බුද්ධ ශාසන ඇමතිට න්‍යාය පත්‍රයක්

                                           

              යහපාලන රජයේ බුද්ධ ශාසන සහ අධිකරණ අමාත්‍ය ධූරය ලැබූ විජේදාස රාජපක්ෂ මහතා ලංකාව සිංහල රටක් යැයි නොපිළිගන්නෙකි.තම නිල රාජ කාරිය භාරගෙන දීර්ඝ නින්දකින් පසු අවදිව සිටින ඔහු දැන් භික්ෂූන් වහන්සේලා මුණ ගැසෙමින් බෞද්ධයාගේ ප්‍රශ්ණ විසඳන්නට සාකච්ඡා කරමින් සිටී.පසුගියදා පූජ්‍ය එල්ලාවල මේධානන්ද හිමි පූජ්‍ය ගලගොඩ අත්තේ ඥානසාර හිමි පූජ්‍ය කිරිඳිවැල සෝමරතන හිමි ආදී මහා සංඝ රත්නය පෙරටු කොට ඔහු වත්මන් ජනාධිපතිවරයා හමු විය. එහිදී දැනට පුරා වස්තු වශයෙන් පවතින බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන වලට අත්ව ඇති ඉරණම පිළිබද ගැඹුරින් සාකච්ඡා කර තිබේ.මෙම අවස්ථාවට පැමිණ සිටි පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂකවරයා වෙත මේ  සියළු විනාශයන් ගැන වැරදි පටවා ඇති බවද අසන්නට ලැබිණ.

       පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව යනු කාලයක සිට මානව සම්පත් හිඟයකින් පෙළෙන ආයතනයකි.පුරා විද්‍යා විෂය පිළිබඳ මනා පරිචයක් තිබෙන පළපුරුද්දක් තිබෙන විද්‍යාර්ථීන් බඳවා ගැනීමට එම දෙපාර්තමේන්තුවේ පවත්වාගෙන යන ආයතනික චක්‍ර ලේඛන බාධාවක්ව පවතී. මේ නිසා කාලයක සිට ප්‍රාදේශීය අධ්‍යක්ෂ තනතුරු දරන්නේ අයතනයේ පැරණි නිළධාරීන්ය. පසුගිය රජය කාලයේ උපාධිධාරීන් බඳවා ගැනීම කරන ලද නමුත් ඔවුන් මෙම විෂය සඳහා නියමිත පළපුරුද්ද ලබා ගන්නට තවත් කාලයක් ගත වනු ඇත. ඉහළ නිලතල සඳහා අවශ්‍ය පිරිස බඳවා ගැනීමට කීප වරක්ම කැබිනට් අනුමැතිය ලබා ගන්නට උත්සාහ කළද එය සාර්ථක නුවූ බව අධ්‍යක්ෂක වරයා පවසයි. එසේම කාලයක් තිස්සේම පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව දක්ෂ ඇමතිවරයෙකු යටතට පත් නොවීමෙන් මුදල් ප්‍රතිපාදන ලබා ගැන්මද හීන වෙමින් ඇත.මේ තත්ත්වය තුළ පුරා විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තව වෙත පමණක් වරද පටවා අපට නිදහස් වීමට හැකියාවක් නැත. යහපාලන රජය යටතේ මෙම දෙපාර්තමේන්තුව අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශය ට අයත්ය. අධ්‍යපනය වැනි පළල් විෂයක් සමග මෙය යෙදීමෙන් දෙපාර්තමේන්තුව අනාථ වී තිබේ.

        බුද්ධ ශාසන ඇමතිවරයා යම් තරමකින් හෝ මේ විෂයයන් ගැන සොයා බැලීම අප අගය කළ යුතුය. එහෙත් වර්තමානයේ ගෙනෙන්නට බලාපොරොත්තු වන නව ව්‍යවස්ථාවට  භික්ෂූන් වහන්සේලා ගේ  තිබෙන විරෝධය සමහන් කරන්නට ඔහු උත්සාහ ගන්නේ යැයි සාධාරණ සැකයක්  ද මතුව තිබේ. එම නිසා මේ අවස්ථාවේ  ඔහුගේ වෑයමට සාපේක්ෂව සමස්ත බෞද්ධ සමාජයම අවදියෙන් කටයුතු කළ යුතුය.ඒ සඳහා සිංහල බෞද්ධයන් ගේ ගැටළු විසඳිය යුත්තේ කෙලෙසකදැයි සඳහන් යෝජනාවලියක් හෝ වැඩසටහනක් ඉදිරිපත් කිරීම කාලෝචිතය.ප්‍රමුඛතාවය අනුව වසරක් තුළ මෙහි පහත සඳහන් කරුණු ඉටු කලහොත් ඔහුට අපගේ ප්‍රණාමය හිමිවෙයි. එසෙත් නැතිනම් නව ව්‍යවස්ථාව සඳහා භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ විරෝධය ඉවත් කිරීමේ සැලසුමක් ලෙසට ඔහුගේ ක්‍රියාවලිය අප දකිමු.

විගසඉටුකළයුතුකාර්යයන්
 -
1 - රජයේ සන්තකය ආපසු පවරා ගැනීම සඳහා බළන්ගොඩ මහේස්ත්‍රාත් උසාවියේ දුන් නඩු තීන්දුව අනුව කූරගල පුරාවිද්‍යා රක්ෂිතයේ තිබෙන ඉස්ලාම් යාඥා මඩුව ඉවත් කිරීම.මහාචාර්ය රාජ් සෝමදේව මහතා ගේ කල්තොට ගවේශණ වාර්තාව අනුව හඳුනා ගත් නව ප්‍ර දේශ කූරගල රක්ෂිතයට එක්කර ගැසට් කිරීම.
2 - දෙවනගල විහාර භූමියේ ප්‍රේරණ කලාපයේ අටවා ඇති මුස්ලිම් ඉඳි කිරීම් ඉවත් කිරීම ආරම්භය.
3 - පොතුවිල් මුහුදු මහා විහාරය සඳහා ගැසට් කර තිබෙන මුල් පුරා විද්‍යා රක්ෂිතය වටා මායිම් කණු සිටුවාකම්බිගැසීම.
4 - එරාවුර් නව වෙළෙඳ පළ තුළ වෙළෙදාම් කරමින් සිටි සිංහලයන්ට නැවත එම ස්ථානයේ වෙළෙදාම් කිරීමට ඉඩ සැලසීම. එසේම එම වෙළෙඳ පළට විදුලිය ලබාදීම.
5 - 1971 සහ 1981 ජන සංගණන වාර්තා වල සඳහන් පරිදි උතුරෙන් සහ නැගෙනහිරෙන් පළවා හරිනු ලැබූ සිංහලයන් පදිංචි කිරිමට බුද්ධ ශාසන අමාත්‍යංශය යටතේ දෙපාර්තමේන්තුවක් පිහිටුවීම.
6 - පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව බුද්ධ ශාසන අමාත්‍යංශය යටතට ගැනීම.

දීර්ඝකාලීනවසිදුකලයුතුකාර්යයන්

  -
1 - උතුර සහ නැගෙනහිර පළාත් වල සිංහලයන්ට අයිතිව තිබූ ඉඩම් වලට ව්‍යාජ ඔප්පු සාදා ඇති ස්ථාන හඳුනා ගෙන ඒවා නිරවුල් කොට සිංහලයන් ට පවරා දීම.
2 - යුද්ධයෙන් පසු අවතැන්ව නැවත පදිංචි කරවන ලද සිංහලයන්ට චන්ද අයිතිය ලබා දීම.
3 - උතුරු සහ නැගෙනහිර තිබෙන බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන වල ආරක්ෂාවට ඒවා ආසන්නයේ සිංහල බෞද්ධ ගම්මානපිහිටුවීම.

4 -දීඝවාපී සිද්ධස්ථානය අසන්නයේ ඉඳිකළ ගම්මානය විවෘත කොට සිංහල බෞද්ධයන් ප දිංචි කිරිම.

5 -මාණික්කමඩු පුරාවිද්‍යා ස්ථානයේ රක්ෂිතයට අවශ්‍ය ප්‍රේරණ කලාපයක් නිර්ණය කොට එම ස්ථානයේ පදිංචිමුස්ලිම්ජනතාවඉවත්කිරීම..

6 -වවුනියාවේ කැලෑබෝගස් වැව ඇතුළු සිංහල ගම්මාන සඳහා නව ප්‍රා දේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයක් පිහිටුවීම.
6 - උතුරු සහ නැගෙනහිර පළාත් වල උසාවි වල නඩු වාර්තා පැමිණිලි පිටපත්සිංහලෙන් ලබා දීමට සිංහල නඩුකාරවරුන් සහ නිළධාරීන් පත් කිරීම සහ සිංහල ග්‍රාම නිළධාරීන් පත් කිරීම.
7 - උතුර සහ නැගෙනහිර තිබෙන සියළුම බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන හඳුනා ගැනීම සහ ඒවා කැණීම් කර තහවුරුකරලීමටමුදල්වෙන්කිරීම.
8 - අන්තර් ජාල සිතියම් වල එම සිද්ධස්ථාන ලකුණු කිරීමට සහ ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවගේ දැන ගැනීමට යුනෙස්කෝවසමගවැඩසටහනක්ආරම්භකිරීම.

9- පසුගිය රජය අවදියේ යටගැසූ -අන්‍යාගම් පණත පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කිරීම.

10 -සිංහල ජනතාවගේ කෘෂිකටයුතු වලදී සහාය දක්වන ගව සම්පත විනාශ කිරීමට එරෙහි නව නීති ඇති කිරීම.
11 - ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ නව වන වගන්තිය බලාත්මක කිරීම පිණිස අවශ්‍ය පණත් කෙටුම්පත් සකස් කිරීම.කතිකාවත් පණත් වැනි ශාසනය පාලනය කරන පණත් ඉවත් කර ගැනීම...

නැගෙනහිර ඉඩම් කොල්ලයේ වට්ටමඩු නිදසුන

                               

               ලංකාවේ නැගෙනහිර දිග්භාගය අතීතයේදී හඳුන්වන ලද්දේ දිගාමඩුල්ල යනුවෙනි.අනුරාධපුරය ජය ගන්නට අවශ්‍ය ආහාර සපයන්නට සද්ධාතිස්ස කුමරු දිගා මඩුල්ලට එවූයේ දුර දක්නා නුවණැති කාවන්තිස්ස රජුය.මේ මහා කාර්යයේදී දීඝවාපී මහා චේතිය මුල් කර ගත් අවශේෂ ථූප සංස්කෘතියක් බිහි කරන්නට එතුමා සමත් විය. ඒ නිසාම දීඝවාපීය අවට පරිවාර චේතියන්  මෙන්ම ගව්වෙන් ගව්ව විහාරස්ථාන ද සෑම කුඹුරු යායක් මැදි කරගත් ස්ථූපයන්ද ගොඩනගන්ට හැකි විය. මාණික්ක මඩු වට්ටමඩු මොට්ටාගල ආදී දිගාමඩුල්ලේ  මහා භුමි අස්වද්දන්ට සිංහලයන්ට හැකි වූයේ  මේ ආරමයන්හි වැඩවාසය කළ භික්ෂුන් වහන්සේලාගේ මග පෙන්වීම නිසයි.

             වර්ෂ 1766 දී ලන්දේසීන් සමග ඇති කර ගත් ගිවිසුමක් මගින් නැගෙනහිර පළාත උතුරු පළාත ඇතුළු ලංකාවේ මුහුදු බඩ පළාත් වලින් ගව්වක පමණ දුර ප්‍රමාණයක් සිංහල රාජ්‍ය යෙන් බැහැර විය. ලන්දේසීන් ගෙන් පසු ඉංග්‍රීසීන් ගේ  ආධිපත්‍ය මත එම ප්‍ර දේශ වෙළෙදාමට පැමිණි මරක්කලයන්ට  අයත් විය. සිංහල ජනගහනය බෙහෙවින්ම තුනී විය.මුහුදු බඩ පළාත් වල සිටි වැද්දන්හට  පොලු මුගුරු වලින් තලමින් දෙමළ පාසල් වලට ගාල් කරනු ලැබූ බව ඒ වැදි පරපුරේ වත්මන් නායකයන් පවසති.මේ හේතුව මත වැදි පවුල් පන්දහසක් පමණ ද්‍රවිඩයන් බවට පත්ව ඇත. විසිවන සියවසේ මුල් භාගයේ සිට දකුණේ සිංහල ජනතාව නැවතත් මෙහි සංචාරය කරමින් වෙළ හෙල දාම් ද ධීවර කර්මාන්තයේද නිතර වීම නිසා ත්‍රිකුණාමලය මඩකලපුව වැනි පෙදෙස් වල නව සිංහල ජනාවාස බිහි විය. ගල්ඔය ජනපද ව්‍යාපරය නිසා මේ තත්ත්වය නැවතත් වැඩි දියුණු විය. පූජ්‍ය දඹගස්ආරේ මේධංකර ස්වාමීන් වහන්සේ වැනි යතිවරයන් ගේ අප්‍රතිහත ධෛර්ය නිසා වනවාසයට ගිය පුරාණ සිද්ධස්ථාන නැවත පිළිසකර වෙමින් නව පුනර්ජීවනයකට පත් විය.නමුත් අසූව දශකයේ දී ඇති වූ දෙමළ කෝලාහල නිසා සිංහලයන්ට තමන්ගේ ගම්බිම් දමා යන්නට සිදු විය. දේපළ ගිනි තැබීමෙන් ව්‍යාපාර අන්සතු වීමෙන් පසු සිංහල ජනතාව නැවතත් දකුණේ සහ තමන්කඩුවේ සිට ඥාතීන්ට එක් විය.

       නැගෙනහිර ඉඩම් කොල්ලය ආරම්භ වන්නේ මේ සිද්දිදාමයෙන් අනතුරුවයි. පසුගිය යුධ සමයේදී මෙම පළාත් වල පාලනය ගෙනගිය කොටි ත්‍රස්තයන්  බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන විනාශ කරන්නට උත්සුක නොවීය. ඔවුහු ඇතැම් විට මෙම සිද්ධස්ථාන මත සිය කෝවිල් ඉඳි කරගත්තද ඒවා විනාශ කිරීම සිදු නොකළහ. නමුත් මෙම ප්‍ර දේශ වල සිටි මරක්කලයන් සැම විටම උත්සාහ දරන ලද්දේ මේවා විනාශ කිරිමටයි. පෙර සඳහන් කළ පරිදි නැගෙනහිර පළාතේ සෑම බිම්කඩකම ස්ථූපයන් නොමැති තැනක් දකින්නට නැති තරම්ය. 2012 වර්ෂයේදී මොට්ටාගල දාගැබ සම්පූර්ණයෙන්ම ඩෝසර කොට කුඹුරු අස්වැද්දීමටත් තිරුකෝවිල් දාගැබ දෙපළු කර නිදන් ගැනීමටත් මේ පිරිසට හැකි විය. එසේම සිංහලයන් සතුව තිබුණු කුඹුරු ඉඩම් වලට ව්‍යාජ ඔප්පු සාදා මරක්කලයන් සතු කිරීම ජයටම සිදු වී ඇත.මේ එවැනි නිදසුනකි.

             එක ඉඩමක් මඩකලපු දිස්ත්‍රික්කයේ කොරළේපත්තු මිරාවෝඩේහි පිහිටි පොරුක්කම් මුම්මාරි කුඹුරයි. එය අක්කර 51 යී  රූඩ් 03 පර්චර්ස් 5 ක් තිබෙන පුණ්‍යදාස සිල්වා මහතාට අයත්ව තිබූවක්. නමුත් කලබල සමයේ අවතැන් වීමෙන් පසු මේ ඉඩම මීරා ලෙබ්බේ ආදම්බාවා නම් මුසල්මානයෙක් බද්දට ගෙන පසුව ව්‍යාජ ඔප්පුවක් සකස් කර ගෙන ඇත. 2007 වර්ෂයේ සිට මෙම ඉඩමේ අයිතිය පිණිස වාලච්චේන උසාවියේ නඩුවත් ඇත. එහෙත් එය ඇහෙන්නේ දෙමළෙන්.රජයේ වග කිවයුත්තන්ට මේ බව දන්වා ඇති නමුදු විසඳුමක් අත් වී නොමැත.එසේම කූඨ ලේඛන සැදූ පුද්ගලයන්ට විරුද්ධව ගත් ක්‍රියාමාර්ගයක්ද නැත.

           අනෙක් ඉඩම මඩකලපු දිස්ත්‍රික්කයේ කොරළේපත්තුවේ පාලක්කාට්ටුවෙට්ටෙයි තියාවට්ටන්හි අක්කර 05 ක කුඹුරකි. 1955 වර්ෂයේ දී මඩකලපු කච්චේරිය මගින් අංක 4028 අංකය යටතේ එම්.බී.නිමල් සිල්වා මහතාට මෙම කුඹුර සඳහා බලපත්‍රයක් නිකුත් කර ඇති අතර ත්‍රස්ත කලබල වලින් පසුව අවතැන් වීම නිසා මේ ඉඩම අස්වැද්දීම තාවකාලිකව නතර කර තිබුණි. ඒ අතර 2008 වර්ෂයේ දී අහමදු ලෙබ්බේ හප්සා¸ මුහමදු අසනාර්¸ මුහමදු වසීම් සදක්කු ලෙබ්බේ¸ මුහමදු අහමදු අසනාර් සහ මුහමදු අසනාර් ෆාතුම්මා යන මුසල්මානුවන්ට යථොක්ත ඉඩම බලපත්‍රකින් යළි පවරා තිබේ.  මේ පුද්ගලයන්ට විරුද්ධව නඩුවක් ගොනු කිරීමට කටයුතු කල යුතු බවට පළාත් ඉඩම් කොමසාරිස් සිරිමෙවන් ධර්මසේන මහතා විසින්  ප්‍රාදේශීය ලේකම් වරයාට දන්වා ඇති නමුත්  එය මෙතෙක් සිදුවූ බවක් දැන ගන්නට නැත.

       නැගෙනහිර ඉඩම් කොල්ලයේ අළුත්ම නිදසුන නම් හිරු කෝවිල් පෙදෙසට අයත් වට්ටමඩු වැවට ආසන්න බක්මිටියාව තිඹිරි ගොල්ල රක්ෂිතයේ අක්කර 4000 ක් පමණ භූමි ය මරක්කලයන් අතින් විනාශයට පත් වීමයි. වට්ටමඩු තණ භූමිය  1976-09-17 අංක 231ගැසට් පත්‍රය මගින් දී රක්ෂිත තෘණ භූමියක් ලෙසට ප්‍රකශයට පත්ව තිබෙන්නකි. ඉන්පසු 2010-10-01 දරණ ගැසට් ත්‍රය මගින් මෙම තෘණ භූමියත් බක්මිටියාව තිඹිර ගොල්ල වනයත් රක්ෂිතයක් ලෙසට යලි ප්‍රකාශයට පත් කර තිබේ.රූපස් කුලම වම්මිඅඩිය සාගම වැව ආදියට මායිම්ව පැවතෙන මේ භූමිය තුළ නිදැල්ලේ හැසිරෙන ගවයන් තණ උලා කෑමෙන් ජීවත්ව වෙයි. නමුත් ත්‍රස්ත කලබල සමයේ මේ පෙදෙස නැවතත් ජනශූන්‍ය භාවයට පත් වී තිබේ.  යුද්ධය අවසන් වූවායින් පසුව මෙම තෘණ භූමියට පත් මරක්කල ජනතාව එහි වගා කිරීම ආරම්භ කර තිබේ.වගා කරනු වස් බලපත්‍ර 224 නිකුත් කර ඇති බව ගොවීන් පවසති. නමුත් අම්පාර දිසාපති තුසිත වනිගසිංහ මහතා සමග ඔවුන් කළ සාකච්ඡාවේ දී මේ බලපත්‍ර සියල්ල කූට ලේඛන බවට ඔප්පුවිය. ඒ බැව් 2015-07-14 දාතමින් නැගෙනහිර ආණ්ඩුකාර ලේකම්ට  යැවූ ලිපියෙන් සනාථ වෙයි. එහි මෙසේ සඳහන්ය.

         නීතිපති විසින් ගොවීන් වෙත විකල්ප ඉඩම් ලබා දීමේ හැකියාවක් තිබේද යන කාරණය නැගෙනහිර පළාත් ඉඩම් කොමසාරිස් සමග සාකච්ඡා කර දැනුම් දෙන ලෙස මාවෙත දන්වා ඇති නමුත් මෙම ගොවීන් සතුව නීත්‍යානුකූ බලපත්‍ර නොමැති බැවිනුත් විකල්ප ඉඩම් ලෙස ලබා දීමට සුදුසු ඉඩම් ප්‍ර දෙශයේ නොමැති බැවිනුත් ගොවීන්ට ඉඩම් ලබාදිය නොහැකි බව දන්වා යවන ලදී.. මේ අතර ගොවිජන සේවා දෙපාර්තමේන්තුව විසින් මේ අනවසර වගා භූමි සංවර්ධනය කිරීම වෙනුවෙන් මුදල් ප්‍රතිපාදනයන්ද වෙන් කර ඇත. එහිදී තහවුරු වන්නේ නැගෙනහිර පළාතේ රාජ්‍ය ආයතන තුළ අන්තර් සම්බන්ධීකරණයක් නොමැති ආකාරයයි.දිසාපතිතුමා විසින් මෙම ගැටළුව නිතරම ඉස්මතු කරන්නේ ජාතිවාදී  ප්‍ර වේශයකිනි. ඒ බැව් ඔහු ගේ ලිපියෙන් මෙසේ සනාථ වෙයි.

     ඉහත සඳහන් පරිදි මේ වන විටත් අභියාචනාධිකරණයේ වට්ටමඩු තෘණ භූමිය පිළිබඳ නඩුවක් විභාග වුවද වී ගොවීන් විසින් සංවිධානාත්මකව වට්ටමඩු තෘණ භූමිය හා එය පිහිටා ඇති බක්මිටියාව කිඹිරිගොල්ල රක්ෂිතය හෙළි පෙහෙළි කකිරීම නිරන්තරයෙන් සිදු කරයි. මේ තුලින් ජාතින් දෙකක් අතර ඇතිවීමට ඉඩ ඇති අරගලය වළක්වාලීමට බක්මිටියාව තිඹිරි ගොල්ල රක්ෂිතය ආරක්ෂා කිරීමටත් දිශා වන නිළධාරි ප්‍රදේශීය ලේකම් එක්ව ක්‍රියා කරනු ලැබේ.

       එහෙත් 2015 මාස් කන්නයේද 2016 මාස් කන්නයේද ගොවීහු  යන්ත්‍ර සූත්‍ර දමමින් මහා පරිමාණයෙන් මෙම තෘණ භූමිය අස්වද්දන්ට කටයුතු කරද්දී වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව නිහඬ පිළිවෙතක් අනුගමනය කරනු ලැබූහ. පසුව උතුරු නැගෙනහිර සිංහල සංවිධානයේ ලේකම් පූජ්‍ය සේනාපතියේ ආනන්ද හිමි යන්ගේ මැදිහත් වීමෙන් පසුගියදා මෙම අනවසර එළිකිරීම් නවත්වන්නට රාජ්‍ය ආයතන මැදිහත් විය.මෙම ප්‍ර දේශයේ කිරිගවපට්ටි කරුවන්ගේ ලේකම් එස්.පුෂ්පරාසා මහතා පවසන පරදි මෙම අනවසර ගොවීන් විසින් මෙම භූමිය ආක්‍රමණය කිරීමේදී පැරණි පුරා වස්තූන්ද ඩෝසර කිරීම සිරිතක් කර ගෙන ඇති බව අනාවරණය විය. කුකුළුව කන්ද පාමුළ පිහිටි පිළිම ගෙයක නටබුන් මත ඔවුන්ගේ පල්ලියක්ද ඉඳි කර ඇති බවද දැක ගන්නට හැකි විය. පුරණා ගල් කණු මත කොළපාට තීන්ත ආලේප කොට විනාශ කර තිබේ.එසේම තම සංගමයේ සාමාජිකයන් ගේ කිරි පට්ටි මෙම පෙදෙසට මුදා හැරීම වළක්වාලීමට ඇතැම් රාජ්‍ය නිළධාරීන් කටයුතු කරන බවද ඔහු පැවසීය.මෙම සිදු වීමෙන් පෙනී යන්නේ නැගෙනහිර පළාතේ නීතිය පුද්ගලයන් සහ සංවිධාන අනුව නවා ඇති ආකාරයයි.

        බක්මිටියාව තිඹිරිගොල්ල රක්ෂිතය යනු තවත් අතකින් අලි මංකඩකි. ගල්ඔය රක්ෂිතයේ සිට ලාහුගලට සංක්‍රමණය වන අලි රංචු මේ තෘණ භූමිය අවට අතරමංවන්නේ ගොවීන් ගේ වගාවන් නිසාවෙනි. අලි රංචු වල ගමනට බාධා කිරීම මත වෙනත් දිශා වන් වෙත සංක්‍රමණය වීම අරඹති. එම නිසා අලි  ගම් වැදීමෙන් බරපතල හානි සිදු කරති.පරිසර සංවේදී ප්‍ර දේශ නොතකමින් රජයේ නීති රීති තුට්ටුවකට නොසලකමින් කරන නැගෙනහිර ඉඩම් කොල්ලය නවතා ලීමට කිසිවෙක් මැදිහත් නොවන්නේ මුස්ලිම් චන්ද වලට තිබෙන ගිජුබව යයි ඔප්පු වී තිබේ.එම තත්ත්වය තුළ වසර දෙදහස් පන්සීයක් තිස්සේ මහා ශිෂ්ඨාචාරයක් බිහිකල දිගාමඩුල්ල මෙන්ම සිංහල ජාතියද බරපතල අනතුරකට මුහුණ පා සිටී.

ආණ්ඩුවට හිසරදේ බුද්ධ ශාසනය දඬුකඳේ

                                          

               නීතිය අධිකරණය පිළිබඳ ප්‍රධාන අමාත්‍ය ධූරය දරන වත්මන් අධිකරණ හා බුද්ධශාසන අමාත්‍ය විජේදාස රාජපක්ෂ මහතා අය වැය විවාදය අවස්ථාවේ දී මේ රටේ ආගමික අන්තවාදය ගැන කරන ලද ප්‍රකාශය අප මහත් සේ අගය කරමු. ඔහුගේ ප්‍රකාශ ය සම්පූර්ණයෙන්ම ෆේස්බුක් හරහා තිබෙන බැවින් ක්‍රමනුකූලව අධ්‍යනය කරගැන්මට අවස්ථාවක්  ද ඇත.අමාත්‍ය වරයා මෙම කතාවේදී මතුකළ ප්‍රධානතම ප්‍රවෘත්තිය නම් ලංකාවේ මුස්ලිම් පවුල් හතරකින් පමණ තරණයන් රැසක් අයි.එස්අයි.එස් ත්‍රස්ත සංවිධානයට සම්බන්ධව කටයුතු කරන බවයි. මෙම පුවත රාජිත සේනාරත්න ඇමතිවරයා ප්‍රතික්ෂේප කරන නමුත්    මීට කාලකට පෙර ගලේවෙල ජාත්‍යන්තර පාසලක උගන්වන ලද මුස්ලිම් ගුරුවරයෙකු ඉහත සංවිධානයට බැඳි සිටි බව වාර්තා ව තිබුණි. ඒ පිළිබඳව ආරක්ෂක අංශ පරීක්ෂණ ආරම්භ කරන ලද බවටද වාර්තා විය.

       ආගමික ග්‍රන්ථ මගින්ම ත්‍රස්තවාදය උගන්වන නමුත් එම මූලධර්මවාදය අකුරටම පිළි පැදීම ප්‍රතික්ෂේප කළ මුස්ලිම් ජනතාවක් විසිවන සියවස මුල් භාගයේදී මේ රටේ විසූහ. මුස්ලිම් විවාහ නීතිය සහ වෙනම අධ්‍යාපන පහසුකම් රජයේ නීති මගින්ම තහවුරු කර ඇත්තේ ඉංග්‍රීසී පාලන සමය තුළදී නමුත් බහුතර මුස්ලිම් පිරිසක් සිංහල සංස්කෘතියට ක්‍රමානුකූලව ඇතුළුවෙමින් සිටියහ. අල් ටකියා නමින් හඳුන්වන බොරුව එම පිළිවෙතේ තිබෙන්නට ඇති නමුත් ලංකාවේ නිදහස් අධ්‍යාපනය තුළ මුස්ලිම් ජනතාව සිංහලයන් සමග සුහදව ගනුදෙනු කරමින් අවබෝධයකින් සිටි බව පැහැදිලිය .විහාරගම් දේවාලගම් නීති කටයුතු වලදීද ඇතැම් මුස්ලිම් නීතිඥයන්  පෙනී සිට ඇත්තේ ඔවුන් සතු අවබෝධය නිසාය.මේ තත්ත්වය වෙනස්කරන ලද්දේ  අශ්රොෆ් නම් දේශපාලනඥයා විසිනි. ඔහු මුස්ලිම් කොන්ග්‍රසය බිහිකරමින් මුස්ලිම් අන්තවාදයට පසුබිම සකස් කළේය.මාගේ මිත්‍රයෙකුවූ ජාතික කෞතුකාගාර පුස්තකාලයේ සේවය කළ ෆයිරූස් මහතා මෙම නව පක්ෂයේ බිහිවීම  එදා විග්‍රහ කලේ නොසතුටිනි. මින් ඉදිරියට සිංහල මුස්ලිම් සමගිය දෙදරනු ඇතැයි ඔහු අනාවැකි පළ කලේය. ෆයිරූස් මහතා මෙන්ම එම පැරණි මුස්ලිම් සමාජයද දැන් අභාවයට පත්වෙමින් ඇත.ඒ වෙනුවට නොයෙකුත් මූලධර්මවාදී නීති සමගින් මුස්ලිම් අගමික දේශපාලනය රට කළඹමින් ඇත. බුද්ධශාසන ඇමතිවරයාම පවසන පරිදි දොළොස් හැවිරිදි  මාතලේ සිංහල දැරියක් මුස්ලිම් වැඩිහිටියෙකු විසින් විවාහ කර ගෙන ඇත.ඇමතිවරයාට අනුව මේ අවනඩු සියල්ලේ පරීක්ෂණ තීරණ භාරදී ඇත්තේ මුස්ලිම් ආගමික කටයුතු ඇමතිවරයාටයි.

         මුස්ලිම් අන්තවාදය වැඩි වශයෙන් ප්‍රකට වන දිස්ත්‍රික්ක කීපයක් ඇත. මඩකලපුව ත්‍රිකුණාමලය පුත්තලම අනුරාධපුර ගාල්ල සහ කළුතර ප්‍ර දේශ මේ සඳහා උදාහරණ වෙති.නීත්‍යානුකූල නොවන ලෙස ඉඩම් ඇල්ලීම පල්ලි ඉදි කිරීම සිංහල තරුණියන් දූෂණය කිරීම ක්‍රමයෙන් ව්‍යාප්ත වෙමන් පවතී.මුහුදු මහාවිහාරය සඳහා ගැසට් කරන ලද ඉඩම් ඇල්ලීම. මොට්ටාගල දාගැබ දීඝවාපී පරිවාර දාගැබ මෙන්ම හිරුකෝවිල් දාගැබ ඩෝසර් කිරීම ඔවුන්ගේ ක්‍රියාවන්ය. මෙම අසාධාරණ  ක්‍රියාවන්ට විරුද්ධව මඩකලපුවේ මංගලාරාමයේ පූජ්‍ය අම්පිටියේ සුමනරතන හිමියන් පසුගිය කාලවකවානුව පුරාවටම අභීතව කටයුතු කළ හැටි අප දනිමු. කෙවිලියාමඩු සිංහලයන් වෙනුවෙන් උන්වහන්සේ නිබඳවම පෙනී සිටි ආකාරය අපට සිහියට නගා ගත හැකිය.මුස්ලිම් අන්තවාදය නිසා අලුතෙන්ම ඉදියට පැමිණි ශරියා නීතිය හලාල් සහ මද්‍රසා පාසල් යන කරුණු ගැන ජනතාව දැනුම්වත් කරමින් මුස්ලිම් අන්තවාදය පිළිබඳ කරුණු ඉදිරිපත් කළ ඥානසාර හිමියන් පසුගිය ආණ්ඩුවට මෙන්ම මේ ආණ්ඩුවට හිසරදයක් බවට පත් වී තිබේ.මෙම සත්‍ය කරුණු ඉදිරියට එත්ම වඩාත් කලබලයට පත් වූයේ සිංහල දේශපාලකයන්ය. දෙවනගල පුරාවිද්‍යාස්මාරකය වටා සීමා කණු සිටවන්ට සැරසෙන කල්හි එතැනට කඩාපැන රජයේ කටයුතු අවුල් කලේ අතාවුද සෙනෙවිරත්න හිටපු ඇමතිවරයාය.මෙයට හේතුව කුමක්ද මෙම දේශපාලකයන් මුස්ලිම් ව්‍යාපාරිකයන්ගෙන් යැපීමය.මුදල් මත යැපෙන මේ දේශපාලකයන් එතැනින් නොනැවතී මුස්ලිම් සිංහල ගැටුම් ඇතිකරලීමටද කුමන්ත්‍රණ කළහ. අළුත්ගම දර්ගානගරයේ ගැටුම ඉදිරියට පැමිණියේ එම ප්‍රදේශයේ කටයුතු කරන සිංහල දේශපාලනඥයෙකු ගේ කුමන්ත්‍රණයක් අනුවයි.

       බුද්ධ ශාසනය යනු භික්ෂු භික්ෂුණි උපාසක උපාසිකා යන සිවු වැදෑරුම් පිරිසයි. බුදුන් වහන්සේ අනුදත් ගිහි මාර්ගය මෙන්ම නිර්වාන මාර්ගයද අනුගමනය කරන මේ පිරිස රැකගැනීම මෙන්ම ඔවුන්ගේ හිත සුභ සිද්දිය ට කටයුතු කිරීම පැරණි රජවරුන්ගේ සිරිත විය. අනුරාධපුර රජබවට පත් වූ පස්වන කසුප් රජු කළ පැනවූ ව්‍යවස්ථා මගින් ඒ බැව් හොඳින් ප්‍රකට වෙයි. මවු මැරීම රහතුන් මැරීම පෙති පිළිම වැනසීම බුදු දහම ඇර වෙනත් ආගම් ගැනීම වැනි පංචමහා සාවද්දයෙන් වැළකී සිටිය යුතු බව ඒ ව්‍යවස්ථාවේ විය. එසේම සඟුන් ගේ යම් විනය ක්‍රියාවකදී  මහා සංඝයා එක්ව හිඳ විචාරීමේ ක්‍රමය අනුමත කලේය. එසේ නොමැති නම් පමණක් රජු මැදිහත් විය යුතු බව ට ව්‍යවස්ථා ද පැණ වීය.දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජ දවස බුද්ධ ශාසන ඇමතිවරයාව සිටියේ දේව ප්‍රතිරාජ ඇමතිවරයාය. ඔහු දුකසේ යායුතු සිරිපා ගමන් මග පහසු කලේය. බෙන්තර ගලතුරු මුල වැඩිසිට මහාකාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේ ට පුද සත්කාර කිරීම වෙනුවෙන්  මහත් පින්කම් පවත්වා රජුද කැඳවා අනුමෝදන් කරවීය. කපු වවා නූල් කැට සිවුරු සාදා පඬු පොවා කඨින පූජා කර්මය රාජ්‍යානුග්‍රහයෙන් පැවැත්වීමට කටයුතු කොට ජනතාවට ආදර්ශයක් ලබා දුන්නේය.අදත් සිංහල බෞද්ධයන් අතර මේ කඨින පින්කම මහත් ඉහළින් පැවැත්වෙන්නේ මේ ඇමතිවරයා දුන් මග පෙන්වීම නිසාය.

          ලංකාවේ බුද්ධ ශාසනය සහ ඒ වෙනුවෙන් සකස්ව තිබෙන බෞද්ධ සංස්කෘතිය තුළ ඕනෑම ජනවර්ගයකට අයත් පිරිසකට හෝ අන්‍ය ආගමිකයෙකුට සාමයෙන් විසිය හැකිය. අපේ පන්සල් වලට දේවාල ගෘහ ඇතුළු වූයේ මේ සහජීවනය නිසයි. ඉංග්‍රීසීනට රට භාර දෙන කල්හි  එම ගිවිසුමට බුද්ධශාසනයද දේවාගමද කඩ නොකෙට පවත්වාගෙන යායුතු යැයි වගන්තියක් ඇතුලත් කලේ එහෙයිනි. එම චාරිත්‍රයම 1972 සහ 1978 ව්‍යවස්ථා වලට ඇතුලත්ව තිබේ.එය හුදෙක් අර්ථ නිරූපණයය නොකරන ලද වගන්තියක් වුවද පාලකයන් සියල්ල එයට හිස නැමිය යුතු විය.ලංකාවේ ඕනෑම ප්‍ර දේශයක බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන ඇරඹීමට බෞද්ධයන්ට ඇති පරම අයිතිය මේ වගන්තියෙන් ප්‍රකට වෙයි. උතුරු ප්‍රදේශය තුළ පමණක් පැරණි බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන 223 ක් දැනට හඳුනාගෙන   තිබේ.සිරිපතුල් ගලක් නටබුන් වූ බුදු පිළිමයක් නොතිබෙන තැනක් ඒ පෙදෙස් වලින් සොයා ගත නොහැකිය.යුද්ධ සමයේදී ත්‍රිවිධ හමුදාව මේ ස්ථාන වල නැවත අළුතින් සිද්ධස්ථාන ඉඳි කලහ. ඇතැම් තැන් වල භික්ෂූන් වහන්සේලා වැඩ සිටින්නට සැලැස්වූහ.නමුත් රජයේ යම් බලපෑම් නිසා මෙම පන්සල් වලට ගොදුරුගම් වශයෙන් බෞද්ධයන් පදිංචි කිරීමට ඔවුන්ට නොහැකි විය. වත්මන් බුද්ධ ශාසන ඇමතිවරයා දෝෂාරෝපණය කරන්නේ මෙවැනි සිද්ධස්ථාන ගැනයි. නමුත් යාපන මහා මාර්ගයේ දෙපස අළුතින් කෙතරම් කුරුස ප්‍රමාණයක් ගසා ඇතිදැයි මේ පාලකයන් දන්නේ නැත.

       උතුරේ තිබෙන බුදු පිළිම ඉවත් කළ යුතු යැයි  උතුරේ සිටින සෑම ද්‍රවිඩ දේශපාලකයෙකු කියා සිටින්නේ මේ පිටිපස තිබෙන අන්‍යාගමික බලපෑම නිසයි. ඇමරිකන් චර්ච් මිෂනාරි ව්‍යාපාරය විසින් යාපනයේ ඇති කරන ලද  සෑම පල්ලියකම යට තිබෙන්නේ  ලන්දේසි පල්ලියකි. ඒ යට තබෙන්නේ බෞද්ධ සිද්ධස්ථානයකි. ඒ බැව් බල්දෙයස් නම් රෙපරමාදු පූජකවරයාගේ ග්‍රන්ථයෙන් පැහැදිලි වේ. උතුරට වෙනම ද්‍රවිඩ පාලනයක් පළාත් ආණ්ඩුවක් සාදන්නට සිය න්‍යාය පත්‍රය සකස් කරගත් රජයකට භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ සහ ජාති මාමක පිරිසගෙන් එල්ල වන පීඩනය සුළු පටු නොවේ. මේ මහා සංඝ රත්නය සැම විටම ශාසනික සංරක්ෂණය උදෙසා හඩනගන්නන් වෙති. ඒ ක්‍රියා මගින් සංහිඳියාව බිඳ වැටෙන්නේ යයි උපකල්පනය කොට සංහිඳියා පොලිසියක් ඇති කිරීම යනු බුද්ධ ශාසනය දඬුකඳේ ගැසීමකි.මෙයට කලින් කතිකාවත් පණත් මගින් එය කරන්නට උත්සාහ දරනු පෙනුණි. එය අසාර්ථක වූ කල්හි ඊළඟ පියවර වශයෙන් ඔවුන් තෝරාගෙන ඇත්තේ සංඝයා වහන්සේලා හිරභාරයට ගැනීමයි. අයි .එස්. සංවිධානය ගැන කියමින් වත්මන් ආණ්ඩුව කැස කවන්නේ මේ අපරාධයට බව පැහැදිලිය.  රාජා හෝ මාහෝ ගංගාහෝ යයි කියමින් රජුට ලණු දුන් ආඬි ගුරෙකු නිසා මහා ප්‍රතාපවත් නරපතියෙකු වූ සීතාවක රාජසිංහයන් අතින් සඟුන් හැට නමක් ඝාතනය විය. අවසානයේ උණකටුවක් ඇණී රජුට පරලොව යන්නට සිදු විය. සීතාවක රාජධානියද අභාවයට පත් විය. මේ ඉතිහාසය අපට කියා දෙන්නේ බුද්ධ ශාසනයට අත තැබූ කල්හි වන විපත්තියයි. වත්මන් බුද්ධ ශාසන ඇමතිවරයාට අප පෙන්වා දෙන්නේ  මෙයයි. ඔහු ආදර්ශයට ගත යුත්තේ ඩවුබිගින් වැනි පොලිස්පතිවරයෙකු නොව දේවප්‍රතිරාජ වැනි බුද්ධ ශාසනයට හිතැති යන්ය.

          

තලගුණේ පෙහෙකරුවන්ගේ ලෝකය

                                         

                    විජය කුමරු සත්සීයයක් පිරිස සමග තම්මැන්නාවට ගොඩ බසින විට කපු කටිමින් සිටි කාන්තාව නමින් කුවණ්නා විය.  කපු කටිමින් නූල් සාදා ගනිමින් රෙදි වියාගන්නට සමත් කම් දැක්වූවා නම් කුවණ්නා ගේ පරපුරේ ඇත්තන්ගේ ශිෂ්ඨාචාරය කෙලෙසක වී දැයි අපට සිතා ගත හැකිය. කුවණ්නා ගේ පරපුරේ හෙළයන් අදටත් ජීවත්ව සිටීද. මේ මාගේ සිත තුළ නැගුන පැණයකි. මධ්‍යකාලීන සිංහල කලා යන නමින් අගනා ග්‍රන්ථයක් කළ ආනන්ද කුමාරස්වාමි මහතා මෙම පැණයට පිළිතුරක් සපයා ඇත. ඔහු ගේ ග්‍රන්ථයේ සිංහල පේෂකාරයන් ගැන සඳහනක් ඇත.  දකුණු ඉන්දියාවෙන් ලංකාවට සැපත් ද්‍රවිඩ පේෂකාරයන්ගෙන් මේ පිරිස වෙනස් බව ඔහු තව දුරටත් සඳහන් කර තිබේ. සැබවින්ම මොවුන් පිළිබඳ මට මහත් කුතුහලයක් දැනුණි. ඔවුන් ගේ වත්මන් ජීවන පිළිවෙත කෙසේ වීද.යන්න දැක බලා ගැනීම මාගේ ආශාව විය.

          සිංහල පෙහෙකරුවන් ගේ නිජ භූමිය කන්ද උඩරට උඩුදුම්බර තලගුණේ ගම්මානයයි. උඩුදුම්බරින් හැරී කි.මී. තුනක් පමණ පහළට මෝටර් රථ මාර්ගයක ගමන් කළ පසු මේ පෙහෙකරුවන් ගේ පාරම්පරික නිවාස හමු වෙයි. ඔවුන් සොයා එක් හිමිදිරි උදයක මගේ සංචාරය පිළියෙල විය. උඩුදුම්බර සිට කළුගලට බසයක් තිබෙන්නේ යැයි කියැවුණද බසය නොමැති වූයෙන් පරිසරය දැක බලා ගනු රිසියෙන් පයින්ම  මග තරණය කරන්නට ඉටා ගතිමි. උදෑසන පිනි තවත් වේලී නොමැත. උඩුදුම්බරට ආවේණික කුරු වනාන්තර පද්ධතිය පාර දෙපස රූස්සව නැගී සිටී. මේ වනය අතරින් පතර  හෙළි පෙහෙළි කොට තැනූ එළවුළු කොරටුය. තලගුණේ විහාරස්ථානයට හැරෙන කඩමණ්ඩියේ සිට මහ නියරක් දිගේ පියමං කළ විට මේ පෙහෙකරුවන්ගේ නිවාස හමු වෙයි. ආනන්ද කුමාරස්වාමි මහතා මෙම ස්ථානයට පැමිණෙන්නට ඇත්තේ එක්දහස්අටසිය ගණන් වල අවසාන භාගයේදීය.ඒ දැනට වසර සියයකට පමණ පෙරදීය. එදා ඒ නිවසේ සිටි පෙහෙකාර කාන්තාවක් විය. ඇය නමින් ටිකිරාති විය. ඇයගේ චායාරූපයක් මධ්‍ය කාලීන සිංහල කලා පොතේ පිටු අතර ඇත.කාලය වෙනස් වී ඇත. ටිකිරාති ගේ පරම්පරාවේ පිරිමි දරුවා රාජපක්ෂ පංචනාදයාලෑ යක්දෙස්සලාගේ ගෙදර සිල්පා නම් විය.ඔහු 1921 සිට 1941 දක්වාත් ඔහුගේ පුත් උක්කුවා 1972 දක්වාත් ඉන්පසු   යක්දෙස්සලාගේ ගෙදර රන්කිරා අසූව දශකය දක්වාත් මේ ශිල්පය රැගෙන විත් තිබේ.. මා දැන් පැමිණි සිටින්නේ රන්කිරා විසූ ඔහුගේ පාරම්පරික නිවසටයි. රන්කිරා මෙන්ම රන්කිරා ගේ පුත්‍රයා වූ පද්ම සිරි ද මීට කලකට ඉහත අප අතරින් සදහට සමු ගෙන ගොසින්ය. දැන් වත්මන් පරපුරේ පෙහෙකම් දක්ෂයා වශයෙන් සිටින්නේ අශෝක පද්ම සිරි මහතාය.

                    ආනන්ද කුමාරස්වාමි මහතා උඩරට කලා සංගමය ඇතිකොට මේ පාරම්පරික ශිල්පීන්ට වර්තමාන සමාජය විවෘත කොට දුන්නේය. ඉන්පසු දුම්බර පෙහෙකම් රටාවෙන් සැරසෙන්නට නිවෙස් අලංකාර කරන්නට කැමැත්තක් දක්වන විශාල මධ්‍යම පන්තික පිරිසක් බිහිවිය. නවසිය හැට ගණන් වලදී මේ අත්යන්ත්‍ර පෙහෙකම් ශිල්පය ගැමි කාන්තාවන්ට යලි උගන්වනු රිසියෙන් රජය මැදිහත්ව කටයුතු කල ආකාරය මෙහිදී මතකයට නැගේ. නමුත් විවෘත ආර්ථික සංකල්ප රට පුරා පැතිරීයන්නට වූයෙන් අත්කම්  පෙහෙකම් සියල්ල නැවතත් සමාජයෙන් මුලු ගැන්විණි. එහෙත් දුම්බර රටාවන් නම් තවමත් කොළඹ සමාජයට නැතිවම බැරිය. නවසිය අසූ ගණන් වලදී ෆෙයා ෆුට් අයතනය මගින් දුම්බර රෙදි පිළි වලට හොඳ වෙළෙද පළක් අත්පත් කර දුන්හ.රන්කිරා ගේ බෑනාවරයෙකු වූ තලගුණේ ඒ.කේ.ටී සෝමවංශ පෙහෙකම් ශිල්පියා අදටත් මේ වෙළෙඳ පළට රෙදි පිලි සපයයි.ඔහු ගේ කලා ලෝකය ගැන අද ඔහු පවසන්නේ මෙසේය.

        

ආනන්ද කුමාරස්වාමි මහතා ඉන්න කාලෙ ටිකිරාති කියල සිටිය අපේ මිත්තනියක් තමයි තලගුණේ රෙදි පිළි රටා ඉදිරිපත් කරල තියෙන්නෙ. එදා තලගුණේ කපුවත්ත කියන ඉඩම් වල කපු වවල නූල් කැටල නූල් සායම් පොවල තමයි රෙදි වියල තියෙන්නෙ. පොළවේ සවි කළ අලුව තමයි රෙදි වියන යන්ත්‍රය. මේ අල්වලෙ රෙදි වියන එක ආසියාතික බොහෝ රටවල තියන ක්‍රමයක්. නමුත් අපේ අළුව අපටම ආවේණිකයි. වර්තමාන රෙදි වියන යන්ත්‍ර යේ ෂටල් එකට  අපි කිව්වේ නඩාව කියලයි.වොප් එකට කීවේ. නූල හැදය කියලයි.රීඩ් එක පනාව යනුවෙන් නම් කලා. නූල් ඔතන යන්ත්‍රය හුළුදෑවයි. ඔහොම සවිමත් භාෂාවකින් තමයි මේ හැම දෙයම තොරුම් කරල දීල තියෙන්නේ. අපේ පරපුර රාවණා යුගයේ සිට පැවතෙනවා  කියල තමයි අහල තියෙන්නේ. ඉන්දියාවෙන් ලංකාවට ආ ශිල්පීන් නිසා අපි වෙනස් වුණේ නැහැ.වර්මානයේ තලගුණේ පවුල් දහයක පමණ මේ රෙදි පිළි කර්මාන්තය කෙරෙනවා. අපිට හොඳ වෙළඳෙ පළක් තිබෙනවා. නමුත් ක්‍රමයෙන් අපේ දූදරුවන් මේ කර්මාන්තයෙන් ඈත් වෙලා යනවා. නමුත් මම  මගේ දරුවන්ට මෙය උගන්වලයි තියෙන්නෙ.

           ටිකිරාති පරපුරේ රන්කිරා ඇත්තා ගේ මුණුබුරු අශෝක පද්මසිරි කියන්නේ මෙහෙම කතාවක්. කොළඹ කොම්පැණියකට අවශ්‍ය විදියට තමයි රෙදි පිළි වියල දෙන්නේ මේ දින වල සාරි ඕඩරයක් අරගෙන වැඩ කරනවා. සාරියත් හැට්ටයට අවශ්‍ය රෙද්දත් වියන්න දින දෙකහමාරක් විතර යනවා. අපේ මුත්ත වැඩ කල අලුව  දැන් වැඩ කරන්නෙ නැහැ. නමුත් රජයෙන් දුන්නු අළුත් පෙහෙකම් යන්ත්‍රවල පරණ විදයට රටා දාල හදන දුම්බර රෙදි පිළි වලට හොඳ ඉල්ලුමක් තිබෙනවා.බිත්ති සැරසිලි දොර රෙදි මේ කොයිවත් ජනප්‍රියයි. මංගල සාරි වුණත් හදන්න පුළුවන්. මේ සාරි වියමනට අවශ්‍ය අසූවෙන් දෙකේ නූල් කිලෝවක් අපිට ගන්න සිද්ද වෙලා තියෙන්නේ එක්දහස් පන්සීයකට. සාරියක් වියල ගැනුම් කරුවන්ට දීල අත ඉතිරි වෙන්නෙ රුපියල් පන්සීයක් පමණයි. නමුත් මම විශ්වාස කරනව අපි එකතු වුණොත් අපේ පාරම්පරික කර්මාන්තය ලෝකයේ පිළිගත්ත ශිල්පයක් විදියට ඉදිරියට ගෙනයන්න හැකි වේ කියල.

          දුම්බර රටාවෙන් හැඩ ගැසුණු පුරාණ දිය කච්චිය අද වියමනට යන්නේ නැත.රටා දැමූ බුලත් මඩිස්සලයද එසේමය. ඒවා කෞතුකාගාරයට එක් වී තිබේ.අලුව ප්‍රදර්ශන උපකරණයක් පමණි. නමුත් ඉන්දියාව බුරුමය වැනි රටවල තවමත් මේ අලුවෙන් වැඩ ගන්නා හැටි අන්තර්ජාල තොරතුරු වලින් හෙළිවෙයි. තලගුණේ හේන් වල කපු වැවීමෙන් පසු කපු ඇට වෙන් කරන්නට ගත් යන්ත්‍රය කපු කපන යන්ත්‍රයයි. මේ කපු කපන යන්ත්‍රය වටා එක් රොක් වී තලගුණේ අඟනුන් කපු කැපූ හැටි කියැවෙන පුරාණ කවි සිවුපද දෙකක් දක්වමින් මේ සටහන අවසන් කරමි.ඒ එදා තලගුණේ පෙහෙකරුවන් ගේ ලෝකය විය.

මූකලන් කොටා කපු ඇට ඉසින්නේ. දෙපෙති වෙලා පැලපත ලොකුව යන්නේ

සමසක් ගිය කලට මල් බොකල වන්නේ-වෙසක් මසට සුරතල් කපු පිපෙන්නේ

රටින් ගෙනා වද විරුදු යන්තරේ - මෙරට තිබෙන්නේ කපු කපන යන්තරේ

ගැරෙන්ඩියට මතුලට අහයිද මන්තරේ -දී යන් ළඳේ නුඹ කපු කපන යන්තරේ

ෆෙඩරල් වාදේ රට සුද්දේ - ඒකාබද්දේ මලබද්දේ

                                

             පොළොන්නරුවේ රජ බවට පත් වූ මහා විජයබාහු නොහොත් කිත්ති විජයබාහු දෙමළ බලමුළු දුරැරලා රට එක්සේසත් කළ බව  ඉතිහාසයේ සඳහන්ය.. රජ බවට පත් වීමෙන් පසු ඔහු වසර පණස් පහක් ලංකා රාජ්‍යය දරා ඇත.ඔහු විසින් පරාජයට පත් කරන ලද්දේ ත්‍රස්තවාදීන් නොවේ. දෙමළ සොළී සතුරන්ය.ඒ බැව් පනාකඩු තඹ සන්නසේ ලියා තිබේ. කලක් තිස්සේ දෙමළ අණසකට යටත්ව තිබූ ලංකාව නිදහස් කොට දෙමළ දරුපොතේ සිංහලයෙන් ව්‍යවස්ථා කරවූ මේ රජු අනුරාධපුරය හා සමානව පොළොන්නරුවද මහා රාජ ධානියක් බවට පත් කළේය. එසේම සසුන් කෙත අස්වද්දා සදහම් අස්වනු නෙලා ගැන්මට සමත් වූ බවට ඉතිහාසය දෙස් දෙයි.

               කිත්ති කුමරුන් ගේ රජ පවුල වසර ගණනාවක් සතුරන් සමගයුධ වැද රට සෙමෙහි තැබුවා යම් සේද දෙමළ කොටින්ගේ ග්‍රහණයට යටව තිබූ උතුරු නැගෙනහිර තර්ජනයෙන් මුදා රටම එකක් කළ වත්මන් නරපතියා වූයේ මහින්ද රාජ පක්ෂයි. නමුත් මහින්ද රාජ පක්ෂ මහතාට බලයේ සිටින්නට හැකිවූයේ වසර දහයක් පමණි.ඔහුගෙන් පසුව බලයට පත් අනුප්‍රාප්තිකයන් රට ලැබූ ජයග්‍රහණයන් එකින් එක පරාජයන් බවට පත් කරමින් ඇත. 1565 දී දකුණු ඉන්දියාවේ තලිකොට් සටනේදී මුස්ලිම් සේනා සිය කාලතුවක්කු වලට දැමූවේ  වෙඩි බෙහෙත් නොවේ. රන්කාසිය. රන්කාසි වලට ලොබින් ස්වදේශික සේනා සටන අත්හළහ. වත්මන් ආණ්ඩුවද ඩොලර් හෝ දිනාර් වලට ලොබින් ලංකාද්වීපය අත්හරිමින් සිටිති.අපගේ මුතුන් මිත්තන්  ගේ ලෙයින් කඳුලින් ලියැවී තිබෙන ඉතිහාසය තුළ දිවි පරදුවට තබා රැකගත් ලංකාභූමිය එහි පාලනය පිළිබඳ පරමාධිපත්‍ය පළාත් ආණ්ඩු සභාවකට දීමට ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත් කර ගෙන යති.

              ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහයන් කළ දුර්දාන්ත වඩුග පාලනය ඉවසුනු නොහී රදළයන් අතින් ලක්දිව ඉංග්‍රීසීන්ට භාර දී වසර දෙසීයක් සපිරෙයි.මේ භාරදීමෙන් අනතුරුව සිංහළයෝ තමන් රැවටුණු බව ඉතා ඉක්මනින් තේරුම් ගත්හ. ඉංග්‍රීසීන්ට විරුද්ධව මහා කැරැල්ලක් ඇති කලේ එහෙයිනි. නමුත් මේ කැරැල්ල වසර දෙකකින් පරාජයට පත් විය.   අනතුරුව  තවත් වසර ගණනාවකට පසු දෙතිසක් බදු පැනවීයැයි කෝපයට පත්ව මාතලේ දිශාවෙන් ඇරඹූ කැරැල්ල මසක් ඇතුළත පරජයට පත් වුණි.සුද්දන්ට එරෙහිව නව ඇරඹුමකින් සන්නද්ධ විය යුතු බවට ඉඟියක් එහිදී සැපයුණි. නමුත් ඒ බැව් කිසිවෙක් තේරුම් නොගත්හ. වසර දෙසීයකට පසුවද ඓතිහාසික වැරදි සියල්ල එලෙසම කරමින් ඇත.  පසුගිය වසරේ ජනවාරි අටවනදා පෙරළා දමනු ලැබූවේ රට එකසේසත් කරනු ලැබූ රාජ්‍ය නායකත්වයයි.මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා සිය දේශපාලන ප්‍රතිවාදියා වූ රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාට අරලියගහ මන්දිරයට ආරාධනා කොට සාකච්ඡා කොට නික්ම ගියේය. මසක් යන්නට ප්‍රථම තමන් කරගත් ගොන්කම ජනතාවට වැටහී ගිය බව පෙනුණි. ඔවුහු බස් පිටින් පවුල් පිටින් පරාජිත මහින්ද බලන්නට තංගල්ලට ගියහ.පැත්තකට වී පරාජය තේරුම් ගනිමින් සිටි මහින්ද නැවතත් දේශපාලන පොර පිටියට ඇදී ආහ.ඔහු පෙරටු කොට නුගේගොඩින් අරඹනු ලැබූ ප්‍රතිවිප්ලවය පරාජය කරනු ලැබූවේ මහා මැතිවරණයෙනි. මේ පරාජයට මූලික හේතුව මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා රටට වඩා පක්ෂයට ලොබ බැඳ සිටි බැවින් යැයි පැවසේ.

        මහින්ද ප්‍රතිරැල්ලෙන් බංකොලෙත්ව දේශපාලන පොරපිටියෙන් විසිව ගිය මහින්ද සමරසිංහ ෆයිසර් මුස්තාපා වැන්නවුන් ජාතික ලැයිස්තුවට දමා සිය බලය ස්ථාවර කරගනු වස් අලජ්ජිත ක්‍රියාමාර්ගයක නියැලුනු මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතා ගම පොළෙන්නරුව වුවත් දෙමළ සතුරන් තම ඔඩොක්කුවේ දමා ගෙන සිටී.ඒ මදිවාට මහින්ද රජයෙන් සාරය උරා බී සිය මූලධර්මවාදය පුම්බාගත් මරක්කලයන්ද  උපදේශකයන් බවට පත් කරගෙන සිටිති. ජනපතිවරණයට පෙර තිස්ස අත්තනායක මහතා ජනතාව ඉදිරියේ ප්‍රකාශ කළ සත්‍යය එකින් එක තහවුරු වෙමින් ඇත. සිංගප්පූරු එකඟතාවය වචන පේළි වලින් මැන බැලිය හැකි නමුත් දෙමළ ඩයස්පෝරාවෙන් සහ ඉන්දීය ඔත්තු සේවා වලින් ලැබූ මුදල් ගණන් බැලිය නොහැකිය. එකම කොන්දේසිය උතුර සහ නැගෙනහිරට ස්වයං පාලනයක් නොහොත් සන්ධීය පාලනයක් ලැබ ගැන්මයි.එසේම ඉන්දියාව සමග ආර්ථික වහල් ගිවිසුමකට පැමිණීමයි. දැන් මේ කොන්දේසි වලට අවශ්‍ය පසුබිම ක්‍රමයෙන් පැහැදිලි කරගනිමින් ඇත.

         පසුගිය මහ මැතිවරණයෙන් විශාල ආසන සංඛ්‍යවක් දිනාගත් ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ විශාල පිරිසක් රනිල් මෛත්‍රීපාල සභාගයට එක්ව සිටිති. මේ සභාගයට විරුද්ධව සිටින බහුතරයක් පාර්ලිමේන්තුව තුළ එක්ව සිටී. මහජන චන්ද ලක්ෂ පහක් ලැබූ දෙමල සන්ධානයට විපක්ෂ නායක කම  ලැබුණේ ජනතාවට අවශ්‍ය නිසා නොව අගමැතිවරයාට අවශ්‍ය වූ බැවිනි. එම තත්ත්වය තුළ මන්ත්‍රී ආසන පණස්එකක් ඒකාබද්ධ විපක්ෂය ලෙසට නිල නොවන ලෙසට ක්‍රියා කරයි.විවිධ පක්ෂ වලින් සමන්විත මේ සන්ධානය රනිල් වික්‍රමසිංයන් ගේ ව්‍යවස්ථා මර උගුලට කර තබා ඇත. ඇතුලේ සිදු වන්නේ කුමක්දැයි තෙරුම් ගන්නට තතනන ඔවුහු තව තවත් මර උගුලේ පැටලෙමින් ඇත. පසුගියදා ඒකාබද්ධ විපක්ෂයේ නායක දිනේශ් ගුණවර්ධන මන්ත්‍රී වරයා ගේ අත්සනින් ව්‍යවස්ථා දායක සභා කමිටුවකට ඉදිරිපත් වුණු යෝජනා වලියක් අපට දක්නට ලැබුණි. යෝජනා දාහතරකින් සමන්විත මේ ලියවිල්ල මගින් බෙදුම්වාදී ජයම්පතී කමිටුවට කිසිම බලපෑමක් නොකරන බව පෙනේ. ඉතිහාසය පුරාම රට බෙදීම සඳහා ෆෙඩරල් වාදී විසඳුමකට මාන බැලූ ආචාර්ය ජයම්පතී වික්‍රමරත්න සුපුරුදු පරිදි සිය ඉලක්කය සපුරමින් සිටී.නොවැම්බර් 19 දින පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන ලද ව්‍යවස්ථා සම්පාදක කමිටු වාර්තා වලින් ඒ බැව් පැහැදිළිය.නමුත් ඒකාබද්ධයේ ඉලක්කය නම් ජනධිපතික්‍රමයේ වෙනසක් කර  අගමැති තනතුරින් රටේ නායකත්වය ලබා ගැනීමයි.

           මගේ ලෝකය ග්‍රන්ථයට තිස්වසරක් පිරීම නිමිත්තෙන් පවත්වන්නට යෙදුණු සම්මන්ත්‍රණයේ දී මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා ඉදිරියෙන් තබා ගෙන මහාචාර්ය නලින්ද සිල්වා මහතා පැවසූ වැදගත්ම කරුණ මෙහිදී මතක් කළ යුතුය. කොටි ප්‍රශ්ණයට දුන් දේශපාලන විසඳුම නන්දිකඩාල් කලපුවෙන් අවසන් වූ බැවින් මහින්ද මහතා යලි ජාතිකත්වයට පැමිණිය යුතු බව මහාචාර්ය තුමා ගේ අදහස විය.මේ කියන්නේ කුමක්ද. යුද්ධය අවසන් කළ ද මහින්ද ජාතිකත්වයට නොපැමිණි බවයි. තමන් දේශපාලන විසඳුමක් දුන් බව නොදන්නාකමින් උගත් පාඩම් හා ප්‍රතිසන්ධාන කොමිසම පත් කරන ලද්දේය. ඒ ජිනීවා උගුලට  පය තැබූ අවස්ථාවයි.2014 දී ජාතික සංවිධාන රාශියක් එකතු වී පළත් සභාවල අහිකර වගන්ති වන 154 (අ) -154(ඩ) දක්වා ද 155(3) අනු ව්‍යවස්ථාවද  නව වන උපලේඛනයද පරිච්ඡින්න කිරීමෙන් අභ්‍යන්තර සවයංපාලනයක් ඇතිවීම වළක්වාලන ලෙසට කටයුතු කරන මෙන් ඉල්ලා සිටියහ. විධායක බලයත් තුනෙන් දෙකේ බලයත් හිමිව සිටි ඔහු එය ප්‍රතික්ෂේප කළේය. එසේම යුද්ධයෙන් පසු ඔහුගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය වූයේ 2002 ඇති කළ යලි පුබුදමු ශ්‍රී ලංකා ලියවිල්ලයි. උතුර නැගෙනහිර සංවර්ධන ක්‍රියාදාමයේදී මෙන්ම කොළඹ නගර සංවර්ධන ක්‍රියාදාමයේදී මේ ලියවිල්ල මත පදනම්ව කටයුතු කර ඇත.

        දැන් ඒකාබද්ධයේ යෝජනා දාහතරෙන් ඉල්ලන්නේ කුමක්ද. පළාත් සභා ක්‍රමය ඒකීය රාජ්‍යයට සහ එහි ආරක්ෂාවට තර්ජනයක් නොවිය යුතුය. පළාත් සභා තම බලතල පාවිච්චි කළ යුත්තේ මධ්‍ය යෙහි විධායක හා ව්‍යවස්ථාදායක බලයට යටත්වය. වැනි යෝජනාවන්ය. මෙසේ කී පමණින් ජයම්පතී වික්‍රමරත්න මහතා සිය ස්ථාවරය වෙනස් කරයිද. නැත.ඔහුගේ අරමුණ සමගාමී ලැයිස්තුවද ඉවත් කරමින් ජනාධිපතිවරයාගේ බලයද ඉවත් කරමින් පළාත් ආණ්ඩුවකට පළාත් විධායක බලයකට පිවිසීමයි. මේ යථාර්තය සංවාදයකට ලක්කොට ජනතාව අතරට ගෙන යෑම ඒකාබද්ධය සතු වගකීමයි. පාර්ලිමේන්තුව තුළ කුමන කතා විරුද්ධව කළත් මහජනතාව සහ මෙරට මහා සංඝරත්නය ඒවා නොදනී නම් මාධ්‍ය විසින් ඒවා වසන් ගන්නේ නම් ව්‍යවස්ථා මර උගුල පරාජයට පත් කල නොහැකිය.  ඒ සඳහා මල්පොහොට්ටු පුප්පන්නට අවශ්‍ය නැත.මල් පොහොට්ටු අතින් ගත් පණ්ඩිතයන් චන්ද්‍රිකා මැතිණිය සමග පැකේජ කරතබා ගෙන තිය හැටි අපට අමතක කළ නොහැකිය.සැබවින්ම ඒකාබද්දයට  මල බද්දය හැදී තිබෙන්නේ මේ අවස්ථාවලදීය.ඔවුන් තටමන්නේ කුමකටද. පක්ෂ පිහිටුවීම හෝ අගමැති තනතුර හෝ එකම ඉලක්කය බවට පත් කර ගත් කල්හි 1848 දී සිංහල ජනතාවට අත්වූ පරාජයට වඩා පරාජයක් ඔවුන්ට අත්වනු නිසැකය. ඉතිහාසයෙන් පාඩම් ඉගෙන නොගත් මේ දේශපාලන අඳ බාලයන් ගේ ඉරණමට වඩා රටේ ජාතියේ ශෝචනීය ඉරණම ඉතා දරුණුය.

නව ව්‍යවස්ථාවට එරෙහි වන අයට සිපිරිගෙය පණත ලෑස්තියි

                                      

                     යහපාලන රජය බලයට පත් වීම සහ වසර එකහමාරක කාලයක් තුළ පවත්වාගෙන යෑමේදී ජනතාව ඉදිරියේ ඇති කළ දේශපාලන මුහුණුවර පිළිබඳ නිවරදි තක්සේරුවක් කිරීමට දැන් කාලය පැමිණ ඇත.ජනාධිපතිවරයා ප්‍රකාශ කරන පරිදි ඉතා කුඩා මන්ත්‍රී සංඛ්‍යාවක් තිබූ එක්සත් ජාතික පක්ෂයට රාජ්‍ය බලය රැගෙන දීම සහ ඉන්පසුව කරන ලද නීත්‍යානුකූල නොවන ක්‍රියා රාශියක් ගැන අත්දැකීම් මේවන විට තිබේ . පළාත් පාලන මැතිවරණය දිනෙන් දින කල් යන අතර ජනතා විරෝධය යටපත් කරලීම පිණිස නොයෙකුත් හිතුවක්කාරී දේශපාලන තීරණ ක්ෂණිකව මතු වෙයි. පසුගිය මැති වරණ සමයට පෙර බැඳුම්කර සිද්දියට අදාල කෝප් වාර්තාව නිකුත් කිරීමට ප්‍රථම පාර්ලිමේන්තුව විසිරුවා හැරීම මෙයට එක් නිදර්ශනයකි.එවිට මෙයින් ගම්‍ය වන්නේ කුමක්ද .යහපාලන රජය බිඳ වැටීමට ඉඩ නොදී කෙසේ හෝ පවත්වාගෙන යෑම එහි අරමුණ බව තීරණය කළ හැකිය. දහනව වන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් පසු  ජනාධිපතිවරයාට අවශ්‍ය පරිදි පාර්ලිමේන්තුව විසිරුවා හල නොහැකි බවද මෙහිදී අප සිහිපත් කළ යුතුය.

              යහපාලන රජයෙහි මූලික අරමුණු අතරින් ඉතා වේගවත්ව ක්‍රියාත්මක වන්නේ නව ව්‍යස්ථාව සකස් කිරීමේ ක්‍රියාවලියයි. ඊට අමතරව ඉන්දියාව සමග අත්සන් කිරීමට යෝජිත ඉක්ටා ගිවිසුමයි.2016 වසරේ ආරම්භයත් සමගම මේ නව ව්‍යවස්ථාව සඳහා මහජන අදහස් විමසීම ඇරඹුණී. එහි වාර්තාවද දැන් නිකුත් වී තිබේ. නමුත් ඒ තුළින් අප දකින්නේ මහජන අදහස් නොව කමිටුවට පත් කළ ප්‍රධානීන් අභිමත ඉලක්කයන්ය. අනාගමික රජ්‍යයක් බවට ලංකාව පත් කිරීම හෝ සියළුම ආගම් වලට සමතැන දීම ජාතික කොඩිය වෙනස් කිරීම.  බලය බෙදා හැරීම.යන කරුණු වලදී සීමිත පිරිසක් වන උතුරේ බෙදුම්වාදීන් ගේ අදහස් වලට කමිටුව මුල් තැන් දී තිබේ. මෙම කමිටුව නියෝජනය කරන පිරිස අතරින් බහුතරයක් බෙදුම්වාදයට පක්ෂවේ. ඒ බැව් එම වාර්තාවේ හැඳින්වීමෙන් ප්‍රකාශ වේ. කෙසේ වෙතත් ඉදිරි මාසයේ එළියට ඒමට නියමිත මෙම ව්‍යවස්ථාව ගැන සමාජයේ ඇතිවූ කතාබහ බෙහෙවින් වැදගත් විය. මහානායක හිමි වරුන් ගෙන් සහ කාදිනල් වරයාගෙන් එහි ඇතැම් කරුණු වලට එල්ල වූ විරෝධය නිසා රජයේ පාර්ශවයෙන් කරුණු පැහැදිලි කර දෙන්නටද උත්සුක විය. ඒසේම ජනමත විචාරණයකින් තොරව මෙම ව්‍යසස්ථාව සම්මත කරන බවද විවිධ දේශපාලන කණ්ඩායම් වලින් මත පළ විය.

           යහපාලන රජය දිනෙන් දින අප්‍රසාදයට පත් වෙයි. රජය පවත්වගෙන යෑමට නොහැකිව බැදුම්කර මගඩි තුළින් ණය බර උත්සන්න වී නලියන කල රජය බිඳ වැටීමකට ලක් විය යුතුය. අඩු ගණනේ අග්‍රාමාත්‍ය පදවිය වෙනස් වීමකට ලක් විය යුතුය. නමුත් ජනාධිපතිවරයා කලින් ලෙසම මෙම බිඳි වැටීම වළක්වාගෙන සිටී.එයට හේතුව ලෙසට අපට සැලකිය හැක්කේ පැවති රජය පරාජය කිරීම පිනිස විදෙස් බලවේග සමග ඇතිවූ එකඟතාවයන් අර්බුදයට යෑම වලක්වා ගැනීමයි. වෙසෙසින්ම සංහිඳියා පිළිවෙත තුළින් උතුර සහ නැගෙනහිරට අවශ්‍ය ප්‍රමාණවත් දේශපාලන බලතල ලබා දීම පිණිස පිහිටවූ සංහිඳියා ලේකම් කාරයාලය ඔස්සේ ඉදිරියට යන වැඩ පිළිවෙල කඩාකප්පල් කර ගැනීමට මේ පිරිසට නොහැකිය. අතුරුදහන් තැනැත්තන් පිළිබඳ පණත වැඩි සංවාදයකට ලක් නොකර සම්මත කර ගැනීමෙන් අපට පැහැදිලි වන්නේ එකඟතාවයන් ඉෂ්ට කිරීමට රජය විශේෂයෙන්ම බැඳි සිටින බවයි.ඒ අනුව ඉදිරියේදී ඉක්ටා ගිවිසුම අත්සන් කිරීමත් ෆෙඩරල් බලතල සහිත නව ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කිරීමත් යන කාරණා සිද්ද කොට අවසන් කිරීමට යොමු විය හැකිය.

        මේ අරමුණු මෙසේ වුවද යුද්දයෙන් අවසන් කරන ලද කොටි ත්‍රස්ත බිය නැවත මතු වෙමින් පවතී. අවි ආයුද තැනීමට අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය ප්‍රවාහනය කිරීම ගිනි අවි ප්‍රවාහනය කිරීම වැනි දේ උතුරේ යලි සිදු වෙයි. ආරක්ෂක හමුදා වලට  පහර දීම සිදු වෙයි. දෙමළ පොලිස් නිලධාරින්ට ඉල්ලා අස්වන ලෙසට බල කෙරෙන දැන්වීම් ලැබෙයි. මීට ටික දිනකට ප්‍රථම උතුරේ මහ ඇමති විසින් කරන ලද වෛරී ප්‍රකාශවලින් පසු  උතුරේ තරුණයන් ඇවිස්සී තිබේ. ඔවුන් උතුරේ බුදු පිළිම කුඩු කරයි.කැලෑ බෝගස් වැව වැනි සාම්ප්‍රදායික සිංහල ගම්මාන සංවර්ධනය කිරීමට විරුද්ද වෙයි. උතුරේ හමුදා කඳුවරු ඉවත් කළ යුතු යැයි විදෙස් නියෝජිතයන් හමු වේ ප්‍රකාශ වෙයි. බෞද්ධ නොවන ප්‍ර දේශ ලෙස උතුර ගැන හඳින්වීමක් කර ඇත. මේ ළගදී ලංකාවට පැමිණි රීටා නමැති එක්සත් ජාතීන් ගේ සංවිධානයේ නියෝජිතවරිය මෙය අනුමත කරමින් ප්‍රකාශයක් ලබා දී තිබේ.පෙරහර එන විට කස පුපුරුවන බව අප දනිමු.1987 දී ඉන්දු ලංකා ගිවිසුම අත්සන් කිරීමට ප්‍රථමවද මේ දේ සිදු විය.රටපුරා කලබගෑනි ඇති වී බලහත් කාරයෙන් ගිවිසුම අත්සන් කෙරිණි.

       ජේ.ආර්. මාමාගේ අඩිපාරේ යන වත්මන් අගමැති වරයා සිය අරමුණු සාක්ෂ්‍යත් කර ගැනීමට සමස්ත රජයම ප්‍රාණ ඇපයට ගෙන ඇත. රටේ ඇති ප්‍රධානතම ප්‍රශ්ණය උතුරේ සහ නැගනෙහිර දෙමල මුස්ලිම් අයට බලතල නොදීම යන මිථ්‍යාවේ ඔහු සිරවී සිටී. ජනාධිපතිවරයාද ඊට දෙවනි නැත.මේ දෙදෙනාගේ න්‍යාය පත්‍රය මත සියල්ල සිදු වෙමින් පවතී. මේ අතර තිස්ස අත්තනායක මහතා දෙවනි වරටද අත්අඩංගුවට පත් වී ඇප නොලබා සිපිරිගෙයට ඇතුලත් කර ඇත.ඔහුට තිබූ මුල් චෝදනාව නම් කූඨ ලේඛන සකස් කිරීමයි. එයට දැන් තවත් චෝදනාවක් එකතු කර ඇත. එය නම් ජනවර්ග අතර වෛරය ඇති කිරීමට කටයුතු කිරීමයි. එවැන් නීතියක් රටේ තිබෙන බවද බොහෝ දෙනා නොදනිති.මන්ද එවැනි වරකට මෙතෙක් චෝදනාවක් එල්ල ව නොතිබීමයි. සැබවින්ම 2007 අංක 56 දරන පණතමගින් මෙවනි වරදවල් ආවරණය කරනු ලබයි. පසුගිය මහින්ද රජපක්ෂ රජයේ කැබිනට්ටුව විසින් අනුමත කොට සම්මත කරන ලද මෙම පනත සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුතියකට අනුව සකස් වූවකි.1966 වසරේ දෙසැම්බර් මස දී එක්සත් ජාතීන්ගේ මණ්ඩලය ඉදිරියේ  සම්මත වූ මෙය 1980 වසරේ දී  ලක් රජය අත්සන් කොට ඇත. රට තුළ පැවති ත්‍රස්ත ක්‍රියාකාරකම් යුද්යෙන් අවසන් කොට නැවත එම බිය ඇති නොවිම සඳහා ජාත්‍යන්තර නීතියට අනුකූල පණතක් ගෙන ඒම එහි බලාපොරොත්තුව වන්නට ඇත. නමුත් එම රජය එම නීතියෙන් ප්‍රහාර එල්ල කොට ඇත්තේ සිංහලයන්ට පමණකි. 2014 දර්ගා නගර සිද්දියට අදාලව සිංහලතරුණයන්ට මේ නීතිය යටතේ නඩු පවරා තිබේ.  තිස්ස අත්තනායක මහතා මැතිවරණයට පෙර මාධ්‍ය සාකච්ඡාවක් පවත්වමන් කාරණා තුනක් ගෙන හැර දැක්වීය. එයින් ප්‍රධන තම කාරණය වන්නේ දෙමළ ජාතික සංවිධනය සමග යම් ගිවිසමුක් ඇති. බවයි. දේශපාලන මැතිවරණ අවස්ථාවකදී මෙවැනි චෝදනා එල්ල වී ම ස්වභාවිකය. කෙසේ වෙතත් මැති වරණයෙන් පසුව තිස්ස අත්තනායක මහාත කූට ලේකණ සකස් කිරීමේ චෝදනවා මත රිමාන්ඩ් භාරයට පත් විය.දැන් අප බලමු මේ නව පණතේ අඩංගු කරුණු අනුව එහි තෙවනි වගන්තියෙන් ප්‍රකාශ වන්නේ මෙයයි.

1 - කිසිම තැනැත්තෙකු විසින් යුද්ධය පැතරවීම හෝ වෙනස් ලෙස සැලකීම එදිරිවාදිකම් වලට හෝ ප්‍රචන්ඩ ක්‍රියාවලට යොමු කිරිම සංයුක්ත වන ජාතික වාර්ගික හො ආගමික වෛරය සඳහා පෙළඹවීම නොකල යුතුය.මෙම වගන්තිය යටතේ වන වරදක් සංඥය හා ඇප දිය නොහැකි වරදක් වන්නේය. එසේම මහාධිකරණය විසින් විශේෂ හේතු මත හැර ඇප දීම සිදු නොකළ යුතුය යන්න දැක්වේ.

         තිස්ස අත්තනායක මහතාගේ සිද්දිය ට අදාලව මෙම නීතිය පෙරට ගැනීම පූර්වාදර්ශයක් සැපයීම සඳහා කරන අත්හාදා බැලීමකි. ඉදිරියේදී නව ව්‍යවස්ථාවට විරුද්ධ වන්නන්ට එරෙහිව මෙය යොදා ගත හැකි වන බවට රජය විශ්වාස කරයි.එයට අමතරවඉක්ටා අත්සන් කිරීම කෙසේ හෝ කිරීම පිණිස බැඳුම්කර සිද්දිය වැනි දේ මාධ්‍ය මගින් අනවශ්‍ය පරිදි උලුප්පා දමා කටයුතු කරන බව පෙනේ. එය අත්සන් කළහොත් දකුණු ඉන්දීය ආර්ථික කලාපයේ කොටසක් බවට උතුර සහ නැගෙනහිර පත් වේ. එවිට නව ව්‍යවස්ථාව සම්මත කර ගැනීමේ ක්‍රියාවලියට ඉන්දියාවට මැදිහත් වීමේ ඉඩකඩ විවර වේ. මේ වත්මන් රජයේ න්‍යයා පත්‍රයයි.

බුද්ධ ශාසනයට ප්‍රමුඛස්ථානය හිමි නොවන්නේ මෙහෙමයි

                               

              ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුළ ආගම විග්‍රහ කරන අවස්ථාවේදී බුද්ධ ශාසනයට තිබෙන ප්‍රතිපාදන කුමක්දැයි සඳහන් කර ඇත.එම තත්ත්වයෙහි මූලාරම්භය 1815 සිංහලේ බ්‍රිතාන්‍ය ගිවිසුමයි.  ලංකාවේ කිරුළ වෙනත් රාජ්‍යයක අන්‍යාගමික නරපතියකු යටතට පත් කරන ලද අවස්ථාවක එවැනි වගන්තියක් ඇතුලත් කිරීම අත්‍යවශ්‍ය විය. වසර දෙදහස් තුන්සීයක් පමණ සිට භික්ෂු භික්ෂුණී උපාසක උපාසිකා යන සිවු වැදෑරුම් පිරිස ඇතුලත් බුද්ධ ශාසනය ආරක්ෂා කිරීමත් බුදු දහමේ උගන්වන මූල ධර්මයන් අනුව රට පාලනය කල යුතු බවටත් පැවති සම්ප්‍රදාය විසින් මෙයට අවශ්‍ය  පදනම සකස්ව තිබුණි. නිදහසින් පසුව ස්වදේශික පාලනයක් රට තුළ ස්ථාපිත වුවද 1948 න් පසු එය එලෙස සිදු නොවීය.එහිදී භික්ෂූන් වහන්සේලා සහ අනගාරික ධර්මපාල තුමා ගේ මග පෙන්වීම මත පණ පෙවුණු ජාතික නායකයන් එක්ව අඛණ්ඩ අවිච්ඡින්න  මෙම සම්ප්‍රදාය පවත්වාගෙන යායුතු යැයි රජයට බල කර සිටියහ. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ 1972 ව්‍යවස්ථාවට බුද්ධ ශාසනය පිළිබඳ නව වන වගන්තිය ඇතුලත් වීමයි.

        සිංහල යන් ගේ මෙම බෞද්ධ රාජ්‍ය සම්ප්‍රදාය ව්‍යවස්ථා කරන ලද සෙල් ලිපි කීපයක්ද අපට දක්නට ඇත. වේවැල් කැටිය ලිපිය මිහින්තලා ලිපිය බදුලු ටැම් ලිපිය වෙස්සගිරි ලිපිය ජේතවන විහාරය අසල තිබෙන සෙල් ලිපිය කසුප් රජුගේ පුවරු ලිපිය මෙහිදී මූලික වෙයි. නොබෝසත්හු නොරජ් වම්හ. යනු වෙන් ශිලාලිපියක කරන  සඳහන මෙහිදී සිහිපත් කළ යුතුය .දශ රාජ ධර්මයට අනුව රට පාලනයට නර පතියන් කටයුතු කළ යුතු බවත් රජු බෝධිසත්ව වරයෙකු ලෙසට රාජ්‍ය විචාල යුතු බවටත් එහි දැක්වේ.පැරණි බෝධි සත්ව රූපයන් තුළ මකුටයේ බුදු රුවක් දක්නට ඇත. එසේම රාජ අභිෂේකයේදී  රජු නාථ දේවාලයේ බෝධිසත්ව රූපය ඉදිරියේ සිය දිවුරුම ප්‍රකාශයට පත් කල යුතුය. රජුගේ අභිධානය පළඳවන්නේද එහිදීය. මෙවැනි සම්ප්‍රදායක් අනුරාධපුර යුගයේදී  උච්ච අවස්ථාවට පැමිණ ඇත්තේ දිගින් දිගටම පැමිණි සතුරු කරදර හා ආක්‍රමණ හමු වේ බුදු සසුන රැක ගැනීම ප්‍රමුඛ වගකීම වී තිබූ හෙයින්ය. ඒ අර්ථයෙන් ගත් කල්හි 1815 දී ගිවිසුමේ පස්වන වගන්තියත් 1978 ව්‍යවස් ථාවේ නව වන වගන්තියත් බුද්ධ ශාසනය වෙනුවෙන් වෙන් වී තිබීම සාධාරණ වෙයි.

                මේ තත්ත්වය මෙසේ වුවද 1817 ජාතික විමුක්ති අරගලයෙන් පසුව උඩරට ගිවිසුම සංශෝධනය කරන ලද බව අප සිහිපත් කළ යුතුය. අන්‍ය ආගම් වලටද යම් ස්ථානයක් හිමි විය යුතු බවට එහි දක්වන ලදී. ලංකාවට නිදහස ලැබෙන්නට ආසන්න අවස්ථාවේ තිබූ ව්‍යවස්ථාව අනුවද එලෙසම විසි නව වන වගන්තිය යටතේ අන්‍ය ආගම් වලට හිමි ස්ථානය දක්වා ඇත.  1948 න් පසු 1978 දක්වා  ඇති වූ ව්‍යවස්ථා විකාශනයේ දී ව්‍යවස්ථාවට ඇතුලත් කරන ලද මූලීක අයිතිවාසිකම් මානව හිමිකම් ආදී ලෝක සම්මතයන් උඩ  මේ තත්ත්වය තව දුරටත් සංකීර්ණ වී ඇත. එම නිසා විහාරස්ථාන ප්‍රතිසංස්කරණය බෞද්ධ අධ්‍යාපනය  දළදා මාළිගයේ කටයුතු සහ මහානායක හිමි වරුන් ගේ සාම්ප්‍රදායික කටයුතු ඇරණු කොට බුද්ධ ශාසනයේ සිවු වැදෑරුම් පිරිස කෙරෙහි ශ්‍රද්ධා භක්තියෙන් මෙන්ම බුදු දහමේ හර පද්ධතිය ගැඹුරින් වටහා ගෙන වත්මන් රාජ්‍ය සම්ප්‍රදාය සකස් කිරීම තව දුරටත් පමා වෙමින් පවතී.

           දැන් නව රජය යටතේ නව ව්‍යවස්ථාවක අවශ්‍යතාවය ඉස්මතු කරමින් ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයක් පත් කර ඇත. එහිදී විධායක ජනාධිපතික්‍රමය ඉවත් කිරීම මැතිවරණ ක්‍රමය වෙනස් කිරීම  ප්‍රමුඛව සංශෝධන රාශියක් කිරීමට යෝජිතය. ව්‍යවස්ථාව සඳහා මහජන අදහස් විමසීම සම්බන්ධ වාර්තාව එහි සම්පාදක මණ්ඩලයේ ඒක පාක්ෂික අදහස් මත සැකසුණු අතර  උතුර සහ නැගෙනහිර දේශපලනඥයන්ගේ බෙදුම් වාදී අදහස් වලට එහි ප්‍රමුඛ තැනක් හිමිවූ බව  පැහැදිලි විය. ඔවුන් ගෙන් මතුවූ අදහස් අනුව රට අනාගමික රාජ්‍යයක් බවට පත් කිරීම ජාතික කොඩිය වෙනස් කිරීම ජාතික ගීය වෙනස් කිරීම ආදී කරුණු ගැඹුරින් සාකච්ඡා වී ඇත. දැනටමත් උතුරු පළාතේ ජාතික ගීය දෙමළෙන් ගායනා කරන අතර උතුරේ දේශපාලනඥයන් සිය උත්සව අවස්ථාව වලදී ජාතික කොඩිය එසැවීම ප්‍රතික්ෂේප කර තිබේ.දහතුන් වන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් ලබා දුන් පළාත් සභා ඉක්මවා  උතුර සහ නැගෙනහිරට බලතල ලබා දීය යුතු බවටද නිර්දේශ ඉදිරි පත්ව ඇත. එම නිසා රජයේ දේශපාලඥයන් කුමක් කීවද සකස් වන ව්‍යවස්ථාව තුළ පළමුව බෙදුම්වාදයද දෙවනුව රටේ ඓතිහාසික සම්ප්‍රාදායද  ව්‍යවස්ථානුකූල වෙනස් කිරීමට භාජනය  වී මේ ඉඩකඩ විවෘතව ඇත. 1978 ව්‍යස්ථාව තුළ දෙමළ භාෂාව රාජ්‍ය භාෂාවක් ලෙසට පිළිගැනීම  සහ  ආගමික කටයුතු පිළිබඳ රාජ්‍ය අමාත්‍යංශ පිහිටුවීමත් සමගම රටේ විහාරස්ථාන ඉඳි කිරීමට රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලැබෙනවා සේම අන්‍ය ආගමික ස්ථාන වලටද රාජ්‍ය අනුග්‍රහය හිමිකරවීමේ ඉඩකඩ විවර  විය.එහි උච්චතම අවස්ථාව පසුගිය දි.මු. ජයරත්න ඇමැති වරයාගේ පාලන සමයයි. රටේ සියළු ජනතාව බදු මුදල් ගෙවීම් කරති.  එම බදු මුදල් සංවර්ධන කටයුතු වලදී පරිහරණය කිරීමේදී කිසිම අසමානතාවයක් නොමැතිව ලබා දිය යුතු යැයි  වත්මන් රජය මෙන්ම ඇතැම් සිවිල් සංවිධාන සිතන බව පෙනේ.  ලංකාවේ ජන අනුපාතය අනුව සිංහල බෞද්ධයන් වැඩි පිරිසක් නම් එම බදු මුදලින් වැඩි කොටසක් ගෙවනු ලබන්නේ ඔවුන් බව සියළු දෙනට අමතක වී ඇති බව පෙනේ. එහිදී පුර වැසියන් ලෙසට සමානව කටයුතු කළ යුතු වුවද ආගමික ප්‍රදානයන් කිරීමේදී සමානව කටයුතු කිරීම කෙතරම් යුක්ති යුක්ත දැයි කල්පනා කල යුතුය.

             වත්මන් රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තීන් හැසිරවෙන්නේ ලෝක බලවතුන්ගේ සම්මතයන් අනුව බව නොරහසකි. එවිට රටේ පාලකයා බුදුදහමට අනුව සිය ප්‍රතිපත්ති ගලපා ගනු ඇතැයි අපට බලාපොරොත්තුවක් තැබිය නොහැකිය. මත්ද්‍රව්‍ය පැතිරවීමට රාජ්‍ය අනුග්‍රය ලබා දීම ගව ඝාතනයට අවශ්‍ය බලපත්‍ර ලබා දීම මානව අයිතිවාසිකමක් සේ සලකා බැලීම මේ ප්‍රතිපත්ති අතර වෙයි.කැසිනෝ වැනි  සූදු ප්‍රවර්ධනයට රටේ වෙනම ස්ථාන වෙන් කිරීම එයට බදු සහන ලබා දීම නව වෙළෙඳ පළ ආර්ථීකය අනුව රජයේ ප්‍රතිපත්තියකි. නමුත් මේවා බුදුදහමේ හර පද්ධතියට පටහැනි වේ.වේවැල්කැටිය වැනි සෙල් ලිපි වල සත්ව ඝාතනය තහනම් කර ව්‍යවස්ථා පණවා තිබෙන්නේ එහෙයිනි. පසුගිය කාලයේදී ලංකාවේ පෙරහැර සම්ප්‍රදායට පණ දෙන අලි ඇතුන් රාශියක් අත්අඩංගුවට පත් විය. චෝදනාව නම් බලපත්‍ර නොමැතිකමයි. 2009 වසරේ සිට අලි ඇතුන් පොදු දේපළක් ලෙසට සැලකේ. නමුත් එයට පෙර අලි ඇතුන් අපගේ ශාසනික සම්ප්‍රදායට අයත් පොදු වස්තූන්ය.වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුව  සිය මුල් අවදියේදී ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුතු වලදී අලි ඇතුන් යොදා ගනු ලැබූවේ අලි අයිති කරුවන් සතුව පුහුණු සතුන් පිරිසක් සිටි බැවිනි. එයද බුද්ධ ශාසනයේ පොදු වස්තූන් ගෙන් ලබා ගත්තකි.  අලි ඇතුන් ගේ හැසිරීම් රටාව පවා ශාසනික සම්ප්‍රදායට අනුකූලව හැඩ ගස්වා ගෙන තිබුණි. එවිට අලි ඇතුන් අත්අඩංගුවට පත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් කිව යුත්තේ රජය බුද්ධ ශාසනයට හිමි ප්‍රමුඛත්වය එහිදී අහෝසි කර ඇති බවයි. අලි ඇතුන් වෙළෙදාමේදී  යම් අක්‍රමිකතාවයන් සිදු විය හැකිය. එලෙස සිදුව ඇත්තේද 1980 දශකයෙන් පසු විවෘත වූ බුදුදහමට විරුද්ධ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති යටතේ ඇති වූ පාදඩකරණය නිසයි.රජය මෙහිදී සැබවින්ම කළ යුතුව තිබුණේ සියළු අලි ඇතුන්  නැවත  බුද්ධ ශාසනය වෙනුවෙන්  පූජා කොට යම් විධිමත් බල පත්‍ර ක්‍රමයක් සකස් කර දීමයි.මේ සාධාරණ තර්ක අධිකරණ යේදී පවා ඉදිරිපත් කරන්නට නොහැකිව පවතින්නේ වත්මන් ව්‍යවස්ථාවේ නව වන වගන්තිය හරිහැටි අර්ථ විග්‍රහ කොට නොමැති බැවිනි.

         ලංකාව වටා තිබෙන පුරාවිද්‍යා ස්තාන ගැන සලකා බැලුවහොත් බුදු පිළිමයක් ස්ථූපයක් නොමැති තැනක් නැති තරම්ය. බෝධීන් වහන්සේ රෝපණය කළ ස්ථාන විශාල සංඛ්‍යාවක් තිබේ.මේ සියල්ල බුද්ධ ශාසනයට අයත් වස්තූන්ය. ඒවා අද පුරා විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් වුවද වැදුම් පිදුම් කිරීමට සහ ඒ අසලින් විහාරස්ථාන තැනවීමට ඇති අයිතිය කඩ කළ නොහැකිය. නමුත් උතුරු පළාත භාර මහ ඇමැතිවරයා සහ එහි ඇතැම් දේශපාලන සංවිධාන බුදු පිළිම තැබීම විහාරස්ථාන ඉඳිකිරීමට විරෝධය පළ කරයි. එසේම පුරාවිද්‍යාව විසින් මෑතකදී ගවේශණයෙන් හඳුනා ගත් බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන රක්ෂිත හෝ ස්මාරක වශයෙන් ගැසට් කිරීමට  උතුරු පළාතේ නිළධාරීන් බාධා පමුණුවයි. දහතුන් වන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයට එහා ගිය ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රමක් නව ව්‍යවස්ථාව තුළින් එළියට පැමිණ සම්මත වුවහොත් මේ සියළු බුදු පිළිම ඉවත් කිරීමටද සිදු විය හැකිය. එවිට එම ප්‍ර දේශ වලින් බුද්ධ ශාසනයට තිබෙන ප්‍රමුඛස්ථානය ඉබේම අහෝසි වෙයි.රජය මේ අවස්ථාවේදී කතිකාවත් පණත් විහාර දේවාලගම් පණත් ආදී  බෞද්ධ සංස්කෘතියට අවශ්‍ය දේ පිළිබඳ නීති රීති සකස් කිරීමට වැඩි උනන්දුවක් දක්වන්නේ සැබෑවටම රටේ සිදුවන බෞද්ධ සංහාරය වසන් කිරීමටයි.බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලා අත් අඩංගුවට ගැනීම උද්ඝෝෂණ වලට තහනම් නියෝග ගැනීම වැනි දේ මීට උදාහරණ වෙති.දැනට හඳුනාගත් විහාරගම් හයසිය නමයකි. දේවාලගම් පන්සිය හතලිස්තුනකි. ඒවායේ ඉඩම් වලින් සෑහෙන කොටසක් අන්‍ය ආගමිකයන් සතුය. මහනුවර නගරය උදාහරණයට ගත හැකිය. එම ඉඩම් තුළ අන්‍යාගමික යාඥා ස්ථාන පවත්වාගෙන යමින් සතුන් ගේ බිලිපූජාද පවත්වන බව නොරහසකි. රජය සැබවින්ම කළ යුත්තේ මෙම ස්ථාන වල සිදු කරනු ලබන බිලි පූජා පළමුව තහනම් කිරීමයි. දෙවනුව බෞද්ධ සංස්කෘතියට අනුගත විය හැකි වන පරිදි අන්‍යාගමිකයන්ට නීති පැනවීමයි. එවිට තම ආගම් අදහමින්ම බුද්ධ ශාසනයට ගෞරව කිරීමට පෙළඹීමක් ඇති වේ. අනුරාධපුරයේ තිබෙන පස්වන කසුප් රජුගේ පුවරු ලිපියෙහි  නවවන වගන්තියෙහි මීට අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන දක්වා ඇත. ( ආයුධ භීතිය පහකර නානා ජාතිකයන් නොයෙක් සේ බුදුන්ට සම්බන්ධ කර ) අවංකව බුද්ධ ශාසනයේ චිරස්ථිතියට අවශ්‍ය කටයුතු සම්පාදනය කරන්නේ නම් මේ ගමන යායුතුය.

        

උතුරු පළාතේ බෞද්ධ උරුමය පෙන්වන පුරාවස්තු සහ සිද්ධස්ථාන -

              

     වවුනියා දිස්ත්‍රික්කය මන්නාරම්දිස්ත්‍රික්කය මුලතිව් දිස්ත්‍රික්කය කිලිනොච්චි දිස්ත්‍රික්කය සහ යාපන දිස්ත්‍රික්කය වශයෙන් වර්තමාන උතුරු පළාත පරිපාලනමය පහසුව සඳහා වෙන්කර ඇත.ඉතා පැරණි කාලයේදී රජරට නොහොත් උත්තර පස්සය හෝ පිහිටි රට වශයෙන්මෙය හැඳින්විණ. කනුකිනියා රට මාරච්චි රට ඡාවගච්චේරි රට මඩුවල්ලියා රට බලතඩිරට කුරුදුගමු රට සහ මානාවතු රට යනුවෙන් මේ පළාත බෙදී තිබුණු බව ශ්‍රී ලංකා කඩයිම් පොත දක්වයි. පසුව එය කෝරල වලටත් දිස්ත්‍රිකයන්ටත් බෙදා වෙන් කරන ලද්දේ පරංගි  ලන්දේසි සහ ඉංග්‍රීසින් විසිනි.

        රජරට ශිෂ්ඨාචාරය සිංහල බෞද්ධ පසුබිමක්මත හැදී වැඩුණි. එම නිසාම එම පෙදෙස් වල බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන බහුල විය. කාලිංග මාඝ ආක්‍රමණ චෝල ආක්‍රමණ නිසා මේ ස්ථාන හින්දු දේවස්ථාන බවට පරිවර්තනය විය. එසේම පරංගි ආක්‍රමණ නිසා ඇතිවූ නව ආගමික නැඹුරුව හේතු කොට ගෙන බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන මත පල්ලි ඉඳි විය. ලන්දේසි යුගයේදී මේ රෙපරමාදු පල්ලි අසල තිබූ නටබුන් වූ ස්ථූපයන් දැක්වෙන චිත්‍ර බල්දෙයස් නම් පූජකවරයාගේ ග්‍රන්ථයට ඇතුලත් කර ඇත. මේ නිසා යාපන අර්ධද්වීපයේ තිබූ බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන වල නටබුන් පවා අද සොයා ගන්නට නැත. කලක් පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් ව සිටි එම්.එච්.සිරිසෝම මහතා රචනා කළ උතුරු නැනෙහිරි පෙදෙස්හි හෙල උරුමය ග්‍රන්ථය මෙන්ම  පී .වීරසිංහ මහාත් රචනා කළ සිංහල සිංහයා සහ මන්නාරමේ පුරාවස්තු ග්‍රන්ථයේද අතනා කරුණු රැසක් අන්තර්ගතව තිබේ.එයට අමතරව පූජ්‍ය එල්ලාවල මේධානන්ද හිමියන් රචනා කළ පාචීන පස්ස උත්තර පස්ස නැගෙනහිර පළාත හා උතුරු පළාතේ සිංහල බෞද්ධ උරුමය ග්‍රන්ථයද මෙම වාර්තාව සැකසීමට මූලාශ්‍ර වී ඇත. මීට කලකට ඉහත සිරිල් මැතිව් මහතා කර්මාන්ත හා විද්‍යා කටයුතු ඇමතිව සිටි අවදියේදී ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික උරුමය පිළිබඳව යුනෙස්කෝවට ඉදිරිපත් කරන ලද අංග සම්පූර්ණ වාර්තාව උතුරු පළාතේ නටබුන් ගැන පුරාවිදු නිළධාරීන් සහ දිසාපතිවරුන් තැබූ සටහන් වලින් සමන්විත ව ඇත. එම නිසා මෙම වාර්තාවට එම අගනා ග්‍රන්ථයද මූලාශ්‍රයක් විය.පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව විසින් උතුරු පළාත ආවරණය වන පරිදි මෑතකදී කරන ලද ගවේශණයෙන් හදූනා ගන්නා ලද ස්ථානයන් පිළිබද තොරතුරු ද මෙහි ඇතුලත් කර ඇත.

   

වවුනියා දිස්ත්‍රික්කය -

ගම                                    පුරාවස්තු                           ගම                                පුරා වස්තු

1/නෙදුන්කර්නි	ගල්කණු පාදම්	30/වාඩිවෙල 2	නටබුන්
2/මාරාඉලුප්ප	නටබුන් ගොඩනැගිල්ල	31/ ආනුවිලුන්දාව	ස්ථූපය
3/ වෙඩිකිනාරිමලේ	ගල් ලෙන්	32/සෝනකහලම්බ කුලම්	ගොඩනැගිලි නටබුන් පොකුණ
4/නිකවැව නටබුන්	ස්ථුපය	33/ සලමඩකුලම්	ගොඩනැගිලි නටබුන්
5/වැඩිවඩ්ඩුකල්ලු	නටබුන්	34/කොකුමොට කුලම්	ස්ථූපය
6/ කච්චිලමොටෙයි	ස්ථූපය	35/ කප්පච්චි වැව	ගොඩනැගිලි නටබුන්
7/ වෙඩිවට්ටුකල්ලු 2	ස්ථුපය	36/කප්පච්චි වාන	ගල්කණු නටබුන්
8/ වෙඩිවට්ටුකල්ලු 3	ගල්කණු හා පාදම්	37/කොනගරායන් කුලම්	ස්ථූපය සහ ලෙන්
9/ සපුමල්ගස්කඩ	පබ්බතාරාම නටබුන්	38/සෝනනොච්චිකුලම්	ස්ථූපය
10/ භූඔය රක්ෂිතය	ගල් බැමි සහිත් නටබුන්	39/ වච්චාලන් හේන	ගොඩනැගිලි නටබුන්
11/ මගල මොටෙයි	ගල්කණු හා පාදම්	40/ බෝගස් වැව	බුදු පිළිම ගල් කණු
12/මන්නර්කුලම්	ටැම්ලිපි හා නටබුන්	41/රුවන්මඩුව	සංඝාරාමයකි
13/ අල්ලවිලාන්කුලම්	නටබුන් ගොඩනැගිලි	42/ සැළලිහිණිගම	ගොඩනැගිලි නටබුන්
14/ නාගතලි	නටබුන් ගොඩනැගිලි	43/ රුවන්මඩු වැව	ස්ථූපය
15/ කනගරායන්කුලම්	නටබුන් ගොඩනැගිලි	44/කයිලබේ	සංඝාරාමයකි
16 /පම්පෙමඩු	බුදු පිළිම	45/ බෝගස් වැව 2	ස්ථූපය
17/පෙරිය කට්ටු	ස්ථුපය	46/ වෙහෙර ගල	ස්ථූපය
18/කොම්පා විත්තිකුලම්	පිළිම ගෙයක්	47/ නාමල්ගම වැව	ගොඩනැගිලි නටබුන්
19/ පාලමොට්ටෙයි	ස්ථූපය	48/මොට්ටමලේ කන්ද	ගොඩනැගිලි නටබුන්
20/  කිලෙවකුලම්	ගල්කණු හා නටබුන්	49/ උල්පත් ඇල නාමල්ගම	කටාරම් ලෙන
21 /පරනාට්ටතල්	ගල්කණු හා නටබුන්	50/ මහකච්චකොඩි	ස්ථූප ගල් ලෙන්
22/ පාලමොටෙයි	සිරිපතුල්ගල්	51/ කිඹුලාගල	ගල්ලෙන් නටබුන්
23/නච්චිකැලේ	ගොඩනැගිලි නටබුන්	52/ මඩුකන්ද	දළදා මන්දිරය
24/ ඌරාකුලම්	ගොඩනැගිලි නටබුන්	53/ ඇටඹගස්කඩ	පැරණි විහාරය
25/කොන්දන්කරම්කුලම්	ගොඩනැගිලි නටබුන්	54/ තෝනිගල	සෙල්ලිපිය
27/ පෙරිය මඩු	සිරිපතුල් ගල්	55/නෙලුම් කුලම	ස්ථූපය
28/කූරි සුඩ්ඩකුලම්	ගල්කණු හා නටබුන්	56/ සමලන්කුලම	ස්ථූපය
29/වාඩිවෙල	ස්ථූපය	57/ වෙහෙර බැදි වැව	ගොඩනැගිලි නටබුන්

මුලතිව් දිස්ත්‍රික්කය -

ගම	පුරාවස්තු	ගම	පුරාවස්තු
1/ආලන්කුලම්	ස්ථුපය	35/කිරි ඉබ්බන් වැව 3	ගල් කණු
2/ ආලන්කුලම් 2	ස්ථූපය සිරිපතුල්	36/වල ඔය	කටාරම් ලෙන
3/ කල්විලාන් කුඹුර	කොරවක්ගල්	37/කන්නති කුලම්	ගල්කණු
4/ කල්විලාන් 2	ස්ථූපය	38/පුංචි කිරිඉබ්බන් වැව	කටාරම් ලෙන් ස්ථූප
5/කල්විලාන් 3	ගල්කණු හා පාදම්ගල්	39/කිරිඉබ්බන් වැව රක්ෂිතය	ගල් කණු
6/උදිය කුරුප්පු කුලම්	හිටිබුදුපිළිමය ස්ථූපය	40/වවුනි කුලම්	ටැම් ලිපිය ගල් කණු
7/මුතියන්කට්ටුකුලම්	කොරවක්ගල්	41/ නෙලුම් වැව	ගල් කණු
8/ කොකාවිල් කුළුණ	මුරගල් නටබුන්	42/ මුතියංකට්ටු පුහුණු පාසල	ස්ථූපය පිළිම ගෙය
9/ කච්චිරමඩු	සිරිපතුල් ගල් ආසනඝරය	43/ පනන්කාමම්	සිරිපතුල් ගල්
10/කොච්චියන් මලේ	ස්ථූපය හා ලෙන්	44/ පානන්කාමම් ශිව කෝවිල	ගල් කණු
11/ කන්නියාර්කෝවිල	කොරවක්ගල් මුරගල්	45/නාගතම්බ්‍රන් කෝවිල	ස්ථූපය ගල් පාදම්
12/තන්නිමුරුප්පුකුලම්	ස්ථූපය	46/සෙල්ව පුරම්	ගල් කණු සහ පාදම්
13/ පණ්ඩාරවන්නි	ගල්කණු සහ පාදම්	47/ මුණ්ඩු මුරුප්පු	ස්ථූපය
14/තාන්තෝණ්ඩිඊශවරන් කෝවිල	ගල්කණු සහිත් නටබුන්	48/ පරංගි ආරු	ස්ථූපය ගල් පාදම්
15/කනගරායන්පුරම්	ගල්කණු නටබුන්	49 / වෙට්ලුනිරාවි	ස්ථූපය
16/කුමාරපුරම්	ගල්කණු කැටයම් පුවරු	50/ කෙරිඩුමඩු	බුදුපිළිම සහ බෝසත් පිළිම
17/ උදය කට්ටු	බෝධි ශාඛාවක්	51/නයාරු	ස්ථූපය
18/මණ්ඩකන්නාර්	පාදම් ගල් නටබුන්	52/කොම්බු අච්චුකුලම්	ගොඩනැගිලි නටබුන්
19/ තොලිච්චි මොටෙයි	ගොඩනැගිලි නටබුන්	53/පලෛප්පාන්	ගලු කණු පාදම්
20/ඔටිය මලෙයි	ගල ලෙන් ගල් පාදම්	54/ පෙරියතෙලෙයිලම් කුලම්	ගල්කණු
21/ජනක පුර පන්සල් කන්ද	ස්ථූපය	55/ පෙරිය කුලම්	කණු පාදම් ගඩොල්
22/ජනක පුර ගම	ස්ථූපය ගල් පාදම්	56/පුවරසම්කුලම්	අත්තාණි කණුව
23/ජනක පුර නිධන් භූමිය	ස්ථූපය ගල් කණු	57/කරුන් පුලියන් කුලම්	ගල් පාදම්
24/ කෝකිලායි මහ පිටිය	ස්ථූපය ගල් කණු	58/ කරුන්පුලියන් කුලම් කෝවිල	විහාර සංකීර්ණය
25/කොටමුණේ කෝවිල	ගල්පාදම් ගඩොල්	59/ පාණ්ඩියන් කුලම්	ගල් පාදම්
26/තන්නිමුරුප්පු කුලම්	නයිපෙණ ගල පාදම්	60/විනායාග පුරම්	ස්ථූපය
27/ කුම්භු කර්ණ මලේ	ස්ථූපය ගල් ලෙන්	61/ විනයාග පුරම් කුඹුර	ගල් පාදම් නටුබුන්
28/ආනන්ද කුලම්	ස්ථූපය ගල් කණු	62/කිඩා පොඩිත්ත කුලම්	බුදු පිළිමය
29/නෙත්තික්තායි කුලම්	ස්ථූප ගල් කණු පාදම්	63/ මල්ලාවිමුරුන්ගන් කෝවිල	ටැම් ලිපිය
30/තට්ටන් කොටුව	කණු පාදම් ගල් කණු	64/තෙරන්කණ්ඩාල්	ටැම් ලිපිය
31/ තට්ටන් කොටුව 2	ස්ථූපය	65/ තෙරන් කණ්ඩාල් වැව	ස්ථූපය
32/ කිරි ඉබ්බන් වැව	සිරිපතුල් ගල	66/මල්ලාවි	ගල් පාදම්
33/හැළඹ වැව	කොරවක් ගල්	67/ මනන්කණ්ඩාල්	පිළිම ගෙය
34/කිරිඉබ්බන් වැව 2	බුදු පිළිම කොරවක්

යාපනය දිස්ත්‍රික්කය -

ගම	පුරාවස්තු	ගම	පුරාවස්තු
1/ කන්දරෝඩය	ස්ථූප සහ බුදු පිළිම	16/ තෙලිප්පලෙයි	ගොඩනැගිලි නටබුන්
2/ නාගද්වීපය	විහාරය	17/ අච්චුවේලි	ගොඩනැගිලි නටබුන්
3/ ඩෙල්ෆට්	ස්ථූප	18/ වඩුක්කෝඩෙයි	නටබුන්
4/ චුන්නාකම්	හිටි පිළිමය	19/පුත්තූර්	බුදුපිළිමය
5/වල්ලිපුරම්	හිටිපිළිමය  හා නටබුන්	20/මනිපායි	පිළිම ගෙය
6/පුංකුඩුතිව්	ගොඩනැගිලි නටබුන්	21/මාවඩ්ඩි පුරම්	ගොඩනැගිලි නටබුන්
7/ නීලවරෙයි	හිටිපිළිමය බෝධිය	22/අනෙයි කෝට්ටෙයි	පැරණි ජනාවාසය
8/ වැවුනිකුලම්	බුදුපිළිමය පිළිම ගෙය	23/තෙනවේලි	ගොඩනැගිලි නටබුන්
9/ කොඩ්ඩිය වත්ත	නටබුන් ගොඩනැගිලි	24/බුද්ධ තෝට්ටම	බුදු පිළිමය
10/ මල්ලාකම්	බුදු පිළිම	25/තිරු අඩිනිලෙයි	සිරපතුල්
11/ මහයියා පිටි	නටබුන් ගොඩනැගිලි	26/අනලතිව්	ගොඩනැගිලි නටබුන්
12/ උඩුවිල්	නටබුන් ගොඩනැගිලි	27/ චාන්ගනේ	ස්ථූපය
13/ පුරලාලි	නටබුන් ගොඩනැගිලි	28/කාටවෙල්ලි	ස්ථූපය
14/ ගෝතමළුව වත්ත	විහාර නටබුන්	29/ උරේපුට්ටි	ස්ථූපය හා බෝධිය
15/සම්බිලිතුරෙයි	විහාර නටබුන්	30/මෝගම්මලේ	ස්ථූපය

කිලිනොච්චි දිස්ත්‍රික්කය -

ගම	පුරාවස්තු	ගම	පුරාවස්තු
1/ උට්ටුපුලම්	ස්ථූපය
2/අක්කරායන්කුලම්	ස්ථූපය සිරිපතුල්
3/උරුතිපුරම්	ස්ථූපය
4/පුනරීන් කොටුව	සිරිපතුල් ගල්
5/ කිලිනොච්චිය	ගොඩනැගිලි නටබුන්

මන්නාරම් දිස්ත්‍රික්කය -

ගම	පුරාවස්තු	ගම	පුරා වස්තු
1/ මන්නාරම	හිටිපිළිමය	9/ඔලිවෙඩ්ඩිකුලම්	ස්ථූපය හා බුදු පිළිමය
2/තිරුකේතීශ්වරම්	බුදුපිළිමය	10/මාන්නාන්කුලම්	නටබුන් ගොඩනැගිලි
3/වවුනිකුලම්	හිටිබුදු පිළිමය	11/ තලෙයිමන්නාරම	ගොඩනැගිලි නටබුන්
4/රජකුලම	ගොඩනැගිලි නටබුන්	12/කොම්පොතුක්කි	නටබුන් විහාර
5/මාලිකෙයි කුලම්	ස්ථූපය	13/කිඩප්පිඩිට්ට කුලම්	බුදු පිළීමය
6/ පානියම් කුලම්	සෙල් ලිපිය	14/කුංචිකුලම්	සමාධි පිළිමය
7/රාජමඩුව	ගොඩනැගිලි නටබුන්	15/ නරිකාඩු	හිටි පිළිමය
8/මුල්ලික් කුලම්	නටබුන් පාදම්	16/මුක්කරායන් කුලම්	බුදු පිළිමය

වාර්තාව සකස් කිරීම -

මතුගම සෙනෙවිරුවන්