දොස් දකින මහවැලිය සහ කුස් පිරවූ මහවැලිය

 

                              

           සුළි කුණාටුවත් සමග ඇතිවූ නාය යෑම් සහ ගං වතුරාව නිසා රට තුළ ඇති වූ ව්‍යසනය සුළු පටු නොවේ. 1947 වර්ෂය 1957 සහ 1969 මෙන්ම 1978 වර්ෂ වල ඇති වූ මහා ගං වතුර සහ සුළං තත්වයන්ට වඩා දිට්වා සුළි කුණාටුවෙන් සිදු කළ පීඩාව බිහිසුණුය.මෙම ව්‍යසනයේ පැති කීපයක් ඇත. ඉන් එකක් නම් සුළි කුණාටුව සහ කාල ගුණ වෙනස්කම් පිලීබඳ අනාවැකි කලින් දැනුම් දී තිබිය දී ව්‍යසනය වළක්වා ගැනීමට ක්‍රියා නොකිරීමයි . එම කාල ගුණ අනාවැකි අනුව අවධානයෙන් සිට ජලාශ වල දොරටු ක්‍රමානුකූලව විවෘත නොකිරීම සහ කල්වේලා ඇතිව දැනුම් නොදීම මේ ව්‍යසනයට හේතු වූ තවත් පැතිකඩකි.පසුගිය දශක පහක කාලයක් තුළ විවෘත ආර්ථික ක්‍රියාවලියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසට මධ්‍ය කඳු කරයේ බරපතල සංවේදී පෙදෙස් වල ඇති වූ ඔරොත්තු නොදෙන නාගරීකරණය මෙම ව්‍යසනයට තවත් හේතුවක් ලෙසට  උළුප්පා දැක්විය යුතුමය.හැත්තෑව දශකයේ ඇති කළ කඩිනම් මහවැලියේ අනිසි බලපෑම් මේ ව්‍යසනයට හේතු වූ ආකාරය පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු සහ ජනතාව දැනටමත් මත පළ කර තිබේ.මේවා සියල්ල මිනිසා ගේ අනිසි මැදිහත් වීම් සහ අනිසි කළමනාකරණය නිසා සිදූ වූවක් ලෙසට ගත හැකිය.එහෙත් මේ පිටුපස තිබෙන අදෘෂමාන යථාර්ථය නම් දිට්වා සුළිය කැරකි කැරකී මධ්‍යම කඳුකරය මත නැවතී නැගෙනහිර දිශාවට ගමන් ගත් ආකාරයයි.එය එක්තරා දේව කෝපයක් යැයි විග්‍රහ කිරීමට ද මේ අවස්ථාවේ උත්සාහ කිරීම දක්නට හැකිය.

        නුවර එළිය දිස්ත්‍රික්කයෙන් ආරම්භ වන ආරවල් කීපයක් එකතුවී කොත්මලයේ දී කොත්මලා ඔය බවට පත් වේ. අනතුරුව එයට පහළින් වූ මාවිල්ලුවේ දී මෙයට මාවිලි ගඟ යනුවෙන් ව්‍යවහාරයක් ලැබේ.එතැන් සිට ත්‍රිකුණාමලයෙන් මුහුදට වැටෙන තෙක්ම මහවැලිය විසින් පෝෂණය කරන ගම්බිම් කෙත්වතු අති විශාලය.1912 දී ව්‍යවස්ථාදායක මණ්ඩලයේදී මහවැලිය උතුරට හැරවීමේ වැදගත්කම ගැන කතා කලේ දෙමළ මන්ත්‍රී වරයෙකු වූ ඒ. කනක සබේ මහතාය.පසුව 1965 -1968 වසර වල දී සකස් කරන ලද මහවැලි මහ සංවර්ධන සැලැස්ම ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානයේ මැදිහත්වීමෙන් යෝජනා කරන ලද්දකි. වියළි කලාපය යයි සැළකෙන භූමි ප්‍රදේශයෙන් සියයට පණස් පහක් පමණ කලාපයක ජල සම්පාදනය කළ හැකි වන පරිදි යෝජනා කරන ලද ඉලක්කයන් අවස්ථා දහතුනකදී සම්පූර්ණ කළ යුතු යැයි එහි දක්වා තිබුණි. මහවැලිය මගින් ඉලක්ක කර ගන්නා ලද්දේ වී ගොවිතැන සඳහා වාර්මාර්ග පහසුකම් සැලසීම පමණක් නොවේ.ඉහළ කඳුකරයේ තනන ලද ජලාශ මගින් ටර්බයින් කරකවා විදුලි උත්පාදනය ද එහි මූලික් අරමුණු අතර තිබුණි.ඒ අනුව උකුවෙල  මෙගවොට් 20 ක් ද බෝවතැන්න මෙ.වො. 40 ක් ද වික්ටෝරියා මෙගා වො.210 ක් ද රන්දෙණිගල මො.වො.121.60 ක්  ද රන්ටැඹේ මො.වො. 50 ක් ද කොත්මලේ මො.වො.201 ක් ද ඉහළ කොත්මලේ මෙ.වොට් 150 ද මෙරගහකන්ද මො.වො. 50 ක් ද වශයෙන් රටේ සමස්ත විදුල් බල පද්ධතියට ජල විදුලි ශක්තිය සියයට විස්සක් පමණ එක් කර තිබේ. එසේම මහවැලි එච් කලාපය තුළ හෙක්ටයාර් 24 700 ක් ද ජී කලාපය තුළ හෙක්ටයාර් 3900 ක් ද සී කලාපය තුළ හෙක්ටයාර් 23700 ද් ද බී කලාපය තුළ හෙක්ටයාර් 25 340 ක ද   උඩවලව වම් ඉවුර හෙක්ටයාර් 13000 ක් ද  උඩවලව දකුණූ ඉවුර 11900 ක් ද එල් කලපය තුළ හෙක්ටයාර් 2500 ක් ද  කෘෂීකාර්මික වගාබිම් අස්වද්දා ඇත. රජරට බිඳ වැටීමෙන් පසු පස් අවුරුද්දක් වැනි කොටි කාලයකින් මේ සා මහා විශාල ඉඩම් ප්‍රමාණයක් අස්වැද්දීමට හැකි වීමද ගොවි පවුල් 80000 ක් පමණ පදිංචි කරවීමට ලැබීම ද සැබවින්ම විශ්ම ජනක ක්‍රියාවලියිකි. ඒ සමගම එම මහවැලි කලාප ආශ්‍රිතව දියණු වු ග්‍රාමීය ප්‍රදේශ සහ නව නගර විශාල ප්‍රමාණයකි. මහා මාවත් මෙන්ම ග්‍රාමීය පාරවල් රැසක්ම දියුණු තාක්ෂණය යටතේ සංවර්ධනය වී තිබේ. මොරගහකන්ද සංවර්ධනය අවසන් කර වැඩි කලක් නැත. මහවැලි බී කලාපයේ මාදුරු ඔය දකුණු ඉවුර පෙදෙස තුළ ඇළමාර්ග තනා මඩකලපුව වාලච්චේන ආදී කලාපයන් සංවර්ධනය කිරීමට නියමිතව තිබේ. මෙම සංවර්ධනය නිසා වී වගාවේ අස්වනු ඉලක්කයන් ඉක්මවා ගියේය. මිරිස් බඩ ඉරිඟු කෙසෙල් ලොකු ලූණු ආදී අතිරේක භෝග සහ එළවළු විහාල ප්‍රමාණයක් වෙළෙඳ පළට පැමිණියහ.ඒ වෙළෙඳ පළ ජය ගැනීම පිණිස ආර්ථික මධ්‍යස්ථාන ගොඩනැගූ අතර ඒ නිසා මහවැලිය පදනම්ව විශේෂ වෙළෙඳ ප්‍රජාවක් මෙන්ම මහා පරිමාණ මොල් හිමියන් රැසක් සාර්ථක ව්‍යාපාරිකයන් බවට පත් විය.මෙම තත්වය රටේ ආර්ථිකයේ ඉදිරිගමනක් ලෙසට දක්වා ලිය හැකිය. වෙළෙඳ පළ ආර්ථික සංකල්ප වල ව්‍යාප්තියත් සමග ඉහළට ඔසවා පෙන්නූ එක පැතිකඩක් ලෙසට ගත් හැකි වුවද එහි අඳුරු පැතිකඩක් ද තිබේ.

     විදේශ ආධාර නිසා නව තාක්ෂණය නව යන්ත්‍ර උපකරණ මහවැලියට ලැබුණි.අධිකාරිමය බලතල ලැබුණි. නිදහස් අධ්‍යාපනයෙන් ඉගෙනුම ලද දරුවන් ඉංජිනේරුවන් බවට පත් වී මහවැලි උසස් නිලතල වලට පත්වූහ.කඩිනම් මහවැලිය යටතේ වසර පහකින් එය නිම කිරීමට සැලසුම් කෙරිණ. අනතුරුව සිදු වූයේ කුමක්ද එලිච්චියකගේ ගමන අනුව සමෝච්ච වැටි දිගේ ගලා ගිය කලාවැව යෝධ ඇළ කෙළින් කර ගැඹුරු කළහ.පැරැන්නන්ගේ තාක්ෂණය නොදත් මහවැලි දරුවන් කුඩා වැව් එකින් එක කපා දැමූහ. විදේශිකයයන් කියාදෙන අයුරින් සිය ඉංජිනේරු ශිල්පය මෙහයවූ එක් මහවැලි ඉංජිනේරුවරයෙකු වන මහින්ද පනාපිටිය මහතා මේ කළ විනාශය පිළිබඳ වසර ගණනාවකට පසු සිය පාපෝච්චාරණය ඉදිරිපත් කළේ මෙසේය.

     'හැත්තෑ ගණන් වලදී පැරණි යෝධ ඇළ යටතේ තිබූ ඉඩම් සංවර්ධනය කිරීමේ අප නියැලී සිටි අතර ප්‍රදේශයේ තිබුණු වැව් බොහොමයක් නවීන සැලසුමට අනුව අවශ්‍ය වූ පරිදි විනාශ කිරීමට අපට සිදු විය. ප්‍රදේශයේ සාම්ප්‍රදායික ගම්වල මුල් පදිංචිකරුවන්ගෙන් එල්ල වූ බලපෑම් හේතු කොට ගෙන වඩා විශාල වැව් කීපයක් එසේ විනාශ නොකොට ඉතිරි කිරීමට ද සිදු විය මහවැලි අධිකාරිය විසින් වැව් කඩා බිඳ දැමීම වැළැක්වීමට මහජනතාව විසින් එවකට සිටි ජනාධිපති ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතාද කැඳවන ලදී. අප තවදුරටත් නිරීක්ෂණය කලේ කපා එළි කොට ගොවි බිම් බවට පත් කිරීමට නියමිතව තිබූ කැලෑ ප්‍රදේශ වල නිම්න හරහා කුඩා වේලි රාශියක් තනා තිබූ බවය. අපේ සැලසුම් නිර්ණායක අනුව එම වේලි අපට පෙනුණේ කිසිසේතම් නොවටිනා දේවල් හැටියටය.ඉඩම් සංවර්ධන මුල් අවදියේ ව්‍යාපෘති ඉංජිනේරුවරයෙකු  ලෙස මා කටයුතු කළ ප්‍රදේශයේ ම පුනරුත්ථාපන වැඩ සටහනකට සාභාගි වීමට වසර 30 කට පසු 2003 දී මට අවස්ථාව සැලසුණි. පෙරදින වල සිට මේ ප්‍රදේශයේ සිට ගෙදර යන විට මී පැණි මී කිරි සහ කුරක්කන් මුං ඇට වැනි ධාන්‍ය වර්ග බොහොමයක් මිලදී ගෙන රැගෙන යෑමට පුරුදු වී සිටියෙමි. වර්තමානයේ මේ ප්‍රදේශ වල මී පැණි නැත.මක් නිසාද යත් රසායනික වස විස  යෙදූ ඉඩම් ආශ්‍රිතව  මී මැස්සන් වද නොබදින බැවිනි.  දේශීයව පහසුවෙන් වගා කළ හැකි ධාන්‍ය වෙනුවට ඔවුන් ආනයනය කළ පරිප්පු සහ පාන් පිටි මත යැපෙති. මෙහි මුල් පදිංචි කරුවන් හැම කෙනෙකුම පාහේ ගෙවත්තේ ගවයන් සිටි අතර මේ ගවපට්ටි වලට සිදු වූයේ කුමක්ද ජනතාව තමන්ගේ උදෑසන තේ පානය සඳහා  ආනයනය කළ කිරිපිටි මත යැපෙති.'

     මහවැලි මහ සංවර්ධන සැලැස්මේ සඳහන්ව තිබෙන පරිදි ප්‍රධාන ඇළ මාර්ග වලින් පමණක් සමස්ත ප්‍රදේශ වලට ජලය සැපයිය යුතුව තිබුණි. ඇතැම් ගම් බිම් මෙම ඇළ මාර්ගයන්හි ජල පිරවුම් ස්ථාන ලෙසට භාවිතා කළ යුතුව තිබුණි.එසේම අනෙකුත් සියළුම ගම්වැව් කපාදැමීම කළ යුතුව තිබුණි. ජනපදිකයන්ට ඉඩම් භාරදීමට පළමු සියලුම් වගා බිම් සුද්ද කළ යුතු අතර සමතලා කොට මට්ටම් කළ යුතුය.(all crop land will be cleared and leveled prior to hand over to the settlers ) මෙහි යෝජනා කරන ලදහ.

       මේ ආකාරයට යෝජනා කරන ලද මහවැලි සැලැස්ම කිසිසේතම අතීතයෙන් ආදර්ශය ගෙන සකස් කරන ලද්දක් නොවීය. දේශීය අත්දැකීම් අතර යහපත් විද්‍යාත්මක පසුබිමක සංවර්ධනය වූ වැව් ඉදි කිරීම තුට්ටුවකට මායිම් නොකොට බොහෝ ගම් වැව් උළුප්පා දමන ලදී.වැව් සහ කුඹුර එක මට්ටමකට සමතලා කරමින් භූවිෂමතා සම කරමින් එහි අඩංගුව තිබූ කැලෑ මූකලාන්ද විනාශ කර දමන ලදී. ඒ ව්‍යාපෘතිය පිටිපස සිටි දැව හොරුන් සහ  කොන්ත්‍රාත්කරුවන්ට මහවැලිය අගනා ඉල්ලමක් විය. 1995 දී පමණ මා විසින් විමසුමට ලක් කරන ලද මහවැලි ප්‍රදේශ වලට අතරින් කණ්ඩලම ව්‍යාපාරය සඳහන් කළ යුතුය. උතුරු මැද පළාතේ කිරලව කෝරළයට අයත් දුනු මදලාඔය තුලානට අයත් මේ පුරාණ ප්‍රදේශයේ කුඹුරු අක්කර 7280 ක් පිහිටා තිබුණි. මහවැලි සංවර්ධන  ව්‍යාපාරය අනුව දකුණු ඉවුර  වශයෙන් බෙදා වෙන් කරන ලද කණ්ඩලම කලාපයේ අලුතින් ඉඩම් අක්කර 17000 ක් වෙන්වී තිබූ අතර ඉන් සියයට 15% ක් ගෙවතු වලටද 22% පළතුරු සහ පොල් වැවිල්ලටද 63% ක් හේන්වලටද වෙන්ව තිබුණි. ඒ ඉඩ කඩම් සියල්ල සමතලා කොට නව සංවර්ධන ව්‍යාපාරයට ඇතුලත් කරගන්නා ලද්දේ 1969 1981 ආදී වර්ෂවල ඉදිරිපත් කරන ලද ඉඩම් සංවර්ධන අණ පණත්වලට අනුවයි. සැබවින්ම මේ ප්‍රදේශය පුරා ගම් වැව් 70 කට වැඩියෙන් පිහිටා තිබූ බව සංඛ්‍යා ලේඛන අනුව පෙනී යයි. බතලවත්ත බක්මීගහ උල්පත මඩාටුගම හැවැන්තැන්නේගම මුරුංගහිටි කන්ද උඩහිඟුර උඩකොරසගල්ල මහ ඇළ ගමුව ආදී සුන්දර ගම්මාන වලින් යුතු මේ පරිසරයේ ජීවත් වූ අතීත මුතුන් මිත්තන්ගෙන් පැවත එන උරුමක්කාරයන් නිම්නයේ නිජභූමි අයිතිය පමණක් නොව සොබාදහම පිළිබඳ උරුමයද කියාපෑවේ පුරාණ සිරිතට අනුව ජීවත් වීමෙනි. කණ්ඩලම කොටසේ තිබූ වැව් හැත්තෑවෙන් මඩාටුගම සහ මහ ඇළගමුවට වැව්ඉතිරි කර ගත් අතර අනෙකුත් සියළුම වැව් උළුප්පා දමන ලද්දේ නව යටත් විජිත වාදී ව්‍යුහය අනුව ජනපද බිහිකරන්නට බව දැන් වටහා ගත හැකිය.

     අද මහ වැලි ගොවීහු සිය නව නිෂ්පාදන විකුණා ගත නොහැකිව උපවාස කරති. ඇතැම්හු වස පානය කරති.ඒ සිය කාසි වැවිලි වලට සරිලන මිලක් නොලබීමේ හේතුවෙනි. රජරට පුරා පැතිර පවතින් වකුගඩු රෝගය මහවැලි සංවර්ධනයේ අතුරු ප්‍රතිඵලයකි.ලොකු ලූනූ මිරිස් එළවුලූ ආදී ආර්ථික බෝග මගින් ගොවි ජනතාවගේ අතමිට සරු වූ බව ඇත්තකි. එහෙත් මේ ආර්ථික ඉදිරිගමනට දේශීය ජනතාව තල්ලු කරන ලද්දේ සිය නිජ භූමියේ අයිතිය විදේශිකයන්ට උගස් කරලීමෙනි. තම නිජ භූමියෙන් ඉවත් වීමෙනි.ගම් වැව් නිවුන් වැව් ආදී වැව් පද්ධති ක්‍රමය තුළ පැවති වරිග සම්මුතිය ආදී ජනතා බැදීම් ඉවත් කරලීමට සැලසුම් කිරීම මහවැලි සැලැස්මේ එක අරමුණක් විය. කෙත් ඇළ මගින් බෙදා හැරෙන ජලයෙන් තෙත් වන ඒකක බිමක් යුනිට් එකක් ලෙසට සැලකීම නවයටත් විජිතකරණ මූළධර්මයකි. පැරණි සමාජ සංවිධාන ක්‍රම සමතලා කොට ඒ මත්තෙහි නව ගොවි සමාගම් බිහිකිරීම මගින් විදේශ ආයෝජන වලට මහවැලියේ දොරටු විවර කරලීම දැන් සිදු වෙයි. මේ වන විට කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් බිත්තර වී ගොවිපළවල් බොහොමයක් බහුජාතික සමාගමකට විකුණා දමා අවසන්ය. මහවැලි කලාප තුළ සහ ඉන් පිටත ඇවිළෙන සමස්ත ගොවි අර්බුදය පුපුරා යමින් පවතී.

   වර්තමාන ව්‍යසනය තුළින් දකින කොත්මලේ සහ ඉහළ කොත්මලේ ජලාශ විසින් ගම්පොලට සහ  හාත්පස ගම්මාන වලට කරන ලද ව්‍යවසනය පිළිබඳ පූර්ව කථනයක් මහාචාර්ය විතානගේ මහතා විසින් අසූව දශකයේ දී කර තිබුණි. මහනුවර උඩ පළාත සම්පූර්ණ වශයෙන් පිපිරීමකට ලක් වන බව එදා ඔහු පවසා තිබුණි. එය සත්‍යය වී ඇත.  මහවැලි ගඟ වක් වී ගමන් කරන ගම්පොල නගරය කාලයක් තිස්සේ අවිධිමත් නාගරික සංවර්ධනයට බඳුන් වීම තුළින් ද මෙම ව්‍යසනය දෙගුණ තෙගුණ වී ඇත.. තෙවැන්න නම් ගම්පොල අවට කොත්මලේ දක්වා තිබෙන පාරම්පරික ගම්මාන ඉහළ කඳු මුදුන් වල හෝටල් රෙස්ටුරන්ට් සහ නිවාඩු නිකේතන වලට  සහ අවිධිමත් වගාවන්ට පස නිරාවරණය වීමයි. කොත්මලෙන් ක්ෂණිකව පිට කල ජලයට වර්ෂාවෙන් තෙත බරිත වූ මහා උල්පත් සක්‍රීය වී ගඟ කරා ඇදී යෑම සිදුව තිබේ.ජලය විදුලි ශක්තිය උත්පාදනය කරන්නේ නම් එහි චාලක ශක්තිය කෙතරම් බලවත්ද යන්න සිතා ගත හැකිය. ගම් ගලවා ගෙන ඉවුරු කඩාගෙන ආවතුර හා සමානව ඉහල පස් ස්ථරයක් කඩාගෙන ගොස් තිබේ.

    දැන් මහවැලිය වියපත් සංවර්ධන ව්‍යාපාරයකි. එහි බොහෝ දේවල් නැවත හරවා ගත නොහැකිය. එහෙත් ඉදිරියට කළ යුතු මහවැලි කලාප වල දී අපගේ රටේ තිබූ පැරණි තාක්ෂණයත් තිරසර පරිසර හිතකාමී සංවර්ධන ක්‍රියාදාමයත් උපයෝගී කර ගනීමට උත්සාහ කළ යුතුය.විශේෂයෙන් මාදුරු ඔය දකුණු ඉවුර තුළ එය කළ හැකිය.එහෙත් ඒ සැලසුම් වල ඇත්තේ ද එදා යෝජනා කළ විනාශ කාරී ක්‍රියාමාර්ගයන්ය.ජනයා පදිචි කරවීමේ දී නූතන ජනාවාස කරණයේ බටහිර සංකල්ප ඉවත්කර දේශයට උචිත ජනාවාස සංකල්ලප අනුගමනය කළ යුතුය.එසේ නොවුණහොත් අපට සිදු වන්නේ මහවැලියට දොස් කියමින් සිටින්නටවත් ජනතාවක් රටේ ඉතිරි නොවීමයි. එක්කෝ ඔවුන් මිය යනු ඇත. නැතිනම් විදෙස් ගත වනු ඇත.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

රට උඩු යටි කුරු කළ දිට්වා -සැමට හොඳ පාඩමක් වෙත්වා

                           

         සුනාමි ව්‍යසනය සිදුව වසර විස්සක් ගෙවී ගොස් ඇත.දිට්වා නමින් සුළි සුළඟක් කඩා වැදී තවත් ව්‍යසනයකට රටම ඇද දමා තිබේ.මියගිය ගණන තවමත් නොදනී. හානි වූ ජීවිත, දේපළ, නිවාස පිළීබඳ අසන්නට දකින්නට ලැබෙන කල්හි හද කම්පා වේ.ඉන්දියන් සාගරයේ බෙංගාල බොක්ක අවට තිබෙන සියලුම සුළං ධාරා එක් කොට ලංකාව මුදුන් කොට මෙලෙස කරකවන ලද්දේ කුමන සුළියක් ද.මේ කාලයට හමන ඊසාන දිග මෝසම් සුළඟක් ලෙසට ගණන් ගත නොහැකිය.එසේ නම් මෙය කුමක්ද සුනාමි ඛෙදවාචකයෙන් පසු නැවතත් රටක් වශයෙන්  මහත් ආගාධයකට වැටී ඇත.මෙකී සමාජ ආර්ථික භූගෝලීය කඩා වැටීම් හමු වේ රටත් වශයෙන් උගත යුතු පාඩම් කුමක්ද යන්න සිහිපත් කළ යුතුව තිබෙන බව මෙහිදී පෙන්නුම් කර ඇත.

          එක්දහස් අටසිය විසිඅටේ දළදා වතුර යයි නම් කළ ව්‍යසනය සහ 1957 මහා ගං වතුර සහ ඉන් පසුව නැගෙනහිර පළාතේ සිදු වූ සුළි සුළං තත්වය සමග සංසන්දනය කර බලන කල්හි ඒවායින් ලද පාඩම් අනුව රට ඉදිරියට ගොස් තිබෙන්නේ ද යන්න පිළිබඳ මේ අවස්ථාවේ දී සළකා බැලිය යුතුය.ලොවම දේශ ගුණික විපර්යාසයන්ට ගොදුරු වී තිබිය දී ලංකාව වැනි කුඩා රටකට ඉන් ගැලවීමක් නැත. පෘතුවියේ චුම්බක ක්ෂේත්‍රය යම් පමණකින් වෙනස් වෙමින් පවතින අතර ඉන්දියන් සාගරයේ භූතැටි කම්පනය වීමෙන් මේ සියල්ලටම බලපෑම් එල්ල කරයි.

         ලංකා භූමියෙන් සියයට පණහකට වඩා ජල තලයෙන් පිරී පවතී. ඒ ස්වභාවික තත්වයක් නොවේ. මිනිසා විසින් සාදන ලද වැව් සහ ජලාශ නිසා ඇති වූ වෙනස් කමකි.මේ ලොකු කුඩා වැව් නිසා රටේ භූගත ජලය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර ඒවා වාෂ්පීකරණය වෙමින් වළාකුළු ගැබ් බර කරමින් කලට වැසි ලබා දේ.මෙවැනි භූගෝලීය තත්වයකට රට ඔරොත්තු දීමට නම් භෞතික ක්‍රියාකාරකම් සහ ගුප්ත ක්‍රියාකාරකම් වල සහාය ලබා ගත යුතුය.කුඩා කුඩා වැව් සාදමින් රටේ ගොවිතැන සශ්‍රීක කළ අතීත මුතුන් මිත්තන් සොබාදහමේ හැසිරීම නිරීක්ෂණය කරමින් එයට අවශ්‍ය දිශානතිය තෝරා ගත්හ. ඔවුන් ගේ විශ්වාසය අනුව ලංකාවේ ජීවත් වූ පරම්පරා වල භූතාත්මයන්ගේ බැල්ම බලය මේවා රැක ගැනීමට උපකාරී වේ.වැව් ආශ්‍රිතව අදටත් මුට්ටි මංගල්ලය, කිරි ඉතුරුම් මංගල්ලය, පනම් බැඳීම වැනි චාරිත්‍ර සිදු වන්නේ වැවේ ආරක්ෂාවට සහ සශ්‍රීකත්වය උදෙසාය. බුද්ධ ශාසනය පිහිටුවීමෙන් පසු දළදා වහන්සේට, ශ්‍රී මහා බෝධියට, කතරගම කිරිවෙහෙරට කිරි පිඬු පූජාව ගෙන යන්නට සැදැහැතියන් පෙළ ගැසී සිටිති.ගම්මඩු දෙවොල් මඩු නටා අලුත් බතින් පුද දී කෙත්වතු ආරක්ෂාව සශ්‍රීකත්වය ප්‍රාර්ථනා කරති.අතීත රජ දරුවන් මේ චාරිත්‍රයන්ට මුල් තැනක් දුන්හ.රටේ පාලකයා ධාර්මිකව මේ කටයුතු වලට සහාය පළ කරත් නම් දුර්භික්ෂ නැතිව සුභික්ෂ රටක් පවතින බව වැසියන්ගේ විශ්වාසය විය.ශිලා ලේඛනයන්හි 'පෙරසිරිත් ප්‍රකුර් වඩා' යනුවෙන් දක්වා තිබෙන අතර රාජාවලියේ සඳහන් සෑම රජ දරුවෙකුම ඒ නීති රීති අනුගමනය කළහ.

         රට සතුරු ආක්‍රමණ වලින් බැට කන හැම අවස්තාවකදීම මේ පෙර සිරිත කඩ විය. චෝල ,පාණ්ඩ්‍ය, කේරළ ආක්‍රමණ වලදී මෙන්ම කාලිංග මාඝ ආක්‍රමණයේ දී දළදා වහන්සේ සඟවා තබන්නට සිදු විය. දන්ත ධාතුන් වහන්සේට කරන නිසි පුද පිළීවෙත් මග හැරුණි.වලගම්බා සමයේ දී සිදු වූ බැමිණිතියා සාය පීලිබඳ සිහිපත් කළහොත් අපට දැක ගත හැතිවන්නේ රටේ අධර්මය නිසා දෙවියන් කෝප වූ බවයි. ඒ බැව් එම කතාවේ දක්වා තිබෙන්නේ මෙලෙසය. 'අහස උඩ උන් වලාහක දෙව් පුතුගේ ආනුභාවයෙන් තේජස උත්සන්න වූ කල්හි මහා මේඝ නගා ආ කල්හි අන්තරා වෙයි.එසේම අහස උඩ වැස්ස වලාහක දේවත‌ාවගේ අනුහසින් ධාතු  උත්සන්න වූ කල්හි මහා මේඝ හා වැසි ගප් සුළගේ පතිතව එම මුහුදෙහි අන්තැනෙකට දුවන්නේය.එසේම අහස උඩ වැසි මේඝ නගා ආ කල්හි  රාහු අසුරෙන්ද්‍ර තමාගේ  දෙසීයක් යොදුන් පළල අත්ලෙන් ගෙන මුහුදට වන්නේය. එසේම යම් කලෙක වැස්ස වලාහක  දේවතාවෝ  ප්‍රමාදව සඳු ගම් නොවී නම් පස් වනුව යම් කාලෙක... අධර්මිෂ්ටව පැවතීම ලෝකචාර නොකෙරෙන්ට වී නම් මනුෂ්‍යයා අධර්මිෂ්ට වූ කල්හි වැසි නෙවසිනා පරිදි කෙසේද යත්  යම් කලෙක කලියුගයේ හි රජහු අධර්මිෂ්ටව වේ .රජු බලා රාජ පුරුෂයෝ අධර්මිෂ්ට වේ.රාජ පුරුෂයෝ බලා බ්‍රාහ්මණ ගෘහපති අධර්මිෂට වෙති.ඔවුන් බලා ජනපද නියන්ගම වැසි අධර්මිෂ්ට වෙති. ඔවුහු අධර්මිෂ්ට වූ කල් හිරු සඳු දෙදෙනාද විෂම ගමන් ගිය කල්හි නක්ෂත්‍ර තාරකාවෝ විෂම ගමන් යෙයි.ඔවුන් විෂම පවතින කල්හි රෑ දවල් දෙක විෂම වෙයි. රෑ දවල් දෙක විෂම වූ කල්හි මස අමාවක විෂම වෙයි. මාසයන් විෂම වූ කල්හි ඉර්තු විෂම වෙති.ඉර්තු විෂම පෙරලූ කල්හි විෂම වාත හමා යයි. විෂම වාත හැමූ කල්හි දේවතාවෝ බොහෝ සේ කුපිත වෙත්. දේවතාවෝ කුපිත වූ කල්හි කලට වැසි නොවස්නේය.අකලට වැසි ඇති වන්නේය.වාසුළි ඇති වන්නේය. කලට වැසි නොවට කල්හි ගොවිතැන් සෂ්‍ය පලා සමව වැසී ඵල නොදෙයි.විෂම පැසුණු පලයන් අනුභව කරන මනුස්සයෝ අල්ප ආයුෂ වෙති. කය දුබල වෙයි. බොහෝ ආබාධ වෙයි. ලෙඩ හට ගනියි. නුවණ මද වෙයි. සිත්මුලා වෙයි.'

        වර්ෂ 1828 දී සෙංගකගල මහනුවර ජලයෙන් යට කරමින් දළදා වතුර යයි නම් කළ මහා ධාරානිපාතය ඇති වූයේ කාලයක් නොපැවත්වූ දළදා පෙරහැර පැවැත්වීමත් සමගය. ඒ ප්‍රාතිහාර්යක් නොවේ. බ්‍රිතාන්‍ය පාලකයන් අධර්මිෂ්ඨව පෙර සිරිත කඩ කරමින් ගත් තීන්දු තීරණ සහ රදළ වරුන්ගේ වැරදි ක්‍රියාකලාපය නිසාවෙනි.1957 මහා ගංවතුර ආසන්න කාලයේ දීද බුද්ධ ශාසනයට නිග්‍රහ කරමින් තාපස නිකායන් එළි බසිමින් එකල සිටි දේශපාලන ව්‍යාපාරයක් වන සමසමාජ ව්‍යාපාරයන් විසින් එල්ල කළ අභූත චෝදනා නිසාවෙන් විපරීතව ගිය කාලවකවානුවකි.එසේම 1957 වසරේ දී බණ්ඩාරනායක සහ චෙල්වනායගම් අතර ඇති වූ ජාතිවාදී ගිවිසුම නිසා   භික්ෂූන් වහන්සේලා රොස්මීඩි නිවස වට කළ අතර ඒ ගිවිසුම නිසා අගමැති වරයා අප්‍රසාදයට ද පත් විය. සිංහල රාජ්‍ය භාෂෘව කිරීම, බස් ජනසතු කිරීම වැනි ප්‍රගතිශීලි පියවරයන් සමග අගමැතිවරයා සිටියද මෙරට පෙර සිරිත එහිදී අනුගමනය නොවීය. 1957 ව්‍යසනය එහි ප්‍රතිඵලයක් වන්නට ඇත. අවසානයේ පෙඩරල් පක්ෂයේ ජාතිවාදී ක්‍රියා උත්සන්න වී 1959 දී අගමැතිවරයා ඝාතනයට ලක් විය.

         ගෝඨාභය ජනාධිපතිවරයා බලයෙන් පන්නා දමමින් බලයට පත් වූ අරගලයෙන් ආරෝපිත මාලිමා ආණ්ඩුව වර්තමානයේ පාලන බලය උසුලයි.අපේ රටේ පෙර සිරිත කඩ කරමින් ඔවුහු ජය මංගල ගාථා ගායනය ප්‍රතික්ෂේප කළහ.ආණ්ඩු පක්ෂයේ මඩ බලකායන් විසින් ප්‍රසිද්ධියේ භික්ෂූන් වහන්සේලාට නිග්‍රහ කරන අතර ජාතිවාදී අන්තවාදී බෙදුම්වාදීන්ට සහාය පළ කරමින් සිටී.දළදා දැක්ම අව භාවිතයට ගනිමින් සෙංකඩගල අපවිත්‍ර කළහ.දළදා වීදියේ රති කෙළි කරවන සැණකෙළියක් සංවිධානය කළහ. බුදු පිළිම වහන්සේ නමක් පැහැර ගැනීමට ද නොබියවම රාජ්‍ය බලය යොදා ගැනීම නිසා ජනතා අප්‍රසාදයට පත් වී වැඩි දවසක් ගත නොවීය.දිට්වා සුළි කුණාටුව බෙංගාල බොක්ක දෙසට ඇදී නොගොස් ලංකාවේ හරි මැද කැරකී මහා ව්‍යසනයක් සිදු කරන ලද්දේය.පෙර සිරිත විශ්වාස නොකිරීම පිදිය යුත්තන් පිදීම නොසලක හැරීම සොබා දහමේ විපරීතයන්ට හේතුය.

වැව් කරේ ගංකරේ සිරිත දුරුවන් කරේ - කිරිකලේ කිරිබතේ පුදට            අවමන් කරේ

බුදුබණේ සඟ ගනේ හඬට කෙනෙහිලි කරේ - රජකුලේ දම්බලේ කිමද නොතකා කරේ

        මෑත කාලීන ලක් ජනතාව හොඳටත් නරකටත් රැළි වලටම ඇදෙති. රට පුරා සිදු කරන සංවර්ධන ක්‍රියාකාරකම් වලදී තැන නොතැන නොබලා ඉඳි කිරීම් කරනුයේ ඒ නිසාය. අනුරාධපුර නගරය ජලයෙන් යටවන්නේ  ඉංග්‍රීසින් ආරම්භ කරනලද  වැරදි සංවර්ධන ක්‍රියාකාරකම් වත්මන්හි කලු සුද්දන් ද දිගින් දිගටම අනුගමනය කළ හේතුවෙනි. ජල විදිලිය වෙනුවෙන් හෝ කෘෂිකර්මය වෙනුවෙන් මධ්‍යම කඳුකරයේ එදා මහා ජලධාරා සම්පූර්ණයෙන් හරස් කර ජලාශ තැනූයේ නැත.ඒ වෙනුවට ජලය රොද බන්දා( රිදී බැඳි තාක්ෂණය ) අන්තැනකට ගෙන ගොස් කෙත්වතු කුඩා වැව් පෝෂණය කළහ. මිනිපේ ඇළ උදාහරණ වේ. ජලයේ බරට ,ජල ශක්තියේ විපරීත ක්‍රියාකාරිතවයට පොළෝ බහිරවයන් ගේ විරෝධයක් ඇත. කඳු නාය යන්නේ ද ජල රකුසෙක් විලසින් ගම්බිම් ගිල ගන්නේ ද මහ පොළව සුරකින අදෘෂ්‍යමාන බූමාටු  කොට්ඨාශයන් ද කෝප වීමෙනි.සිතුදේ නොමවෙයි නොසිතුදේම වෙයි යන බුදු වදන අනුව තිරසර පැවැත්ම ප්‍රඥාවෙන් යුතුව ඇති කර ගැනීම ට වඩවා ගෙන තිබූ පෙර සිරිත අභාවයට ගොස් ඇත්තේ බටහිර අධ්‍යාපනය කර පින්නා ගැනීමෙනි. දිට්වා සුළි කුණාටුව මගින් ඇස් පනා පිට අපට පෙන්වා දුන් මේ සත්‍යය දේශපාලඥයන්ට පමණක් නොව සමස්ත මහජනතාවටද බරපතල පාඩම් කියා දෙන්නේය.

මතුගම සෙනෙවිරුවන් 

හනුමා මඩකලපුවට - පුරාවිද්‍යා නාමපුවරු කුණු ලොරියට

 

                         

               ත්‍රිකුණාමල බෝධි රාජවිහාරයේ බුදු පිළිමය පොලිසියෙන් පැහැර ගත් සිද්දියේ උණුසම මැකී යන්නටත් පෙර මඩකලපුව ගිනි ගෙන තිබේ.එම දිස්ත්‍රික්කයේ කිරාන් චෙංකලඩි වෙල්ලාවලි ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස වල පවතින හඳුනාගත් පුරාවිද්‍යා ස්ථාන පන්සිය තිහක් පමණ තිබෙන අතර ඒවා සළකුණු කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය ටතේ දැන් වසරක් පමණ සිට දියත් කරන ලද පුරාවිද්‍යා වැඩ සටහනක් ඇත. ඒ අනුව පුරාවිද්‍යා  නාම පුවරු සවි කිරීමද එක් කාර්යයක් වන අතර එය මේ වන විට අතරමග නැවතී තිබේ.ඊට හේතුව සංස්කෘතික ඇමති හිනිඳුම සුනිල් සෙනෙවි මහතා දුන් වාචික නියෝගය බව දැන ගන්නට ඇත..මඩකලපුවේ තමිල් අරසු කච්චි පක්ෂයේ එස්.සුදාකරන් ප්‍රා දේශීය  සභා සභාපති විසින් දැනට සවි කර ඇති පුරාවිද්‍යා නාම පුවරු අටක් මේවන විට ඉවත් කර කිරාන් ප්‍රාදේශීය සභාවට අයත් කුණු ට්‍රැක්ටරයකට පටවා පැහැර ගෙන ගොස් ඇත. මෙය බරපතල සිද්දියකි.

  පුරාවිද්‍යා අඥා පනත යටතේ මෙරට සෑම දිස්ත්‍රික්කකටම අයත් හඳුනාගත් ස්ථාන සඳහා හැඳින්වීමේ නාම පුවරු යෙදීමේ පිළිවෙත ක්‍රියාත්මක කරන අතර එයට බාධා කරන හානි කරන පුද්ගලයන් පොදු දේපළ පනත යටතේ දඬුවම් ලැබිය හැකි පුද්ගලයන් වන අතර පුරාවස්තු ආඥා පනත උල්ලංඝණය කිරීමෙන් තව දුරටත් ඇප නොදිය හැකි වරදකට අසුවී ඇත. එහෙත් කණගාටුවට කරුණ නම් පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව විසින් අදාළ පොලිසි වලට (වෙල්ලවලි ) කරන ලද පැමිණිලි භාර නොගන්නා තත්වයකට පත් ව තිබේ. මෙහි පහත පළ වන්නේ අම්පාර හා මඩකලපු දිස්ත්‍රික්ක භාර පුරාවිද්‍යා සහකාර අධ්‍යක්ෂ අනුශාන් මුණසිංහ මහතා විසින් වැඩ බලන පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් තුසිතා රණසිංහ මහත්මිය වෙත යවන ලද ලිපියයි.

පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් තුමියනි,

පුරාවිද්‍යා දිශා පුවරු ඉවත් කිරීමේ සිදුවීම් වාර්තා වීම සම්බන්ධයෙනි

අම්පාර මකලපුව ප්‍රාදේශීය කාර්යාල බල ප්‍රදේශයට අයත් කලාප අංක 01, 02, 03, 04, 05  පුරාවිද්‍යා කලාපයන්හි මෙම වසරේ අනුමත ව්‍යාපෘති  යටතේ පසුගිය මාසයේ සිට යොදන ලද පුරාවිද්‍යා දිසා පුවරු ඇතැම් ප්‍රාදේශීය සභා වල සහ ඇතැම් පාර්ශවයන්ගේ මැදිහත්වීමෙන් අද දින  උදෑසන කාලයේ ගලවා ඇති බවට සිදුවීම් කිහිපයක් වාර්තා වී ඇත.

2. ඒවා වළක්වාලීමට යාමේදී නිලධාරීන්ට ජීවිත තර්ජන පවා එල්ල කරන ලද අවස්ථා ඇති වෙමින් පවතී. එනිසා ඒවා වැළැක්වීමට නිලධාරීන් යෙදවීම ද මේ අවස්ථාවේ සිදු කළ නොහැකි ය. මෙම තත්ත්වය ඊයේදින වෙල්ලාවලී ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයේ ආශ්‍රිතව ඇති වූ තත්ත්වයේ දිගුවක් ලෙසද පෙන්වා දිය යුතුය.

3. පොදු දේපළ හානි කිරීම යටතේ පැමිණිලි යෙදීමට මේ වන විට නිලධාරීන් කටයුතු කරමින් සිටින අතර ඇතැම් පොලිසි ස්ථාන පැමිණිලි බාර ගැනීමට නොහැකි බවද දන්වා ඇත.

4. ලිඛිතව දැනුම් දෙන තෙක් දැන ගැනීම පිණිස සහ ඉදිරි අවශ්‍ය කටයුතු සඳහා මෙසේ ඉදිරිපත් කරමි.

5. තත්ත්වය තවදුරටත් බැරෑරුම් වුවහොත් පුරාවිද්‍යා ස්ථාන ආරක්ෂා කර ගැනීම සම්බන්ධව දැඩි අර්බුදයකට ලක්විය හැක.  මේ අනුව වහාම පුරාවස්තු ආරක්ෂණ කොට්ඨාශය දැනුවත් කොට ඉදිරි ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට අවශ්‍ය කටයුතු සිදු කරදෙන මෙන් කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිමි.

6. මෙය පූර්ණ වශයෙන් දේශපාලන බලාධිකාරියේ මැදිහත්වීමෙන් සිදුවන ක්‍රියාවලියක් වන අතර ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරුන් ඇතුළු ඇතැම් රාජ නිලධාරීන් ද මෙයට සහයෝගය දක්වන බව පෙනී යයි.

7. මේ වන විට මඩකලපුව පුරාවස්තු ආරක්ෂණ කොට්ඨාශය හා රාජ්‍ය  බුද්ධි සේවාවද මේ සම්බන්ධයෙන් දැනුවත් කොට ඇත.

පුරාවිද්‍යා ස්ථාන නැතහොත් මෙරට ජාතික උරුමයන් ස්ථාන ගතව තිබෙන තැන් නැරඹීමට  යනෙන සංචාරකයන් නිසා රටක් වශයෙන් විශාල අදායමක් වාර්ෂිකව උපයා ගනී.ඒවා නිසි පරිදි තහවුරු කොට ගමන් පහසුකම් සපයා දී මන බඳින ලෙසට තබා ගත් හොත් ජාති බේදයකින් තොරව කාටත් ගෞරව කළ හැකි ස්ථාන බවට පත් වේ. එහෙත් අභාග්‍යක තරම මෙරට පාලකයන් විසින් වරින් වර රටේ නීතිය අභිබවා යන තීරණ ගනු ලබන අතර යම් යම් ජන කොටස් වලට හිතූ මතේ වර්ගවාදී කැළඹිලි ඇති කර සාමය කඩ කිරීමට ඉඩ දීබලා සිටී.මෙරට ප්‍රබල නීතියක් වන පුරාවස්තු ආඥා පනත ක්‍රියාත්මක කරන්නට ඉඩ නොදෙන තරමට සංස්කෘතික අමාත්‍යවරයා පිරීහීමට පත් වී ඇත. මේ වන විට ඔහු යම් ප්‍රකාශයක් කර ඇති නමුදු පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයෙකු ස්ථීරව පත් නොකර කල් මැරීමෙන් බලවත් වරදක් කර තිබේ.යම් ජන වර්ගයක් අසතුටට පත් වේයැයිද ඔවුන්ගේ චන්ද අහිමි වී යැයිද යන බියෙන් ආණ්ඩුවක් මුනිවත රකී නම් එය මහත් ඛේදවාචකයකි.මඩකලපුවෙන් දැන් ඉස්මතු වන්නේ එයයි.මඩකලපුවේ ප්‍රධාන දේශපාලකයන් මෙන්ම ත්‍රිකුණාමල ප්‍රධාන දේශපාලකයන්ද මේවාට සෘජුවම වගකිව යුතු වනු ඇත. රාසමාණික්කම් වැනි අය මහනුවර ජීවත්ව එහි ප්‍රධාන පාසලක සිංහල ජනතාව සමග අධ්‍යාපනය ලබා මඩකලපුවට පැමිණ මේ ගිනි තබන්නේ රටේ ජාතික සමගියටයි.ජාතික උරුමයටයි.ජනාධිපතිවරයා මේවා නොදැක්කා සේ සිට තමන්ගේ කමට තඩි බාන්නේ කුමන වෛරයක් මත පිහිටා සිට දැයි අපට නොතේරේ.වහාම මෙලෙස අනීතිකව කටයුතු කරන මුග්ධයින් අත්අඩංගුවට පත් කර නීතියේ ස්වාධිපත්‍ය තහවුරු නොකළහොත් රටක් වශයෙන් අපට අත්වන්නේ බිහිසුණු ඉරණමකි.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

 

 

මිනිසුන් විසින් විනාශ කළ අනුරාධපුර පරිසර පද්ධතිය

 

                

           ඓතිහාසික අනුරාධපුර රාජධානිය වසර 1600 ක් තිස්සේ විකාශනය වන්නේ ග්‍රාමීය පරිසරයක සිට දියුණු නාගරික ජනාවාසයක් දක්වා ක්‍රමිකව පරිවර්තනය වෙමිනි.ඒ සඳහා ඒ නගරයේ තිබූ ජයවාපිය අභය වැව තිසා වැව ලෝලුගස්  වැව නුවර වැව ආදී වැවි රැසක් මගින් පෝෂණය වූ කාෂිකාරික පරිසරය උපයෝගී විය.සල්ගහ වත්ත සහ ගෙඩිගේ පුරාවිද්‍යෘ ගවේෂන සහ කැණීම් වලින් සනාථ වන පරිදි ක්‍රි.පූ. නවවන  සියවස දක්වා දිවයන ග්‍රාමීය සභ්‍යත්වයක් අනුරාධපුරයට හිමි බවයි.මෙම කැණීම් වලදී ලැබුණු වළන්කටු වල බියඅනුරධි යන නාමය සටහන්ව ඇත. ඒ මැටි වළන් ක්‍රි.පූ. 450 කාලයට අයත්ය.දේවානම්පියතිස්ස රජ දවස දී රජුගේ මෙහෙයවීම මත අනුරාධපුර මහා සීමාව සළකුණු කොට මහා සංඝ රත්නයේ උපදෙස් මත සුරක්ෂිත නගරයක් බිහිවිය. සියවස් ගණනාවක් රාජධානිය පැවතීමේ රහස පවතින්නේ මෙම පදනම මතයි.අනුරාධපුරයේ පිහිටීම අනුව ක්‍රමානුකූලව සිදු වූ පරිවර්තනය කිසි ලෙසකවත් පරිසරය පද්ධතියට බලපෑමක් සිදු කර නොමැත.ඒ නිසා වැව් රක්ෂිත මනා ලෙස සුරැකුණි.

         පණ්ඩුකාභය රජ දවස දී කළ පරිපාලන ප්‍රතිසංස්කරණයන්හි ප්‍රධාන අරමුණ වූයේ ගම් හා නගර මනාලෙස  පිහිටුවා ලීමයි.ඒ වන විට පැවති කුඩා ග්‍රාමීය වැව්  ප්‍රයෝජනයට ගෙන ජාතස්සරය නොහොත් ජය වැව බිහි කරන ලද්දේ  මුල් අනුරාධග්‍රාමය පදනම් කරගෙනය.පණ්ඩුකාභය රජු සිය ජයග්‍රහණය සැමරීම සඳහා මේ වැවෙන් ලබා ගත් ජලය පරිහරණය කළ බැවින් ජය වාපිය විය. වර්තමාන බුලන් කුලම මේ ජය වැව ලෙසින් හඳුනාගෙන තිබේ.ජය වැවට දකුණු පසින් රජුගේ මාළිගය විය.පණ්ඩුකාභය රජු ඒ මාළිගයේ වෙසෙමින් නව රාජධානිය එයට නැගෙනහිරෙන් පිහිටවූ බව පැහැදිලිය. වර්තමාන ඇතුලු නුවර වශයෙන් හඳුන්වනුයේ ඒ නව නගරයයි.නව නගරය පිහිටුවීම සිදු වුවද පැරණි මාළිගය පරිහරණයෙන් ඉවත් වූයේ නැත. අද මාපා මාළිගය ලෙසින් එය හැඳින ගත හැකිය.ජය වාපියට ජලය සැපයීම උදෙසා උල්පත් ජලය ගලා ආ මහා වනාන්තරයක් විය. එයට නිරිත දෙසින්  ලෝලු ගස් වැව කරඹෑව ආදී වැව් එල්ලංගා පද්ධතියක් විය. පන්ඩුකාභය රාජ්‍යත්වයට පත් විමෙන් පසු සිය නමින් අභය වැව නිර්මාණය කරන ලද්දේය. ඉතිහාසයේ බයා වැව යනුවෙන් හඳුන්වා වර්තමානයේ දී බසවක්කුලම වී ඇත.එවිට අතීත අනුරාධග්‍රාමායේ සිට අනුරාධපුර නාගරික ශිෂ්ඨාචාරය විකාශය වූ ආකාරය පැහිදිලි කර ගත හැකිය. ඉන්පසු නගරය ක්‍රමයෙන් දියුණු පවුණුවත්ම ජනගහනය වැඩිවත්ම තිසා වැව සහ නුවර  වැව ඉඳි කරන්නට යෙදුණි.වැව් බැඳි රට නොහොත් කලාඔය නිම්නයේ සිය සැතපුම් පනස්හතරක යෝධ ඇළක් උපයෝගී කොට ගෙන අනුරාධපුරයට ජලය රැගෙන එන ලද්දේ අනුරාධපුරය කේන්ද්‍ර කොට ගෙන මහා ශිෂ්ඨාරයක් පවත්වාගෙන යන හෙයිනි.ඒ මහා ජල කඳ වැටෙන්නේ තිසාවැවටයි.පස්වන සියවස වන විට අමුණු බඳවා ඇළවල් නිර්මාණය කොට මහා ජලාශ්‍රිත ශිෂ්ඨාචාරයක් බිහිකර තිබේ. අනුරාධපුර නගරය තිබෙන්නේ මල්වතු ඔයෙන් උතුරට දකුණට සහ බටහිරට බරවය. මල්වතු ඔයෙන් එගොඩ කටුපත් කඳු සිඛර වලින් ගලාඑන ජලයෙන් පෝෂිත වැව් එල්ලංගා පද්ධිතයකි.ඒවායේ ජලය ද තැනින් තැන සිරකර වර්තමාන කුරන්දන් කුලම කීරිකුලම කවරක්කුලම ආදී වැව් ද පසුබිම් කරගෙන නුවර වැව නිර්මාණය වෙයි.මල්වතු ඔය හරස් කර නාච්චදූව වැව බඳවා ඒ වැඩි ජලය නවුර වැවටත් පසුව මහකනදරාවටත් ගෙන ගොස් තිබේ. මෙම වැව් බිහි වන්නේ අනුරාධපුර අවදියේ උච්චතම අවස්ථාවේ දීය.ඒ ප්‍රදේශයේ තිබෙන විශාලතම වැව නුවර වැවයි ..මෙම ඓතිහාසික විකාශනයෙන් තේරුම් ගත යුතු වන්නේ රටේ අග නගරයේ දියුණුව සඳහා වැව් සහ එයට යටත් කුඹූර වතුපිටි කළමනාකරණය කර ගන්නා ලද ආකාරයයි.

         තිසා වැවේ රන්මසු උයන සහ මහා මේඝවන උද්‍යානය මේඝවරණ්ණ දෙවිඳුන්ගේ ආශිර්වාදය ලත් තැනකි. මේවා ඉසුරුමුනියේ ගල් තල වල සටහන් ඇත.ඉසුරුමුණි වෙල් යායේ ජලයෙන් භික්ෂූන් වහන්සේලා වෙනුවෙන් හීනටි වී පාස්සනවා විනා. මුන් වැපිරිම තහනම් කර ශිලා ලේඛනයක් පිහිටුවා තිබේ.ඒ අනුව කල්පනා කළ හැක්කේ ශාසනික දියුණුවත් සමග තිසා වැවේ ජලය සහ ආර්ථික කටයුතු මෙහෙයවීමේ දී යොදා ගත් සූක්ෂම ආකාරයයි.විශේෂයෙන්ම රහතුන් වහන්සේලා වැඩ සිටි මහා විහාරය පිරිවෙන් සහ හාත්පස ආරණ්‍ය සේනාසන නඩත්තු කරලීම  උදෙසා  වාපී ශිෂ්ඨාචාරය මනා ලෙස කළමනාකරණය කර තිබේ.අනුරාධපුර රාජධානිය බිඳ වැටෙන කල්හි එයට සමගාමීව පොලොන්නරුව රජධානියක් වශයෙන් සකස්ව තූබූ අතර ඒ සඳහා යොදාගෙන තිබුණේ ද ආනුරාධපුර  ආකෘතියයි.ජලය නොමැතිව මේ මහා ශිෂ්ඨාචාරයන්ට පැවතිය නොහැකි බව රජවරු තේරුම් ගෙන තිබුණි ජල උල්පත් සකස් කරන පරිසර පද්ධතිය මනා ලෙසට රැක ගැනීම මගින් අවුරුද්ද පුරාවටම අවශ්‍ය ලෙසට ජලය ගෙන යා හැකි ආකාරය තේරුම් ගෙන තිබුණි. වලගම්බා රාජ්‍ය කාලයේ දී ඇති වූ බැමිණිතියා සාගතය රජරට ශිෂ්ඨාචාරයට මහා අභියෝගයක් විය. ජලය නොමැතිව ආහාර නොමැතිව භික්ෂූන් වහන්සේලා දඹදිව වැඩියහ . නැතිනම් දකුණට මලය කඳුකරයට වැඩියහ.

          කාලිංග මාඝ ආක්‍රමණ වලින් පසු රාජධානිය පොලොන්නරුවෙන් ද මෑත්ව දඹදෙණිය කුරුනෑගල යාපහුවට විතැන් වන විට රජරට වනගත විය. වෙහෙර විහාර කඩා බිඳ දැමූ ආක්‍රමණකයන් ඒවායේ වස්තුවද කොල්ල කෑහ. තැන තැන කුඩා ගම් ඇරණු කොට ආර්ථික සමෘද්ධීයක් ඇති කළ හැකි නාගරික සභ්‍යත්වයක් යළි පැණ නොනැගිණ. දාසයවන සියවස වන විට මෙරටට පැමිණි පරංගි සහ ලන්දේසි ආක්‍රමණ හේතුවෙන් රජරට පමණක් නොව මුලු උතුරුකරයම විදෙස් ආධිපත්‍යයට යට විය.ඉංග්‍රීසීහු ගිවිසුමකින් රට භාරගත් පසු ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණයන් මගින් පැරණි වාරි ශිෂ්ඨාචාරය නඩත්තු කිරිමට පණවා තිබූ නීති රීති අවලංගු කරන ලද්දේය. ඒ නිසා මහා වර්ෂාවෙන් පසු ඇතිවූ ගං වතුරාවට ඒවා කැඩි බිඳි ගියේය.යළි ඒවා ප්‍රතිසංස්කරණය ආරම්භ වන්නේ දහනව වන සියවස අග භාගය වන විටය.අනුරාධපුරය දක්වා දුම්රිය මාර්ය ගමන් කරවීමට සහ උතුරට මහා මාර්ග තැනවිමට රජරට තුඩා හා මධයම පරිමාණයේ වැව් රැසක් කපා හෙළනු ලැබීය.අනුරාධපුර දුම්රිය ස්ථානය නිර්මාණය කරලීමේ දී නුවර වැවට ආසන්නයේ තිබෙන පහත් බිම් සියල්ල ගොඩ කරනු ලැබුණි. ඒ නිසා නගරය ගංවතුරාවට යට වන්නට පටන් ගැණින.මුඩුබිම් පනත මගින් සියලුම ඉඩම් රාජසන්තක කරනු ලැබිම නිසා ඒ ඉඩම් සම්බන්ධ වෙළඳ පලක් නිර්මාණය කරන ලද්දේය. ඉංග්‍රීසිහු අනුරාධපුර ඉඩම් වෙන්දේසි කරන ලද්දේ ගැසට් පත්‍රයේ පළ කිරීමෙනි. මේ එවැනි එක් ගැසට් නිවේදනයකි.

වර්ෂ 1881 ජනවාරි 07 කොලඹ මහ නොතාරිස් උන්නාන්සේගේ කන්තෝරුවේදීය.       මෙහි පහත සඳහන් කරන නුවර කලාවියේ නුවරගම් කෝරලේ තිබෙන ඉඩම් කැබලි  1881 ජූනි මස 29 වන සිකුරාදා දවස උතුරු මහ දිශාවේ ආන්ඩුවේ ඒජන්ත උන්නාන්සේ  විසින් අනුරාධපුර කච්චේරියේ දී විකුණන්ට නොහොත් බේරා දෙන්නට  යෙදේ.     

 මුලික පිඹුර 169   අයිති කියන්නා  ටී.බී. තිඹිරිවැවේ මුදියන්සේ රාලහාමි සභාපති තැන.  නො. 44     ගමේ නම බුලන්කුලම .

 අන්දම -. මූකලන් කැලේ සහ වැව  අක්කර 24 පර්චර්ස් 11   .මෙම ඉඩම ගැන වැඩිපුර කාරණා වංශාධිපති සර්වේ ජනරල් උන්නාන්සේගේන් දැන ගන්න පුළුවනි.    උතුමාණන් වහන්සේ ට ආඥාව පිට අත්සන් කලේ  ඩබ්.ඒච්. රෙවන්ස්කාෆ්  වැඩ බලන සෙකරතාරිස්වම්හ.

     අනුරාධපුර පූජා නගරය තුළ කඩපිල් රජයේ ගොඩනැගිලි නිවාස ආදිය බහුල වන්නට පටන් ගැනුණේ දහනව වන සියවස අග භාගයේ සිටය.නටබුන් තහවුරු කරලීමත් රුවන් වැලි සෑය වැනි උතුම් පූජා ස්ථානයක් නැවත පිළිසකර කිරිමත් සමගම වන්දනා කරුවන් පැමිණෙන්නට විය.අනුරාධපුර නගරය වටා සර්කියුලර් පාර යනුවෙන් වට පාරක් ඉංග්‍රසීන් විසින් නිර්මාණය තරන ලද්දේය.මෙම මාවත පසුකාලයේ දී වට වන්දනා පර යනුවෙන් ව්‍යවහාර විය. වලිසිංහ හරිස්චන්ද්‍ර මැතිතුමා පූජා නගරය තුළ පවතින ආක්‍රමණයට විරුද්ධව සටන් කළ නමුත් එතුමා 1913 දී මිය යාමත් සමගම ඒ බලපෑම තුනීව ගියේය. පසුව 1941 වර්ෂයේ දී ජනාකීර්ණ පූජා නගරය වෙනුවට නව නගරයක් සෑදීම සඳහා බණ්ඩාරනායක මහතා රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කර මුදල් වෙන් කර ගත්තේය. පසුව අනුරාධපුර සංරක්ෂණ මණ්ඩලය පිහිටුවා එහි සභාපති වශයෙන් නිශ්ශංක විජේරත්න මහතා පත් වූ  පසු අදියර කීපයකින් නව නගරය සකස් කරලීම ඇරඹුණි.ඒ දුම්රිය ස්ථානය අසල තිබෙන බිම්කඩත් පැරණි බස් නවතුම් පල ප්‍රදේශයේ සිට දකුණටත් වන්නටය. මේ නිසා අනුරාධපුර අවට තිබු කුඩා වැව් රැසක් ගොඩ කරනු ලැබිණ.1978 වර්ෂයේ දී නාගරික සංවර්ධන අධිකාරිය පිහිටුවා ලීමෙන් පසුව 1979 ජූලි 01 අංක 38 දරණ අතිවිශේෂ ගැසට් නිවේදනය මගින් අනුරාධපුර නාගරය සංවර්ධන බල ප්‍රදේශයක් ලෙසට නම් කර තිබේ.එසේම 2001 අංක 1179/11  ගැසට් පත්‍රය මගින් වර්.කි.මී. 1925ක් කාගරික සංවර්ධන බල ප්‍රදේශයක් බවට පත් කර ඇත.ඒ අනුව නුවර වැව තිසා වැව බසවක් කුලම සහ බුලන් කුලම වැනි නගරය ආසන්නයේ තිබෙන සියළුම වැව් වල පෝෂක ප්‍රදේශ ආක්‍රමණය ඇරඹුණි.2000  වසරේ සිට ගූගල්සිතියම් පරීක්ෂා කරන කල්හි එය පැහැදිලි වෙයි. නුවර වැව ඉහත්තාව දක්වා ප්‍රවේශ මාර්ග ඉදි කිරීම අරඹා ඇත්තේ ඒ 9 මාර්ගයේ සිට පහසුවෙන් ළඟ වීම සඳහාය.මේවා සියල්ල රජයේ නාගරික සැලසුම්ය.

         මේ අනුව අනුරාධපුර නගරයේ වාපී ශිෂ්ඨාචාරය නූතන යුගයේ විනාශ වීම ඇරඹීම අහඹු වක් නොවේ.අනුරාධපුර මහා වැව් වල එල්ලංගා පද්ධති ගැන සලකා බලන කල්හි ඒවායේ තිබෙන විශේෂත්වය අපට මැනවින් පසක් වේ.ජලය නැතිව නගරයකට පැවතිය නොහැකිය. පුරාණ රජවරු උමං මාර්ග වලින් පවා නගරයට ජලය ගෙන ආහ. නූතන නාගරික සැලසුම් මගින් ඒවා සියල්ල විනාශ තරමින් ඇත. නුවර වැව සහ අනිකුත් වැව් වල රක්ෂිත මැන මායිම් ගල් දැමිම මෙන්ම මේ සමස්ත පරිසර පද්ධතියටම මනා සැකැස්මක් අවැසිය.ඒවා මැන මායිම් ගල් දමන නිළධාරීන් මාරුවී යෑමට පසුබිම සැලසීම මගින් මේ වෑයම අඩාල කළ යුතු නැත.භෞතික සැලසුම් දෙපාර්තමේන්තුවේ නාගරික සැගසුම් තුළ පවතින්නේ ද නාගරීකරණයට අවශ්‍ය පහසු කම් ලබා දීමයි.. එහි ප්‍රමුඛත්වය ලබා දී තිබෙන්නේ මිනිසුන් ගේ භෞතික පහසුකම් දියුණු කරලීමටයි.අනාගතයේ දී වතුර බෝතල් විදෙස් වලින් ආනයනය කර පරිහරණයට සැලැස්වුවද මිනිසුන්ට එය අභියෝගයක් නොවනු ඇත. මුදල් හදල් තිබේ නම් සියළු දේ ළඟා කරගත හැකිය යන අන්ධ වීශ්වාසයෙහි සියල්ලෝම ගැලි සිටිති.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්     

ලංවීම විකුණලා - විදුලි ඇමතිට මල පැන්නේ ඇයි

 

                                

             විදුලි බල සංශෝධන පනත සම්මත වීමෙන් පසු රටේ බල ශක්ති ක්ෂේත්‍රය අනතුරට පත් ව ඇති බව විද්වතුන්ගේ මතයයි.විදුලි බල මණ්ඩලයේ සේවකයන්ගේ රැකියා සුරක්ෂිතතාවය මෙන්ම මේ ක්ෂේත්‍රය තුළ පවතින රජයේ දායකත්වය තව දුරටත් රැකෙන්නේ ද යන්න මහ ජනතාවට අවබෝධයක් නොමැති බව පෙනී යයි. විශේෂයෙන්ම විදුලි බල වෘත්තීය සමිති විසින් අකුරට වැඩ කිරීම සහ උද්ඝෝෂණ ක්‍රියාවලියක් දියත් කර තිබුණේ මේ අවින්ශිචිතතාවය නිසාය. පසුගිය ඔක්තෝබර් 13 වන දින විදුලි බල අමාත්‍යංශ යේ දී මෙම ගැටළු සම්බන්ධව සාකච්ඡාවක් පවත්වා තිබේ. එම සාකච්ඡාවට විදුලි බල මණ්ඩලයේ දැනට ක්‍රියාත්මක වන වෘත්තීය සමිති තිස් හතරක නියෝජිතයන් ඇතුළු තවත් පිරිසක් සාභාගි විය.නමුත් එම සාකච්ඡාව අතර තුර ඒකාබද්ධ නිදහස් විදුලි සේවක සංගමයේ ලේකම් වරයා වන සමින්ද ගමගේ මහතාට විදුලි බල අමාත්‍යංශයේ ආරක්ෂක නිළධාරීන් විසින් පහර දී කිබුණි. එසේම එම සංගමයේ සභාපතිවරයාව කාමරයක දමා සිරකර ඔහුගේ ජංගම දුරකථනයේ තිබූ දත්ත මකා දැමූ බවද වාර්තා විය.මේ සම්බන්ධව දැනට කොල්ලුපිටිය පොලිසිය මගින් විමර්ශනයක් සිදු කරන අතර කිසිවෙකුත් අත්අඩංගුවට නොමැති බවද කටඋත්තර ගෙන නොමැති බවද දැන ගන්නට ලැබේ.

           1969 අංක 17 විදුලි බල මණ්ඩල පනත මගින් රජයේ ආයතනයක් විලස සංස්ථාපිතව රට පුරා බලශක්ති ක්ෂේත්‍රෙය් ප්‍රගමනයට විශාල කාර්ය භාරයක් සිදු කර ඇත.එම ආයතනය පූර්ණ රාජ්‍ය හිමිකාරිතවයෙන් මුදවා වර්තමාන පනත මගින් සමාගම් සතු කර ඇත.මේ බැව් 2024 අංක 36 දරණ නව විදුලි බල පනතේ විස්තර වන්නේ මෙසේය.කොටස් වෙළඳ පලේ ලැයිස්තුගත කිරීම යනුවෙන් මෙහි වැඩි දුරටත් සඳහන්වන්නේ ඒ තත්වයයි.

'විදුලිබලය උත්පාදනය කිරීම සම්ප්‍රේෂණය කිරීම, බෙදා හැරීම, වෙළෙදාම් කිරීම ,සැපයීම සහ ප්‍රසම්පාදනය කිරීම සම්බන්ධව සියලු කටයුතු පැවරී ඇති සංස්ථාමය අස්තිත්ව 2007 අංක 07 දණෙ සමාගම් පනත යටතේ සංස්ථාගත කිරීමට දාළ ව්‍යවස්ථාමය පියවර සැපයීම සඳහාද ඒ හා සම්බන්ධ සියලු කටයුතුවලට අදාළවන ක්‍රියාපරිපාටි නිශ්චිතව දැක්වීම සඳහා ද 1969 අංක 17 දරන විදුලි බල මණ්ඩලය පනත සහ 2009 අංක 20 දරන ශ්‍රී ලංකා විදුලි බල පනත පරිච්ඡින්න කිරීම සඳහා සහ ඒ සම්බන්ධ හෝ ඊට අනුශාංගික කාරණා සඳහා විධි විධාන සැලැස්වීම පිණිස වූ පනතකි.

 1/ස්වාධීන සංස්ථාමය අස්තිත්ව සංස්ථාගත කිරීම මගින් වර්තමානයේ දී රජයට හිමි තනි අස්තිත්වයක් වෙත පැවරී ඇති විදුලි බල කර්මාන්තයේ කටයුතු වෙන් කර තැබීම සහ වෙන් කිරීම මගින් තහවුරු කරනු ලබන විදුලි බල කර්මාන්තයට අලුත් ආයෝජන ආකර්ෂණය කර ගැනීමයි

2/කොටස් වෙළඳ පල ලැයිස්තු ගත කිරීම සහ රාජ්‍ය පෞද්ගලික අංශ හවුල් ව්‍යාපාර පිළීවෙත් භාවිතා කර විදුලි බල කර්මන්තයේ සෑම කටයුත්තක දීම පෞද්ගලික අංශයේ ආයෝජන සඳහා පහසුකම් ගැලැස්වීම සඳහා

         පසුගිය දා අමාත්‍යංශයේ පැවති රැස්වීමේ දී වෘත්තීය සමිති විසින් මතු කළ යුතු සහ සාකච්ඡාවට බඳුන්කළ යුතු කරුණු වූයේ මේවා බව පැහැදිලිය. සේවක සුරක්ෂිතතාවය වෘත්තීය සමිතියකට වැදගත් වුවද රටේ බලශක්තිය පිළිබඳ රජයේ පංගුවට සිදුවන්නේ කුමක්ද යන්න පිළීබඳව ප්‍රශ්න කිරීමේ වගකීම ද ඔවුන් සතුය. නමුත් දැන ගන්නට ඇති අන්දමට අකුරට වැඩ කිරීමෙන් සහ උද්ඝෝෂණ කිරීමේන් ප්‍රකාශ කළ සටන්පාඨ කිසිවක් මේ සකච්ඡාවේ දී ඉදිරියට ගෙන නොතිබිණ. ඒ වෙනුවට එම සාකච්ඡාවට පැමිණසිටි  යෝජිත සමාගම් වල නව සභාපති වරුන් සහ වෘත්තීය සිමිත අතර සකච්ඡාවක් බවට එය පත්ව තිබී ඇත.සමාගම් පිහිටුවාලීමෙන් පසුව  වෘත්තීය සමිති වල ශාඛා එම සමාගම වල පිහිටුවීමට අවස්ථාව තිබෙන බව ද එහිදී කුමාර ජයකොඩි අමාත්‍යවරයා දක්වන ලද අදහසට කිසිවෙකුත් විරුද්ධ වි නොමැත. ඒකාබද්ධ විදුලි සේවක සංගමය වශයෙන් සිටින කිසිම නියෝජතයෙකු විරුද්ධ වී නොමැත.සේවකයන් විශ්‍රාම ගැනීවීමේ දී ලැබිය යුතු මුදල් පිළීබඳව ද මෙහිදී සකච්ඡාවට බඳුන් වී නොමැත. එයින් ගම්‍ය වනුයේ විදුබල මණ්ඩලය අහෝසි කොට සමාගම් හතරකට කඩා කොටස් වෙළඳ පලේ ආයෝජනයෙ කිරීම මෙම වෘත්තීය සමිති විසින් අනුමත කර ඇති බවයි. නමුත් ඔවුන් ජනතාවට පෙන්වන්නේ වෙනත් දෙයකි.එළියේ විරුද්ධ වී ඇතුලේ දී පූස් පැටව් බවට පත් වීමෙන් ගම්‍ය වන්නේ ඔවුන්ගේ සැබෑ මුහුණයි.

     මෙම සාකච්ඡාවට සාභාගි වූ ඒකාබද්ධ නිදහස් විදුලි සේවක සංගමය නව වෘත්තීය සමිතියකි. ඔවුහු මෙහිදී වෙනත් ප්‍රවේශයක් ගනිමින් රටේ සම්පතක් වන විදුලිය පෞද්ගලීකරණය වීමේ දී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවසථාව උල්ලංඝණය වන ආකාරය පෙන්වා දීමට උත්සහ දරා ඇත.ඒ ගැන සවිස්තරාතමකව සඳහන් ලිපියක් ද භාර දීමට කටයුතු කර තිබේ. ඒ ලියැවිල්ලේ සඳහන් මෙම කාරණා අතිශයින් බරපතලය. උසාවිය ඉදිරියයේ මේවා  සැබීවටම අභියෝගයට ලක් වී නැත. එහි මෙසේ සඳහන්ය.

ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ (ලංවිම) සේවකයින් 23,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් නියෝජනය කරන ඒකාබද්ධ ජාතික නිදහස් විදුලි සේවක සංගමය වන අපි 2024 අංක 36 දරන ලංවිම පනත සහ 2025 අංක 14 දරන එහි සංශෝධන පනත ක්‍රියාත්මක කිරීම සම්බන්ධයෙන් අපගේ දැඩි කනස්සල්ල  මෙලෙස මතු කරමු.මෙම පනත් තවමත් සම්පූර්ණයෙන් බලාත්මක කර නොමැති වුවද  දැනටමත් මුල් බැසගත් ව්‍යවස්ථාමය විධිවිධාන උල්ලංඝනය කිරීමට උත්සාහ දරා ඇත. - එනම් 1 2 3 9 27  85(2) 104 සහ  105 මගින් ජාතික බලශක්ති වත්කම් පෞද්ගලික හෝ විදේශීයන්ට ක්‍රමයෙන් මාරු කිරීමට ඉඩ දීමෙන් ජනතාවගේ ස්වෛරීභාවය තර්ජනයට ලක් වෙයි.

වගන්ති 1–3: පරමාධිපත්‍යය ජනතාව තුළ පවතින අතර එය අහිමි කළ නොහැකි ය. විදුලිබල උත්පාදනය සහ බෙදා හැරීම එම ස්වෛරීභාවයෙන් ලබාගත් ජාතික කාර්යයන් වේ. සෘජු මහජන කැමැත්තකින් එනම් ජනමත විචාරණයකින් තොරව හිමිකාරිත්වය හෝ පාලනය පැවරීම මෙම මූලික වගන්ති උල්ලංඝනය කරයි.

9 වන වගන්තිය - බුද්ධාගම ආරක්ෂා කිරීම සහ පෝෂණය කිරීම:

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව බුද්ධ ශාසනය ආරක්ෂා කිරීමට සහ පෝෂණය කිරීමට රජයට බැඳී සිටී මෙම වගකීම සමාජයේ සදාචාරාත්මක හා සමාජීය ව්‍යුහය පවත්වා ගැනීම දක්වා විහිදේ - පාලනයේ දී අනුකම්පාව" සමානාත්මතාවය සහ යුක්තිය සහතික කිරීම සිදු කළ යුතුය. විදුලිය වැනි අත්‍යවශ්‍ය රාජ්‍ය සේවාවන් වාණිජකරණය කිරීම මෙම සදාචාරාත්මක හා සමාජීය බැඳීම් වලට හානි කරයි . මහජන සුභසාධනයට වඩා ලාභය ඉහළට ඔසවා තැබීමෙන් බුද්ධ ධර්මයට සහ 9 වන වගන්තියේ වරමට ආවේණික වටිනාකම් වන සමාජ සමගිය අනුකම්පාව සහ සාමූහික යහපැවැත්ම ප්‍රවර්ධනය කිරීමට රාජ්‍යයට ඇති හැකියාව දුර්වල කරයි.  එබැවින්, විදුලිය සඳහා සාධාරණ ප්‍රවේශයක් සඳහා වන ජාතික වගකීම අඩු කරන ඕනෑම ප්‍රතිපත්තියක් 9 වන වගන්තියේ වක්‍ර උල්ලංඝණයකි.

27" 104 සහ 105 වගන්ති:

මේවායින් රාජ්‍යය ජාතික සම්පත් සාධාරණ ලෙස බෙදා හැරීම සහ විනිවිද පෙනෙන පරිපාලන අධීක්ෂණය සහතික කිරීම අවශ්‍ය වේ. ලංවිම පෞද්ගලික ආයතන බවට පරිවර්තනය කිරීම මෙම බැඳීම් වලට වල කපන අතර මහජන වගවීම අඩු කරයි.

       ඒකාබද්ධ නිදහස් විදුලි සේවක සංගමය විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද මෙම ලිපිය දැනටමත් මාධ්‍ය වලට නිකුත් කර තිබේ.මෙය අමාත්‍යවරයා අතට පත් වීමත් සමග ඉන් කලබල වූ අමාත්‍යවරයා අදාල වෘත්තීය සමිති නියෝජිතයන් ගේ පැමිණීම දෝෂ දර්ශනයට ලක් කර වහාම ඒ දෙදෙනා රැස්වීම් ශාලිවෙන් පිට කරන ලෙසට ආරක්ෂක නිළධාරීන්ට පවසා ඇත. මෙහදී වහාම ක්‍රියාත්මක වූ එම නිළධාරීන් සහ එක වෘත්තීය සමිති නියෝජිතයෙකු එක්ව ලේකම්වරයාට පහර දී බිම දමා රැස්වීම් ශාලාවෙන් එළියට ඇද දැමීමෙන් විශාල කලබලයක් ඇති විය. සැබවින්ම සත්‍යය සහ යුක්තිය පෙන්වා දීමේ දී අමාත්‍යවරයාට මල පැන්නේ ඇයි. නව පනත ගැන ගැටළු සාකච්ඡා කොට අදහස් හුවමාරු කර ගැනීමට අවශ්‍ය නම් ඒවා ඉතාමත් සාමකාමී ලෙසට කළ යුතුව තිබුණි. මෙහිදී ප්‍රචන්ඩත්වය ඉස්මතු කරගෙන තිබුණු අතර ඉදිරිපත් කරන කළ කරුණු අවඥාවෙන් ඉවත දමා තිබුණි. මෙලෙස ඉවත් දමා ඇත්තේ සුළු පටු කාරණා නොවේ. මෙරෙට ව්‍යවස්ථාපිත කරුණුය. විශේෂයෙන්ම බුද්ධ ශාසන විෂයට අදාළ කරුණුය.කොටස් වෙළෙඳපල තුළ විදුලි බල සමාගම් ආයෝජනය කළ පසු  විහාරස්ථාන පෝෂණය කිරීමෙන් රජය බැහැර වෙයි.මෙරට පෞද්ගලික සමාගම් හෝ යම් හෙයකින් කොටස් වෙළදපලෙන් සමාගම් මිලදී ගත් විදෙස් සමාගම් වලට බුද්ධ ශාසනය පෝෂණය කිරීම වගකීමක් වන්නේ නැත. රජය සිය වගකීමෙන් බැහැරවන අතර ජනතාවගේ බලශක්ති ස්වෛරීත්වය අනතුරට පත් වෙයි.

     විදුලි බල මණ්ඩලය පසුගිය වසරට වඩා මෙම වසරේ බිලියන 12.3 කින් පාඩු වී ඇත. ඒ පාඩුව සිදු කර ඇත්තේ ගෘහස්ථ විදුලි පාරිභොගිකයා නොවේ ඔවුහ මාසික ව විදුලි බිල ගෙවති.එසේනම් මණ්ඩලයට පාඩු කර ඇත්තේ කවුරුද. ඒ අතලොස්සක් දෙනෙකි. විශේෂයෙන්ම කූඨ ලෙස විදුලිය ලබාගෙන මණ්ඩලයට පාඩු කළ කීප දෙනෙකුය. වාර්තාවන අන්දමට කැකිරාවේ පමණක් වීමෝල් සහ කර්මාන්ත ආයතන පමණක් 18 ක් එලෙස විදුලි වංචා කරමින් මණ්ඩලයට පාඩු කර තිබේ. ඒ මාෆියාව පිළීබඳව මෙතනදී විග්‍රහ කිරීම අසීරු වුවද වාර්ෂිකව අය විය යුතු කෝටි ගණනක මුදල් සම්භාරයක් නාස්ති වී ගොස් ඇත. ඒවා අය කර ගෑනිමට උත්සාහයක් නොමැති අතර රජය සිදු කරනුයේ  මණ්ඩලය පාඩු ලබන්නේ යැයි කියමින්   රජයේ භාරකාරිත්වයෙන් සහ වගකීමෙන් නිදහස් කිරීමයි. කොටස් වෙළදපල තුළ ආයෝජනය  කිරීමයි.අඩුගණනේ සියයට පනස්එකක ප්‍රතිශතයක් රජයට තබා ගැනීමටවත් උත්සාහ කර නැත. විපක්ෂයේ සිටින විට බලශක්ති ස්වෛරීත්වය පිළිබඳ හරවත් දේශන තිබූ පිරිසක් මෙලෙස පාවා දීමකට එකඟවන්ට ඇත්තේ කුමක් නිසාද යන්න ජනතාව ප්‍රශ්ණ කළ යුතුය.ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ කොන්දේසි නිසා යැයි කියමින් මග හැරීමට ඉඩ දිය යුතු නොවේ.

මතුගම සෙනෙවිරුවන්

බුදුන් අනුදැන මාර්ගයේ යන රජුන් තැනීම දුෂ්කරයි

 

                             

               මේ දිනවල සාකච්ඡාවට බඳුන්වන කාරණා කීපයක් ඇත. ආණ්ඩුව විසින් මුදල් අච්චු ගැසීම පිළීබඳව පාර්ලිමේන්තුව තුළ මතුකළ ප්‍රශ්නය ඉන් ප්‍රධානය. මහ බැංකුව විසින් එම චෝදනා  ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. එසේම සංචාරක ආකර්ෂණය දිනා ගැනීම උදෙසා මහනුවර දළදා වීදිය තුළ නොනිදන සැණකෙළි තීරුවක් නිර්මාණය කිරීම මත අස්ගිරි මල්වතු ප්‍රධාන විහාර පාර්ශවයන්ගෙන් ඊට විරෝධය එල්ල වීම නිසා ශාසනික පැත්තෙන් ඇතිව තිබෙන නොසන්සුන්තාවය බරපතල තත්වයකි. අනෙක නම් නෝර්වේ සහ තවත් යුරෝපා රටවල සහ ලෝක බැංකුවේ ආධාර මත ලංකාව තුළ සමලිංගික ප්‍රජාවට සහ සංක්‍රාන්ති ලිංගික ප්‍රජාවට අවශ්‍ය නීති සකස් කිරීම ද පාසල් වල විනය පවත්වාගෙන යෑමේ දී තරවටු කිරීම් වලට විරුද්ධව දණ්ඩ නීති සංග්‍රය වෙනස් කිරීම සඳහා කරන  උත්සාහයයි.අධිකරණ ඇමතිවරයා පාර්ලිමේන්තුව තුළ නීතිය සම්බන්ධ රෝම නීතියේ දෙවියන්ගේ ආඥාව පිළිබඳ පාඨ කියැවීම නිසා චාමර සම්පත් මන්ත්‍රීවරයා සඳහන් කළ පසුබිම පාර්ලිමේන්තුව තුළ නිර්මාණය වන්නේ දැයි බියක් ද බෞද්ධ සමාජය තුළ නිර්මණය වෙමින් පවතී. මේවාට උත්තර නැත.

          ජනපතිවරණය ආරම්භ කළ කාල වකවානුවේ දී බුද්ධ ශාසනය පිළිබඳව හෝ මෙරට ජාතිකත්වය පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමට කිසිවෙකු ගේ උනන්දුවක් නොවීය.එයට හේතුව වූයේ 2019 දී බලයට පත් වූ ගෝඨාභය ජනපතිවරයා විසින් මෙරට බහුතරයකගේ බලාපොරොත්තු සුන් කල බව දැනෙන බැවිනි යැයි කල්පනා කළ හැකිය. එහෙත් ජනපතිවරණ සටන අවසාන සමයේ මේ මාතෘකාව යළි කරළියට පැමිණියහ. එයට හේතු වූයේ අපේක්ෂකයන් ගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ වල සටහන් වූ යම් යම් වගන්ති හේතු කොට ගෙනය. දේශපාලන රැස්වීමක දී කියන දේට වඩා යම් ප්‍රකාශනයක සටහන් ව ඇති කාරණා වල වලංගුතාවය වැඩිය. ඒ නිසා බුද්ධ ශාසානය සුරක්ෂිත කොට පවත්වාගෙන යෑම පිණිස ව්‍යවස්ථාවේ දැනට දී තිබෙන බලය හීන කරාවි යන සැකය මතු වීම ස්ළුභාවිකය.මාස එකොළහකට පසු දැනට සිදු වෙමින් පවතින යම් යම් සිදු වීම් මත ආණ්ඩුව ක්‍රමානුකූලව එතැනට ගමන් කරන්නේද යන්න ගැන සාකච්ඡාවක් ඇතිව තිබේ.

          මිහිඳු මහ රහතන්වහන්සේ මිහින්තලේ ට වැඩම කර දේවානම් පියතිස්ස රජ දවසදී මෙරට බුද්ධ ශාසනය ස්ථාපිත කළ පසුව රජවරුන්ට අර්ථයෙන් ධර්මයෙන් අනුශාසනා කරන ලද්දේ මහා විහාරීය සම්ප්‍රදාය පදනම් කොට ගනිමිනි . බුද්ධ ශාසනය යනු භික්ෂු භික්ෂුණී උපාසක උපාසිකා යන සිවු වනක් පිරිසගෙන් සැදුම් ලද්දකි. උපාසක උපාසිකාවන් වන මහජනයා බුදු සසුන පිහිටුවීමටත් පෙර සිටම මෙහි විසූහ. එකල ඔවුන් ගේ පැවති සිරිත් විරිත් සහ පාලන මූල ධර්ම පිළිබඳ වර්තමානයේ දී සම්පූර්ණ අවබෝධයක් නැති වුවද යම් ශික්ෂණයක් ඇති පිරිසක් ජීවත්ව සිටි බව පැහැදිලිය. මෙරට වාපී ශිෂ්ඨාචාරය පිළිබඳ සලකා බලන කල්හි පූර්ව අනුරාධපුර අවදියේ දී වැව් තනා බත බුලත් සපයා ගත් සශ්‍රීක ජීවිතයක් ගත කළ පිරිසක් සිටි බව කිව යුතුය. මහින්දාගමනයෙන් පසුව මේ පිරිස බුදු සසුන හා බැඳි පවතින්නට උත්සාහ කළහ. අතැම් පැරණි මූලාශ්‍ර සලකා බලන කල්හි යක්ෂ ජනයා ගිරි දිවයින් වලට පළවා හරින්නට සිදු වූයේ එවැනි මත ගැටුම් හේතු කොට ගෙනයැයි සිතිය හැකිය. කෙසේ වෙතත් රජවරුන් සමීපයේ සිටිමින් ඔවුන්ට අවවාද අනුශාසනා කරලීමට භික්ෂූන් වහන්සේ ලා නිරන්තතරව කැප වූහ.

    පිටකත්‍රයට අයත් බුද්ධ දේශනා කීපයකම ගිහියන් හැසිරිය යුතු ආකාරය දක්වා තිබේ. සිඟාලක සූත්‍රය ඉන් ප්‍රධාන වේ. එහි 10 වන ගාථා සමුච්චයේ ගිහියන් රැස් කළ යුතු ආදායම ගැනද පරිභෝජනය ගැනද සඳහන් වේ.

එකෙන භොගෙ භු‌ඤෙජය්‍ය ද්වීහි කම්මං පයොජයෙ

චතුත්ථඤච නිධාපෙය්‍ය ආපදාසු භවිස්සති

(මල නොතලා මල් පැණි රැස් කොට මී බඳින බඹරක්හු සෙයින් මෙරමා නොපෙළා  භෝග රැස්කරන්නහු ගේ  භෝග සම්පත්හු  වැඩිමට යෙත්.ක්‍රමයෙන් සුඹසක් පස් කැට රැස් කොට බඳිනු ලබන්නාක් මෙනි. මෙසේ භෝගයක් එක් රැස් කොට ගිහිගෙයි වසන්නට සමර්ථ වූ ගෘහස්ථ තෙමෙ භෝගයක් සතර කොටසකට බෙදන්නේය.  හේ ඒකාන්තයෙන් මිතුරන් බැඳ ගනී. බිඳීයනු නොදී රැකගනු සමත් වෙයි. එක් කොටසකින් භෝග සම්පත් වළඳන්නේය. කොටස් දෙකකින් කර්මාන්ත යොදන්නේය. විපතක් පැමිණි කල්හි  ප්‍රයෝජනය පිණිස වන්නේය. යැයි සලකා සතර වන කොටස නිදහන් කොට තබන්නේය.)

ලංකා වාසී සිංහල බෞද්ධයන් මේ බුදු වදන අකුරටම අනුගමනය කළහ. ඔවුන් ගේ සෑම ගෙදරකම වී බිස්සක් හෝ අටුවක් හෝ වී පෙට්ටියක් විය. ඒවා සතර කොටසකට බෙදනු ලැබූහ. බිත්තර වී වලට කොටසක් ප්‍රයෝජනයට කොටස් දෙකක් සහ ඊළඟ කන්නය වන තෙක් සුරක්ෂිත කොට තැබීමට කොටසක් වශයෙන් විය. රජවරු මේ පිළිවෙත රටේ ආර්ථක සුභ සිද්දියට උපයෝගී කොට ගත්හ.රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයේ වස්තු දෙකොටසක් විය. එකක් මුදල්මය වශයෙනි. අනෙක ධාන්‍යමය වශයෙනි. රන්කාසි සහ තඹ කාසි වශයෙන් මුදල් අච්චු ගැසූහ.විදේශ වෙළෙඳාමට ද යොදා ගත්හ.රටේ විවිධ ප්‍රදේශ වලින් ලැබෙන අයබදු සතර කොටසකට බෙදා ප්‍රයෝජනයට ගත්හ. මිහින්තලේ පිහිටුවා තිබෙන ශිලා ලේඛනයකින් හෙළිදරව් වන්නේ වැවකින් ලැබෙන දිය බද්ද සතර කෙටසකට බෙදා එක් කොටසක් චෙතිය ගිරියට පූජා කළ ආකාරයයි.

වවිය දකපති චතර බකහි -එක බග .......චෙතගිරි මහ විහරහි දිනි.

තිඹිරිවැව ශිලා ලේඛනයෙහි දක්වා තිබෙන්නේ මෙයට වෙනස් ක්‍රමයකි.

සිද්ධම් අමෙතය මතුල සියරහි - ගගවි වවි තිණි මහ පතය එක මහ පතික තිණි කොටසහ කොටු එක කොටසක තුමහ අසනක ගග පවත විහරහි බිකු සඟනට දිනෙ

ගංගා වාපිය නම් වැවේ ආදායම කොටස් තුනකට බෙදා ඉන් එක් කොටසක් යළිත් තුනකට බෙදා අමාත්‍ය මතුල සියර ට අයත් කොටස ගංගා පබ්බත විහාරයට දී තිබේ.මෙහිදී අපට හෙළි වන්නේ අමාත්‍යවරයා ලබන ආදායම රජයේ අදායම සහ ගැමියන්ගේ ප්‍රයෝජනය සඳහා ලැබෙන ආදායම යන කොටස් තුන බව කල්පනා කළ හැකිය. අයබදු ගැන්මේ දී රාජ්‍ය ආර්ථිකය දියුණු කිරීමත් ගැමියා පෝෂණය කිරීමත් ප්‍රධාන වශයෙන් බුද්ධ ශාසනය සුරක්ෂිත කිරීමත් සිදු වූ ආකාරය පැහැදිලි වේ.

මුදල්මය වන වස්තු මෙන්ම ධාන්‍යමය වශයෙන් ලැබෙන වස්තු ගැන ද ශිලා ලේඛන කොටවා තිබේ. වවුනියාව අසළ තෝනිගල තිබෙන ලේඛනයෙහි දක්වා තිබෙන්නේ ධන්‍ය බැංකුවෙන් ලැබෙන පොළියෙන් කඨින සමයේ අරියවංශ දේශනාව සඳහා ධනය වෙන්කල බවකි. රාජ මහා විහාර ආශ්‍රිතව විශාල වී අටු පිහිටා තිබුණි. ගොවි ජනතාව විසින් කන්නය අවසානයේ දී මේ අටුව පුරවනු ලබති. මෙම ධන්‍ය කොටසද සතරකට බෙදා එකක් විහාරයේ පරිභෝජනයට ද එකක් රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයට ද එකක් ආයෝජනය ද නැතිනම් බිත්තර වී සඳහාද තව එකක් මතු ප්‍රයෝජනයට ද යොදවනු ලැබූහ.

දීඝ නිකායේ සීලෙඛන්ධ වර්ගයේ එන කූඨ දත්ත සූත්‍රයේ රජුගේ කාර්ය භාරය මැනවින් දක්වා තිබේ.මහා විජිත නම් රජ කෙනෙකුට  පුරෝහිත බමණෙකු දුන් උපදෙස් මෙහි අන්තර්ගතය රාජ්‍යය සොර බියෙන් පිරී පැවතුණු විට සොරුන් අල්ලා දඩුවම් කිරීමාදිය කිරීමෙන් පසු යම් සොර කෙනෙකු ඉතිරි වත්ද ඉන් පසු කාලයක ඔහු ශක්තිමත් වී රට පෙලන්නට පටන් ගන්නා බවද ඒ නිසා සොරබිය නැති කිරීම ලෙහෙසි නොවන බව ද කියා තිබේ. ඒ වෙනුවට  සිය රටෙහි යම් කෙනෙකු ගොවිතැනෙහි දක්ෂ නම් ඔහුට ධානය බිජුවට දිය යුත්තේය.යම් කෙනෙකුන් වෙළෙදාමට දක්ෂ වී නම්  ඔහුට රජු විසින් බඩු මිල දිය යුතුය.  රාජකාරිය කරන ඇත්තන්ට බත් වැටුප් දිය යුතුය.එවිට මිනිසුන් තමන්ගේ වැඩ පලෙහි යෙදුණේ  රට පෙළන්නේ නැත. රාජ්‍යය භාණ්ඩාගාරය පිරී යන්නේය.  සොර උවදුරුද නැත්තේමය යයි කියා ඇත.

   පැරණි සිංහල රජවරු මේ කාරිය අකුරටම ඉටු කළහ. මහාවැව් සාදා දී ජල පහසුව ඇති කළහ. බිජුවට තැන් තැන් වල ගබඩා කර තබා කන්නයක් පාසා මිනිසුන් වෙත බෙදා දුන්හ. වෙළෙදාමේ නියුක්ත වූවන් ට දිරි දුන්හ. හේවා පන්න ලේකම් ආදී රාජකාරියෙහි නියුක්ත වූවන්ට බත් වැටුප් දුන්හ.

දෙවනි සියවසට අයත් සෝමාවතී චෛත්‍ය ස්ථානයේ පවතින ශිලා ලේඛනයෙහි ඉතා වැදගත් අර්ථයක් දක්වා තිබේ.

මෙම රජ විහරහි මණි අගිය පොහොතකරහි අරක නිචිද කට වටනක බවිනි මෙ වෙහෙර අසනක සඟ බොගයි වසන කුලෙ මහ අවරනහි බලි කඩය වෙහෙරහි අරකෙහි  දනෙකෙහි.

මේ වෙහෙරට අයත් සංඝයා සතු ඉඩම් වල සිටිනා ජනතාව මහ අමුණෙහි ( වැව් තැනීමේ කාර්යයෙහි )  වැඩ කිරීම අවලංගු කොට  එසේම වැඩ නොකරන කල්හි ගෙවිය යුතු ගාස්තුව ද අවලංගු කොට  මණි අගිය නම් උපෝසතාගාරයෙහි ආරක්සාව සඳහා යෙදවීම මෙහි අදහසයි. රටේ අර්ථ සිද්දිය උදෙසා කරන කාර්යෙන්ද මුදවා ශාසනයෙහි ආරක්ෂාව පිළිබදව ජනතාව යෙදවීමට පවා රජවරු මහන්සි වූයේ ශාසනය නටහොත් ජාතික ආරක්ෂාවද විනාශ වන බැවිනි.එදා උතුරේ දහසක් රහතුන් වහන්සේලා වැඩ සිටියේ මුහුදට ඔබ්බෙන් වූ දේශ වලින් එන සතුරන් මෛත්‍රීයෙන් දමනය කරවීම පිණිසය.වර්තමානයේ දී උතුරේ විහාර තැනවීම සංහිඳියාවට බාධකයක් ලෙසට සැළකීමට පවතින රජයයන් උත්සාහ කරති.

        නවීන වෙළඳ පළ ආර්ථිකය තුළ සිදු වන්නේ මුදල් මගින් මුදල් මැවීමයි. ණයට දීම පොලියට දීම.මූල්‍යම වෙළඳ පළට අවශ්‍ය මුදල් සැපයුම ආදී කරුණු එයට ප්‍රධාන වේ.ඇමරිකාව වැනි රටවල් බලවත්ව තිබෙන්නේ මුදල් අච්චු ගැසීමත් ඒවා ආසියාතික රටවලට බෙද හැරීම .ඉන් ලැබෙන පොලිය දෙගුණ තෙගුණ කර ලබා ගැනීමත් නිසාය.තෙල් තිබෙන රටවල් තෙල් නිසා පොහොසත් වෙති.යළි ඒවා මූල්‍ය වෙළඳ පලේ ආයෝජනය කරති.ලංකාවේ ආර්ථිකය කඩා වැටීමට පටන් ගැණුනේ මූල්‍යමය වෙළඳ පළ සඳහා ඔරොත්තු නොදෙන ලෙසට ණය ගැනීම නිසාවෙනි. එය යළි යථාවත් කිරීමට ජනතාවගෙන් අධික අයබදු ගත්හ. වර්තමාන ආණ්ඩුව දුවන්නේ ඒ අයබදු මතින් ගත් සංචිත වලිනි.දැන් මහ බැංකුව ස්වාධීනය. ඔවුහු නිෂ්පාදන ආර්ථිකය පීළිබඳ තැකිමක් නොකරති. රටේ  මෙට්රික් ටොන් මිලියන 4.5 ක වී සංචිතයක් තිබෙන නමුත් ඒ වටිනාකම ආර්ථිකයට සම්බන්ධ කර නොගනිති. මේ ක්‍රමය බෞද්ධ ආර්ථික සංකල්පයට විරුද්ධය.රට හිගමනට පත් වී ශාසනය අර්බුදයට පත්ව තිබෙන්නේ ඇයිද යන්න අමුතුවෙන් විග්‍රහ කළ යුතු නැත.පසුගිය ආණ්ඩු වලට ව්‍යාපාරිකයන් පිරිසක් සහාය ලබා දුන්හ. මූල්‍යමය ශක්තිය ලබා දුන්හ. ඒ පාලකයන් ඔවුන්ට විශේෂ වරප්‍රසාද අත්පත් කර දුන්හ. බදු සහන දුන්හ.වර්තමාන ආණ්ඩුවටද තමන්ට හිතැති ව්‍යාපාරිකයන් පිරිසක් අවශ්‍ය වී තිබේ.කෝටිපති ව්‍යාපාරිකයන් ගේ ශක්තිය මත ආණ්ඩුව පවත්වාගෙන යා හැකි යැයි දැන් දැන් ඔවුහු කල්පනා කරති.වංචාව හා දූෂණය නැවත හිමින් හිමින් හිස ඔසවන්නේ මේ නිසාය.අපි බුදුන් වදාළ මාර්ගයේ යෑමට මැළි කමක් දක්වන තාක් මේ ව්‍යසනයන්ට මුහුණ දීමට සිදු වනවා නියතය.රජය ඒ මාර්ගයට තල්ලු කිරීම අතිශයින් දුෂ්කරය.නමුත් එය කළ යුතුය.බුදුන් වහන්සේට දළදා වහන්සේට පූජා කළ රටක ඒ මාර්ගය නැවත විවර නොවේවි යැයි නොසිතිය යුතුය.

 මතුගම සෙනෙවිරුවන්