දිය දබරයක් නිසා ලියැවුණූ පුරාණ වාරි පරිසර නීතිය

 

                          

              ගොවිතැනෙන් සිය ජීවිතය පවත්වාගෙන ගිය අතීත සිංහල ජනතාවට වැව සහ කෙත අතිශය වැදගත් විය.ජල සම්පත සුරැකීම උදෙසා දිය කඳුරු හරස් කොට වැව් බැඳ වූ ඔවුහු අහසේ පාවෙන වළාකුළු වලින් පවා ජලය උරා ගන්නට සමත් ජල බිංදු තාක්ෂණයක් නිර්මාණය කළහ. පැරණියන් කඳු වැව් යනුවෙන් හඳුන්වනුයේ ඉතා උස් කඳුකර වල බැඳවූ සොරොව්වක්  නැති නමුත් පැන්නුමක් පමණක් ඇති එවැනි වැව් පිළිබඳ දක්වන්නටයි.දිය බිත්තර වලින් ගැබ්බර වූ වැහි වළාකුළු පිටස්තර  ප්‍රදේශයන්ට ගසා ගෙන යෑම වළක්වනු පිණිස එවැනි වැව් ඇති කළහ.ජලයට ජලය ආකර්ෂනය වෙයි.  උස් ගිරි ශිඛර ආසන්නයෙන් ගමන් කරන වළාකුළකට මේ වැව මග හැර යා නොහැකිය.වැසි බිංදු පතිත වෙමින් වැසි මෝරන්නට පටන්  ගන්නා අතර වැව පිරී ඉතිරී පැන්නුමෙන් පිට මහ කැළයට ගලා යයි.කැලෑ දිගේ රූරා බසින ජලය කැළයේ අටවා  තිබෙන තවත් වැවකට එකතු වෙයි. මේවාට මූකලාන් වැව් කුළු වැව් යයි හෝ පෝටා වැව් යැයි ව්‍යවහාර කළහ.වන සතුන්ට ප්‍රයෝජනවත්ය.මේවායේ ද සොරෙව්වක් නැත පැන්නුමක් නැත්නම් වානක් පමණක් ඇත.එවැනි මූකලාන් වැව්ද පිරී ගලා යන ජලය කැළය පසු කර ගමට ගලා යයි. ගමේ එකිනෙකට සමාන්තරව පවතින වැව් පද්ධතියකි. මූකලානෙන් ගලා එන ජලය ගම් වැව් වලට එකතු වි ගොවිතැනට අවශ්‍ය පිරිසඳු ජලය ලබා දෙයි. ජලය සැබවින්ම පිරිසිඳුය. බොර වතුර නැත. හේතුව ඒ වැව් තාක්ෂණය තුළින් පස ඉල්පී නොයෑමයි.

            අතීත මුතුන් මිත්තන් විසින් මෙවැනි වාරි මාර්ග නිර්මාණය කලා පමණක් නොව එවා ආරක්ෂා  කරන්නට ද නීති පැණවූහ.හිලා ලේඛන වල ඒ නීති රීති ලියවා තැබූහ.පදවිය අසළ රඹෑව ටැම් ගිපිය ඉන් එකකි. පෙර සිරිත් ප්‍රකුර් වඩා යනුවෙන් එහි සඳහන් කර තිබේ. කොණ්ඩවට්ටවාන් ලිපිය තවෙකකි.පෙර සිරිත රජ අණටත් වඩා ලොකුය. එය උල්ලංඝණය කිරීමෙන් සොබා දහමෙන් දඬුවම් ලැබෙන බව ඔවුහු දැන සිටියහ.සිංහල රජ දවස පියමන් වී පෘතුගීසි, ලන්දෙසි සමයේ දී උඩරට රාජධානිය හෙබවූ රාජාධිරාජ රාජසිංහ (1781-1798)  රජුගේ කාලයේ දී උඩරට පළාතේ දුම්බර පන්සිය පත්තුවේ දිය දබරයක් ඇති විය. දිය දබරය යනු ජලය බෙදා හැරීම සම්බන්ධව ඇති වූ රණ්ඩුවකි. ගමේ ජීවත් වූ දෙපිරිසක් අතර ඇති වූ ආරෝවකි. එක් පිරිසක් පුරාණ සිරිත කඩ කළ අතර තවත් පිරිසක් එයට විරුද්ධව ඉහළට පැමිණිලි කළහ.අවසානයේ දී රාජ සභාවේ සිටි මහ අදිකාරම් වූ ගලගොඩ මුංවත්තේ දිසාව ද දෙවන අදිකාරම් පිළිමතලව්වේ ද හත් කෝරලේ දිශාව වන දුම්බර පළමුවන නිළමේ ද සබරගමුවේ දිසාපති දෙවන ගලගොඩ නිලමේ ද  ඌවේ දිශාව වන තුන්වන ගලගොඩ නිළමේ ද මාතලේ දිසාව වන දෙවන පිළීමතලව්වේ ද බිම්තැන්නේ දිශාව වන රත්වත්තේ නිලමේ ද උවේ දිහාව වන යටවත්තේ නිලමේ ද හිප්පොල,ඊරියගම ,කහඳව ,අරඹේපොල ,දොඩම්වල, සතරවන ගලගොඩ, මාම්පිටිය ,දුනුවිල සහ ඇරැව්වාල යන මොහොට්ටාල වරුද එකතු වී එම දබරය සන්සිඳවනු පිණිස නීතියක් සම්මත කළහ.මෙහි වර්ෂය සඳහන් වනුයේ ශකවර්ෂ එක් දහස් හත්සිය දාහතර යනුවෙනි. එනම් ක්‍රි.වර්ෂ එක්දහස් හත්සිය අනූ දෙවැන්නයි.මේ කාලයේ කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු ජීවත්ව නොසිටියද රාජාධිරාජසිංහල රජුටද කීර්ති ශ්‍රී යනුවෙන් ආමන්ත්‍රණය කර ඇති බව පෙනේ. එම යුගයේ පණිවුඩ පනත නැතිනම් නීතිය සම්මත කර ගැනීමට නිලමේ වරු එක් රැස් වී තිබේ.මන්ද  පුරාණ සිරිත කඩ කිරීම බරපතල වරදක් බැවිනි.ඒ පනතේ මෙලෙස සඳහන් වේ.

  'ශකවර්ෂ එක්වාදහස් දහතර වැනි වූ පර්ධාවී නම් මෙම වර්ෂයෙහි උඳුවප් මස අව සතවක නම් තිථිය ලත් බ්‍රහස්පතින්දා දීපදෝත්තම වූ කීර්ති ශ්‍රී විරාජමාන වූ රාජෝත්තමයාණන් වහන්සේ ගෙන් ලැබුණු පණිවුඩ පනතට දුම්බර පන්සිය පත්තුව බද ගම්පහේ ගොඩ කුඹුරේ ගෙදර අප්පුහාමි අබකොන් මුදියන්සේද එම ගෙදර තව්රාළ ද ගොඩ කුඹූරේ යාපා මුදියන්සේලාගේ ගෙදර යාපා හාමිද හලංගොඩ වලව්වේ පුංචි රාළ මොහොට්ටාලද තව බොහෝ දෙනෙකුට අයිති කුඹූරුවල ඇළ අමුණු කඩා වතුර පිටගෙන ගියාය කියා උණ දිය දබරේ ගැන සැළ කළ නිසා මෙසේම කැඩුණු අමුණු නම්

     වදගහ පෝටාව ද මැද පෝටාවද දෙතල් අමුණ ද වැවද යන මෙකි අමුණු කඩා වතුර පිට ගෙන පල්ලෙවෙල වඩුවා ,වෙල ගෙදර පිංචි හාමි ද මැදිවක ගෙදර කලංසිහාමිද ගොඩ කුඹූරේ දාසින් මුදියන්සේලෑ ගෙදර අප්පු රාළද තවත් බොහෝ දෙනෙකු පිට ගෙන ගියාය කියා  කළ පැමිණිල්ල ඒත්තු ගනිමින් ලැබුණු පුස්කොල පනතේ වගනම් මෙසේමයි

මේ භූ මන්ඩලය පවතින තුරුම රාජධානි පවතින තුරු  මේ උල්පත් වතුර ද වැව්ද වැවේ වතුර ද කුඩු ගලේ වතුර ද මේ වෙලෙන් පිට ගෙන යන්නට තහනම් කලා ඇත. පැමිණිලි කාරයෝ සහ ඒ කුඹුර ඇත්තන්ට පුරාණ සිරිතට ලැබුණා ඇත. මේ පනත අවලංගු කළ එකාට දුන් එකාට පනන් දහක් දඩයි.

 මේ උල්පත පරවේසමට තුබුණු මූකලාන වග නම් දකුණට මළ කඳුර ද නැගෙනහිරට හින්නද බස්නාහිරට වෙලෙන් උඩද උතුරට පාරද යන මෙකි හකර මායිමට මැදිවුණ කැළෙන් ලී වැල් ආදියක් කපන්නට තහනම්ය කැපූ අයට පළමු දඩය මයි.'

     1960 වසරේ රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව විසින් පළ කළ ශ්‍රී ලංකා සඟරාවේ පළ ව තිබූ මෙම පණවුඩ පනත අපේ පුරාණ සිංහල නීතියේ වැදගත් කම කියාපන වැදගත් ලියවිල්ලකි.එහි වැදගත්ම කොටස නම් අවසානයේ දි දිය අල්පත ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා පැනවූ නීතියයි.මෙම දිය උල්පත ගැමියා විසින් හඳුන්වන ලද්දේ ගොඩකුඹුර උල්පත යනුවෙනි.එම උල්පතෙන් පටන් ගත් ගොඩ කුඹුර ඔය මේ පෙදෙස තෙත් කරමින් පහළට ගලා යයි. උල්පතේ නැගෙනහිර සීමාව නම් යග්ගිරිගල මූකලාන නොහොත් හින්නයි. ඉහළින් තවත් වෙල් යායක් දක්නට ලැබේ.එය බස්නාහිර සීමාවයි. උතුරට උඩු දුම්බර මැදිවක මාර්ගයයි.දකුණට මළ කඳුරයි.දිය උල්පත පෝෂණය වන පෙදෙසෙහි සීමා ලකුණු කොට ඒ සීමාව තුළ ගස් වැල් කැපීම වරදක් බවද එහි දක්වා ඇත. මෙයින් පෙනී යන්නේ අතීතයේ දී කෙතරම් සූක්ෂම ලෙසට සොබදහමේ පැවැත්ම ආරක්ෂා කර ගැනීමට නීති පැනවීමට උත්සාහ කළේද යන්නයි ඇතැම් විට රාජකාරියක් සඳහා සන්නස් ප්‍රදානයේ දී ද මෙම ක්‍රමය අනුගමනය කර ඇති බව පෙනේ. විශේෂයෙන්ම කුඹුරු වතුපිටි ආදිය ඒ නින්දගමට අයත් වුවද මහ කැළය දිය උල්පත් ආදිය රජයට තබා ගෙන ඇති බව පැහැදිලි වේ.මෙම දිය දබරය ඇතිව තිබෙන්නේ ගොඩකුඹුරේ සිට මැදිවක වෙල් යායට ජලය යන අතර මග තිබෙන අමුණු පෝටා කඩා හෝ ගලවා දියතමන්ගේ වෙල් වලට බලහත්කාරයෙන්  ගෙන යෑම නිසයි.ජල කළමනාකරණය භාර විදානේ ගේ අණ නොතකා කටයුතු කිරීම මෙහිදී  සිදුව ඇත.

     වර්ෂ 1833 දී කොල්බෘක් කොමිෂමේ නිර්දේශ මත රාජකාරිය අහෝසි කළ අතර මුදලක් ලබාදීමෙන් පමණක් සේවා ලබා ගත යුතු බවට නීතියක් පමුණුවන ලදී. විහාරගම් සහ දේවාලගම් වලට ද එම නීතිය ආදේශ විය.ඉන් පසු සිදු වූයේ මුදල මුල් කරගත් අසීමිත තණ්හාභරිත සමාජ ක්‍රමයක් ඇති වීමයි.එහිදී ඉඩමේ මූල්‍ය වටිනාකම මුල් තැනට පැමිණුනි.පරිසරය, දිය උල්පත් ,මූකලාන ආදිය කිසිවක් නොබලා ඉඩම් මංකොල්ලයක් සිදු විය. මේ නිසා ඇති වූ විකෘතිය බරපතලය.එහෙත් පුරාණ සිරිතට අනුව තවමත් ගොඩකුඹුර උල්පත්  වන බූටෑව තවමත් පරිස්සම් සහගතය.ඒ වටිනාකම ගොඩකුඹුර ගම්මුන්ට හිමිය.

 මතුගම සෙනෙවිරුවන්

හරිනාරි උඩටගත් මිෂනාරි න්‍යාය පත්‍රය

 

                                     

                එළඹෙන වසරේ සිට පාසලේ හය වසරේ සිට සර්ව ආගමික මොඩියුලයක් ක්‍රියාත්මක කරන බවට අගමැතිනිය ප්‍රසිද්ධ ප්‍රකාශයක් සිදු කර ඇත. එනම් සෑම දරුවෙකුටම සියළුම ආගම් පිළිබඳ උගැන්වීමක් ලබා දීමයි.මෙය මහ බරපතල ප්‍රකාශයකි. ලන්දේසි පල්ලිකුඩම් අධ්‍යාපන ක්‍රමයත් රොබට් බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරයා සහ ට්විස්ල්ටන් පූජක තුමාගේ මිෂනාරි අධ්‍යාපන ක්‍රමයත් ආදර්ශයට ගෙන උඩටගත් සැලසුම්සහගත න්‍යාය පත්‍රයකි.

         පරංගි අධිපත්‍ය යටතේ ලංකාවේ මුහුදු බඩ පළාත් විදේශ පාලනයට නතු  වූ පසු එම පෙදෙස්වල තිබූ පන්සල් අධ්‍යාපන ආයතන අභාවයට පත් විය. කෝට්ටේ නැතක් පිරිමින් ද ගැහැණුන්ද ක්‍රිස්තියානිය වැළඳ ගැනීම නිසා ඔවුන්ගේ ඉදිරි පරම්පරාවට බයිබලය අනිවාර්ය විය. පරංගින්ගෙන් බලය උදුරාගත්  ලන්දේසීන් ගේ රෙපරමාදු අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තිය අනුව පල්ලි කුඩම් නමින් හඳුන්වන පාසල් රැසක් බිහි විය. ඒවායේ විවාහ උප්පැන්න මරණ ලියාපදිංචි කරන ලදහ.ළමුන්ට ආගමික අධ්‍යාපනය ලබාදෙන ලදී.බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමය එළඹෙන තෙක් මේ පාසල් විසින් සමාජය හසුරුවනු ලැබූහ. බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් වෙස්ලියන් ,බැප්ටිස් සහ ඇන්ග්ලිකන්  මිෂනාරීන්ට ආගම පතුරුවා හැරීම පිණිස අවස්ථාව ලබා දෙනු ලැබූ අතර ඒ අනුව පල්ලි පාසල් කොළඹ යාපනේ ඇතූලු බොහෝ  ප්‍රදේශ වල ආරම්භ විය.නමුත් දොඩන්දූවේ පියරත්න තිස්ස නා හිමියන් ගේ ආරාධානයෙන් කර්නල් ඔල්කට් තුමාගේ සම්ප්‍රාප්තියත් සමග නැවත බෞද්ධ පාසල් පුනර්ජීවනයක් ඇති විය. ඒ නිසා මිෂනාරි අධ්‍යාපනය විසින් බලාපොරොත්තුවන ලද අරමුණ සාර්ථකව ඉටු කරගනු නෙහැකි විය. අනතුරුව 1945 න් පසු ලංකාවේ නිදහස් අධ්‍යාපන ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක වීමත් සමග සංවර්ධනය වූ සියලුම බෞද්ධ පාසල්  ජාතික පාසල් පද්ධතියට ඇතුළත් වීමෙන්  ඇතිවූ ප්‍රගමනය කවුරුත් අත් විඳින්නට ඇති බව නිසැකය.1962 දී බෞද්ධ පාසල් සහ මිෂනාරි පාසල් රජයට පවරා ගැනීමෙන් අනතුරුව ඒකාබද්ධ පාසල් ක්‍රමයක් රට තුළ ක්‍රියාත්මක විය.මේ ඒකාබද්ධ පාසල් පද්ධතිය නැවත මිෂනාරි ග්‍රහණයට ගැනීම පිණිස මේ වන තුරුත් දරණ උත්සාහයන් රැසක් ඇත.වර්තමානයේ සිදු වන්නේ එයට ක්‍රමානුකූලව රාජ්‍ය අනුග්‍රහය හිමි වීමයි.

            දහඅට වන සියවසේ සහ දහනව වන සියවසේ මිෂනාරි ක්‍රමය විසින් දැඩි ලෙස බෞද්ධ ඉගැන්වීම් වලට සහ සංස්කෘතියට පහර දෙනු ලැබූහ. පානදුරාවාදය අවස්ථාවේ දී පූජ්‍ය මිගෙට්ටුවත්තේ ගුණානන්ද හිමියන් විසින් මතවාදීව පරාජයට පත් කරන ලද්දේ ඒ මිෂනාරි වෑයමයි. ලංකාවේ පවතින බෞද්ධ සංස්කෘතිය නිදහස් මතධාරී ආර්ථික ක්‍රියාකාරම් වලට බලවත් බාධාවකි. සාර් ධර්ම මත සීමාවන් තබාගෙන මිනුම් දඬු තබාගෙන සිටින සමාප්‍රදායික  ජනතාව ඉන් නිදහස් කර ගැනීම මේ නව මිෂනාරීන් ගේ අරමුණයි. ජාතික අභිමානය ,ජාතික සිරිත් විරිත් තව දුරටත් පවත්වන්නට ඉඩ දීමෙන් ඒ න්‍යාය පත්‍රය සම්පූර්ණයෙන් ක්‍රියාත්මක කරගනු නොහැකිය. ඒ නිසා අධ්‍යාපන ප්‍රතිසස්කරණ මුවාවෙන් ඒ සැලසුම දැන් උඩට ගෙන තිබේ.

    කොරියාව බෞද්ධ රටකි. අසූව දශකයේ දී ඇති කරන ලද ප්‍රතිසංස්කරණ වලින් පසුව අද එහි බෞද්ධ ජනගහනය සියයට විසිහතකි.කොරියාවේ බහුතරයක් තරුණ තරුණියන් ආගමක් නැති ලෙසට හැසිරෙති.එවිට ආර්ථීක හයියක් තිබෙන ආගමික සංස්ථාවන්හි ජනප්‍රිය උපක්‍රමයන් මගින් විශේෂයෙන්ම නවීන සන්නිවේදන උපක්‍රමයන් මගින් ඒ නිරාගමික කොටස් තමන් වෙත ආකර්ශණය කර ගනිති.කොරියාවේ බෞද්ධ නොවන ජනගහනය වැඩිවී ඇත්තේ ඒ ක්‍රමයෙනි.

        ලංකාවේ බෞද්ධ ජනතාවට ද මේ ඉරණම අත් කර දීමට පළමු බෙදීම් ඇති කළ යුතුය. සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන්ගේ උප්පත්තිය ලංකාවේ දී සිදු වී යැයි පවසන අමු කෙප්පය ඇත්තක් ලෙසට ප්‍රවර්ධන කරනු ලැබීමෙන් මේ බෙදීම ඇති කර තිබේ. අනෙක ධර්ම විකෘතියයි.ඒ සංකල්ප මත ඇති වූ ව්‍යාප්තිය වසංගතයක් මෙන්   ඔඩු දුවා ඇත. ඒ මත දරණ වෙනම නිකායක් බිහි කිරීම ද ආරම්භ කර තිබේ.ඉතින් බෞද්ධ සමාජය දෙකඩ කිරීම මගින් ශක්තිමත් සම්ප්‍රදයක් දුර්වල කර තිබේ.වර්තමාන ආණ්ඩුව තුළ සිටින ප්‍රබලතම චරිතයක් වන්නේ අගමැතිනියයි. ඇයට අධ්‍යාපනය භාර දී තිබේ.කන්නන්ගර ශ්‍රී මතාණන් විසින් ආරම්භ කරන ලද නිදහස් අධ්‍යාපන ක්‍රමවේදයේ පවතින වර්තමාන වීකෘතිය මත අඩුපාඩු රැසක් ඇති බව සැබෑය. එහෙත් රටට ගැලපෙන අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් ප්‍රතිනිර්මාණය කරගත හැකි වන්නේ නවසිය තිස් ගණන් වල දැමූ පදනම තුළ සිට ගෙනය.1944 දී නිදහස් අධ්‍යාපන පනත පාර්ලිමේන්තුව තුළ විවාද  කරන අතර  මිෂනාරි පාසල් වල උගෙන ගන්නා ළමුන් ගැන   පී .ද .එස්. කුලරත්න මහතා මෙලෙස කියා ඇත. 'ඔවුහු කිසිම ආගමක් නැතිව පාසලෙන් අස්වෙති.ඔවුන්ගේ ආගම විනාශ කර ඇති අතර ඒ වෙනුවට වෙනත් ආගමක් ඔවුනට නැත.එබඳු මිනිසුන් ඉතා භයානකය.ඔවුන් අවිනිශ්චිත තත්වයක පසුවන අතර  ඔවුන්ගේ ආගම බොහෝ විට තීරණය කරනු ලබන්නේ විවාහ වන අවස්ථාවේ දීය.එම ක්‍රිස්තියානි පන්තිය ඉස්ත්‍රියානි යනුවෙන් හැඳින්වේ.ඔවුන්ගේ ආගම භාරයාව මත රඳා පවතී.'

         කුලරත්න මහාතගේ කතාව එදාට සාපේක්ෂව අපට තේරුම්  ගත හැතිය.එය වර්තමානයට ගැලපිය හැක්කේ වර්තමාන අගමැතිනියගේ අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණයන් පිළිබඳ කතා කරන කල්හිය.මේ වන විට අගමැතිනිය ප්‍රතාශ කර තිබෙන්නේ ලබන වසරේ සිට හය වසරේ දී සර්වආගමික කරුණු අධ්‍යනය කිරිමට මොඩියුලයක් සකස් කර ඇති බවයි. එහෙත් මේ වන තෙක් බුද්ධාගම පෙළපොත මුද්‍රණය කර නැත. කෝවිලෙත් 'පන්සලෙත්, පල්ලියේත් දැල්වෙන්නේ එකම පහනක් ය යන කතාව ඉදිරි පත්කරන ලද්දේ ආර්.ප්‍රේමදාස යුගයේ දීය. එහෙත් ඉන් ගම්‍ය වන සමාන කමක් ආගම් අතර නැත. බෞද්ධයා නිවන ප්‍රාර්ථනා කරමින් එහි උපාසක වත පුරමින් සංසාරය කෙටි කරගැනීමට උත්සාහ කරයි. බෞද්ධ සංස්කෘතිය තුළ  ඔහුට ඒ මග යන්නට  පරිසරය සකස් කර දෙයි. නමුත් ක්‍රිස්තියානි මුස්ලිම් වැනි ආගම් වල අය සංසාරයක් විශ්වාස නොකර අතර ලද ජීවිතය සැපවත් ලෙසට ගතකිරීමේ ආශාවෙන් ගිහි සැප වර්ධනය කරගන්නන් වෙති. බෞද්ධ දෘෂ්ටියෙන් සංසාරය දික් කරගන්නන් වෙති.මිථ්‍යාදෘෂ්ටි යේ එල්බ ගත් බෞද්ධයන්ද සිටින නමුත් බහුතර බෞද්ධයන් සම්‍යදෘෂ්ටියේ  පිහිටමින් නිවන අරමුණු කරගෙන සිටිති. එවිට තරුණ වියට එළඹෙන දරුවෙකුට අනෙකුත් ආගම් පිලිබඳ කියා දෙන්නේ මොනවාද. ඔවුන් ගේ සිරිත් විරිත් ද බයිබලය  ගැනද කුරානය ගැනද මට පෙනෙන ආකාරයට සර්ව ආගම් පිස්සුව ඔලුවට ගැසූ පසුව කුලරත්න මහතා කියූ පරිදිම ඒ දරුවා වැඩිහිටියෙකු බවට පත් වීමෙන් පසු ආගමක් නැති පුද්ගලයෙකු බවට පත් වේ. බුද්ධශාසනය බරපතල ලෙසට පරිහානියට පත්ව ඇති යුගයක සැප ඇති තැන් වලට ඇදෙන්නට තරුණ සිත් කැමතිවන්නේ නම් එය පුදුමයට කරුණක් නොවනු ඇත. මෙහිදී සිදු වන්නේ කොරියාවේ සිදූ වූ දෙයයි. එයට පාර කැපීම සඳහා අගමැතිනිය පමණක් නොව දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය වෙනස් කරමින් ළමුන්ට තරවටු කරන දෙමව්පියන් සහ ගරුවරුන් හිරගෙට දක්කන්ට වළිකන පෝල්රජ් ඇමතිනියත් සට කපට අන්දමින් කටයුතු කරනු පෙනේ. අවාසනාව නම් මේ සිදු වීම දිහා නොඇසූ කන් ඇතිව සිටීමයි. දෑසින් දුටුවත් අකර්මණ්‍යව සිටීමයි. මහා නායන හිමි වරුන් පවා තමන්ගේ දෙපා මුළට ප්‍රශ්ණය පැමිණෙපතුරු බලා සිටින බව පෙනේ.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

මුදලේ සයිස්එක වඩවන විවෘත ආර් ථික සූදුව අයිස්

 

                                

                  එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ සංවත්සරය දිනයේ රනිල් වික්‍රමසිංහ හිටපු ජනාධිපති තුමා කළ ප්‍රකාශය මෙම මාතෘකාවට අදාළ වෙයි.සමාජයේ ඕනෑම අයෙකුට හරි හම්බ කර ගැනීමට එජාප රජයක් යටතේ විවෘත ආර්ථික ක්‍රමය ඇති කළ බවද වසන්ත සමරසිංහ අමාත්‍යවරයා පොහොසතෙකු බවට පත්ව තිබෙන්නේ ඒ බල මහිමයෙන් යැයි එහිදී අවධාරණය විය.අමාත්‍යවරයාගේ වත්කම් ප්‍රකාශ ගෙන බලනකල්හි  නම් එම ප්‍රකාශය වර්තමාන තරුණ තරුණයන්ට එකවර තේරුම් ගත නොහැකි වනු ඇත.මන්ද හැත්තෑව දශකයේ හඳුන්වාදෙන ලද විවෘත වෙළඳ පළ ක්‍රමය මේ වන විට ලංකාවේ සමාජය ගිලගෙන අවසන් බැවිනි.

        විවාත වෙළෙඳ පළ ක්‍රමයේ පරාමාර්ථය නම් ආර්ථිකය නිදහස් කරන ලද පරිසරයක ලාභ ඉපැයීමට පසුබිම සකස් කිරීමයි. විදෙස් ආයෝජන වැඩි වැඩියෙන් ලබා ගැනීමෙන් රටේ විදෙස් සංචිත ප්‍රමාණය ඉහළ දමා ගැනීමයි.එයට සීමා මායිම් නැත. වෙළෙඳ පළ ආර්ථිකයට ගැලපෙන ලෙසට නවීන කළමනාකරණ විධි, තාක්ෂණය, යටිතල පහසුකම් සියල්ල මේ වන විට දියුණුවට පත්ව තිබේ. විවිධ ආහාර සහ ජන ජීවිතයට අවශ්‍ය වන බොහෝ පාරිභෝගික ද්‍රව්‍යයන් රසායනිකව නව මානයකින් නිර්මාණය කරලීමට ද මේ පසුබිමේ උත්සාහ කර තිබේ.උදාහරණයක් වශයෙන් කෘතිම රසකාරක දැක්විය හැකිය.අජිනෝමෝටෝ  වල සිට අයිස් නම් මත්ද්‍රව්‍ය දක්වා මේ රසායනික කර්මාන්තයන් දියුණට පත්ව තිබේ.ඒවා ගෙන්වා නොයෙකුත් කර්මාන්ත සඳහා යොදා ගැනීමට රටේ නීතියෙන් ඇතැම් විට බාධාවක් නැත. තහනම් කළ කෘෂීරසායන පසුගිය කාලේ ගෙන්වා බෙදා හැර තිබෙන්නේ ද තහනම් නොකළ ඒවායේ ආසනික් වැනි තහනම් දේ අඩංගු වූ බව හෙළි වූයේ ද මෙම තත්වයන් යටතේය.ඇතැම් වර්ග බහාලුම් අස්සේ වෙනත් ද්‍රව්‍යයන් සමග කලවම් කොට ගෙන්වන රසායන ද්‍රව්‍යයන්ද තිබෙන බව මෑතකදී තහවුරු විය.හිටපු ඇමතිවරුන්ගේ සහ වත්මන් ඇමතිවරුන්ගේ වත්කම් ප්‍රකාශ වලින් සනාථ වන්නේ අඩු වැඩි වශයෙන් මේ වීවෘත ආර්ථික ක්‍රමයෙන් ඔවුන් ඉහළම ඵල ප්‍රයෝජන ලබා ගෙන ඇති බවයි.

     ධනය ඉපැයීම සහ  ධනය අධිපති කොටගෙන සමාජය පාලනය කිරීම අලුත් දෙයක් නොවේ. අතීතයේ දී එය ධන ධාන්‍ය ලෙසට හැඳින්වූහ.ධන්‍ය අස්වන්න වැඩි වශයෙන් ගබඩා කර තබා ගන්නා ධනවතෙකු ලෙසට සලකුම් ලැබීය.එහෙත් පැරණි සිංහල සමාජයේ ධන්‍ය අස්වැන්න පොලී කොට ඒ පොලියෙන් කඨින චීවර මාසයට අරියවංහ දේශනාව කරන භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ ප්‍රත්‍ය පහසුකම් සැපයීමට රජ අණක් විය.බිත්තර වී අටු ,පත්තායම් සහ වී බිහි තිබෙන විහාරස්ථානයන්හි ධාන්‍ය ප්‍රමාණය රටේ ආහාර සුරක්ෂිතතාවයේ පදනම විය. එදා ධනය උපයන්නාට සාර ධර්ම විය. ධනය සතර කොටසට බෙදා එකක් පරිභෝජනයට ද දෙකක් ආයෝජනයට ද අවසන් කොටස ආපාදාවකට යොදා ගත යුතු යැයි කියැවෙන සිඟාල සූත්‍රයේ දේශනාව රජවරු සිටුවරු සහ ජනතාව අනුගමනය කළහ. අයථා පිරිභෝජනය සාර ධර්මයන්ගෙන්ම පාලනයට ලක් කරන ලද්දේය.වර්තමාන වෙළෙඳ පළ ක්‍රමය එසේ නොවේ.රටට සමාජයට නොගැලපෙන ඕනාම ද්‍රව්‍යයක් නිෂ්පාදනය කිරීමට ද අලෙවි කිරීමට ද ලාභ ඉපැයීමට ද අවසර තිබේ. කුඩා දරුවන්ට හෝ තරුණයන් ගේ ජීවිත විනාශ කරන මත් පෙති හෝ මත් ද්‍රව්‍ය කෘතිමව නිෂ්පාදනය කිරීම මේ ක්‍රමය යටතේ අනුමතය. ඒ ඒ රටවල සංස්කෘතිය අනුව ඒවාට නීති පණවා තිබේ. මෙවැනි විෂ රසායන නිෂ්පාදනයන් තහනම් කළ යුතු යැයි යෝජනාවක් මෙතෙක් මෙරට සිටි පාලකයෙක් කිසිම අවස්ථාවක එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට යෝජනා කොට නැත.

     විවෘත ආර්ථික ක්‍රමය හඳුන්වා දුන් පුද්ගලයන් ඒ මගින් රටට වෙන විනාශය  ගැන සැළකිලිමත් නොවූහ.ආනාගතය දැක අහිතකර දේ පාලනය කිරීමට නීති පණවන්නට හදිසි නොවූහ. ඔවුනට අවශ්‍ය වූ එකම දෙය වැඩි වැඩියෙන් විදේශ සංචිත වැඩි කර ගනිමින් රට පොහොසත් කිරීමයි.මුදල් සංසරණය වැඩි කිරීමයි.ඒ මග අනුදත් ඇමතිවරු අයථා ක්‍රම වලින් හෝ සල්ලි මවන තහනම් ආයෝජන ක්‍රම වලින් මුදල් ඉපැයීම ගැන පුදුම වන්නට දෙයක් නැත. සල්ලි දෙවියන්ගේ මල්ලි යැයි කියන්නේ මේ නිසාය. මේ තත්වය තුළ තවත් බරපතල ක්‍රියාවලියක් සිදුව ඇත. ස්වයංපෝෂිත සමාජයක් වශයෙන් තිබුණු රටක වෙලෙඳ පළ ක්‍රමය තුළ වැසියන් බහුතරයක් දුප්පතුන් බවට පත් වීමයි.ඔවුනට ආහාර සුරක්ෂිතතාවයක් නැත. රටට ආහාර ස්වෛරීතාවයක් නැත. වෙළෙඳ පළ වහලුන් බවට පත් වීම නිසා අයාථ පරිභෝජනය ඉහළ ගොස් තිබේ. තමන් උපයන ධාන්‍ය කොටසට සරිලන මිළක් ලැබෙන්නේ නැත.මිළ ඉහළ යන්නේ  නම් රටින් සහල් ගෙන්වන්නේ යැයි ඇමතිවරු තර්ජනය කරනුයේ රටේ ස්වයංපෝෂිතභාවයත් විවෘත ආරථිකයත් අතර ඇති කල යුතු සහ සම්බන්ධය ගැන ඔවුන් නොතකන බැවිනි.

     ලංකා සමසමාජ පක්ෂය බිහි වූයේ 1935 වැනි ඈත කාලයකදීය. 'සාදුකින් පෙලෙනවුන් දැන් ඉතින් නැගිටියවු' කියමින් වාමාංශික නායකයන් විසින් කම්කරු පන්තිය තම රැහේ දේශපාලන වැඩට යොදා ගත්හ.එහිදී කම්කරු පන්තිය වෙනුවෙන් දිනා ගත් යම් යම් අයිතීන් තිබුණද කම්කරුවෙකු ධනවතෙකු  වීමට තිබෙන ඉඩකඩ අසුරා තිබුණි.නිදහස් අධ්‍යාපනය නිසා යමෙක් රජයේ රැකියාවක හෝ පෞද්ගලික අංශයේ ඉහළ තනතුරකට ගිය විට දී ඔහු පුද්ගලිකව ධනවතෙකු බවට පත් වෙයි. එහෙත් තමන් ට උප්පත්තිය ලබා දුන් පන්තිය ඉහළට ඔසවා තබන්නට උත්සුක නොවෙයි.සැබවින්ම සියලු දෙනටම රජ විය නොහැකිය. සියලු දෙනටම දෙස්තර හෝ ඉංජිනේරුවරුන් විය නොහැකිය.නමුත් තමන් පය ගසා සිටින ස්ථරය තුළ මනා ජීවන තත්වයක් යටතේ වැජඹෙන්නට ඒ සෑම පුද්ගලයෙකුටම අයිතියක් තිබේ.ඒ හැකියාව විවෘත ආර්ථික ක්‍රමය යටතේ  වර්ධනය වුවද  ඒ මගින් සිදු වූයේ මුදල් වීසි කරමින් ධනවත් වීමටත් අයිස් වැනි මත්ද්‍රව්‍ය බෙදාහරිමින් ධනවත් වීමටත් ක්‍රිප්ටෝ කරන්සි, පිරමීඩ වැනි තහනම් ආයෝජන කරමින් ධනවත් වීමට වැඩි ඉඩකඩක් ලබාදෙමිනි.එක්සත් ජාතික පක්ෂ සමුළුවේ දී අවධාරණය කරනු ලැබූයේ මේ සඳහා විවෘත ආර්ථිකය ක්‍රමය තුළ ඉඩක් ලබා දී ඇති බවයි.වර්තමාන අමාත්‍ය මණ්ඩලය ඒ මගින් දියුණු වූවද ජනතාව කල්පනා කළ යුතතේ වාමාංශික නායකයන් ඇති කළ හිඟන මානසිකත්වයෙන් මිදී සාධාරණ ලෙසට යුක්ති සහගත ලෙසට ධනය ඉපැයීමට උත්සාහ කිරීමයි.පුද්ගලයන් විසින් එලෙස ධනය උපයන කල්හි රටක් වශයෙන්ද පොහොසත් භාවයට පත් වේ.රජය විසින් කළ යුත්තේ මේ ගමනට තිබෙන බාධක ඉවත් කිරීමයි.ඒ සඳහා බටහිර ආර්ථික විද්‍යා සංකල්ප අපට අවශ්‍ය නැත.ඒ බැව් මේ ලිපියේ පෙර  පෙන්වා දී ඇත.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

කදුරුගොඩ කැණීමෙන් වටදාගෙයක අත්තිවාරම මතුවේ

 

                                 

             යාපන අර්ධ ද්වීපයේ ඉතා වැදගත් පුරාවිද්‍යා ස්ථානයක් වන කන්දරෝඩෙයි නොහොත් පුරාණ කදුරු ගොඩ ස්ථුප සංකීර්ණයේ ජූලි මස කරන ලද කැණීමකින් දැනට තිබෙන චෛත්‍ය අවශේෂයන්ට යටින් වටදාගෙයක පාදමක් මතුව තිබෙන බව පුරාවිද්‍යා ආචාර්ය නිමල් පෙරේරා මහතා දක්වයි.වර්ෂ 1917 දී පී.ඊ.පී. දැරණියගල මහතා විසින් මුල් වරට මෙම ස්ථානය ගවේෂනය කොට ඒ ස්ථානයේ තිබූ බුදු පිළිම සිරිපතුල් ගල් සහ තවත් නටබුන් කීපයක් යාපනයේ කෞතුකාගාරයේ තැන්පත් කිරීමෙන් පසුව 1965 දී හිටපු පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් රොලන්ඩ් සිල්වා මහතා විසින් මෙම ස්ථානයේ නටබුන් රැසක් සංරක්ෂණය කොට අවසන් කර ඇත.ඔහුගේ වාර්තාවේ මෙම වටදාගෙය පිළිබඳ මූලික අදහසක් ඉදිරිපත් කර ඇත.

       වංශ කතා තොරතුරු අනුව යාපනය හඳුන්වා දී ඇත්තේ උත්තරපස්සය යනුවෙනි.වල්ලිපුරම් රන් සන්නස අනුව නකදිව යනුවෙන් තිබෙන ව්‍යවහාරය ඉතා වැදගත්ය.නාග ද්වීපයේ බෞද්ධ සමාජය ඇති වීම සම්පන්ධයෙන් දේවානම්පියතිස්ස රජ දවස උදාහරණ වශයෙන් ගත හැතිය. ශ්‍රී මහා බෝධීන්වහන්සේ වැඩම වීමත් සමග සංගමිත්තා තෙරණියන් වහන්සේ අනුදත් ස්ථාන වල බෝධි රෝපණය ද විහාරස්ථාන සකස් කිරීම ආදීය සිදු විය.ජම්බුකෝළ විහාරය තිස්ස විහාරය පාචිනාරාමය වාලුකාරාමය ආදී වශයෙන් මූලිකව විහාරස්ථාන කීපයක් දේවානම් පියතිස්ස රජු විසින් සකස් කළ බව සඳහන්ය.නමුත් කදුරුගොඩ පෙදෙස පූජනීය බවට පත් වන්නේ දෙවනවර  බුදුන් වහන්සේ ලංකාවට වැඩම කොට චූලෝදර මහෝදර නා රජුන්ගේ කළහය සන්සිඳුවූ අවස්ථාවේ දී සමහන් සුවයෙන් සිටි ස්ථානයක් වශයෙන්ය. එතැන  කිරිපලු වෘක්ෂයක් රෝපණය කළ බව ද ඒ නිසා රාජයතන චෛත්‍ය යනුවෙන් හැඳින්වූ බවද සඳහන්ය . දේවානම්පියතිස්ස රජ දවස දී මේ පෙදෙස තව දුරටත් පූජනීය බවට පත්විය.ඉන්පසුව  වෝහාර තිස්ස ,අක්බෝ , සතරවන කාශ්‍යප මහා විජයබාහු වැනි නරපතියන්ගේ කාල වකවානුවල දී යාපනය පෙදෙස තුළ ඇතිවූ බෞද්ධ සමාජය ඉතා ශක්තිමත්ය.විහාරස්ථාන තැනීමේ අරමුණු අතර විදෙසින් පැමිණෙන ආක්‍රමණ වළක්වාගැනීම ද විය.යාපනයේ වල්ලිපුර පෙදෙසේ පැරණි ස්ථානයක අත්තිවාරම් කපන විට හමු වූ වල්ලිපුර රන්සන්නසෙහි එන පියගුකතිස නාමය තුළින් කියැවෙනුයේ   පුවඟුදිවයිනෙහි තිස්ස විහාරයක් තැනවූ ආකාරයයි.මෙහි වැඩ සිටි රහතුන් වහන්සේලා හැට නමක් අපවත් වූ බවද පසුව උන්වහන්සේලාගේ භෂ්මාවශේෂ කදුරුගොඩ විහාර බිමෙහි  ස්ථූප හැටක් තනවා තැන්පත් කළ බව ද සඳහන්ය.මේ නිසා යාපන අර්ධ ද්වීපයේ බෞද්ධ සභ්‍යත්වය අප තේරුම් ගත යුත්තේ වෙනස්ම ආකාරකිනි.රහතුන් වහන්සේලා මෙහි වැඩ වසමින් කරුණාව මෛත්‍රීය පැතිරවීම සඳහා කැප වීම මෙහි දී දක්නට ලැබුණු සුවිශේෂී තත්වයයි. උන්වහන්සේලා නිසා විදෙසින් පැමිණෙන සතුරු ආක්‍රමණ වැළකුණි. රටේ සාමය ස්ථාපිත විය.

     යාපනයේ ආර්ය චක්‍රවර්තී පාලන සමයේ අවසාන භාගයේ දී සහ පෘතුගීස් යුගයේ දී කන්දරෝඩෙයි නැතිනම් කඳුරුගොඩ විහාරය  විනාශයට පත් විය.අනතුරුව පෙර දක්වා ඇති පරිදි විසිවන සියවස මුල් භාගයේ දී මෙහි කළ කැණීමකින් පසුව බුදු පිළිම සහ නොයෙකුත් අවශේෂ කොටස් සොයා ගෙන ඇත. අනතුරුව 1971 දී මේ සථානය අක්කර තුනක පුරාවිද්‍යා තහනම් ඉඩමක් බවට පත්කර ඇත. මෙහි ජනාවාස පිළිබඳ මූලික වීධිමත් අධ්‍යනයක් කරන ලද්දේ 2011 වසරේ දී ය.ආචාර්ය නිමල් පෙරේරා සහ පෙන්සෙල්වේනියා විශ්ව විද්‍යාලයේ විද්‍යාඥයන් පිරිසක් එක්ව කරන ලද කැණීම් වලින්  නොයෙකුත් පුරාවස්තු මතු කරගන්නට හැකි වී තිබේ.. මේ කැණීම් වලීන් තහවුරුව ඇත්තේ වීහාල ප්‍රදේශයක නටබුන් විසිර ඇති බවයි.2011 වසරෙන් පසුව 2019 වසරේ දී ඉන්පසු 2023 වසරේ ද කළ කැණීම් වලින් ලැබුණු ප්‍රතිඵල වලින් සනාථ ව  තිබෙන්නේ මෙය බෞද්ධ විහාර සංකීර්ණයක් වශයෙනි.  අවදි කීපයකට අයත්වන අතර මෙහිදී ලැබුණු බුදු පිළිමය ආන්ද්‍රා පෙදෙසේ අමරාවකී පුදබිමේ බුදු පීළිමයන්ට සමාන බව තේරුම් ගත හැකි යැයි පුරාවිද්‍යාඥයන් ගේ අදහසයි.

        සමාන්‍ය ජනප්‍රවාදය අනුව මෙහි දාගැබ් හැටක් තිබී ඇත. මහා චාර්ය නිමල් පෙරේරා මහතා දක්වන්නේ පූර්ව අනුරාධපුර අවදියේ ඉන්දියාවේ දක්නට ලැබෙන ඉඳි කිරීම් වලට සමාන වල පරිදි මෙම පුදබිම ගොඩ නන්වා ඇති ආකාරයයි.පසුව දොලොස්වන සියවස දක්වා වූ කාලය දක්වාම කදුරුගොඩ ප්‍රදේශයේ පැතිරුණු බෞද්ධ සංස්කෘතිය හේතුවෙන් විවිධ ඉඳි කිරීම් මෙයට එක්වී ඇත. 2023 වසරේ දී ස්ථූප ගොඩැල්ලට පරිබහිරව ස්ථාන අටක කැණීම් වලවල් මගින් ලැබුණු තොරතුරු අනුව ක්ෂුදු ශිලා සභ්‍යත්වයක තොරතුරු රැසක් ලැබී ඇත. ඊට අමරතව ක්‍රි.පූ. සත්වන සියවස දක්වා දිවයන ජනාවාස ස්වභාවයක් දකින්නට තිබීම විශේෂය. ක්‍රි.පූ. තෙවන සියවසේ සිට ක්‍රමානුකූලව වැඩී ගිය බෞද්ධ සභ්‍යත්වයක නටබුන් රැසක් ද මේ අතර හමුවෙයි. ඒ අතර බ්‍රාහ්මී අක්ෂර සහිත මැටි බඳුන් කැබලි ,කානීලියන් පබළු, වර්ණාලිප්ත මැටි බඳුන් විශේෂිතය.කදුරුගොඩ විහාර පෙදෙසට පරිබාහිරව දැනට ජනාවාසව පවතින ස්ථාන අට අතරින් හත්වන කොටසින් පළමුවන සියවසට අයත් ලක්ෂඹි කාසි රෝම කාසි වැනි දේ ලැබීම තුළින් ගම්‍ය වන්නේ මේ ස්ථානය සමග පැවති විදේශිය සම්බන්ධයයි.ඊට අමතරව වීදුරු හා මැටි පබළු රාශියක්ද අක්ෂර සංකේත සහිත මැටි බඳුන් කැබලි සහ භාජන මගින් පළ කරන සංස්කෘතිය වෙනමම විග්‍රහ කළ යුතු තත්වයක පවතී.. අනතුරුව එකොලොස්වන සියවසට අයත් අවශේෂයන්ද අටවන කැණීම් වලෙන් හමු වී තිබේ. යාපන අර්ධද්වීපය තුළ මහා විජයබාහු රජු විසින් කළ සංවර්ධන ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ වංශ කතා වල හමුවන බැවින් මේ හමුවීම් සාධාරණය. පොළොනේනරු කාලය දක්වා මේ ප්‍රදේශයේ බෞද්ධ සමාජ තත්වය වර්ධනය වී ඇති බව පැහැදිලිය. 1971 වසරේ දී කරන ලද  කැණීමකදී දතහපතහ නමින් යුක්ත මැටි බඳුන් කැබැල්ලක් හමුව තිබුණි.එය ක්‍රි.පූ. දෙවන සියවසට අයත් අක්ෂර බවට දක්වා ඇත.අනුරාධපුර ඇතුළු නුවර කැණීම් වලින් හමුවූ උපතිස නම් අක්ෂර ය සහිත වළන් කැබැල්ලට මෙය සමානය.යාපනය පුරාවිද්‍යා සංගමය මගින් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති පුවකලර් නම් සඟරාවට මහචාර්ය කේ. ඉන්ද්‍රපාන් විසින් රචනා කළ ලිපියක මේ ගැන පැහැදිලි විස්තරයක් දක්වා තිබිණ. එසේම කිඹිසි මුහණ සහිත හිරි ගල් ටැම් කැබැල්ලක් මැටි වලින් තනන ලද කරඬුවක් ආදී වශයෙන් කුතුහලය දනවන සුළු ද්‍රව්‍යයන් ලැබී ඇත.එසේම නව වන සියවසට අයත් සතරවන කාශ්‍යප රාජ්‍ය කාලයට අයත්  අත්තාණි කණුවක් සහ ටැම් ලිපියක් දක්නට ලැබීමෙන් සනාථ වන්නේ මේ ස්ථානය අභයගිරි විහාරයට අනුබද්ධ සිද්ධස්ථානයක්ව පවතින්නට ඇති බවයි.2023 කැණීම් මාස තුනක් පුරා අඛණ්ඩව පැවති අතර මේ සඳහා ජර්මනියේ පුරාවිද්‍යා අධ්‍යනෙ ආයතනයේ අරියානි සක්සි ක්‍රිස්ටියන් හාර්ට්ල් ඇතුළු විදේශීය පුරාවිද්‍යාඥයන් ද දේශීය පුරාවිද්‍යඥයන් ද සාභාගි වී ඇත.

     2023 කැණීම් වලදී කරන ලද විශේෂිතම විද්‍යාත්මක පෙළ ගැස්ම නම් කදුරුගොඩ ගුවන් සිතියම් ගත කිරීමයි.ඒ නිසා ඉතාමත් සූක්ෂම භූ රූපන ලබා ගන්නට හැකි වුණි.ඒ භූ රූපන අනුව දැනට ස්ථූප තිස්හතක අවශේෂයන් පැහැදිලිව දර්ශනය වේ.මෙයට ආසන්නයේ ගලා බසින වාලුකී ආරුව නිසා කන්දර ඕඩෙයි යන නාමය මෙයට ව්‍යවහාර වන්නේ යැයි කියති.නම් පොත හෙවත් විහාර අස්නේ දක්වන්නේ කදුරුගොඩ යනුවෙනි.මෙහි පැවති විහාරය පීළිබඳ සහ බුදුන් වහන්සේ ගේ ලංකාගමනය අවස්ථාවේ දී සඳහන් රාජයතන චෛත්‍යය පීළිබඳ අපට හෙළි කර ගත හැක්කේ විධිමක්ව දියත් කරන ලද කැණීමකින් පසුවයි. එයට මුල පිරීමක් වශයෙන් 2025 වර්ෂයේ ජූලි මාසය තුළ සපුරා මාසයක් කදුරුගොඩ විහාර පරිශ්‍රය තුළ පවතින ප්‍රධාන චෛත්‍යක ආසන්නයේ කැණීමක් සිදු කරන ලදහ.ඒ මගින් චෛත්‍යයයේ පාදම සහ මීට කලින් පුරාවිද්‍යාඥන් සඳහන් කරන ලද වටදාගෙයි පාදමේ ස්ථරයන් මතු වීම තුළින් පැහැදිලී වූයේ පෙර නිගමනයන් නිවැරදි බවයි.කදුරුගොඩ දැගැබ් අතර විශාලතම ස්ථූපය විෂ්කම්බයෙන් අඩි විසි තුනකි. කුඩාම ස්ථූපය අඩි හයකි. මෙම විශාල ස්ථූපය අසල මේ වටදාගෙයි පාදම හමු වී ඇත. එනම් මෙම ස්ථානයේ පැවති පුරාණ විහාරය පසු කාලීනව රහතුන් වහන්සේලා ගේ අපවත්වීම මත විශේෂ අදාහන මලුවක් බවට පත් වූ ආකාරය තේරුම් ගත හැකිය.නමුත් මේ පිළිබඳව අවසාන නිගමනයකට පැමිණෙන්නට නම් සම්පූර්ණ භූමිය කැණීමකට ලක් කර කාල වකවානු තීරණය කර විධිමත් වාර්තාවක් නිදහස් කළ යුතු වෙයි. එහෙත් ඊට අවසර නැත.ආචාර්ය නිමල් පෙරේරා මහතා පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධී අධ්‍යන ආයතනයේ දී කරන ලද දේශනයකදී මෙම නව කැණීම පිළිබඳ අදහස් දැක්වීම සිදු කළ අතර සම්පූර්ණ කැණීම නිසි පරිදි සිදු විය යුතු බවට පැවසීය.අපට උතුරේ බෞද්ධ ඉතිහාසය නිවැරදිව හෙළි කරගත හැකි වන පරිදි කදුරුගොඩ කැණීම පිළිබඳව පරිපාලනමය තීරණ ගැනීමට හැකිවේවා යන්න අපගේ පැතුමයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

විද්දෙ රනිල්ට වැදුණෙ විධායකයට

 

                                   

                   මහජන ඝෝෂා වලින් තමන් තැබූ පියවර  ආපස්සට නොගන්නා බව ජනාධිපතිතුමා භික්ෂු දිනයේ දී ප්‍රකාශ කර ඇත.නමුත් පියවර පැහැදිලි නැත. වංචනික දේශපාලකයන් අත්අඩංගුවට ගැනීම  සඳහා කටයුතු කිරීම  දැනටමත් කර ඇත. ඒ සඳහා පොලිසිය නීති අංශ මෙහෙයවීම සිදු කර ඇත.එහෙත් යළි වැරදි නොකිරීම සඳහා අවශ්‍ය නීති සම්පාදනය කර නැත. රනිල් ගේ නඩුවෙන් ඒ පිළිබඳව පැහැදිලි වන්නට පටන් ගෙන ඇත.

        ජනපති ධූරය දරන කාලයේ නිල සංචාරය අතර පෞද්ගලික සංචාරයක්ද සිදු කර රජයට පාඩු සිදුකිරීම මේ චෝදනාවයි.අත් අඩංගුවට ගැනීම සහ නඩුව ඉදිරිපත් කිරීමට පොදු දේපළ පනත යොදා ගෙන ඇත.දහනව වන ව්‍යස්ථා සංශෝධනයෙන් පසු ජනපති මුක්තිය දුර්වල වී ඇති පසුබිමක පවතින නීතියේ තිබෙන ඕනෑම ප්‍රතිපාදනයකින් නඩු පැවරීමට හැකියාව ඇතැයි සිතනවා ඇත.එහෙත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ජනපති බලතල හා කාර්ය භාරයන් ගැන සළකා බලන කල්හි රටේ ආරක්ෂාව ආණ්ඩුවේ ප්‍රධානියා වශයෙන් සෑම ක්ෂේත්‍රයක් කෙරෙහිම ඔහුට තිබෙන වගකීම ඉතා ප්‍රබලය.එය අත් හළ නොහැකි බව කියා ඇත. ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ජනපතිවාරයාගේ වගකීම හා හැසීරීම ද ඉතා වැදගත්ය. සාමාන්‍ය රට වැසියෙකු වශයෙන් ජනපතිවරයාට හැසිරිය නොහැකිය.ජනපති ජීවිතය තුළ පුද්ගලික සහ නිල යනුවෙන් වෙන් කළ නොහැකිය. විධායකය යනු එතරම් ප්‍රබල චරිත නිරූපණයකි.

         රනිල් වික්‍රමසිංහ මන්ත්‍රීවරයෙකු වශයෙන් සිටි මුල් කාලයේ ඇමති වරයෙකු වශයෙන් කටයුතු කර ඇත. සුප්‍රසිද්ධ බටලන්ද චෝදනාව ඔහු වෙත එල්ල වන්නේ ඒ කාලයේ දීය.රාජ්‍යයට විරුද්ධව කැරළි ගැසීම අලුත්  දෙයක් නොවේ.අතීතයේ සිටම එය රාජ ද්‍රොහී ක්‍රියාවක් ලෙසට සැළකූහ.එහෙත් කැරළි මගින් රටේ පාලකයා වෙනස් කළ අවස්ථාවන් ද ඉතිහාසයේ නැතිවා නොවේ. ගිවිසුමක් මගින් රට බ්‍රිතාන්‍යන්ට භාර දුන් පසු ඇතිවූ අරගල දෙකම නිහීන ලෙසට මර්දනය කරන ලදී.ගම්බිම් පාලු කොට ජනතාව මරණයට පත් කර වැරදි කරුවන් මරා දමා ඉන්පසු පිටුවහල් කොට කළ විනාශය අති මහත්ය.බ්‍රිතාන්‍ය රජය ගැරැල්ල ගැන සිතුවේ රැජිනට ද්‍රෝහී වීමක් ලෙසටය.ඉංග්‍රීසි නීතිය විසින් හසුරුවන වර්තමාන ආණ්ඩු ද සිතන්නේ එලෙසය. 89 අරගලයේ දී ජවිපෙ ක්‍රියාධරයන් කළ නිහීන ක්‍රියාවන්ට විරුද්ධව ප්‍රා ඇතුලු විවිධ නිල නොලත් ඝාතක කණ්ඩායම් බිහි විය.බටලන්ද වධකාගාරය එහි තවත් ප්‍රතිඵලයකි.ඒ ක්‍රියා වල අපරාධකාරී ක්‍රියාවලියක් තිබේ.බටලන්ද කොමිසම් වාර්තා වලින් මේ දෙපිරිසගේම ක්‍රියා  හෙළි දරව් වේ. රනිල්වික්‍රමසිංහ එහි එක් චරිතයකි. වර්තමානයේ දී ඔහුට විරුද්ධව නඩු පවරනවා නම් අනිවාර්යයෙන්ම අනෙකුත් කණ්ඩායම් වල නිහීන ක්‍රියා ද  ප්‍රශ්ණ ගත වෙනවා ඇත. ඒ නිසා රනිල්ට විරුද්ධව නඩු පැවරීමේ දී බටලන්ද යොදා ගැනීම අනතුරුදායකයයි මේ අය සිතනවා විය හැකිය.

    රනිල් අගමැති වූයේ 2002 වර්ෂයේ දීය.ඉන්පසු කීප වතාවක්ම එම පදවිය හොබවමින් විවිධ තීන්දු තීරණ ගනිමින් කටයුතු කිරීම තුළ ඔහුගේ චරිතයේ සුවිශේෂතා හඳුනාගත හැකිය. රනිල් බලය වෙනුවෙන් විවිධ දිශානතීන් භාවිතා කරන ලද්දේය.වරක් ඔහු ඇමරිකානු තානාපතිවරයාට කේලාම් පැවසීය. යුද්ධය නිසා 40000 ක් ඝාතනය විය හැකි යැයි පුරෝකථනය කලේය. මේ ප්‍රකාශය කේබල් මගින් ඇමරිකාවට පිටත් කර ඇත. හමුදාවට යුධ අපරාධ චෝදනා නැගීමට එම ප්‍රකාශය අද යොදාගෙන ඇත. රනිල් ගේ අගමැති භූමිකාවේ වැදගත් ම සංධිස්ථානය වන යහපාලන ආණ්ඩු කාලය තුළ ඔහු බිලියන 12.5 ණය ගනිමින් රටේ ආර්ථිකය බරපතල ලෙසට දුර්වල කරන ලද්දේය. ඒ අතින් ඔහු ආරිථික ඝාතකයෙකි. ඉන්පසු මහ බැංකු බැඳුම්කර මගඩිය පිළීබඳ වගකීමෙන් බැඳුණි. අර්ජුන් මහේන්ද්‍රන්ට රටින් පිටව යන්නට ඔහු සෘජුව උදව් උපකාර කර ඇත.මිලේනියම් සිටි පාවා දීම, ව්‍යවස්ථා දායකයට නොදන්වා ප්‍රභාකරන් සමග ගිවිසුම් අත්සන් කිරීම ඔහුට තිබෙන තවත් චෝදනා කීපයකි.එසේම ඔහු ව්‍යවස්ථාව කීප විටක්ම උල්ලංඝණය කරමින් හිතුවක්කාර ලෙසට කටයුතු කර තිබේ.පුරාවිද්‍යා රක්ෂිත රිසි සේ ජනතාවට බෙදා දීමට කටයුතු කිරීමේ තැත වෙනුවෙන් මේ වන විට නඩුවක් ද පවතී.දිවුලපතාන ගම වසා ජනතාවට ඇතුල්වීමට ඉඩ නොදීම සම්බන්ධව තවත් නඩුවක් විභාග වෙමින් ඇත.ඒ අනුව බල කල්හි රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා අගමැති ධූරය හෙබවූ කාල වකවානුව තුළ කටයුතු කළ ආකාරය පිළිබඳ නීතිය ඉදිරියේ ප්‍රශ්ණ කිරීමට ඕනා තරම් අවස්ථාව තිබේ.එහෙත් ඒ කිසිවක් ප්‍රශ්ණ කරලීමට වර්තමාන ආණ්ඩුව කටයුතු කර නොමැත. ඒ වෙනුවට ඔවුන් කරළියට ගෙනවිත් තිබෙන්නේ ජනපතිධූරයේ වැඩ කළ කාලය තුළ කරන ලද කටයුතු වල අනීතික බවයි.පෙර සඳහන් කළ පරිදි ජනපතිවරයෙකුට නිල ජීවිතය සහ පෞද්ගලික ජීවිතය යනුවෙන් දෙකක් නොමැති අතර එම පදවියට පත් වූ දා සිටම ඔහු මේ රටේ පළමු පුරවැසියා බවට පත් වෙයි. ඒ නිසා ජනපති පදවිය සඳහා විවධ වරප්‍රසාද සංග්‍රහ කර තිබෙන අතර මුක්තිය ලබා දි තිබෙන්නේ ජාතික ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කළ ආකාරය රටට ඉතා වැදගත් වන බැවිනි.පුද්ගයෙකු ජනපති ධූරයෙන් පහකළ හැක්කේ අල්ලස පිළිබද චෝදනා, රාජ ද්‍රොහී විමේ වරද, දූෂණය, ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කිරීම ආදිය පිළිබඳ ශ්‍රේෂඨාධිකරණයේ මතය විමසා පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක චන්දයෙන් එය අනුමත කිරීමෙන් පමණකි.දහනව වන සංශේධනයෙන් මුක්තිය අහිමි වූ පසු මෙය වෙනස් වන්නේ කෙසේද යන්න පැහැදිලි නැත. එහෙත් ජනතා පරමාධිපත්‍ය මගින් පත්වන තනතුරක් බැවින් යටකී පියවරයන් අනුගමනය කිරීම වඩාත් සාධාරණය.නමුත් පසුගිය දිනක ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මගින් ලබා දුන් නඩු තීන්දුවකින් ප්‍රකාශ වන්නේ අරගලය විසුරුවාහැරීමට ජනපතිවරයා විසින් ගත් තීරණය මූලික අයිතිවාසිකම් කඩ කිරීමක් ලෙසිනි.වර්තමාන නඩුකරයේ  දී ද පොදු දේපළ පනත යටතේ නඩු පැවරීමට කටයුතු කිරීම කෙසේ ව්‍යවස්ථාවට එකඟද යන්න  පිළිබඳව නීතිඥවරුන් ප්‍රශ්ණ කර නැත.

        එහෙත් එකක් පැහැදිලිය. ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය වන්නේ රනිල් නම් පුද්ගලයාට පහර දීමට වඩා විධායකයට පහර දීමට කරුණු රැස් කිරීම බවයි. මන්ද යම් නඩු තීන්දුවකින් මතයක් ප්‍රකාශ වූ කල්හි එය ඉන් පසු පූර්වාදර්ශයක් වීම ස්වභාවයකි. ඉදිරියේ දී කරන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයකදී විධායක ජනපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට පිඹුරු පත් සකස්කිරීමේ මුල් පියවරක් වශයෙන් මෙම ක්‍රියාවලිය සිදුවන බව පැහැදිලිය. විපක්ෂයේ දේශපාලනඥයන් අතුරෙන් හිරුණිකා ප්‍රේමචන්ද්‍ර මහත්මිය පමණක් මෙයට සමාන අදහසක් ප්‍රකාශ කර ඇත. අනෙක් අය රනිල් නම් පුද්ගලයා වටා රොද බැඳ හුදෙක් දේශපාලන ප්‍රශ්ණයක් බවට පත් කරගෙන රජය පෙරලන්න බලාගෙන සිටී.විධායකය හෑල්ලු කිරීම විධායකයේ බලතල ප්‍රශ්ණ කිරීම පිළීබඳ නීතිපති දෙපාර්තදෙපාර්තමෙන්තුවටද ප්‍රතිපත්තියක් නැත. රනිල් ජනපති ධූරයේ කටයුතු කරන විට ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කරමින් ගත් පියවරයන් අභියෝයට ලක් කරන විට නීතිපති නිළධාරීන් ඔහුව ආරක්ෂා කිරීමට කරුණු ඉදිරිපත් කර ඇත. දැන් හාත්පසින් වෙනස්ය.

           මෙයින් පැහැදිලි වන්නේ පුද්ගලයන්ට අවශ්‍ය ආකාරයට විදෙස් බලවේගයන්ට අවශ්‍ය ආකාරයට ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයන් කළ විට ඇති වන අර්බුදයයි.මුක්තිය ඉවත් කරන විට ඉන් පැණ නගින ගැටළු ගැන කිසිවක් නොසිතූහ. ඒ අවස්ථාවේ දී සංධෝනය සමගම ජනපතිවරයාගේ බලතල සහිත රීතිද නිර්වචනය කලේ නම් මෙවැනි අර්බුදයක් හට ගන්නේ නැත. වර්තමාන ජනපතිවරයාට ද එලෙස වුවමනාවක් ඇති බව නොපෙණේ. පුද්ගලයෙකුට දඬුවම් දීමට පෙළඹවීම ඇරෙන්නට ව්‍යවස්ථදායකය තුළින් කරන වෙනස් කම් වලට ප්‍රමුඛස්ථානය දීමක් සිදු නොවේ .මේ අවස්ථාවේ දී තානාපති කාර්යාල වලින් සහ දෙමළ ගෝලිය සංසද මගින් නඩත්තු කරන පිරිසක් පැලවත්තේ සිටින බැවින් විධායකය හෑල්ලුවට ලක් කර නඩු තීන්දු ලබා ගැනීමේ මෙහෙයුම් සිදු කරනවා යන්න පැහැදිලි වන්නට පටන් ගෙන ඇත. ඔවුන්ගේ බෙදුම්වාදී න්‍යාය පත්‍රයට මේ ආණ්ඩුව අසුවී අවසන්ය. අගමැතිට විරුද්ධව නඩු නොපවරා ජනපතිට විරුද්ධව නඩු පවරන ආකාරය හොඳින් සිදු වේ.එම නිසා මේ රටේ රාජ්‍යත්වය අර්බුදයට යවන විදෙස් න්‍යය පත්‍ර පරාජය කිරීම සියළු දෙනාගේම වගකීම බවට පත් වෙයි.එය ඉටු නොකළහොත් තවත් ඔළුගෙඩි මාරුවක් පමණක් සිදු වනු නියතය.

 මතුගම සෙනෙවිරුවන්

එක මිටට ගොවිබිමට -එහෙත් කෘෂිකර්මය ඉවතට

 

                                    

         මෙවර අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලිය මගින් සිදු කරන විෂය මාලා වෙනස් කම් වලදී ඉතිහාසාය, සෞන්දර්ය කලා විෂයයන් පමණක් නොව කෘෂීකර්ම විෂයද ඉවත් කර තිබේ.ඒ විෂය මොඩියුල් වශයෙන් කෘෂී කළමනාකරණය සහ තාක්ෂණය යනුවෙන් වරණීය විෂයයන්ට   ඇතුළත් කර තිබේ. කෘෂිකර්මය යනු මෙරට ජනතාවගේ ජීවිතයට බද්ධව පවතින ආත්මීය සම්බන්ධයක් තිබෙන විෂයක් බව ඕනෑ කමින්ම අමතක කර තිබෙන බව පෙනීයයි.කෘෂිකළමනාකරණය යනු සමාගම් වළට අවශ්‍ය කළමනාකරුවන් බිහි කරන ක්‍රමවේදයයි.කෘෂි තාක්ෂණය යනු කෘෂිකර්මය පහසු කරවන එක් මාර්ගයක් පමණකි.ජීවන පැවැත්මට අවශ්‍ය ආහාර නිපදවීම එනම් ආහාර සුරක්ෂිතතාවය සහ ස්වෛරීත්වය උදෙසා මේ විෂයයන් සිදුවන මෙහෙයක් නැත.

          වර්තමාන රජයේ වගා සංග්‍රාමය සඳහා යොදා ඇති තේමා පාඨය නම් 'එක මිටට ගොවිබිමට' යන්නයි. මෙයට කලින් විවිධ ආණ්ඩු යටතේ මෙවැනි තේමා පාඨ සහිත ව්‍යාපෘති රැසක් ක්‍රියාත්මක වූ බව අප දනිමු. චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක ජනපතිවරයාගේ වකවානුවේ දී වැව් දහසක් ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කරන ලද්දේ එවකට කෘෂිකර්ම ඇමතිවරයාව සිටි වර්තමාන ජනාධිපති අනුර දිසානායක මහතා විසිනි.අරමුණ යහපත් වුවද ඒ අවස්ථාවේ දී කිසිම වග විභගයක් නොමැතිව වැව් හාරා යම් විනාශයක් කර තිබුණි.එක මිටට ගොවි  බිමට නමින් වන  වැඩ සටහනද සැබවින්ම යහපත් අරමුණකි. රටේ කෘෂිකාර්මක ඵලදාව නැන්වීම උදෙසා සෑම දෙනම ගොවි බිම් කරා කැන්දන දිරිමත් කරන පාඨයක් සහිත වැඩ සටහනකි. එහෙත් රටේ වී ගොවිතැන වාර්ෂික හා අර්ධ වාරෂික භෝග ආදිය වගා කිරීමේ දී පවතින ශ්‍රම සම්පත ගැන කල්පනා කළ යුතුය.

 නිදහසින් පසු රටේ කෘෂිකර්මයට ලැබුණු වටිනාකම නිසා ගම්වල සිටි තරුණ පිරිස් විශාල උනන්දුවකින් ගොවි බිම් අස්වද්දන්ට යොමු වුණද හැත්තෑවේ දශකයෙන් පසුව ඇති වූ විවෘත ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියත් ඒ මත සංවර්ධනය වූ වෙළෙදපළ ආර්ථිකයත් නිසා ඊට සරිලන ලෙසට තරුණ තරුණියන් අධ්‍යාපනය ලබාගෙන ඇත. ඒ තත්වය තුළ ගොවිබිමට නිරන්තරයෙන් එක් වන ශ්‍රමික පිරිස අඩුවී ඇති අතර අර්ධකාලීනව ගොවිබමට එන එනම් ගෙවතු වගා කරන විවේක කාල වලදී ගොවිතැන් කරන ශ්‍රම බලකායද හීන වෙමින් පවතී. එවැනි තත්වයක් යටතේ එක බිමට ගොවි බිමට සාර්ථක කර ගැනීමට නම් ගොවි බිමට බසින ශ්‍රම සම්පත වර්ධනය කරගත යුතුය. එවැනි දිගු කාලීන අරමුණක් අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණයන් තුළ නැත. ඒ අතර 2025 යල සහ මාස කන්න වල එක විටම ගොවි බිමට බසින්නට කළ ආයාචනය ද පුස්සක් වී තිබේ.

        මෙම ව්‍යාපෘතිය වෙනුවෙන් ගොවිජන සේවා කොමසාරිස් රෝහණ රාජපක්ෂ විසින් 2025 අප්‍රියෙල් 09 දින 7/11/60 යනුවෙන් නිකුත් කළ චක්‍ර ලේඛනයක් ඇත.  2000 අංක 46 ගොවිජන සංවර්ධන පනතේ 30(3) වගන්තිය යටතේ කුඹූරු ඉඩමක් වෙනත් භෝග වගාවකට යෙදිය හැකිය. එහෙත් 2020 නිකුත් කරන ලද 2020/1 චක්‍ර ලේඛනයකට අනුව කුඹුරු ඉඩම් A B C යනුවෙන් කොටස් තුනකට වර්ග කර තිබුණි. එහි විද්‍යාත්මක පදනමක්නොමැතිය. ඊට හේතුව රටේ පවතින විවිධ කෘෂිකාර්මක ඉඩම් වලට යොදා ඇති නාමයන්ය. ඒවා ඒ බිමේ භූගෝලීය සාධක අනුව වර්ග කිරීමට පැරණියන් පුරුදුව සිටියහ. කුඹූර, ඕවිට, අස්වැද්දුම, උඩුමුල්ල ,දෙණිය, පිට කට්ටිය , කමත ආදී වශයෙන් ඒ ඉඩම් නම් කර තිබුණි. කුඹුර යනු වී ගොවිතැනට සෘජුවම යොදා ගත් ඉඩම්ය අස්වැද්දුම යනු අලුතෙන් වගා කටයුතු වලට යොදා ගන්නා ලද ඉඩම්ය. ඒවා කුඹූරු විය හැකිය. නැතිනම් ගොඩ භෝග වගා කිරීම සඳහා විය හැකිය.අනෙක් ඉඩම් සියල්ල  කුඹූරු ආශ්‍රිත ගොඩ ඉඩම්ය. බොහෝ විට ජලාශ්‍රිත ඉඩම්ය. ඒ නිසා ජල උල්පත් සහිත පරිසර පද්ධිතියක් ඒවාට තිබේ. ඉහතකී වර්ගීකරණයේ දී සී කාණ්ඩයට වැටෙන්නේ ඒ ඉඩම්ය. නමුත් ඒ චක්‍ර ලේඛනය වගකීමක් සහිතිව ඉඩම් වල නාමයෙන්ම වර්ගීකරණය කර තිබුණා නම් වගාවට පමණක් නොව පරිසර පද්ධතීනට ද සාධාරණයක් ඉටු කරන්නට ඉඩ තිබුණි.

  කෙසේ වෙතත් 2025 නිකු ත් කරන ලද චක්‍ර ලේඛනය මගින් මේ වර්ගීකරණය ද නොසලකා හැර තිබේ. ඕනෑම කුඹුරු ඉඩමක වාර්ෂික හෝ අර්ධ වාර්ෂික භෝග වගා කිරීමට ඒ මගින් අවසර ලබා දිය හැකිය.ලංකාවේ  පවතින භූගෝලීය සාධක අනුව විවිධ පළාත්වල ගොවිතැනේ දී භාවිතා කරන සම්ප්‍රදායන් තිබේ. උඩරට පළාත්වල එක් කන්නයක් එළවලු කරන අතර ඊ ළඟ කන්නය වී ගොවිතැනට යොදා ගනිති.තවත් ප්‍රදේශයක වැව් පද්ධති රැසක් තිබෙන බැවින් වාරි ජලය තිබෙන ප්‍රමාණය අනුව වී ගොවිතැනේ කන්නය තීරණය කරති.මහාවැලි ජලයෙන් වගා කරන කුඹූරු පාස්සවා ගන්නේ මධ්‍යගත වාරි ජල සම්පාදන කාල සටහනකට අනුවයි. ඒවායේ ද ඇතැම් කන්න වල මුං ඇට ,රටකජු වැනි ධාන්‍ය භෝග වගා කරති. බස්නාහිර පළාත දකුණු පළාතේ ගාල්ල, මාතර දිස්ත්‍රික්කයන්හි පවතින ගංගා ද්‍රෝණි ගොවිතැන සහමුලින්ම වෙනස්ය.යල සහ මහ කන්න දෙකේදීම ඒවා වගා නොකරති.ඇතැම් කුඹූරු හරහා ගං වතුරාව ගලන්නේ යල කන්නයට යි. ඇතැම් තැන්වල මාස් කන්නයට ද යල සහ සහ කන්න දෙකටම ගංවතුරාටවට යට වන කුඹුරු ද තිබේ.වගුරු කඩොල් පස තිබෙන බැවින් ඒවා සුදුසු වනුයේ වී ගොවිතැනට පමණකි.

          2025 චක්‍ර ලේඛනය මේ සියලු විවිධ වූ කුඹූරු පද්ධති අරභයා ක්‍රියාත්මක වන්නකි.එහි (111) කාණ්ඩය අනුව කුඹූරු ඉඩම් හි වෙනත් භෝග වගා කිරීමට අවසර ලැබෙන අතර 2020/1 චක්‍ර ලේඛනය අනුව ඒ බී.සී. යනුවෙන් කළ වර්ගීකරණය ගණන් නොගැනේ.ඒ අවසර දීම වසර තුනක් සහ මාස හයක් වැනි කාලයකට ලබා දිය හැකි අතර මේ වන විට බස්නාහිර පළාතේ විවිධ තැන්වල වගුරු කඹූරු සඳහා අවසර ලබා දී තිබේ. මෙම ලිපියේ ප්‍රථමයෙන් සඳහන් කරන ලද අධික ශ්‍රම හිඟයක් ද ශ්‍රමය සඳහා ඉහළ මිළක් ද ගෙවිය යුතු සමයක. ගං වතුරාවට යටවන  කුඹූරු වල කාණු කපා පස් කණ්ඩි සාදා එලවළු හෝ කෙසේල්  පළතුර වැවීමට යමෙක් ඉල්ලන්නේ නම් එහි යටි අරමුණක් තිබිය යුතුය.එවැනි වගා මේ පසේ එතරම් සාර්ථක වන්නේ නැත. විශේෂයෙන්ම කඩොල් පසේ පොල් වගාව එතරම් සාර්ථක වන්නේ නැත.වැලි සහිත කඩොල් පසේ නම් එය සාර්ථක කර ගත හැකිය. මෙහිදි සිදු වන්නේ ගොවිජන සංවර්ධන දෙපාර්තමේන්තුවේ අවසර ලබාගෙන යම් කොටි කාලයක් වගා කරන බව පෙන්වා ඉඩම ගොඩ කිරීම සඳහා ප්‍රවේශ වීමයි. බස්නාහිර පළාතේ ඉඩම් වල වටිනාකම ඉතා සීග්‍රයෙන් ඉහළ යන වකවානුවක එක මිටට ගොවි බිමට නොව එක මිටට ඉඩම් වෙලෙඳපළ ශක්තිමත් කිරීමට නම් ඒ මාර්ගය සුදුසුය. චක්‍ර ලේඛනය අනුව අවසර ලබාගත් ස්ථානයක යම් පිරවීමක් කළහොත් ගොවිජන ප්‍රාදේශිය නිළධාරීන්ට නඩු පැවරිය හැකිය. එහෙත් ඒ කටයුත්ත ප්‍රායෝගික නැත. කෘෂිකාර්මික ප්‍රශ්ණ සඳහා වෙනම අධිකරණ ක්‍රමයක් නැති තත්වයත වසර ගණනන් ඇදෙන නඩු වලට මුදල් වැය කිරීමට දෙපාර්තමේන්තුවට හැකියාවක් නැත.

       වත්මන් රජය ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුලලේ කොන්දේසි වලට යටත් වී අවසන්ය. වී වගාව පාඩු බව මෑතකදී ලාල් කාන්ත ඇමතිවරයා පවසා ඇත. අවශ්‍ය නම් විදෙස් වලින් හාල් ගෙන්වා පාරිභෝගිකයා වෙත සහල් ලබා දෙන්නට පැකිලෙන්නේ නැති බව ඔහු පවසා ඇත. එවැනි ප්‍රකාශ හමුවේ වී ගොවිතැනට වඩා වෙළඳපළ ආර්ථිකය ශක්තිමත් කිරීම උදෙසා මේ රජයද කටයුතු කරනු නිසැකය. එක මිටට ගොවි බිමට යනු ප්‍රෝඩාවකි. අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ රාමුව අධ්‍යනය කිරීමෙන් සහ මෙකී චක්‍රෙල්ඛනය කියැවීමෙන් එය පසක් කර හැකිය.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

මහ වන මැද රජ මහ වෙහෙරකින් සෙල් ලිපි රැසක් හමුවේ

 

                          

          උතුරු මැද පළාතේ සැඟවුණු පුදබිම් එමටය. චෝල ආක්‍රමණ නිසා මහා වනයට ගොදුරු වුණු මහා ශිෂ්ඨාචාරයක සළකුණු ඇතැම් විට වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට වෙන් කරන ලද රක්ෂිත වන ගොමුවක තිබෙන්නට පුලුවන.මහවැලි ව්‍යාපාරය නිසා හෙළි පෙහෙළි වුණු ඇතැම් ප්‍රදේශ වල නම් එවැනි පුදබිම් මේ වන විට දායක පින්වතුන්ගේ පුදපූජා වලට නැවත ලක් වී අවසන්ය.මෙහිදී සඳහක් කරන්නට යෙදෙන ඓතිහාසික පුදබිම ගැමියා විසින් හදුන්වනු ලබනුයේ අශ්වයා බැඳි කන්ද යනුවෙනි.  ගල් කණුවක බැඳි අශ්වයෙකු සහිත  කරත්තයක රූපයක් පර්වතයේ කොටා ඇති නිසා ඒ නාමය ඇති වූ බව ජන ප්‍රවාදයේ පවතින්නකි. ඒ රූපය ඇසින් දුටු ගැමියන් අදත් සිටින නමුත් දැනු ඒ රූපය දකින්නට නොමැති බව ඔවුහු පවසති.රජරට පවතින මහා සාගරයක් බඳු වූ පදවිය වැව් කණ්ඩිය දිගේ ආරම්භව  බිසෝකොටුව ගම කරා ද ඉන්පසු නිකවැව දක්වා යන මාර්ගයේ ගමන් කළහොත් මේ අසිරිමත් වනගත පුදබිමට නිසැකවම ළඟ විය හැකිය. කලකට ඉහත නම් ඒ පුදබිමට යා හැකි වූයේ වන මැදින් පා ගමනිනි. එහෙත් ඒ වන මැද ගල් පර්වතයක් කැඩීම පිණිස අවසර හිමි වූයෙන් වන මැද මාවතක් පුළුල්ව ඉඳි විය. මෙම පුදබිමෙහි වැඩ වාසය කරන පූජ්‍ය පනාමුරේ මෛත්‍රී මූර්ති හිමියන් විසින් 2023 වසරේ දී කළ  දැනුම් දීමකට අනුව පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ ශිලා ලේඛන අංශයේ ප්‍රධානී බුද්ධි නාගොඩ විතාන මහතා මෙහෙයවීමෙන්  පුරාවිද්‍යාඥයන් පිරිසක් දින හතරක් පමණ කාලයක් මහන්සි වී එතැන පර්වතය මුදුනේ පැවති ශිලා ලේඛන පහක් පිටපත් කර තිබේ.

       පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ ශිලා ලේඛන හා නාණක විද්‍යා අංශයේ පුරාවිදු පර්යේෂණ නිළධාරී තනුර දයානන්ද මහතා නිශාන්ත මහතා ඇතුළු සත් දෙනෙකුගේ කණ්ඩායම මේ ස්ථානයට ළඟා වූයේ ඉතා දුෂ්කර ගමනකින් පසුවයි.පර්වතය නැගීමට පඩි පෙළවල් කීපයක් කොටා ඇත.පර්වතය පා මුළ ආරාම සංකීර්ණයක නටබුන් සහ චෛත්‍යයක නටබුන් විසිර පවතී.පසට යටව පවතින බුදු පිළිමයකි.කොරවක් ගල්, මුරගල් ,කුඩුම්බි ගල් තැන තැන විසිර පවතී.පුරාවිද්‍යා අනුරාධපුර කාර්යාලය විසින් මෑතකදී මූලික ගවේශණයක් මේ ස්ථානය අරභයා සිදු කර තිබේ.හිටපු පුරාවිදු කොමසාරිස් එච්.සී.පී.බෙල් මහතා මේ ස්ථානයේ යම් සොයා බැලීමක් සිදු කර තිබෙන අතර ඒ අවදියේ දී සෙල් ලිපි ගැන වාර්තා කිරීමක් සිදු කර නොමැත.පර්වත මුදුනට නැගීම යම් තරමක් දුෂ්කරය. එහෙත් සත් දෙනෙකුගෙන් සමන්විත කණ්ඩායමද ස්වාමීන් වහන්සේ ද ගැමියන් කීප දෙනෙකුද සිටි බැවින් කන්ද මුදුනට ළඟා වීමට එතරම්  කාලයක් ගත නොවිය. පර්වතය ට නැගී කල්හි එක් පැත්තකින් වවුනියා මහ කඳු වැටි දක්නට ලැබේ. කිඹුලෙකුගේ හැඩය ගත් කිඹූලාගල ඒ අතරින් විශේෂිතය. අනෙක් පැත්තෙන් පදවිය ඉස්මත්තේ මාළිගා තැන්න කඳු වැටියයි.අංශක තුන්සිය හැටක කෝණයකින් අවට සිරි නැරඹීමට මේ පර්වතය මුදුනේ සිට හැකි වීම විශේෂයකි.පර්වතය මුදුනේ විශාල චෛත්‍යයක නටබුන්ය. එය ආසන්නයේ පහළින් ශිලා ලේඛන හතරක් දුටු බව ස්වාමීන් වහන්සේ පවසයි. ඒ අනුව දිය සෙවල් වලින් වැසී තිබූ ඒ ලේඛන සොයා ගැනීමට හැකි විය.ගල් පර්වතය තැන තැන සිසිල් ජලය පිරි පොකුණු දෙකකි.එක පොකුණක් පැන් ගැනීමටයි. අනෙක ස්නානනය කිරීමටයි.ඒ පොකුණු වලින් ජලය ලබා ගෙන පළමුව සෙල් ලිපි පිරිසිඳු කිරීම සිදු වෙයි. ඒ අතර තවත් කීප දෙනෙකු පිටපත් කිරීමට අවශ්‍ය කඩදාසි සූදනම් කරති.පිරිසිඳු කරන ලද ගල් තලය මත කඩදාසිය එලා කොහු බුරුසුවකින් තැලීමෙන් ගලේ පවතින අකුරු කඩදාසිය තුළින් මතු වී පැමිණේ. අනතුරුව තීන්ත තැවරූ පොට්ටනියකින් ස්පර්ශ ලාංඡනය ගැනීම සිදු කරයි.මේ ක්‍රියාවලියට සෑහෙන වේලාවක් ගත වෙයි. හිරු රශ්මිය බලවත් නමුත් දැඩි උනන්දුව සහ කැපවීම මත සෙල් ලිපි පිටපත් කිරීම දිගටම සිදු වෙයි.ඒ අතර මතුවන අකුරු සටහන් පොතක ලියා ගැනීමට ද තනුර දයානන්ද මහතා  උත්සුක වන ආකාරය පෙනේ.පර්වතය මුදුනේ සෙල් ලිපි හතර සහ පාමුළ ශිලා ලේඛනය පිටපත් කිරීමට මේ පිරිසට දින තුනක් පමණ ගත වූ අතර ඒ සම්පූර්ණ කාලය තුළ පර්වතය මුදුනේ රළු පොළවේ දුෂ්කර ක්‍රියා කිරීමට මේ පිරිසට සිදු විය.පුද්ගලයෙකු ගසා ගෙන යන තරමට සුළං බලවත්ය.කූඩාරමක් නැත. දැඩි සීතලට නිදා ගැනීම අපහසුය. රාත්‍රී යාමයේ ගිනි දල්වා රොටි පළහා කෑමෙන් සෑහීමකට පත් වීමට සිදු විය.ඒ සියල්ල ආත්ම තෘප්තියකින් යුතුව සිදු වෙයි.

        පදවිය මහ වැව ගැමියන් හඳුන්වනුයේ මහා සාගරය යනුවෙනි. එයට සමීපව තිබෙන වාහල්කඩ වැව බෑන සාගරය යනුවෙන් නම් දරා තිබේ.පදවි වැවට ජලය සැපයීම පිණිස යාන් ඔයෙන් පැණ නැගුණු යෝධ ඇළ මාර්ගයක් තිබුණු බව ගැමියන් පවසයි. එහි නටබුන් අදටත් තැනින් තැන දක්නට තිබේ.යාන් ඔයේ තැනින් තැන ගල් අමුණු බඳවා ජලය යම් පමණකින් සිර කර යෝධ ඇළවල් ඔස්සේ පදවියටත් වාහල් කඩටත් ගෙන ගිය පැරණි ජල මාර්ග ශිල්ප ක්‍රම හඳුනන ගැමියන් තවමත් මේ ගම්වල ජීවත්ව සිටිති.පදවිය නිර්මාණය කරනුයේ මහසෙන් රජුගේ මෙහයවීමෙනි.වංශ කතා වල දැක්වෙන පරිදි මහසෙන් රජු මින්නේරිය ඇතුළු  වැව් රැසක් බඳවා ඇත.ඒ කාලයේ දී රත්මල්කන්ද වාපී යනුවෙන් දක්වන ලද පදවිය මහ වැව පසුව දෙවනි මොග්ගල්ලාන සමයේ දී ධනවාපිය යනුවෙන් දක්වා ඇත.ජන ප්‍රවාදය අනුව පදවිය වැව බැඳ වීමට පැමිණි මහසෙන් රජු එහි වාසය කිරීමට මාළිගයක් තනවා ඒ වෙනුවෙන්ම කැප වී තිබේ.ඒ මාළිගය මාළිගා තැන්න යනුවෙන් හඳුන්වන පර්වතය උඩ තිබෙන බව ගැමියන්ගේ මතයයි.පදවියට මූලිකව ජලය සැපයෙන්නේ මුගුණු ඔයෙනි.උල්පත් බහුල කුංචුට්ටු කෝරළය හරහා ගලා බසින මේ ජල කද පළමුවෙන්ම හරස් කරන්නට ඇත්තේ මුගුණු ඔය ඉස්මත්තෙනි. දූපතක් මෙන් ඔයේ සැදුණු තැනකින් ජලය හරස් කර යෝධ ඇළක් මගින් ඒ ජල කඳ කැබිතිගොල්ලෑව ආසන්නයේ යකා වැවට නෙ එන ලදී. අනතුරුව හල්මිල්ල පොතනාට ද ඉන්පසු වර්තමානයේ නම්බකඩ යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබන කැඩී බිඳී ගිය වැවට ද ගෙන එන ලදී.මේ මහසෙන් රජුගේ මුල් ව්‍යායාමයයි. පදිවියට හිඟ ජලය ගබඩා කර ඇත්තේ නම්බකඩ තුළය. එය ජන ප්‍රවාදයේ හඳුනවනු ලැබූයේ මති සාගරය යනුවෙනි. මහසෙන් රජු ගෙන් පසුව දෙවනි මොග්ගල්ලාන , මහා පාරාක්‍රමබාහු සහ නිස්ශංඛමල්ල යන රජවරුන් විසින් පදවිය වැව විශාල කොට බඳවා යාන්ඔයෙන් ද ජලය ගෙන ආහ.

           අශ්වයා බැඳි කන්ද ආරාම සංකීර්ණය ඉඳි වීමට ප්‍රථම භාවනායෝගී යතිවරුන්ටම ඇරණු මහ වන අරණකි. කටාරම් කෙටූ ගල්ලෙන් කීපයක් මෙහි හමුවන්නේ එහෙයිනි.පර්වතය මුදුනෙන් හමුවන එක් ශිලා ලේඛනයක් දෙවන සියවසට අයතිය.පළමුවන ගජබාහු රජුගේ යැයි අනුමාන කෙරේ. මෙම වන අරණ ඔහුගේ නිර්මාණයක් ද යන්න විමසා බැලිය යුතුය. ඉන් පසු පර්වතය පාමුළෙන් හමුවන අනෙක් ගිරි ලිපිය තුන්වන සියවසට අයත්ය. බොහෝවිට මහසෙන් රාජ්‍ය සමයට අයත්ය.එම ලිපියේ  මහන ගිරි රජ මහා විහාරය යනුවෙන් වදනක් සටහන්ව ඇති නමුදු එය තහවුරු කළ හැක්කේ විධිමත් කියැවීමකින් පසුවය. නාම්බකඩ නොහොත් මති සාගරය මේ ආසන්නයේම පවතී.ප්‍රසිද්ධ ආසනඝරයක් සහිත හල්මිල්ල වැටිය පූජ්‍ය ස්තානය ද මේ ආසන්නයේ පවතී.මේ සියළු ආරාමයන් සමග අශ්වයා බැඳි කන්ද ඉතිහාසය  සම්බන්ධ වන්නේ කෙලෙසකදැයි නිගමනය කිරීම පුරාවිද්‍යාඥයන් සහ ඉතිහාසඥයන්ගේ වගකීමයි. නමුත් මෙම ප්‍රදේශයේ ඉතිහාසය විමර්ශනය කරමින් ඒ ශිලා ලේඛන ගැන සොයා බැලීම වටනේය.ෙකසේ වෙතත් ඉතා දුෂ්කර වෑයමකින් පිටපත් කර ගන්නා ලද ශිලා ලේඛන සිංහල අක්ෂර වල මූලික උරුමයයි.සිංහල නීතියේ ප්‍රකාශනයයි.නමුත් අද වන විට බොහෝ ශිලා ලේඛන නිදන් හොරුන්ගේ , ඉඩම් මංකොල්ලකරුවන්ගේ සහ ගල් කොරිකරුවන්ගේ  ග්‍රහණයට අසුවී විනාහ මුඛයට යමින් පවති.මිහින්තලේ අසළ ආනකොට්ට කන්දේ ශිලා ලිපි සියල්ල මේ වන විට විනාශ කර දමා ඇත්තේ ගල් කොරි කරුවන්ය.මේ වැනසෙන්නේ අපේ උරුමයයි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්