ගොවියාට කටුපන හාල් මෝලට ඔඩපන

 

       රජය විසින් සහල් සඳහා පාලන මිළක් නියම කිරීම නිසා සහල් වෙළෙඳ පළ උණුසුම් වි ඇත.  නාඩු වශයෙන් නාමකරණය වූ සහල් වර්ගයේ හිඟයක් තිබෙන අතර කීරි සම්බා මිළදී ගැනීමට නොහැකි වන හෝ රුචිකත්වයක් නොදක්වන පාරිභෝගිකයන් අසරණ වී තිබේ. ඒ අතර රටේ නොයෙකුත් තැන්වල තිබෙන ප්‍රධාන සහල් ගබඩා සහ කුඩා ප්‍රමාණයේ සහල් ගබඩා පරීක්ෂා කරමින් දත්ත පද්ධතියක් ස්ථාපිත කරලීමට රජය උත්සාහ දරමින් සිටී.ඉදිරි මාස් කන්නයේ අස්වනු නෙලන විට වී අලෙවි මණ්ඩලයේ ගබඩා වී වලින් පුරවන බව ජනාධිපති තුමා පවසයි.මේ අතර ලංකාවේ ප්‍රධාන සහල් මෝල් හිමියන් පස් දෙනා අතරින් ඩඩ්ලි සිරිසේන මහතා මාධ්‍ය වලට ප්‍රධාන මාතෘකාවක් බවට පත්ව තිබෙන්නේ ඔහු පළ කරන මතවාදාත්මක අදහස් හේතුවෙනි.

          අතීත ලංකාවේ මෙවැනි සහල් ප්‍රශ්නයක් තිබුණේ නැත. ගොවියා වගා කරන්නෙකු වූවා සේම පරිභෝජනය කරන්නෙකුද විය.නමුත් ඔහු අලෙවිකරුවකු නොවීය. කොළඹ ඇතුළු ප්‍රධාන නගරවල නාගරික ජනගහනයේ වර්ධනයත් සමගම විවිධ අවස්ථාවන්හිදී පැවති රජයන් ට සහල් පිළිබදව මිළ පාලනයක් ඇති කරන්නට සිදු විය.ඉංග්‍රීසි ආණුඩුවටද මේ සහල් මිළ සහ සහල් හිඟයට පිළිතුරක් නැති විය. ඒ නිසා 1942 දී පමණ සහල් සලාක ක්‍රමයක් ඇති කරන්නට සිදු විය. 1953 දී  හාල් සේරුවක මිළ ශත විසිපහේ සිට ශත හැත්තෑව දක්වා එක වරම ඉහළ ගිය අවස්ථාවක එම තත්වය දඩ මීමා කරගෙන හර්තාල් පවා ඇති විය.ඒ නිසා ඩඩ්ලි සේනානායක ආණ්ඩුවට ඉල්ලා අස්වීමට ද සිදු විය.

        1817 ජාතික විමුක්ති අරගලය දැඩි ලෙස මර්දනය කල බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය  ඌව වෙල්ලස්ස ගොවිබම් දහස් ගණනක් ගිනි තබා විනාශ කිරීමෙන් අනතරුව 1848 අරගලයෙන් ද පීඩා විඳි ගොවි ජනතාව ආර්ථික වශයෙන් බෙලහීන විය. බිත්තර වී පවා සපයා ගනු නොහැකිව සිටි සමයක ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුව මැදහත්ව නුමුහුන් බිත්තර වී සැපයීමට රජයේ ගොවිපලවල් සූදානම් කිරීම නිසා හතළිහ දශකය වන විට රටේ ගොවි ජනතාව අතර ප්‍රබෝධයක් ඇති විය. පරාක්‍රම සමුද්‍ර ව්‍යාපරය, මින්නේරුය ,ඇල්ල කන්තලේ ව්‍යාපාරය, ගල්ඔය වැනි ගොවි ජනපද පිහිටුවීම මගින් සශ්‍රීකි ඉඩම් පරිහරණය කරමින් ගොවීන් රටේ වී නිෂ්පාදනය තර කළහ.ඒ සමගම වී අභිජනනය කිරීම සදහා මහඉලුප්පල්ලම ,බතලගොඩ ,බොම්ඹුවල වැනි පරියේෂණායතන පිහිටුවීමත් බිත්තර වී ගොවිපළවල් පිහිටුවීමත් නිසා නව හරිත විප්ලවයකට අඩිතාලම දැමිණ. ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානය මගන් ලද ආධාර මත කෘෂීරසායන සහ රසායනික පොහොර පැකේජ ලබා දීමත් නෑඹුල් පොළවේ ඒ මගින් සරු අස්වනු ලැබීමත් හේතු කොට ගෙන පරිභෝජනයට එහා ගිය වී වෙළඳ පළක් නිර්මාණය විය.

       1972 දී පැවති රජය විසින් වී අලෙවි මණ්ඩලය පිහිටුවා වී මිළදී ගැනීම තුළින් ගොවියා ගේ ආර්ථිකය නැන්වීමට විශේෂ වැඩ සටහනක් ඇරඹීය. රට පුර නිෂ්පාදනය කළ වී මිලදී ගැනීමටත් ගබඩා කිරීමටත් විශාල වී ගබඩා ඉඳි විය.ඒවායේ ඇති කළ සහල් මෝල් මගින් වී සහල් බවට පත් කර සමූපකාර වලට නිකුත් කෙරිණ. මේ නිසා වී වෙලඳ පළ පිළිබඳ විශ්වාසයක් ගොවියා හට තිබුණි. සහල් වෙලෙඳ පළ පාලනය කිරීමට රජයට හැකි විය.විවෘත ආර්ථිකය හඳුන්වා දීමත් සමග රජය සතු ව්‍යාපාර අධෛර්ය කිරීම සිදු විය. සමූපාකාර ව්‍යාපාරය කඩා කප්පල් කෙරිණ. වී ඇඹරීම සඳහා ලංකාවේ නිෂ්පාදනය කළ නව යන්ත්‍ර පවා දිරාපත් වීමට ඉඩ හැර තිබුණි. ඒවායේ තාක්ෂණය ඉන්දියාවට විකුණා දැමිණ. රටේ නව නිපැයුම් කරුවන් තැනක් නැති විය.   1995 වර්ෂයේ එවකට චන්ද්‍රිකා බන්ඩාරනායක මැතිණිය යුගයේ දී දි.මු.ජයරත්න කෘෂිකර්ම ඇමතිව සිටි කාලවකවානුවේ වී අලෙවි මණ්ඩලය අහෝසි කරලීමට කෙටුම් පත් සකස් කළ අතර පසුව එය කළ නොහැකි වූ තැන මණ්ඩලය අක්‍රීය කර නිළධාරීන් කීප දෙනෙකුට පමණක් පඩි ගෙවමින් තාබා ගත්හ. එසේම වී අලෙවි මණ්ඩලය සතු ගබඩා ප්‍රසිද්ධ ටෙන්ඩර් කැඳවා විකුණා දැමීමට කටයුතු කළහ.(එක්සත් ජාතික පක්ෂ රජය කාලයේ සිට එය සිදු විය) එහිදී ඉන් වැඩි ප්‍රතිලාභ ලැබූයේ  බහුජාතික සමාගම්ය.රජය විසින් ගොඩ නගා නඩත්තු කරනු ලැබූ රාජ්‍ය සම්පත් වන බිත්තර වී ගොවිපළවල් වල පරම අයිතිය පවා ලබා ගන්නට මේ සමාගම් සමත් විය.

    වර්තමාන සහල් අර්බුදය තේරුම් ගන්නට මේ අතීතයට යන්නට අපට සිදු වන බව කිව යුතුය. මන්ද බිත්තර වී සැපයීමේ සිට වී වපුරා අස්වැන්න ගෙන කර  සහල් නිෂ්පාදනය දක්වා ක්‍රියාවලිය ගැට ගැසී තිබෙන්නේ ඉහත දැක්වූ අතීතයෙන් උරුම වී තිබෙන විවිධ ගැටළු සමගින් බව තේරුම් ගත යතුය.  උදාරහරණයක් වශයෙන් නාඩු වශයෙන් අද හදුන්වන සහල් ප්‍රභේදය ට අදාළ වී වර්ගය ගොවියාට   හදුන්වා දී තිබෙන්නේ කෘෂීකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවයි. විවිධ බී.ජී. වර්ග , බී.ඩඩ්. සහ ඒ.ටී. වී ප්‍රභේද වලින් මේවා නිෂ්පාදනය වේ.රටේ පාරිභෝගිකයා වැඩි රුචිකත්වයක් දක්වන සම්බා වර්ග අතරට කීරි සම්බා නමින් නව ප්‍රභේදයක් හඳුන්වා දී තිබෙන්නේ ද මෙම දෙපාර්තමේන්තුවයි.වෙළෙඳ පලේ දී එයට ඉහළ මිළක් ලැබුණි. මිළ වැඩියෙන් ලබෙන වී වර්ගය ගොවීන් විසින් වගා කරති. නාඩු හෝ රතු සහල් ලැබෙන වර්ග වගා කරනු ලබන්නේ හම්බන්තොට ගාල්ල මාතර වැනි පළාත් වලය. බිත්තර වී ගොවිපළවල් රජය විසින් පෞද්ගලික අංශයට විකුණා දැමීමත් සමග රජයේ ඒකාධිකාරය අහෝසි කරනු ලබිණ. පෞද්ගලික සමාගම් බිත්තර වී නිපදවන්නේ ලාභ ඉපැයීමටයි.රට පුරා රයිස් කඩ බිහිවීම නිසා කීරි සම්බා වලට විශේෂ ඉල්ලුමක් ඇති විය.සමාගම් විසින් කීරි සම්බා බිත්තර වී නිකුත් කර වැඩි වැඩියෙන් වගා කිරීමට ද දිරි දුන්හ. ඉතින් නාඩු රතු සහල් සහ රතු සහල්  වර්ග හිඟ වීම පුදුමයට කරුණක් නොවේ.

      මේ වන විට රජයේ නිළධාරීන් ප්‍රධාන වී මෝල් කරා ගොස් ඒවායේ තිබෙන වී ප්‍රමාණය පිළිබඳ දත්ත එකතු කරමින් සිටිති. එහෙත් වී මෝල් හිමියාගේ සැබෑ තොග සංචිතය තිබෙන්නේ ගොවියා ළඟ බව බොහෝ අය නොදනිති. අම්පාර, මඩකලපුව, පොලොන්නරුව, අනුරාධපුර වැනි ප්‍රධාන වශයෙන් වී නිෂ්පාදනය කරන දිස්ත්‍රික්කයන්හි ගොවින් විසිදාහක් පමණ ප්‍රමාණයක් ප්‍රධාන මෝල් හිමියන් සමග බැඳී සිටිති. මේ බැඳීම ඇති කරන්නේ ඔඩපන නමින් හඳුන්වන ණය දීමකිනි. මේ ණය ක්‍රමය මුලින් හඳුන්වා දුන්නේ ලංකා බැංකුව ,මහජන බැංකුව වැනි රාජ්‍ය බැංකු විසිනි. ගොවියාගේ වී තොග නිවසේ රඳවා තබා ගැනීමට අඩු පොළියට ණය දීම මෙහි ක්‍රමයයි. වී මිළ ඉහළ යන විට වැඩි මිළකට වී විකිණිමට මේ මගින් හැකි වෙයි. අද වන විට මේ ඔඩපනය ක්‍රියාත්මක කරනුයේ වී මෝල් හිමියන්ය. ඔවුහු ගොවින් තෝරා ගෙන බිත්තර වී ලබා දී කෘෂීරසායනද ලබා දි තවත් ජීවන සහනාධාරද සපයමින් ගොවියා ඇද බැඳ තබා ගනිති. අස්වනු නෙලන කාලයට ගොවිපළට යන මොල් හිමියන්ගේ නියෝජිතයන් ඇප් එකක් මගින් කුඹුරේ තිබෙන වී ප්‍රමාණය මැන ගන්නා අතර ගොවියා තමන්ගේ වී ටික වේලා නිවසේ ආරක්ෂිතව ගබඩා කරයි. වෙලෙඳ පලේ සහල් මිළ ඉහළ යන කාලයට මෝල් හිමියා විසින් තවත් අමතර මුදලක් ගොවියා අත මිට මොලවා වී ටික රැගෙන යන අතර ඉන් අධික ලාබයක් ලබති. ඊට අමතරව ඇතැම් ගොවිබිම් වලදී  ඇප් එකක් මගින් අස්වැන්න පෙරසේම  මැන භූතයන් යොදවා ගොයම් කැපීමට මුස්ලිම් දෙමල කොන්ත්‍රාත්කරුවන් යොදවති. ඔවුහු කෙලින්ම මෝල හිමියාගේ ටැංකි වලට වී පුරවන අතර මෝල් හිමියා ඒවා සිය ගබඩාවට ගෙන වියළා ගබඩා කර ගනිති. මේ ක්‍රම දෙකින්ම අප ඉගෙන ගත යුත්තේ ගොවියා කෙරෙහි වන බැඳීම රඳවා තබා ගැනීමට මෝල් හිමියා සකස් කල ගිවිසි ක්‍රමයයි. එය එක් අතකින් මානුෂික වන අතර නව ගොවි වහල් ක්‍රමයක්ද නිර්මාණය කිරීමට සමත් වී තිබේ.

     වී අලෙවි මණ්ඩලය වසා දැමීමත් පසුව එය අක්‍රීය මට්ටමින් සිදු කරන අකාර්යක්ෂම ක්‍රියා පිළීවෙත නිසාවෙන්ද ගොවියාට රජය කෙරෙහි බැඳීමක් නැත. ලබා ගන්නා සහල් කෙදිනකවත් සමූපාකාරයට ලැබෙන්නේ නැත. ඒ නිසා අඩු ආදායම් ලබන අයට සහනයක් නැත. පහල මධ්‍යම පන්තියටද සහනයක් නැත. රජය කළ යුත්තේ සහල් මෝල් හිමියන් සමග රණ්ඩුවකට යෑමේ ක්‍රියාවලිය නොවේ. ඔවුන් මෙරට වෙළඳ පළ ආර්ථිකයට දක්වන දායකත්වය රජයට සපුරාලිය නොහැකිය. නමුත් රජයේ වගකීම විය යුත්තේ ‌ගොවියා සහ පාරිභෝගිකයා අතර සිදුවන ක්‍රියාදාමය සාධාරණව යුක්ති සහගතව සිදු වන්නේ යන්න පීළිබඳ විශ්ලේෂණය කොට එයට කලමනාකරණ ක්‍රියාවලියක් සැකසීමයි. රජයේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ වගකීම වනුයේ  විවිධ වර්ග වල බිත්තර වී නිපදවා  එකාධිකාරය පාලනය කර ඒ ඒ වර්ග ගලප්පා ගත හැකි දිස්ත්‍රික්කයන්ට සහන මිළට ඒවා බෙදා හැර පාරිභෝගිකයගේ රුචිකත්වය අනුව වෙළඳ පළට අවශ්‍ය සහල් නිපදවීමේ පදනම සකස් කිරීමයි. ඒ අතර කුඩා ප්‍රමාණයේ සහල් මෝල් හිමියන්ටද වී මිළඳ ගැනීමට ණය නිකුත් කර මේ වෙලඳපල සමබර කර ගත හැකිය. කලින් කලට මාධ්‍ය සංදර්ශන පවත්වමින් මේ ප්‍රශ්ණ තොරොම්බල් කිරීමෙන් ගොවියාටවත් පාරිභෝගිකයාටවත් ආර්ථිකයටත් වැඩක් නොවන බව දැන්වත් වටහා ගත යුතුය.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

 

කපුගොල්ලෑවේ තුඩපත මගින් හෙළිවන ‌ෙඑතිහාසික උරුමය

 

                         

            උතුරු මැද පළාතේ යාන් ඔය නිම්නය අතිශයින් සංවේදී ජාතික උරුම සහිත ප්‍රදේශයකි. ප්‍රාග් ‌ෙඑතිහාසික සොහොන් වලින් හෙළිවන ආදී මිනිසා පිළිබඳ කතාව මෙන්ම අනුරාධපුර මහා ශිෂ්ඨාචාරයට සම්බන්ධ විශේෂිත සිද්ධස්ථානයන්හි නටබුන් විශාල වශයෙන් පැතිර පවතින ප්‍රදේශයකි.පදවිය වාහල්කඩ සහ නාම්බකඩ යන මහා වාපී ශිෂ්ඨාරයේ ඉහත්තාව වන මේ කලාපය තුළ ඉපැරණි වාරිමාර්ග නෂ්ඨාවශේෂයන් රාශියක නටබුන් ද හමුවන බව කිව යුතුය. යාන් ඔය හරස් කර තැනු ගල් අමුණු සහ ඒ සම්බන්ධ ව ලියැවුණු ශිලා ලේඛන පවා එහි දක්නට ඇත.හුරුළු වැව ජල පෝෂක ප්‍රදේශයෙන් ඇරඹෙන යාන් ඔය උතුරුදෙසට ගමන් කර නැගෙනහිර ට හැරී පුල්මුඩේ වෙරළ තීරයෙන් මුහුදුට එක්වන බැවින් රජරට සශ්‍රීකත්වය මොනවට කියා පෑ වටිනාකම් රැසක් ඉස්මතු කළ හැකි තෝතැන්නකි.

         අතීතයේ දී හොරොව්පතාන ආසන්නයේ බැඳි ගල් අමුණක් ආශ්‍රයෙන් දිය හරවා ගෙන ගොස් පදවිය ට දැමීම සඳහා විශාල යෝධ ඇලක් තිබුණි.  එවැනි යෝධ ඇළවල් හි සරළ තාක්ෂණයන් මගින්  ජලය ගෙන යෑම පිළිබඳ නිදර්ශනයන් මේ ප්‍රදේශයේ ඇත. හෙරොව්පතානෙන් පැමිණි ඇළ දුටුවැව තුලානේ කපුගොල්ලෑව වැවේ දිය කඩුල්ලෙන් පන්නවා ඉදිරියට ගෙන ගොස් ඇත.කපුගොල්ළෑව කුඩා කපුගොල්ලෑව වීරසෝලේ කුංචි කුළම මරදන් මඩුව වැනි ගම්මාන රැසකින් සමන් විත මේ කලාපය අතීශය සශ්‍රීක ය. දිය උල්පත් ගහන කලාපයකි. මේ නිසා ජනතාව ජීවත් කරවීමට මහත් ආයාසයක් දැරිය යුතු නොවේ. මෙම නිම්නයේ පැවති ‌ෙඑතිහාසික ගම්මානයක් වශයෙන් සැළකෙන කපුගොල්ලෑව නුවර යුගයේ දී ඉතා වැදගත් රාජකීය ගමක් බවට පත් වීමේ ඉතිහාසයක් මතු කර ගැනීමට හැකි තුඩපතක් නැතිනම් සන්නසක් එම ගම්මානයේ වර්තමානයේ ජීවත්වන මුදලිනායක වෙද මහතාගේ නිවසින් මතු කරගන්නට හැකි වුණි. සර්වාංග වෙද පරපුරක වර්තමාන පුරුක වශයෙන්සැලකෙන ඔහුගේ නිවසේ ඇඳක් යට ට්‍රන්ක පෙට්ටියක සැඟව තිබූ මේ තුඩපත මේ ප්‍රදේශයේ ඉතිහාසයට වැදගත් ආලෝකයක් සපයන බව පෙන්නුම කළ හැකිය.

       පදවිය සහ වාහල් කඩ යන මහා වැව් දෙකට ඉස්මත්තේ පිහිටා තිබෙන මෙම ගම්මානය අනුරාධපුර යුගයේ සිට ‌ෙඑතිහාසික පුවත් සැපයූ පෙදෙසක් වෙයි. කපුගොල්ලෑව ට නුදුරින් වූ තාමර වැව ටැම් ලිපිය  කුංචි කුලම ටැම් ලිපිය ඉරිපින්නියාව ටැම් ලිපිය ආදී ශිලා ලේඛන වලින් පැහැදිලි වන්නේ අනුරාධපුර යුගයේ දී මහා විහාරය සතු පිරවෙන් සඳහා ප්‍රත්‍ය සැපයීමට මේ පෙදෙස් වෙන්ව තිබූ ආකාරයයි. කපුගොල්ලෑව පන්සල අසළින් හමු වූ කැඩී බිඳි ගිය ටැම් ලිපයෙන් ද අනාවරණය වන්නේ අනුරාධපුර යුගය අවසාන භාගයේ කුසලාන් කොට මේ ගම් දුන් වගයි.මහ කපු ගොල්ලෑව කුඩා කපු ගොල්ලෑව අසළින් ගලා යන යෝධ ඇළ වාහල් කඩත් පදවියත් අසල පැන්නුමකට ළගා වී ඒ මහා ජලාශ පෝෂණය කර ඇත. ඉතින් මේ ‌‌ෙඑතිහාසිකතත්වය පසුබිමේ සිට නුවර යුගයේ ලියන ලද කපු ගොල්ලෑව තුඩපත විශ්ලේෂණය කළ යුතුය.

       මේ තුඩපතේ හැටියට මහනුවර රාජ්‍ය සමයේ දී පුංචි රාළ නම් වෛද්‍යවරයෙකු රජ වාසලේ වෙදනාවන් වශයෙන් සහ මහ ගබඩාවේ නිලමේ වහයෙන් සේවය කර තිබේ. එකල උඩරට බෙහෙත් ගෙයි අත්පොත නම් ග්‍රන්ථයක් තිබුනේලු. රජ වාසලේ සිටින කුමර කුමරියන්ට රජුන්ට වැළඳෙන ලෙඩ රෝග සමනය කරදිමට මේ වෙදනාවන් අත තිබූ බලගතු ඖෂධ උපයෝගී වූ බව පැහැදිලි වෙයි. රජු ඉදිරියේ වෙදනාවන් කල දස්කම් ගැන අපේ රටේ එතරම් සාහිත්‍යයක් නිර්මාණය වී නැත. කොරියානු දේශයේ රජුන්ගේ මහ වෙදනා ගැන රචනා කළ කතාවක් ටෙලි නළුවක් විලස කලකට ඉහතදී ප්‍රචාරය විය. එහෙත් අප රටේ ඒ පිළිබඳව හෝ ඔවුන්ගේ පෞරුෂයන් ගැන ඉස්මතු කරන්නෙකූ දක්නට නොහැකිය. කපුගොල්ලෑව වෛද්‍යවරයා සෙංකඩගල මහනුවර රජ වාසලේ වෛද්‍යවරයෙකු වූ වා සේම රදළපවුලට නෑ කම් කියූවෙක් බව පැහැදිලිය. මේ වෙදකමෙන් කල දස්කම් නිසා ඔහුට ගම්වරයක්ලැබුණි. ඒ හුරුලු පළාතේ මහ පොතාන කෝරලයේ දුටුවෑ තුලානේ  පිහිටි කපුගොල්ලෑවයි.මේ ඒ තුඩපතේ ඇතුළත් විස්තරයයි.

ශකවර්ෂයෙන් එක්වා දහස් හයසිය දහයට පැමිණි මෙම වර්ෂයෙහි  පොසොන් මස ගුරුදින පංචවිතත තිතිය ලත් මේ හුරුලු පත්තුව බද දුටුවෑ තුලානේ කපුගොල්ලෑවෙ භූමි ප්‍රවේනි සැලැස්ම ගැන කපුගොල්ලෑවට සෙන්දු දුන්වත්තෙගොමත් සහා භූමි ප්‍රවේනි සැලැස්ම පිණිස මහ වාශලට පුන්චි රාළ නිලමෙ වෙදකන් කරපු බවට ලියාදෙන තල්පොත.

මා ඉන් නැගෙනඉරට කිරවනාහින්නද බස්නාඅතට ඔයද ශවුමට මුන මල ගහද වුතුරට ගොඩවලද මෙම මයින් සහ ගොඩ මඩ ඇතුළුව කොරලේ ගමට පුන්චි රාල නිලමේට ගැබඩැ රාකාරිය අත්හැර මෙගන්දෙක ලැබුනා ඇත.මීට වගත් මෙගෙම සළු වඩන නිලමෙද මහතැන පෙනගෙ මුහන්දිරමද මහ අරමුදලෙ වන්නකු නිලමෙද රන් ආවුධ මණ්ඩප්පෙ ලෙකමද අතපත්තුවෙ මුරෙ සිටින මුහන්දිලමද වහල්කඩ මොහන්දිරමද වන්නි දෙදිශාවෙ නිලමෙද වුඩකට්ටුවෙ විදානෙද වුඩුනුවර රට දවටලෙ වඩිගත්තුනද නුවර කලාවිය දිශාව ඇතුළව මහනුවර මහඅදිකාරන් නිල මෙහෙවර වන පිලිමතලව්වේ  රාජකරුණා සෙනෙවිරත්න  අභය කෝන්  පණ්ඩිත රාළහාමි වම්හ.

   ශකිවර්ෂයෙන් 1610 යනු ක්‍රි.ව.යෙන් 1688 ලෙසට දැක්විය හැකිය.දෙවන රාජසිංහ රාජ්‍ය කාලය ක්‍රි.ව. 1687 න් අවසන් වන අතර දෙවන විමලධර්මසූරිය රජුගේ පළමුවන රාජ්‍ය වර්ෂය 1688 ට යෙදි ඇත. මේ රජුගේ පත්වීම ට තිබුණු බාධක බොහෝය. හිටපු රජුගේ යම් අයථා ක්‍රියා නිසා ඇතිවූ නිලඹේ කරැල්ලෙන් පසු රජුගේ අතිජාත පුත්‍රයා පවා මරණයට පත් වූ බව පැවසේ .ඉන්පසු වයස්ගත රජු සමග විවාහ වූ ලාබාල බිසවකගේ කුමරුවා දෙවන විමලධර්මසූරිය විය. මේ කලබලකාරී කාල පරිඡේදයේ රාජකීය වෛද්‍යවරුන්ට පැවරුණු රාජකාරි සුවිශේෂ වී යැයි සිතන්නට හැකිය. වෛද්‍ය කර්මයට අමතරව පුන්චිරාළ නිලමේට ගබඩාවද භාර දී තිබේ.ඒ රාජකාරියෙන් ඔහු මුදවා හුරුලු පළාතේ ගමක් අස්වැද්දුමට දී තිබෙන්නේ විශේෂ හේතුවක් නිසායැයි සිතන්නට හැකිය.මේ තුඩපතින් පුන්චිරාඝට බලය පවරා දී ඇත්තේ පිළිමතලව්වේ මහ අදිකාරන් තුමා බව පැහැදිලිය.මේ තුඩපත ද රැගෙන පුන්චි රාළ සමග තවත් සහෝදරයෙක්ද පැමිණි බව කියැවෙන අතර ඔවුන් සමග ගමට බහිරව පුද් සිරිත් ද බෝ වුණ බව පැවසෙයි..

     අනුරාධපුර යුගයෙන් පසු වල් වැදුණු මේ ගම් යලි ජනාවාස කිරීම මගින් ලන්දේසීන් ගෙන් වන තර්ජනයන් මගහැර ගැනීමට කල්පනා කලබවද සිතන්නට හැකිය. වර්ෂ 1688 න් පසු මහනුවර නායක්කර් යුගයේ දී එනම් 1788 දි කපුගොල්ලෑව අසල තිඹිරිවැව ගමේ ලේකම් විසින් වරාගන් දී මෙම ගම මිලට ගත් බව කියැවෙන තුඩපතක් ද දක්නට ඇත.කෙසේ වෙතත් මේ තුඩපතේ දක්වා ඇති සීමා මායිම් වලින් කීපයක් අදටත් දක්නට තිබෙන බව පෙනේ. කිරවනාහීන්න ඒ නමින්ම තිබෙන අතර ගොඩවල ගොඩවල මූකලාන යනුවෙන් සිටී.හල්මිල්ලාව ඔය බස්නාහිරට ඇත. ඉඩම් නිරවුල් කිරීමේ ආඥ පනත යටතේ 1975 වර්ෂයේ දී කපුගොල්ලෑව ගම නිරවුල් කිරීමේ දී මෙම තුඩපත පිළිගත් බවට මහනුවර ජාතික ලේඛනාගාරයේ පවතින මේ තුඩපතේ පරිවර්තනයෙන් පෙනේ.ඉඩම් නිරවුල් කිරීම අනුව පුන්චිරාල නිලමේ ගෙන් පැවතෙන සතරවන පරම්පරාවේ අයට ප්‍රවේනි ඉඩම් වශයෙන් අක්කර 136 ක්  ලැබී තිබෙන අතර අක්කර 2229 ක් රජයේ ඉඩම් ලෙසට ප්‍රකාශයට පත් කර තිබේ.

      පුන්චිරාල නිලමේ ගෙන් පසු ඔහු ළඟ තිබූ සර්වාංග වෙදකම ඔහුගේ දරුවන් අතර බෙදී ගොස් කහටගස්දිගිළිය අසල ගොම්මලෑව විහාරස්ථානයේ නායක ස්වාමීන් වහන්සේ විසින් පවත්වාගෙන ගොස් ඇති බව පෙනේ. ඒ අතර  උන්වහන්සේ ගේ සහෝදරයන් සහ ඥාතීන් සර්ප වෙදකම ඇස් වෙදකම සහ කැඩුම් බිඳුම් වෙදකම යන විශේෂඥතාවයන් රැකගෙන පැමිණ තිබෙන අතර වර්තමාන පරපුරේ මුදලිනායක වෙදමහතා ට පෙර කී ස්වාමීන් වහන්සේ මගින් වෙදකම සත්ත කොට භාර දී තිබේ.‌ෙඑතිහාසිකවෘත්තාන්තයක් පසුබිමේ පවතින මේ තුඩපත මගින් උතුරු මැද පළාතේ පුරාණ ගමක විත්තියද යටත් විජිත සමයේ දී ඇති වූ වෙනස්කම්ද පරම්පරික උරුමයන් හා වර්තමාන භාවිතයන් අතරවන ගැටීමද මනාව හෙළි කරයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

මැකෝ ගෙ පොලීසියෙන් සාහිත මාසය වාරණය කරයි

 

                               

                 දිවයින පුවත්පතේ මාධ්‍යවේදී එරික් ගාමිණී ජිනප්‍රිය මහතා විසින් රචනා කළ එන්පීපී කතාව සහ ජේවීපී ක්‍රියාව නම් කෘතිය ජනගත කිරීමට යොදා ගෙන තිබුණේ සැප්තැම්බර් මස 04 බුද දිනයේ දීය.සාහිත්‍ය මාසය ඇරඹීමත් වර්තමාන ‌ෙද්ශපාලන තුළ සාකච්ඡා කල යුතු වැදගත් මාතෘකාවක් වීමත් නිසා ජනතාව අතර යම් සංවාදයක් ඇති කිරීම මෙම ජනගත කිරීමේ අරමුණ විය.නමුත් එම දිනයේ අචාර්ය එන්. එම්. පෙරේරා මධ්‍යස්ථානයට කඩා වැදුණු පොලිසිය මෙම උත්සවය පැවැත්වීම නතර කිරීමට උපෙදෙස් ලබා දී ඇත.මැතිවරණ සමය බැවින් මෙය වෙනදාට ක්‍රියාත්මක පොලිසිය නොව මැතිවරණ කොමිසමේ  පොලීසිය වී යැයි දැන ගන්නට ඇත.

         2023 අවුරුද්දේ අංක 03 දරණ මැතිවරණ වියදම් නියාමන පනත පාර්ලමේන්තුවේ දී සම්මත විය.ඊට අමතරව මැතිවරණ ප්‍රචාරක කටයුතු පාලනය කිරීම සඳහා වනවැදගත් නීතියක් මාධ්‍ය උපමාන නමින් ගැසට් කරන්නට යෙදී ඇත.අප දන්නා පරිදි මනාප චන්ද ක්‍රමය ප්‍රචලිත වීමත් සමගම මැතිවරණ අපේක්ෂකයන් විසින් වියදම් කරන මුදල කෝටි ගණනින් වැඩි විය.එම මුදල් හා පක්ෂ වල වත්කම් පිළිබඳ කිසිම තොරතුරක් ද සමාජ ගත නොවීය. එ නිසා මැතිවරණය සමය යනු එක්තරා ආකාරයකට කළු සල්ලි සුදු කරන සමයක් බවට පත් විය.මැතිවරණ නියාමන පනතක අවශ්‍යතාවය පැණ නැගී තිබුණේ මේ පසුබිම මතයි. මැතිවරණ කාල පරිඡේදය තුළ මැතිවරණ පනත අනුවත් මැතිවරණ නියාමන පනත අනුවත් ස්වාධින මැතිවරණ කොමිසමට කටයුතු කිරීමට බලය ලැබී ඇත. එම ක්‍රියාවන් දේශපාලන බලය යොදා නැවැත්වීමට නොහැකිය.මෙය හොඳ තත්වයති ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තහවුරු කරලීම පිණිස ගන්නා ලද යහපත් තීරණ අතරට වැටෙයි.

         මෙවර පැවැත්වෙනුයේ ජනපතිවරණයකි. රටේ විධායක ජනපතිවරයෙකු සිටින කාලවකවානුවක ඔහුද අපේකෂකයෙකු වූ විට නිතැතින්ම යටකී මැතිවරණ නියාමන පාලන නීතියට ඔහුද යටත් වෙයි. ජනපතිවරයා රටේ සේනාධිනායකයා වන බැවින්  ජාතික ආරක්ෂාව ඉටු කරලීමේ ව්‍යවස්ථාමය   වගකීම ඔහු සතු බැවින්  යම් යම් ක්‍රියා මාර්ග ගැනීමට ඔහුට කටයුතු කළ හැකි විය යුතුය. එයට බාධා කිරීමට මැතිවරණ කොමිසමට නොහැකිය. නමුත් ඔහුගේ අපේක්ෂකත්වය තුළ ජනපතිවරයාගේ භූමිකාවතමන්ට වාසිදායක ලෙසට ඉස්මතුවන්‌ෙන් නම් මැතිවරණ නියාමන නීතියට පටහැනිය.පසුගියාදා ජනපතිවරයාගේ මූලිකත්වයෙන් පැවති රැස්වීම් වලදී නියමිතව තිබූ භෝජන  සංග්‍රහයන් නැවැත්වීමට මැතිවරණ කොමිසම ක්‍රියාකර තිබේ.එහෙත් තැපැල් චන්දය අභිමුව තිබිය දී රාජ්‍ය සේවක වැටුප් වැඩි කිරීමට කරන යෝජනා එළි දැක්වීමට කටයුතු කිරීම පිළිබඳව මැතිවරණ කොමිසමේ අවධානය යොමු වූයේ නැත. දෙසැම්බර් මාසය වන විට සකස් කළ යුතු අයවැය යොජනා මේ අවස්ථාවේ ප්‍රකාශ කිරීමට යෝජනා කිරීමම ජනපතිවරයාගේ බලය මත කරන චන්ද දූෂණයකි.එසේම ත්‍රීවීල් රියදුරන් ජනපති ලේකම් කාර්යාලය අසලට ගෙන්වා   අතට සන්තෝෂම් දී රථ වල ස්ටිකර් ඇලවීමට ක්‍රියාකිරීමද ජනපති තනතුර අවභාවිතා කිරීමකි. එයට වඩා බරපතල ප්‍රශ්ණයක් වූයේ ජනපතිවරණ සමයේ රටට පැමිණි ඉන්දීය විදේශ අමාත්‍ය අජිත් දෙවොල් සමග ගිවිසුම් අත්සන් කිරීමට ජනපතිවරයා  පෙළඹීමයි. මේ කාලය තුළ ඔහුද අපේක්ෂකයෙකු වන බැවින් ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ කටයුත්තේ දී හැර අනෙක් කටයුතු වලට රාජ්‍ය සම්පත් යොදා ගැනීම ඒවා අනිසි විදියකින් ප්‍රචාරය කිරීම නොකළ යුත්තකි.මෙවැනි තත්වයන් පාලනය කිරීමට මැතිවරණ කොමිසම අපොහොසත් වී ඇති බව කිව යුතුය.

      මැතිවරණ වියදම් පිළිබඳ සම්පූර්ණ ලේඛනයක් මැතිවරණය පවත්වා දින විසි එකකින් කොමිසමට ඉදිරිපත් කළ යුතු බවට නීතියකි.අප දන්නා පරිදි මේ ජනපතිවරණයේ දී කෝටි ප්‍රකෝටි ගණනින් මුදල් වියදම් කිරීම දක්නට ලැබේ. එක් අපේක්ෂකයෙකු විසින් එක් චන්ද දායකයෙකු වෙනුවෙන් වියදම් කළ යුතු මුදල වන්නේ රැපියල් 109 කි. එක් චන්ද දායකයෙකුට රුපියලක් වියදම් කළද එක් කෝටි හැත්තෑ එක් ලක්ෂයක් වියදම් කිරීමට හැකිය. මෙවැනි මුදල් කන්දරාවක් පක්ෂයකට ලැබෙන්නේ කෙලෙසකදැයි ජනතාව දැන ගත යුතුය. දිවයිනේ තබන සෑම රැස්වීමකටම බස් යොදා සෙනග අදින බව කවුරුත් දන්නා රහසකි.පිටස්තර දිස්ත්‍රික්ක වලින් බස් යොදා සෙනග ඇදීම පාලනය කිරීමට කොමිසම උත්සුක වී නොමැත.එවැනි රැස්වීම් වලින් ප්‍රකට වන්නේ කෘතිම ජන මතයකි. රැළි වලින් නොමග යන ජනතාවට ප්‍රතිපත්ති ගරුක අපේක්ෂකයෙකු තෝරා පත් කර ගැනීමට අවස්ථාවක් උදා නොවේ. රැස්වීමකට කූඩාරම් ගැසීමට පවා කෝටියක් පමණ වියදම් කරන අපේක්ෂකයන් සිටිති. පෝස්ටර් මුද්‍රණය පෝස්ටර් ගැසීම කූඩාරම් ගැසීම වැනි මැතිවරණ ප්‍රචාරක ක්‍රියා භාර ගෙන තිබෙන ප්‍රචාරක ආයතන රැසකි. පාක්ෂිකයන් දායකත්වය  ගනු වෙනුවට මැතිවරණ සමය මෙම ව්‍යාපාරිකයන්ගේ  ලාභය උපරිම කර ගැනීමේ අවස්ථාවක් බවට පත් කරගෙන තිබේ  මේ වියදම් කරන මුදල ලැබෙන්නේ දේශීයවද ඒවායේ මූලාශ්‍ර කෙබඳුද විදේශ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන වලින් ලැබෙන්නේ ද තානාපති අංශ වලින් වියදම් කරන්නේ ද යන්න දැන ගැනීමට ජනතාවට තිබෙන අයිතිය මේ මැතිවරණ පාලන නීතියෙන් සීමා කොට තිබේ. මන්ද මැතිවරණය අවසන් වී කරන ඉදිරිපත්   කිරිම් යොදා ගැනෙනුයේ නීති විරෝධී ප්‍රචාරක කටයුත්තක දී ලැබෙන දඬුවම් ගැන සළකා බැලීමට පමණක් වන නිසාය.අනෙක ඒ වන විට කොමිසමේ බලතල අවසන් වී ඇති බැවින් පත්ව සිටින ජනපතිවරයෙකුට විරුද්ධව කටයුතු කිරීමේ හැතියාක් නැතිබව ද දැක්විය යුතුය.

          මැතිවරණ වියදම් නියාමනය සහ මාධ්‍ය උපමාන සම්බන්ධව මෙවැනි අඩු ලුහුඬුකම් පවතින විට ඒවා පක්ෂ සමග සාකච්ඡා කොට යාවත්කාලීන කර ගැනීම මැතිවරණ කොමිසමේ වගකීමකි. එවැනි දෙයක් සිදු නොවන බව පෙනේ.පක්ෂයකින් ඉදිරිපත් වන අපේක්ෂකයෙකුට අනෙක් පක්ෂයක අපේක්ෂකයෙකුගේ ප්‍රතිපත්ති සහ හැසිරීම් විවේචනය කිරීමට ඉඩ තිබෙන්නේ වාචිකව පමණකි. ලිඛිතව ඉඩ නැති බව දැන ගන්නට ඇත. දිවයින මාධ්‍යවේදී එරික් ගාමිණී මහතා පක්ෂයකට ගැති පුද්ගලයෙකු නොවේ. ඔහු ස්වාධීන ජනමාධ්‍යවේදියෙකි. දේශපාල විචාරයකි. එවැනි පුද්ගලයෙකුට මැතිවරණ සමයේ වුවද සීමා මායිම් නැත.ගත් කතුවරයෙකුට සාහිත්‍ය මාසයේ දී ලැබෙන අවස්ථාව වෙනත් මාසවලදී ලැබෙන්නේ නැති බවද මතක් කළ යුතුය.

     සදය විවේචනයකට කවදත් පුවත්පත් වල  ඉඩකඩ විවර විය යුතුය. පෞද්ගලිකව මඩ ගසනවානම් පුවත්පත් කොමිසමට පැමිණිලි කිරීමට හැකියාව ඇත.එරික් ගාමිණී මහතාගේ දේශපාලන කෘතිය ජනගත කිරීම සහ සංවාදය නැවැත්වීමට විවේචනයට බඳුන් වූ පක්ෂය මුල් වූයේ ද එසේත් නැතිනම් ඒ පක්ෂයට සහාය දක්වන ඇමරිකානු තානාපතිනිය මුල් වූයේ ද යන්න අප නොදනිමු. පසුගිය කාලයේ දී තානාපතිනි ජූලි චන් තානාපතිවරුන්ගේ ආචාර ධර්මද නොසලකා හරිමින් මැතිවරණ කොමසාරිස් තුමා හමු වන්නට ගිය බව මාධ්‍ය වලින් දුටුවෙමි.මේ අතර හිරු මාධ්‍ය ජාලයේ විකාශනය වූ විමල් වීරවංහ මහාතා සාභාගි වූ සළකුණ වැඩසටහනද අතුරුදහන් කෙරී ඇත.ඒ සිද්දියෙන්ම අපට දැන ගත හැක්කේ කාටද රිදුණේ කවුරුද වාරණයට පෙළඹුණේ යන්න පමණි. අනාගතයේ දී මෙවැනි වාරණයන් තවදුරටත් බලාපොරොත්තු විය හැකිය.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

මේ ගතවන්නේ පක්ෂ දේශපාලනයේ අවසාන සමය ද

 

                         

         ජනපතිවරණ සමය එළඹී ඇත.රටේ නායකයා තේරීම ට ජනතා රැළි ගොඩනන්වමින් තිබේ.ඉන් විශාලතම ව ඉහළට එසැවුණු රැල්ලෙන් නව ජනපතිවරයා පත් විය හැකිය.මේ රැළි බිහි කරනුයේ මුදල් යහමින් විසි කරමීනි.රැළි වලට එකතු වන ජනතාවට නිශ්චිත අරමුණක් ඇතැයි සිතිය හැකි නොවේ.රැළි බීහි කරන්නේ පක්ෂ විසින් බැවින් ඇතැම් විට පක්ෂයේ අරමුණ ජනතාවට ඇතැයි සිතිය හැකිය.නමුත් දැන් එයද වෙනස් වෙමින් පවතී.පොහොට්ටු පක්ෂ මානසිකත්වයේ සිටි බොහෝ පිරිසක් රනිල් ගේ බෝට්ටුවට එකතු වී සිටිති.පක්ෂයක් ගොඩ නැගෙනුයේ ප්‍රතිපත්ති සහ අරමුණු අනුව වුවද මෙතනදී ප්‍රතිපත්ති පසෙකින් තබා බලය පැවැත්ම සහ මුදල් වෙනුවෙන් එක පිළකට ‌ෙගානු වී සිටිති.

    1917 දී ලංකා ජාතික සංගමය පිහිටුවා ප්‍රතිසංස්කරණවාදී දේශපාලනයට නැඹුරු වූවද ලංකාවේ ප්‍රථම පක්ෂය වශයෙන් පිළිගනු ලබනුයේ 1935 දී බිහිවූ ලංකා සම සමාජ පක්ෂයයි.එවකට ඉන්දියාවේ බිහිවූ ස්වාධීනතා සහයෝගිතා ව්‍යාපරයෙන් ද රුසියාවේ ට්‍රොස්කි ප්‍රමුඛ සතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ආශ්වාදයෙන් මෙරටට පැමිණි පිලිප් ගුණවර්ධන සහ කොල්වින් ආර්.ද සිල්වා වැනි විදෙස් ආයතන වල ඉගෙනුම ලැබූ විද්වතුන්ගේ නායකත්වයෙන්ද මේ පක්ෂය බිහි විය.1934 දී වැල්ලවත්ත රෙදිමෝල තුළ සිදු වූ වැඩ වර්ජනයට මූලිකත්වය දෙමින් වාත්තීය සමිති නායකයෙකු වූ ඒ.ඊ.ගුණසිංහ මහතාට අභීයෝගයක් එල්ල කිරීමට සමසමාජ නායකයන්ට හැකි විය.

    ලංකාවේ පක්ෂ දේශපලනයේ ආරම්භයේම ඇත්තේ විදෙස් අභාෂයෙන් ලැබූ ප්‍රතිපත්ති සහ අරමුණු බව මෙයින් පැහැදිලි වනු ඇත.1947 දී මුල්ම මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වූ එක්සත් ජාතික පක්ෂය ට අයත් වූවෝ නම් මිනිරන් අරක්කු රේන්ද සහ රජයේ ඨානාන්තර සහ ඉඩම් හිමියන්ගෙන් සමන්විත ජන බල‌ෙව්ගයකි.ඒ පක්ෂය මෙහයවීමට  මුල් තැන් ගත් ඩී.එස්. මිනිරන් වෙළෙදාමෙන් ඉදිරියෙට පැමිණ අමද්‍යප ජාතික සටන මෙහය වූ එෆ්.ආර්. ‌ෙග් අනුප්‍රාප්තියා විය.විදෙස් අධ්‍යාපනය නිසාවෙන්ද බ්‍රිතාන්‍යයන් සමග කළ ගනුදෙනු නිසාවෙන් ද ඔවුන්ගේ පක්ෂ ප්‍රතිපත්ති සහ අරමුණු ද පෙළ ගැසුනේ ජාත්‍යන්තතර ප්‍රතිපත්තීන්ට අනුකූලවයි.අනතතුරුව බිහිවූ වාමාංශික පක්ෂ ද එ.ජා.ප. ය වනුවට ඉදිරියට පැමිණි ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය ද මෙහයවූවන් බොහෝ පිරිසක් වි‌‌ෙදස් අධ්‍යාපනයෙන් පෝෂණය වී ඒ මත අදහන්නන් වූහ.

      1815 වසරේ ලංකාව ගිවිසුමකින් බ්‍රිතාන්‍යයන්ට රට පවා දුන් පසු 1818 දී සිදුවූ පරාජය නිසා ද 1848 අසාර්ථක කෑල්ල නිසාවෙන්ද ලංකාවට යටත් විජිතයක් බවට පත් වන්නට සිදු විය. මෙයට එරෙහිව පැන නැගුණු පානදුරාවාදය සහ අමද්‍යප ව්‍යාපාරය නියෝජනය කරන ලද්දේ මෙරට ග්‍රාමීය ප්‍රභූ පන්තියයි. අනගාරික ධර්මපාලයන් විසින් කුළු ගන්වනු ලැබූ මේ පිරිස ඔහුගේ අභාවයෙන් පසුව ක්‍රමානුකූලව යට කී පක්ෂ තුන මත ‌ෙගානු විය.මේ පක්ෂ විසින් වරින් වර රාජ්‍ය බලය ලබා ගනිමින් සිය පාක්ෂිකයන් සැනසීමට උත්සාහ දරා ඇත. අනගාරික ධර්මපාල තුමා අනුදත් මතවාදී ප්‍රවේශය ‌‌හෝ වසර දෙදහස් පන්සීයයක ඉතිහාසයෙන් ලැබුණු පන්නරය මේ පක්ෂ වලට ඇතුළත් කර ගන්නා ලද්දේ යම් කිසි පමණකින් හෝ සිරිමා බණ්ඩාරනායක යුගයේ දී පමණකි.‌නූතන යුගයේ තාක්ෂණික දියුණුව සංනිවේදන මාර්ග වල දියුණුව නිසා ඇති වූ ගෝලීය ප්‍රවණතා මීට හේතු වන්නට ඇති නමුත් දේශපාලන ප්‍රගමනයට හෝ සමාජ ප්‍රගමනයට මේ පක්ෂ කිසිසේත්ම උපයෝගී නොවීය.මූලික පක්ෂ තුන බිහි වීමෙන් පසු සෑම මැතිවරණ අවස්ථාවකදීම නව පක්ෂ බිහි වීම නිසා පුද්ගලවාදී කල්ලි කණ්ඩායම් වල ග්‍රහණයට දේශපාලනය නතු විය.නූතන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ධාරාව තුල මෙම පක්ෂ ක්‍රමය නිසිලෙස හැඩ ගස්වා ගැනීමටවත් සංවාදයක් ඇති නොවීම ඛෙදවාචකයකි.ඒ වෙනුවට විධායක ජනපති ක්‍රමයේ අඩුපාඩු පිළිබඳව සිදුවන නිරන්තර සාකච්ඡා වල ප්‍රතිඵලය වූයේ සියලු ප්‍රශ්ණ වලට මුල එම ක්‍රමයේ ආඥාදායකත්වයයි මතයක් සමාජය තුළ පැතිර වීමයි.

   මෙරට අතීත සමාජය කුල වශයෙන් බොදී සිටියහ.ගම්වසම් යටතේ ශිල්ප ශ්‍රේණි වලට සිය සේවා රාජකාරි ඉටු කිරීමට සිදු විය.ඒ සමාජ බෙඳීම රාජ්‍ය ඒකීයත්වයට සහ සමාජ ඒකාග්‍රතාවයට බාධාවක් නොවීය.සමාජයේ ජීවත් වූ කොයි තරාතිරමකම කණ්ඩායමක් හෝ අනෙක් ජන කොටස් සමග සමගියෙන් වීසීමට අවශ්‍ය සහිඳියාව බිහි කරන ලද්දේ බුදු දහම විසිනි. ‌බුදුදහමේ ඉගැන්වීම් පදනම් කරගෙන රජු විසින් නීති පනවන ලදහ. සතරවන මිහිඳු රජු කළ අනුරාධපුර ශිලා ‌ෙල්ඛනය මගින් ගම්වාසීන් බෙදා හදාගෙන ජීවත් විය යුතු යැයි ආඥා පනවා තිබුණි.වර්තමාන පක්ෂ දේශපාලනය තුල පෙර පැවතී කුල ක්‍රමය පදනම්ව සහ විවිධ ජන කොටස් පදනම්ව බෙදීම් වර්ධනය විය. පක්ෂයේ අනුගාමිකයන් විශ්වාස කරන ප්‍රතිපත්ති  වෙනත් කණ්ඩායමක් අනුගමනය නොකරන්නේ නම් එතැන ගැටීමක් වර්ධනය විය.වාමාංශික පක්ෂ වල පවතින මාක්ස්වාදී මූල ධර්මයන් තුළ හැඩ ගැ‌සෙන්නවුන් ඇතැම් විට සමාජ වෛරකක්කාරයන් බවට පත් විය. ඔවුහු ධනවාදයට එරෙහි වුවද යම් කිසි අවස්ථාවක දී තමන් වෙත ධනය එක් රැස් වූ විගස ධනවාදියෙකු බවට පත් විය.ඉඩම් හිමි ධනවතුන් සහ විවිධ ව්‍යාපාර පන්තීන් අනුගමනය කරන පක්ෂ තුල වර්නය වූයේ වංචනික බලාපොරොත්තු පුද්ගල කේන්ද්‍රීය බල ආධිපත්‍ය සහ තක්කඩි කමයි.මෙවැනි තත්වයක් යටතේ පක්ෂ සාමාජිකත්වය දරන මතය ද එයම විය. කොමිස් දේශපාලනය අල්ලස් ගැනීම් වෙළෙඳ පළ ක්‍රමයේ අයථා ගනුදෙනුතුල ඇති වූ තරඟය නිසා රටේ සාමයට විශාල බාධාක් ජනිත වී ඇත. ජාතියක් වශයෙන් රට දියුණට ගෙන යෑමට තිබුණ ප්‍රධාන බාධාව වශයෙන් මේ පක්ෂ දේහපාලනය හඳුනාගන්නට හැකි වනුයේ ඒ නිසාය.

     වසර අනූවකට ආසන්න කාලයක් තුල පක්ෂ විසින් රටේ බිහි කළ චින්තන දරිද්‍රතාවය සුළු පටු නොවේ.මේ වන විට ප්‍රධාන පක්ෂ සියල්ල යැ‌පෙනුයේ විදෙස් මුදල් වලිනි. මහා පරිමාණ රැස්වීම් පැවැත්වීමට එවැනි මුදල් ගලා යෑමක් නැතිව කළ නොහැකිය.පක්ෂ වල අනුගාමිකයන් ගේ රැළි බිහිවන්නේ මේ මුදල් පොම්ප කිරීමේ සීඝ්‍රතාවය අනුවයි.රටේ මුදල් වංචනික ලෙසට අත්පත් කර ගැනීම මුදල් විශුද්ධ කරණය පාතාල සමාජිකයන් විසින් ඩුබායි වැනි ආර්ථික කලාප වල පවත්වාගෙන යන මාෆියා ව්‍යාපාර ආදී බෝහෝ දේ වලින් රට ආපස්සට ගොස් තිබේ.එහි අවසාන ප්‍රතිඵලය නම් ස්වදේශීය දේශපාලකයන්ට රට කරවීමට හැකියාවක් නැතැයි යන ආකල්ප වර්ධන වීමයි.ඉන්දීය දේශපාලනය සහ ඇමරිකන් යටත් විජිත දේශපාලනය රටේ අරක්ගෙන තිබෙන්නේ මේ නිසාය.මෙවර ජනපතිවරණයේ දී වෙනසක් ඇති කරන්නේයැයි පාරම්බාන සියලුම පක්ෂ මේ ඛේදවාචකයට ගොදුරුවී අවසන්ය.ජනතාවට පක්ෂ ක්‍රමය තිත්ත වී ඇත.රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා ඒ අවිනිශ්චිත මානසික තත්වය සිය බල ‌දේශපාලනයට යොදා ගනිමින් සිටී.ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ සියළුම යහපාලන මූල ධර්මයන් උල්ලංඝණය කරමින් ඔහු යෙදී සිටින රංගනය කුමන විපතකින් ‌ෙකළවර වන්‌ෙන් දැයි කිසිවෙකුත් නොදනිති.වසර දෙදහස් පන්සීයක ඉතිහාසයක් ති‌බෙන ‌ෙප්‍රෟඩ ජාතියකට ‌ෙමවැනි අභාග්‍ය සම්පන්න කාල පරිඡේදයකට මුහුණ දීමට සිදු වීම සමකළ  හැක්කේ සීතාවක යුගයේ සිදුවූ සිදුවීම් වලට පමණකි.නමුත් මේ අවසානය නොවේ. බුදුදහ‌ෙම් චිර පැවැත්ම උදෙසා රට වෙනස් විය යුතුය. පක්ෂ දේශපාලනයද ඒ නිසාම අවසන් විය යුතුය.පක්ෂ වල අනුගාමිකයන් නොවී මේ පිළිබඳව සබුද්ධිකව කල්පනා කරන පිරිසක් රට තුළ බිහි විය යුතුය.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

         

 

දීඝවාපියේ ගර්භ නිධානය පිටුපස තිබෙන පුරාවිද්‍යාවේ විද්‍යාව

 

                                  

            මේ දිනවල ශ්‍රද්ධා භක්තියෙන් යුතුව බොදු ජනතාව සාභාගිවන මහඟු පින්කමක් වනුයේ දීඝවාපී චෛත්‍ය නැවත ගොඩ නැන්වීමට දායක වීමයි. දිනපතා මෙහි සැපත් වන සැදැහැවත් පිරිස මෙහි නැවතී ශ්‍රමදාන පවත්වමින් වෙහෙස නොබලා ස්ථූපය සංරක්ෂණයට දායක වෙති. දීඝවාපි රාජ මහා විහාරයේ විහාරාධිපති පූජ්‍ය මහඔය සෝභිත ස්වාමීන් වහන්සේ ගේ ආශිර්වාදය සහිතව  මේ සැදැහැවතුන්ට නිතිපතා දන්සැල් පවත්වති. ඒ අතර ශ්‍රී ලංකා යුධ හමුදාවේ භට පිරිස් ඉතා ඕනෑ කමින් දාගැබ බැඳීමට සිය ශ්‍රමය ලබා දෙති . දැන් චෛත්‍ය ගර්භයේ අඩක් පමණ අවසන් කර ඇති අතර ගර්භ නිධානයට සූදානම්ය.ගර්භය ඇතුළත සිතුවම් නිර්මාණය කරනු ලබන්නේ ද ත්‍රිවිධ හමුදා සහ නාවික සොල්දාදුවන් විසිනි.මේ අපේ ඉතිහාසයේ පැවති සම්ප්‍රදායයි.ජීර්ණ වූ චෛත්‍ය ස්ථාන පෙර රජ දරුවන් විසින් පිළිසකර කරන ලද්දේ ඒ අයුරිනි.පැරණි ශිලා ලේඛන වල ජින පට සතරිය යනුවෙන් වදනක් ලියැවී තිබෙන්නේ මේ කාර්යය කරනු ලබන බව ප්‍රකාශ කරන්නටයි.

           අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයේ දීඝ මණ්ඩලයේ පිහිටා තිබෙන දීඝවාපී චෛත්‍යය ස්ථානය නොයෙකුත් සතුරු ආක්‍රමණ මධ්‍යයේ ජරාවාසව ගිය කල්හි නිදහස් ලංකාංවේ ප්‍රථම වරට එහි කැණීම් හා සංරක්ෂණ කටයුතු ආරම්භ වන්නේ හැටේ දශකයේ දීය.ඒ පිළිබඳ වාර්තා රාශියක් පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව සතුව පවතී. දීඝවාපී චෛත්‍ය රාජයාණන් වහන්සේ සමස්ත සිංහල බෞද්ධ ජනතාවගේ සදා වන්දනීය පූජ්‍යස්ථානයකි.බුදුන් වහන්සේ ලංකාවට වැඩම කොට දිවාගුහාවේ සමවත් සුවයෙන් වැඩ සිට නැගෙනහිර පළාතේ දීඝ මණ්ඩලයට වැඩම කළහ.උන්වහන්සේ එහි භාවනායෝගීව වැඩ සිටි අතර සම්බුද්ධ පරිනිර්වානයෙන් පසුව ලබාගත්  දික්නිය ධාතුව මෙහි තැන්පත් කොට සත්රියන් උස ඉඳුනිල් මුවා දාගැබක් නිර්මාණය කරන ලදැයි පැවසේ. පසුව දුටුගැමුණු මහරජුන් ගේ මලණුවන් වූ සද්ධාතිස්ස රජු විසින්  මේ ස්ථූපය විශාල කරවා සාදවා තිබේ.මෙහි දී හමුවන පුරාවස්තු සහ ශිලා ලේඛන වලින් පැහැදිලි වනුයේ අවස්ථා කීපයකදී මෙම ස්ථූපය ප්‍රතිසංස්කරණයට ලක්ව ඇති ආකාරයයි.මහනුවර යුගයේ දී කීර්ති ශී රාජ සිංහ රජතුමා 1756 දී පමණ අවසාන වරට මේ සෑය ප්‍රතිසංස්කරණය කොට පූජ්‍ය  නීග්‍රෝධ ස්වාමීන් වහන්සේ වෙත අමුණු දාහක පමණ භූමි ප්‍රමාණයක් සන්නසක් මගින් සඟසතු කොට පූජා කර ඇත.

      මහනුවර යුගයෙන් පසුව ජරාජීර්ණ තත්වයට පත් වූ පසු විසිවන සියවසේ අවස්ථා කීපයකදීම ප්‍රතිසංස්කරණයන් ආරම්භ කිරීමට උත්සාහ කළ නමුදු  කොටි ත්‍රස්ත සමයෙන් පසුව ඒ කටයුතු සියල්ල අඩාල විය.  දීඝවාපී සෑයේ පරිවාර සෑරදුන් හතරක් තිබූ අතර ඉන් ඒක් ස්ථූපයක්  මුස්ලිම් අන්තවාදීන් විසින් ඩෝසර කරන ලදහ.දැනට එක් පරිවාර චෛත්‍යයක් පමණක් සංරක්ෂණයට බඳුන් කර තිබේ. කෙසේ වෙතත් දෙමළ කොටි පරාජය කරලීමෙන් පසු නැවත 2011 වර්ෂයේ දී නැවත මේ ‌ෙඑතිහාසික ස්ථානයේ වැඩකටයුතු ආරම්භ කරන ලද්දේය.එහිදී සල පතල මලුවේ කරන ලද කැණීම් වලදී ඉතා වැදගත් ශීලා ලේඛන කීපයක්ද ලැබී ඇති අතර සිවිල් ආරක්ෂක බලකයේ සහයෝගයෙන් ස්ථූපයේ සංරක්ෂණ කටයුතු ද දිගින් දිගටම ක්‍රියාත්මක විය. මේ අසිරිමත් පුදබිම වසර දහස් ගණනාවකට පසු නැවත ජීවමානව සුදෝසුදුවන්ව බැබළෙන්නට නියමිතය.ඒ  රජය සම්බුද්ධ ශාසනයේ චිරස්තිථිය උදෙසා මේ දාගැබ සම්පූර්ණ වශයෙන්ම තහවුරු කරලීමට තීරණය කර තීබිමයි.   2020 වර්ෂයේ දී හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා නැගෙනහිර පළාත සඳහා පුරාවිද්‍යා කාර්ය සාධක බලකායක් පිහිටුවාලීමෙන් පසු වර්තමාන ආරක්ෂක ලේකම් කමල් ගුණරත්න මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ අධික්ෂණයෙන් යුතුව සංරක්ෂණ කටයුතු වේගවත් කර තිබේ.මේ සඳහා මුදල් සොයා ගැනීම පිණිස දීඝවාපී සංරක්ෂණ අරමුදලක්ද පිහිටුවා තිබේ.මේ සංරක්ෂණ කටයුතු ආරම්භ කිරීමෙන් පසුව අඩි විසි ගණනක්ව තිබූ ගර්භ උස මේ වන විට අඩි හැත්තෑපහක් පමණ වර්ධනය කිරීමේ හැකියාව ඔවුනට ලැබී තිබේ.දැනට චෛත්‍ය ගර්භයේ සම්පූරණ විෂ්කම්භය අඩි 212 ක් වන අතර කොත්කැරැල්ල දක්වා අවසන් වන විට චෛත්‍යයේ උස අඩි 268 ක් වනු ඇත.ඒ අනුව 2024 ජූලි මස 14වන දින දීඝවාපී ධාතුගර්භයේ ස්ථාන කීපයක රන්කරඬු බුදුපිළීම වහන්සේලා ඇතුලු නිදන් වස්තු පනස් පන්දහසක් පමණ තැන්පත් කිරීමට නියමිතය. කොළම සම්බෝධි විහාරස්ථානයේ පැවති උත්සවයකින් අනතුරුව මේ ධාතුන් වහන්සේලා සැදැහැවතුන්ගේ වන්දනාමානයට ලක් වෙමින් අම්පාරේ දීඝවාපී රාජමහා විහාරය වෙත විචිත්‍ර පෙරහැකින් වඩම්මවාගෙන ගොස් තිබේ.   මෙම ස්ථානයේ හමුවුණ රන් කරඬු හතරද සර්වඥ ධාතුන්වහන්සේලාද රන්පත් ඉරු ද මෙහි ගර්භයේ තැන්පත් කිරීමට අවසර ඉල්වා තිබෙන අතර පුරාවිද්‍යාවේ විද්‍යාව හරස් නොවුණහොත් ඒ මහඟු කටයුත්තද සිදු වනු ඇත..

            වර්තමාන කැණීමේ දී හමූ වූ වැදගත්ම සාධකය නම් නිදන් සොරුන් විසින් විනශ කරන ලද දක්ෂිණ වාහල් කඩ ආසන්නයේ සම්මුඛ වූ ධාතු මංජුසාවයි. මේ සමග ලැබුණු අකුරු කෙටූ රන්පත් කීපය ඉතා වැදගත්ය. මීට පෙර බටහිර වාහල්කඩ අසල කැණීමේ දීත් මෙවැනි රන්පත් ඉරුකීපයක් දැක ගන්නට ලැබී තිබේ. මේ පත් ඉරු වල ලේඛන වලට අනුව මලුතිස නොහොත් කණිෂ්ට තිස්ස නම් රාජ්‍ය කාලයේ එනම් ක්‍රි.වර්ෂයෙන් යට දෙවනි සියවසේ දී මේ ධාතුන් වහන්සේලා තැන්පත් කරන්නට ඇතැයි පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ නිළධාරීන් ගේ අදහසයි.ඒ සමගම නවවන සියවසට අයත් ශිලා ලේඛන මගින් තහවුරු වනුයේ සතපතල මලුවේ සිදු කරන ලද වෙනස්කම්ය.

       දීඝවාපී     සෑරදුන් පිහිටා තිබෙන්නේ හාත්පස කුඹුරු වලින් වටවූ සාමාන්‍ය උස්බිමකය. ගුවනේ සිට නරඹන කල්හි ඒ භූ දර්ශනය අගනා ලෙසට දිස්වේ.දීඝවාපී චෛත්‍යයේ සල පතල මළුව කැණීමෙන් පසුව මෙහි ප්‍රතිසංස්කරණය භාරව සිටින පුරාවිද්‍යෘ දෙපාර්තමෙන්තුවේ වාස්තු විද්‍යා අංශයේ අධ්‍යක්ෂ ප්‍රසන්න රත්නායක මහතා ඇතුළු නිළධාරීන්ට තිබූ ගැටළුව වූයේ භූමියේ පිහිටීම අනුව අඩි 288 ක් දක්වා උස චෛත්‍යයක් නිර්මාණය වීමේ දී ඒ බර දරා සිටීමට හැකියාව ලැබේද යන්නයි.ඒ තත්වය තහවුරු කර ගනීමට උපදේශක මණ්ඩලයේ අධික්ෂණය මත පර්යේෂණ කීපයක්ම කිරීමට පුරාවිද්‍යාවේ වාස්තු විද්‍යා අංශයට සිදු විය.ඉන් ඒක් පර්යේෂණයක් සිදු කිරීමට  බිම් මට්ටමේ කැණීමක් කළ ද එය සාර්ථක නුවුණු කල්හි අංශක හතලිස්පහක ආනතියකින් යුක්තව ඈත සිට චෛත්‍යයයේ මධ්‍ය ලක්ෂයේ පිහිටිගල කරා විදුම් දෙකක් ඇති කිරීම කොට පරීක්ෂා කොට ඇත. ඒ අනුව පැහැදිලි ව ඇත්තේ පිහිටි ගලෙන් උඩ තිබෙන දෘඩ ස්වභාවික පිහිටීම මත දාගැබේ සම්පූර්ණ බර දරා සිටීමට හැකි වන පරිදි සාදා තිබෙන ආකාරයයි.මෙම විසල් ස්ථූපය සම්පූර්ණ වශයෙන්ම අවසන් කර ගැනීමට ගඩොල් ලක්ෂ තිහක් පමණ අවශ්‍ය වේ යැයි ගණන් බලා ඇත. දීඝවාපියේ පැරණි ගඩොල් පරීක්ෂා කර බලා ඒ ප්‍රමීතියට නව ගඩොල් නිෂ්පාදනය කිරීම උදෙසා ආරක්ෂක හමුදාවත් පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවත් දැඩි පරිශ්‍රමයක් දරා ඇත. දීඝවාපිය අවට ස්ථාන හතරකින් පස් ලබාගෙන ඒවායින් ගඩොල් සාදා යාන්ත්‍රික පීඩනයකට ලක් කර ප්‍රමිතිය නිවැරදි බවට තහවුරු කරගෙන මේ වන විට පිඟන් සංස්ථා භූමියේ මැටි යොදා ගනිමින් තිබේ.බදාම සම්බන්ධයෙන්ද මේ වන විට පරියේෂණ කීපයක් සිදු කරමින් නිවැරදි ප්‍රමිතිය ලබා ගන්නට උත්සාහ දරමින් සිටී. මන්ද සිමෙන්ති බදාමයෙන් බැඳීමේ දී ඇති වන දෘඩ බව නිසා පිපිරීම් වලට තිබෙන ඉඩකඩ වැඩි වන බැවිනි.

          ලංකාවේ ‌ෙඑතිහාසික උරුමය සුරකින පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව පිහිටුවා වසර 134 ක් ගත වී තිබේ. සෑම වර්ෂයකම දෙපාර්තමේන්තුව විසින් එම ආයතනය පිහිටුවා ලූ දිනයේ දී පුරාවිද්‍යා සමුළුවක් පවත්වන අතර ඔවුන් විසින් සොයා ගන්නා ලද විවිධ පුරාවස්තු සහ ස්මාරකයන් පිළිබඳ ශාස්ත්‍රීය ඉදිරිපත් කිරීම් කරයි.මෙවර ජූලි මස 08 දින පැවැත්වූ පුරාවිද්‍යා දිනයේ දී ප්‍රමුඛව කතා බහ කරන ලද්දේ දීඝවාපී චෛත්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණයේ දී ලබන ලද අත්දැකීම් පිළීබඳවයි.මෙම ලිපියේ පෙර දක්වා ඇති පරිදි ජීර්ණ භාවයට පත් චෛත්‍ය රාජයාණන් වහන්සේලා වරින් වර රජ වරුන්ගේ අනුග්‍රහයෙන් ප්‍රතිසංස්කරණයට බඳුන් කිරීම මෙරට සංස්කෘතික සම්ප්‍රදායකි. ඒ සඳහා ඉඩම් වලන් කුඹුරු වලින් ලැබෙන ආදායම පෙර සිටන් පූජා කර තිබේ. වර්තමානයේ දී අප ශ්‍රමදාන පවත්වන්නේ යම් සේද දන්වැට සිදු කිරීමට අවශ්‍ය ජනතා සාභාගිත්වය නොමදව ලබා ගෙන ඇත.නමුත් පුරාවිද්‍යාවේ විධි නියමයන් සහ තාක්ෂණ ක්‍රමවේදයන් මගින් මග පෙන්වනු ලබනුයේ  ප්‍රතිසංස්කරණයන් පසු ස්මාරක තත්වයේ තබාගැනීමටයි. .1890 සිට 1948 දක්වා බ්‍රිතාන්‍ය සිවිල් සේවකයන් දැරූ ආකල්ප මත ගොඩ නැගී තිබෙන පුරාවිද්‍යා ආකල්ප අනෙක් සෑම ව්‍යවහාරික විද්‍යාවකටම පදනම්ව තිබෙන ආකල්ප මෙන්ම නම්‍ය ශීලි නොවේ. .ජරාවාසව තිබූ දීඝවාපි දාගැබ හාරා ගඩොල් සහ ගල් කණු  විවිධ ඉඳි කිරීම් සඳහා ගෙන ගිය මඩකලපුවේ සුදු දිසාපති තැනගේ ආකල්පයන් මෙන් ශ්‍රද්ධා භක්තියෙන් වියුක්තය. දීඝවාපී චෛත්‍යට පළන්දන ලද ධජයක් සුළඟේ ගසාගෙන ගොස් කුඹුරක වැටී තිබියදී පොරෝනයක් ලෙසට පරිහරණය කිරීමේ පාපයෙන් ප්‍රේතයෙක් ලෙසට ඉපැදුණු කෙළෙඹි පුත්‍රයෙකු ගැන බණකතා සාහිත්‍යයෙහි සඳහන් වෙයි.ඒ ප්‍රේතයාට සුගතිය අත්කර දීමට හැකිවූයේ පතාක දහසක් දීඝවාපී චෛත්‍යයට පූජා කරලීමෙනි.ශ්‍රද්ධා සම්පන්න ගුණයෙන් හෙබි සිංහල බෞද්ධයන් මේ හොඳ නරක දෙකම හොඳින් දනී. ඒ නිසා පුරාවිද්‍යාව සැබෑ විද්‍යාවක් ලෙසට හඳුනාගන්නට උත්සාහ කරන සෑම දෙනෙකුගේම වගකීම විය යුත්තේ සංස්කෘතියෙන් වියුක්ත නොවුණු ආකල්ප මත එය සංවර්ධනය කර ගැනීමට උත්සාහ කිරීමයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

 

    

 

         

මහා පාත්‍රා වෘතය පිළිබඳ චාරිත්‍රය ඇති කළ පාත්‍රා ධාතුව

 

                                

               බුදුන් වහන්සේ විසින් පරිභෝග කරන ලද  වස්තූන් අතර පාත්‍රය, සැරයටිය ,පොරෝනා සිවුර, ඇතිරිල්ල සහ අඳනා සිවුර වී යැයි සළකන අතර බෞද්ධ සැදැහැවතුන් විශ්වාස කරන පරිදි ඒ පාරිභෝගික වස්තූන්.පිදිය යුත්තේය. දන් වැළදීම පිණිස බුදුන් වහන්සේ නිරන්තරයෙන්ම භාවිත කළ පාත්‍රයන් අතර වූ  මුල්ම පාත්‍රය.සුජාතා සිටු දුව විසින් පූජා කරන ලද බව සඳහන්ය. එතුමිය විසින් කිරිපිඩු දානය පූජා කළ පසු ඒ පාත්‍රය උඩුගං බලා පා කර හැර  නාග ලෝකය සන්තක වූ බැවින් බුද්ධත්වයෙන් අවසාන සතියේ දී තපස්සූ භල්ලුක වෙළෙඳ දෙබෑයන් විසින් පිළිගැන්වූ විළඳ මී පැණි පූජාව බහා ලීමට දෙවි බඹුන් පාත්‍රා සතරක් දුන් බව සඳහන්ය. අධිෂ්ඨාන කිරීමෙන් පසු ඒ සතර එක් පාත්‍රයක් බවට පත් වී යයි කියති. බුදුන් වහන්සේ පිරිනිවන් පෑම දක්වා දන් වැළඳීම සඳහා භාවිත කරන ලද්දේ ඒ පාත්‍රයයි.මෙය ශිලාමය පාත්‍රයක් යයි සඳහන්ය.

           දෙවන පෑ තිස් රජ සමයේ දී මේ පාත්‍රා ධාතුව ලංකාවට වැඩම කරවන ලද්දේය.ධර්මාශෝක රජු සන්තකව තිබූ සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේලා මේ පාත්‍රයෙහි පුරවා සුමන සාමණේරයන් අත ලංකාවට වැඩමවූ බව සඳහන්ය.  එතැන් සිට පාත්‍රා ධාතුන් වහන්සේ මෙරට ජනතාවගේ මහත් වන්දනීය බවට පත් වූ මහාර්ඝ වස්තුවක් විය.මහසෙන් රජුගේ පුතණුවන් වූ කීර්ති ශ්‍රී මේඝවර්ණාභය රජු ගේ කාලයේ දී දන්ත ධාතුන් වහන්සේ ලංකාවට වැඩම කළ පසු දළදා පාදා යනුවෙන් මේ දෙ ධාතුවටම පුද සත්කාර කිරීමේ පිළිවෙතක් ඇති විය.දළදා වහන්සේ වැඩමවා ලූ දන්ත හේමමාලා පරපුර සතර කෝරලේ නවත්වා දළදා රැකීම ඔවුන්ට පවරා දුන් සේම පාත්‍රා ධාතුවේ වගකීමද එලෙස පවරන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය.මන්ද කාලිංග මාඝ සමයේ දී දළදා වහන්සේ කොත්මලේ පුසුල්පිටියේ සඟවා තැබීමෙන් පසුව පාත්‍රා ධාතුවද ඒ සමග වී යි දැක්වෙන බැවිනි.

     තුන්වන විජයබාහු රජු දඹදෙනියේ සිය අභිෂේකය කිරීමට ප්‍රථම පුසුල්පිටියට ගොස් දළදා පාද රැගෙන පැමිණි බව සඳහන්ය. අනතුරුව ඒවා කෙරෙහි මහත් භක්තියෙන් පුදසත්කාර කරමින් සිටි අතර පාත්‍රා ධාතුන් වහන්සේ බෙලිගල පවතින කුඩා ස්ථූපයේ තැන්පත් කල බව සඳහන්ය.ඇතැම්හු පවසනුයේ දළදා වහන්සේ කෝට්ටේ නුවරින් කන්ද උඩරටට වඩම්මවන කල්හි පාත්‍රා ධාතුවද එහි වැඩැම්ම වූ බවයි. දැනට නාථ දේවාල භූමියේ තිබෙන කුඩා චෛත්‍ය තුළ එය නිදන් ගතව තිබෙන්නේ යැයි කියති. එහෙත් ඒ බැව් සනාථ කිරීමට මූලාශ්‍ර නැත. ඒ නිසා අපට විශ්වාස කල හැකි වන්නේ දළදා වහන්සේ රාජධානි අතරේ වඩම්මවන ලද නමුත් පාත්‍රා ධාතුන් වහන්සේ එලෙස ගමන් නොකළ බවයි.කෙසේ වෙතත් සිංහල බෞද්ධයන්ට ඉතා වටිනා පූජා වස්තුවක් වූ පාත්‍රා ධාතුන් වහන්සේ රටේ සශ්‍රීකත්වයට ඉතා වැදගත් වූ බව සඳහන් කල යුතුය.

          බුදුන් වහන්සේ පිරිනිවීමෙන් පසු පාත්‍රා ධාතුන් වහන්සේ මධුරාවේ තිබූ අතර පසුව එය දඹදිව දේවපුත්‍ර නුවර වී යයි සද්ධර්මාලාංකා කතා වස්තුවේ නන්දි රාජ වර්ගයේ එන කඤචනදේවී කතා වස්තුවේ දැක්වෙයි.ඒ නුවර රජු හා  වැසියන් එක්ව  පත්‍රමහ නම් පූජා සහිත උත්සවයක් සත්දවසක් පුරා සිදු කර තිබේ.ධර්මාශෝක රජු විසින් දෙන ලද  පාත්‍රා ධාතුව සුමන සාමණේරයන් විසින් ලංකාවට වඩම්මවන ලද පසු ද එවැනි චාරිත්‍ර විධි මෙහිද අනුගමනය කරන ලද්දේ යැයි සැළකෙන බවට තිබෙන ඉතා වැදගත්ම සාක්ෂියක් දක්නට ලැබෙන්නේ අලව්ව ගොරොක්ගස්දෙණිය විහාරය අසළ පෞද්ගලික ඉඩමක තිබෙන ශිලා ලේඛනයක් මගිනි.අලව්ව දුම්රිය හරස් මාර්ගය අසළින් හැරී යන මාවතේ ගමන් කර මෙම ස්ථානයට ළඟා විය හැකිය.අතීතයේ දී මෙම පෙදෙස දඹදෙණිය රාජධානියට අයත්ව තිබුණු සිරිවර්ධන පුරය ‌ෙලසින් හඳුන්වා ඇත.  මෙම ලිපිය කීර්ති ශ්‍රී මේඝ වර්ණාභය රජුගේ කාලයේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද්දකි. එම ලිපියේ මෙලෙස සඳහන් වේ.

සිරිමෙකවනබය මහරජහ අපයහ ච - නගරහි දකිණි පසහි මකරක හය ගමහි පසලකය

පලයෙත මහ පය සතක පහයෙ මහපය ......සව - ය කියහි කරිසක තුබහ ....කිර මහපය වටහ දිණි

සිරිමේඝවර්නාභය ආරියපාදයානන් නගරයෙහි දකුණු පාර්ශවයෙහි වූ මකරක නම් ස්ථානයට අයත් හය නම් ගමේ මහා පාත්‍රාව සන්තක ප්‍රාසාදයට දෙන ලද කරිසයක කුඹුර මහා පාත්‍රා ව වෙනුවෙන් කරන පාත්‍රා වෘතයට නොහොත් අලුත් සාල් මංගල්ලය වෙනුවෙන් ප්‍රදානය කර ඇත.

මෙම ලිපිය පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අභිලේඛන සංග්‍රහය දෙවන වෙලුමේ ඇත.මෙම ලිපිය ප්‍රකාශයට පත් කර තිබෙන්නේ පුරාවිද්‍යා පර්යේෂණ නිළධාරී නාමලී කන්නන්ගර මහත්මිය විසිනි.ඉහත දක්වන ලද්දේ එම ලිපිය සම්බන්ධව ප්‍රකාශිත පෙළයි.මහ පය නොහොත් මහා පාත්‍රය පිළිබඳ මෙම ලිපියේ දෙතැනක සඳහන් කර ඇති අතර මුල් සඳහනේ තිබෙන්නේ පාත්‍රා ධාතුවට අයත් ප්‍රාසාදයක් ගැනය.ඉන් සනාථ වන්නේ පාත්‍රා ධාතුව ආරක්ෂා කළ පරම්පරාවක් එහි සිටි බවයි. දෙවැනිව සඳහන් කරන තැන මගින් කියැවෙන්නේ පාත්‍රා ධාතුව හා සමානව සකස් කරන ලද මහා පාත්‍රයක් තබා   සංශ්‍රීකත්වය උදෙසා කරන ලද පාත්‍රා වෘතය(වත් පිළිවෙත්) නොහොත් අලුත් සහල් මංගල්ලය ගැනයි.උත්කෘෂ්ඨ පාත්‍රය ,මධ්‍යම පාත්‍රය සහ අවමක පාත්‍රය යනුවෙන් පාත්‍රා තුන් වර්ගයක් ගැන දක්වන බැවින් අලුත් සහල මංගල්ලයට භාවිත කරන්නට ඇත්තේ උත්කෘෂ්ඨ පාත්‍රය විය හැකිය.සිංහල ජනතාව කිරිබඩ පාත්‍රය යයි ව්‍යවහාර කරන්නේ එයට යයි සිතිය හැකිය.

       දළදා වහන්සේ මෙරටට වැඩම කරවන ලද්දේ කීර්ති ශ්‍රී මේඝවර්නාභය රාජ්‍ය කාලයේ දීය. ඔහුගේ පියා වූ මහසෙන් රජුගේ නැගණිය වූ සාගරිකා උදේනි රජුගේ මෙහෙසිය විය. උදේනි රජුත් ගුහසීව රජුත් ඥාතීන් වූහ. එසේ හෙයින් දන්ත කුමරුට  හේමමාලා කුමරිය විවාහ කර දී දන්ත කුමරුට දාඨා රක්ඛාධිකාරි තනතුර දී   දන්ත ධාතුන් වහන්සේ ගේ ආරක්ෂාව පිණිස ලංකාදීවීපයට වැඩම කරවන ලද්දේ ය.ඒ මහර්ඝ ධාතුන් වහන්සේ ඉසුරුමුණි විහාරයේ තැන්පත් කර නිති පූජා සත්කාර කර ඇත. ඒ සමගම දේවානම් පියතිස්ස රජ සමයේ දී මෙරටට වැඩම කරවන ලද පාත්‍රා ධාතුවද එලෙසම පූජා සත්කාර සහිතව රජවරු විසින් වන්දනාමානයට ලක් කර තිබෙන බව පෙනේ. දේවානම් පියතිස්ස සමයෙන් පසුව වළගම්බා  මහ රජ තුමා දෙමළ ආක්‍රමණ නිසා  පැරදී පලායන කල්හි පාත්‍රාධාතුව ගෙන යන්නට නොහැකි වූයේ යැයි ශෝක භරිත වී ඇත. පාත්‍රා ධාතුව වෙස්සගිරි වනයේ සඟවා තබා තිබී එක් දෙමළ සෙන්පතියෙකු විසින් සොයා ගන්නා ලදුව එතෙරට ගෙන ගොස් තිබේ. අනතුරුව ගජබාහු රජ දවස දී දොලොස්දහසක් සිංහල සෙනග ගෙන ඒමට දකුණු ඉන්දියාවට ගිය කල්හි නැවත පාත්‍රා ධාතුව මෙරටට ගෙන ඒමට  කටයුතු කර තිබේ.

     ගජබාහු රජ දවස එලෙස වඩම්මවන ලද පාත්‍රා ධාතුව බුද්ධදාස රජගේ පුත් පළමුවන උපතිස්ස රාජ්‍ය කාලයේ දී උත්කර්ෂවත් ලෙස වන්දනාවට පාත්‍ර කරන ලද බව දැක්වේ.මේ කාලයේ දී ඇති වූ නියන් දුර්භික්ෂ නැතිකරලනු වස් මහා පාත්‍රාවට පැන් පුරවා පිරිත් පුරමින් නගරය වටා පැදකුණු කරමින් පිරිත් පැන් ඉසිමින් ගංගා රෝහණ නම් පූජාවක් සිදු කර ඇත. ඒ පෙර විශාලා මහනුවර කළ ගංගා රෝහණ පූජාව අනුව යමිනි.මේ සමය වැටෙන්නේ ක්‍රි.වර්ෂයෙන් යට 365 ත් 405 ත් අතර කාලයටය. උපතිස්ස රජු කීර්ති ශ්‍රී මේඝවර්නාභය රජුගේ මුණුපුරාය. මේ වන විට දළදා වහන්සේට මෙන්ම පාත්‍රා ධාතුන් වහන්සේටද රජුන්ගේ නොමද ගෞරවය හිමිවෙමින් පූජා සත්කාර විධි පැතිරෙන සමයක් යයි සිතිය හැකිය.බුදුන් වහන්සේ දන් වැළඳූ ශිලාමය පාත්‍රයට  වඩා විශාල පාත්‍රයන් තන්හි තන්හි තබ්බවමින් අස්වනු කපා පාගා ගෙට ගත් පසු ඒ පාත්‍රා සහල් වලින් පුරවා අලුත් සහල් මංගල්ලය කළ බව පැහැදිලිය. මේ අලුත් සහල් මංගල්ලය ඉටු කරලීමට කරිසයක කුඹුරක් කීර්ති ශ්‍රී මේගවර්ණාභය රජු වෙන් කළ ආකාරය යටකී ශිලා ලේඛනයේ දැක්වේ.සිරිවර්ධන පුර නමින් හැඳින් වූ දඹදෙණි රාජධානියට අයත් මෙම ප්‍රදේශය අනුරාධපුර යුගයේ සිටම දළදාව සහ පාත්‍රාව ආරක්ෂා කළ පරපුරු වලට හිමිව තිබී ඇතැයි කල්පනා කළ හැකිය.පාත්‍රාවෘතය නම් සිරිත  වර්තමානය වන තෙක්ම අඛණ්ඩව අවිච්ඡින්නව පැවතෙයි. එය මහා විහාර සම්ප්‍රදායේ වෘතයකි. කිරිබඩ පාත්‍රය සහල් වලින් පිරවීම අනුදත් වත් පිළිවෙතකි.ඒ මගින් රටේ සශ්‍රීකත්වය ඇති වන බව සැමදෙනම විශ්වාස කළහ.වී ගොවිතැනෙන් ලබන අස්වැන්නට බුද්ධ භෝගය යයි නාමයක් ඇති වන්නට ද මෙය හේතු වන්නට ඇත.අලව්ව ගොරොක්ගස්දෙණිය විහාරස්ථානය අසළ පාත්‍රා ධාතුන් වහන්සේ වෙනුවෙන් පූජා කළ ඉඩම් අසළ  තිබෙන යටකී ශිලා ලිපියෙන් ඉතා වැදගත් සම්ප්‍රදායක් හෙළි කර ගත හැකි වනුයේ ඒ නිසාය.

     පුසුල් පිටිය රාජ මහා විහාරයේ සිට දළදා වහන්සේ සහ පාත්‍රා ධාතුන් වහන්සේ බෙලිගලට වැඩම්මවන ලද පසු  සෑම රාජධානියක් කරාම දළදා වහන්සේ නැවත රැගෙන ගිය නමුදු බෙලිගලින් පසුව පාත්‍රා ධාතුව රැගෙන ගිය බවක් නොපෙනේ. එම නිසා දළදා වහන්සේ හා සමානව රජුන්ගේ නොමද සත්කාරයට ලක් වූ පාත්‍රා ධාතුන් වහන්සේ කොහි පවතීද යන්න සොයා බැලිය යුතුය. ආර්ථික අහේනියෙන් පරිපීඩිතව සිටින වර්තමාන සමයේ වුවද මහා පාත්‍රය ට පුද සත්කාර කරමින් විශාල කිරි බඩ පාත්‍ර පුරවමින් අලුත් සහල් මංගල්ලය කරන කල්හි  මුලු රටටම සශ්‍රීකත්වයත් සමෘද්ධියත් ළඟ කර ගත හැකි යයි ඒකාන්ත වශයෙන් බෞද්ධ සැදැහැවතුන් විසින් විශ්වාස කරනු නියතය.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

විදෙස් නඩු තීන්දු පිළි ගැනීමට ජනතා පරමාධිපත්‍ය සූදානම්ද

 

 

                          

            2024 ජූනි මස 19 දා ලංකාවට විශේෂ දවසකි. 1948 වර්ෂයේ ලංකාවට නිදහස ලැබීමෙන් පසුව ද ඉන්පසු 1972 ජනරජ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මිගින් දේශයට අනන්‍ය ව්‍යවස්ථාවක් ප්‍රකාශයට පත් කර දේශිය අධිකරණ පද්ධතියක් ස්ථාපිත කිරීමෙන් පසුව ද අනතුරුව 1978 දී විධායක බලය සහිත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කිරීමෙන් පසුව එනම් වසර හැත්තෑ හයක් ගත වී නැවතත් විදේශිය නීතිරීති  ලංකාව තුළ බලාත්මක කිරීමේ පනතක් ඉදිරිපත් කිරීම මෙම විශේෂත්වයට හේතුවයි. මෙම පනත නීති කෙටුම්පත් සම්පාදක විසින් සකස් කලේ නම් ඔහු ව්‍යවස්ථාවට එකඟව එය කෙටුම්පත් කිරීමට උත්සුක වනවා ඇත. එහෙත් ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනිව වගන්ති ගණනානවක්ම උල්ලංඝනය කොට මෙම පනත් කෙටුම්පත සකස් කර ඇති බව නීතිඥ අරුණ උණවටුන මහතා 2024 ජූලි මස 01 වනදා  ශ්‍රේෂ්ඨාධීකරණයට පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කරමින්  කියා සිට ඇත.

      1815 දී අත්සන් කරනු ලැබූ  උඩරට ගිවිසුම ප්‍රකාරව බ්‍රිතාන්‍යත් ලංකාවත් අතර ජගත් ගිවිසුමක් අත්සන් කරන ලදී. ඒ  අනුව ලංකාවේ මෙතෙක් අනුගමනය කරන ලද චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර අනුගමනය කිරීමටත් පෙර සිරිත පවත්වාගෙන යෑමටත් බ්‍රිතාන්‍යයන් එකඟ විය. නමුත් පාලනය භාර ගෙන මද කලක් ගත වද්දී ඔවුහු ඒ ගිවිසුම ඒකපාර්ශවිකව කඩ කළහ. මෙම තත්වය මත රදළ ප්‍රධානීන් කැරැල්ලකට මුල පිරූ අතර එම විමුක්ති අරගලය නිහීන ලෙසට මර්දනය කළහ. ඉංග්‍රීසින් ගේ බිම්පාලු ප්‍රතිපත්තිය   මුස්ලිම් ඔත්තු කරුවන් ගේ පාවා දීම්  ආදී කරුණු නිසා මේ විමුක්ති අරගලය පරාජයට පත් විය. ඉන් අනතුරුව ආණ්ඩුකාර රොබට් බ්‍රවුන්රිග් ඒක පාර්ශවිකව ඉදිරිපත් කළ  රාජාඥාව මගින්   බ්‍රිතාන්‍ය නීතිය මෙරටට ආදේශ කිරීම ආරම්භ කරන ලදී.වර්ෂ1806 සිට මුහුදු බඩ පළාත් වලට එවැනි නීති ආදේශ කළ අතර එම නීතිය ලංකාව පුරාම බලවත්වන ලෙසට නීතිගත කිරීමට ඔවුන් සමත් විය. සුප්‍රසිද්ධ මුඩුබිම් පනත විහාර සහ දේවාලගම් පනත ආදී පනත් රැසක්  ඉංග්‍රීසි නීතිය යටතේ මෙරට ස්ථාපිත කර ඇත.වර්තමාන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 16 වගනිතිය අනුව ඒ ආඥාවන් නැවත බලාත්මක කිරීමට වර්තමාන පාර්ලිමේන්තුවට බලය ඇති නමුත් විදෙස් නීති බලාත්මක කිරීමට බලයක් හිමිව නැත..

               1948 දී අප නිදහස ලැබූයේ වසර ගණනාවක් තිස්සේ කල ජීවිත පූජවන් සහ අරගල නිසාවෙනි. මොනරවිල කැප්පෙටිපෙල පුරන් අප්පු හඟුරන්කෙත ඩිංගිරාළ වැනි ජාතික නායකයන් දිවි පිදූ වේ මේ නිදහස ලැබ ගන්නටයි. නමුත් නව නිදහස් ලංකාව  භාර ගනු ලැබූයේ ඉංග්‍රීසින් අනුකරණය  කරන පැලැන්තියකි.කෙසේ වෙතත් අපට පූර්ණ නිදහස ලැබ ගැනීමට යම් උත්සාහයක් දරන ලද්දේ 1972 දී නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් කෙටුම්පත් කිරීමෙනි. ව්‍යවස්ථාදායකය විධායකය හා අධිකරණය වශයෙන් වෙන්ව සංවරන හා තුලනය පදනම් කරගත් නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ලංකාවට සරිලන නීති සම්පාදනය කිරීම සිදු කළ අතර ඒ කෙටුම්පත් කිරීම ව්‍යවස්ථාවට අනුකූල වන බවට නීතිපති අංශ වලින් සහතික කරන ලදී. ඒවැනි පනතකට ඒරෙහිව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට යෑමට සෑම පුරවැසියකුටම අයිතියක් ද හිමි වී ඇත. එය ජනතා පරමාධිපත්‍ය මගින් ලබාදුන් බලයකි. මෙසේ තිබියදී 2020 කොරෝනා වසංගතසයේ දී එවකට සිටි අධිකරණ ඇමති අලි සබ්‍රි මහතා ගෙනා නිරෝධායන  පනතේ  එක් සංශෝධනයක් වූයේ විදෙස් නීති බල ගැන්වීමට ඉඩ කඩ සැලසීමයි.ඒවැනි ප්‍රතිපාදනයක් ඇතුළත් කිරීමට එවක බරපතල හේතුවක් විය. එනම් ලෝක සෞඛ්‍ය සංවීධානය විසින් සම්මත කළ නීති එනම් එන්නත් පිළිබඳ නීති ඖෂධ පළිබඳ නීති මෙහි බලාත්මක කර ගැනීමට තිබූ අවශ්‍යතාවයයි.ඒ අවස්ථාවේ දී ද නීතිඥ අරුණ උණවටුන මහතා ඉදිරිපත්ව එය පරාජයට පත් කළ බව අපට මතකය.දැන් 2024 ජූනි මස 19 වන දින ඉදිරිපත් කළ  පනතින් සිදු වන්නේ විදෙස් නීති පිළීගැනීම නොව විදෙස් නඩු තීන්දු පිළීගැනීමයි. 1972 සහ 1978 ඇති කළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව වෙනත් රටවල ව්‍යවස්ථාවන්ට අනුව සකස් කළ ඒ රටවල ජනතාවගේ පරමාධිපත්‍ය බලය සහ චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර  අනුව සකස් කළ  පනත් කෙටුම්පත් අනුව සම්මත කළ නීති මගින් දුන් තීන්දු  පිළිගැනීමට සහ බලාත්මක කිරීමට  උත්සාහ කිරීම යන දෙකම එක සමානය.

           විදේශ නඩු තීන්දු අනෝන්‍යව පිළිගැනීම, ලියාපදිංචි කිරීම සහ බලාත්මක කිරීම පිළිබද පනත් කෙටුම්පත මගින් ශ්‍රී ලංකාවේ ස්වෛරීත්මය, ස්වාධීනත්වය, ජනතාවගේ පරමාධිපත්‍යය, බුද්ධාගමට ප්‍රමුඛස්ථානය පිරිනැමීම සහ බුද්ධ ශාසනය සුරක්ෂිත කර පෝෂණය කිරීමේ රජයේ වගකීම, තමන් අභිමත ආගමක් ඇදහීමේ නිදහස, විශ්වාසයක් දැරීමේ නිදහස, ආගමික නිදහස, අවමන් සහහගත සැළකිල්ලකට නැතහොත් දඩුවමකට යටත් නොවීමේ නිදහස,  නීතිය පසිදලීම සහ නීතියේ රැකවරණය, වෙනස්කමකට ලක් නොවීම, නිර්දෝෂී බවේ පූර්ව නිගමනය, රාජ්‍ය භාෂාව, පරිපාලන භාෂාව, අධිකරණ භාෂාව, රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය මෙහෙයවීමේ මූලධර්ම සහ මූලික යුතුකම්, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අර්ථනිරූපණය කිරීමේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය සතු අනන්‍ය අධිකරණ බලය, රාජ්‍ය මූල්‍ය, අන්තර්ජාතික සම්මුති සහ ගිවිසුම් වලට අදාල අනුරූපී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ව්‍යවස්ථාවලට අනනුකූල වන අතර තැනැත්තන් දේශීයව හෝ විදේශීයව අනෝන්‍යව පිළිගැනීම මත ආණ්ඩුක්‍රව ව්‍යවස්ථාමය විධිවිධාන වලින් බැහැර විය නොහැකි බවත්, තැනැත්තන්ට  ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය විධිවිධාන වලින් බැහැර වීමට නීති පැනවිය නොහැකි බව යටකී පෙත්සමින් අධිකරණයට සැළ කර ඇත්තේය.

     ලංකාවේ රාජ්‍ය භාෂා ද්විත්වයක් ඇත. ඉනුත් දෙමල භාෂා ලංකාව පුරා ක්‍රියාත්මක ව පවතින අතර සිංහල බස ක්‍රියාත්මකව පවතින්නේ උතුර සහ නැගෙනහිර හැර අනෙක් පළාත්වලය. ‌මෙම පනතේ 17 වන වගන්තිය  අනුව ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් පමණක් විදෙස් නඩු තීන්දු ඉදිරිපත් කිරීමට විධිවිධාන සලස්වා ඇත්තේය. එය අපගේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුකූල නැත.මෙහි බරපතලම කාරණයක් වන්නේ මුස්ලිම් විවාහ නීතිය සහ උඩරට විවාහ නීතිය යටතේ විවාහ නොවූ විවාහ ආඥා පනත යටතේ විවාහයන්ට පත් වූ තැනැත්තන් ස්වකීය විවාහ පොරොන්දු වෙනස් කිරීමට විදෙස් වලදී ලබා ගන්නා නඩු තීන්දු පිළිගැනීමට ප්‍රතිපාදන සැලැස්වීමයි.එවිට උප්පත්තියෙන් බෞද්ධයන වන පිරිස විදෙස් රටකදී ඇති කර ගන්නා විවාහ විශේෂයෙන්ම අන්‍යාගමිකයන් සමග වූ විවාහ හෝ දික්කසාදයන් බලාත්මක කිරීමට මෙරට ආයතන වලට සිදු වීමයි.එය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්තාවේ 76 වගන්තියට අනුකූල නැත.

       එසේම විදෙස් නඩු තීන්දු ලබාගෙන මූල්‍ය වරදකට, දේපල/ ප්‍රතිලාභයක් ,අයිතියක් අහිමි කිරීමක් කර ඇති අවස්ථාවක එයට හසුවන වින්දිතයන්ට නීතියේ පිළිසරණ, රැකවරණය ලබා ගැනීම, අපරාධ නඩු මෙරටදී පවරනු ලැබූ විට නිර්දෝෂීභාවයේ පූර්ව නිගමනය විදෙස් නඩු තීන්දු පිළිගැනීම මගින් අහිමි කරවන බවත්, ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් අනුමත නොකළ විදෙස් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා, විදෙස් නීති, විදෙස් චාරිත්‍ර වලින් සහ විදෙස් විනිසුරුවරුන්ගේ නඩු තීන්දු අදාල කිරීමට යෑම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13.5 අනු ව්‍යව‍ස්ථාවටද අනනුකූල බවත් පෙත්සමේ දක්වා ඇත.රණවිරුවන්ට එරෙහි යුධ අපරාධ චෝදනා සඳහා දෙන නඩු තීන්දු මෙරට ප්‍රමුඛ ආගම වන බුද්ධාගමට එරෙහිව විදෙස් රටකදී දිය හැකි නඩු තීන්දු සංක්‍රාන්ති ලිංගිකයන් සහ සමලිංගිකයන් සම්බන්ධව විදෙස් රටවල අනුගමනය කරන නීති මගින් දුන් තීන්දු පමණක් නොව යුනෙස්කෝ ප්‍රඥප්තිය මගින් ඒ ඒ රටවල අදාළව දක්වා තිබෙන ප්‍රතිපාදන එක් මූලයකින් ක්‍රියාත්මක කරවිය හැකි තීන්දු පවා මේ පනත බලාත්මක වුවහොත් මෙරට ආයතනයන්ට පිළිගැනීමට සිදු වනවා නිසැකය.     

  සැබවින්ම මෙවැනි පනත් කෙටුම්පත් සකස් කරන්නේ නීති කෙටුම්පත් සම්පාදක විසින් ද යන්න පිළිබඳව බරපතල සැකයක් මතුවෙයි. ඔහු එසේ කළා නම් රාජ්‍ය සේවකයෙකු වශයෙන් වගකීම ඉටු කර නැත. වෙනත් අයතනයක් එනම් විදෙස් තානාපති කාර්යාලයක් හෝ රාජ්‍ය නොවන සංවීධානයක් හෝ දෘෂ්‍යමාන නොවන වෙනත් හස්තයක් මගින් මෙවැනි පනත් නිර්මාණය වන්නේ නම් එය රටේ ස්වෛරී භාවයට තර්ජනයකි.දිගින් දිගටම ව්‍යවස්ථාවට අනනුකූලව වූ මෙවැනි පනත් කෙටුම්පත් පාර්ලිමෙන්තුව කරා පැමිණීම මෙහයවන්නේ කවුරුන්ද යන්න මෙරට අධිකරණ ඇමතිවරයා  සහ විදෙස් ඇමතිවරයා  පිළිතුරු බැඳිය යුතුය.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්