ගේ වුවමනාවට කන්නන්ගර මහතා මතුගම ආසානයෙන් පරාජයට පත් කිරීමෙන් පසු 1951 දී අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂවරයෙකු ලෙසට එච්.ඩබ්.  වුඩ් හවුස් නම් ඉංග්‍රීසි ජාතිකයෙකු පත් කිරීමෙන් පසු ග්‍රාමීය අධ්‍යාපනය නොසලකා හැර නැවතත් පංති කාමරය මූලික කරගත් ශාස්ත්‍රීය අධ්‍යාපනයට පමණක් මුල් තැන් දුන්හ. ඒ නිසා නිදහස් අධ්‍යාපනයේ තිබූ උදාර අරමුණු විනාහ කරනු ලැබිණ. අද අප කළ යුත්තේ ඒ ප්‍රතිපත්ති වලින්  බැහැරව විදෙස් උපදෙස් අනුව මොඩියුල ආරෝණය කිරීම නෙව කන්නනන්ගර චින්තනයෙන් පදනම දැමූ  විදු ගෙදරට මෙරට සම්ප්‍රදායත්  ෙමන්ම විශ්ව දැනුමත් එක් කර  ආත්ම අභිමානයෙන් සහ ජාතික අභිමානයෙන් යුක්ත  යහපත් පිරිපුන් දරුවන් සෑදීමේ වැඩ පිළිවෙල ආරමභ කිරීමයි. ආචාර්ය සී.ඩබ්. ඩබ්. කන්නන්ගර මහතාට දක්වන උපහාරය එයයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්